بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این مطالعه، شناخت مشکلات تدوین پایان نامه در دورههای کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی بوده است. روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی ورودی سال 1393بوده که موفق به دفاع از پایان نامه و یا در شرف دفاع از پایان نامه خود قرار داشتند. حجم نمونه آماری برابر با 71 نفر بود که به روش طبقه ای تصادفی از جامعه مورد نظر انتخاب شدند.
ابزارپژوهش، پرسش نامه محقق ساخته شامل سه بخش اطلاعات شخصی، سوال بسته با مقیاس 5 گزینه ای لیکرت در پنج حیطه مشکلات زمینه ای، طرح تحقیق - پورپوزال - ، اجرا، ارزیابی و کاربرد و بخش پیشنهادی طراحی گردید. با مطالعه منابع علمی معتبر و دیدگاه اساتید متخصص، روایی محتوایی و صوری پرسش نامه تایید گردید و با استفاده از مطالعه آزمایشی روی 20 نفر از دانشجویان، پایایی ابزار با آلفای کرونباخ %92/8 مورد تایید قرار گرفت.
در این پزوهش به این سوال اصلی پرداخته شد: مشکلات تدوین پایان نامه در دورههای کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی کدام است؟ برای تحلیل اطلاعات، از نرم افزار Spss بر اساس آمارهای توصیفی، استنباطی و آزمون تحلیل واریانس استفاده شد وجود مشکلات پایان نامه نویسی از دیدگاه دانشجویان مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین مشکلات مربوط به عوامل زمینه ای و کمترین مشکلات مربوط به عوامل طرح تحقیق - پورپوزال - می باشد.
1-1مقدمه
مرکز ثقل و هسته اصلی هر نظام آموزشی - دانشگاه - فراگیران - دانشجویان - آن هستند. تمام تلاشهای بخش های مختلف دانشگاه به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار و عملکرد دانشجویان صورت می گیرد. دانشجویان به عنوان درون داد های نظام دانشگاهی دارای ویژگی های ممتاز و با اهمیتی هستند، وضعیت آنها در هنگام ورود به دانشگاه، رفتارهای آموزشی آنان در حین تحصیل در دانشگاه و قابلیت های کسب شده آنان هنکام خروج از محیط آموزشی دانشگاه از مولفه های مهم واساسی بوده و شایسته است به نحو مطلوب مورد بررسی علمی قرار گیرد
پایان نامه نویسی به عنوان یکی از برجسته ترین فعالیت های آموزشی -پژوهشی آکادمیک، اهداف فردی و اجتماعی ویژه ای را تعقیب می کند که دست یابی به آنها رهین بذل توجه، برنامه ریزی همه جانبه، تمهید شرایط و امکانات مناسب، تامین و تدارک بسترها و زیر ساخت های مورد نیاز کشوراست. تردیدی نیست که شناسایی مشکلات و پیچ و خم های پنهان پایان نامه نویسی پیش درآمد مهمی برای اقدامات بعدی خواهد بود و بالطبع نقش تعیین کننده ای در نحوه مواجهه با این مشکلات و اتخاذ تدابیر لازم در جهت رفع کاستی های موجود و احتمالی آن خواهد داشت
نوشتن پایان نامه آخرین مرحله دوره های آموزشی کارشناسی ارشد و دکتراست، آخرین مرحله ای که آغازین گام تحقیق و پژوهش جدی در عرصه علمی است. سیر طبیعی و منطقی رسیدن به این مرحله آن است که در طول دوران تحصیل ، پس از گذراندن واحدهای روش تحقیق و انجام تکالیف پژوهشی، اندک؛ اندک استعداد پژوهش دردانشجو شکوفا و توان انجام یک تحقیق علمی در وی ایجاد شود تا سرانجام میزان استعداد و توان پژوهشی او در پایان نامه نشان داده شود. اما این روند به دلایل مختلفی چنان که باید طی نشده و جدی گرفته نمی شود.
اگر به بسیاری از دروس این مقطع تحصیلی بنگریم، آنهارا یا فاقد تکلیف تحقیق بینیم و یا اگر همراه با تکالیفی باشند نظارت و ارزیابی جدی برای آنها وجود ندارد تا دانشجو بتواند ضعفها وکاستی های تحقیق خود را دریابد. بنابراین وضعیت موجود که شاید یک وضعیت غالب نیز باشد لطمه اصلی را به پیکره پژوهش وارد می کند و دانشجو را ازانجام یک تحقیق علمی جدی و تدوین یک پایان نامه مطلوب درمانده می سازد. همین مسئله زیر بنای دیگرمشکلات پایان نامه نویسی است، مشکلاتی از قبیل ناتوانی در انتخاب موضوع مناسب و ارائه دقیق طرح تحقیق،عدم استفاده بهینه از وقت و بی دقتی درانتخاب استادراهنما
در دانشگاه، پژوهش در بعد دانشجویی اصلی ترین نمود خود را در واحد پایان نامه نمایان ساخته و دانشجویان با انتخاب این واحد قدرت ابتکار، اعتماد به نفس و پشتکار خود را با روح جستجوگر خویش در هم آمیخته و حاصل آن را در غالب پایان نامه ارائه می دهند. بنابراین می توان ادعا کرد که پایان نامه نخستین گام نظام مند در بعد پژوهش است که دانشجویان با آن آشنا می شوند
اصولا هر دانشجویی، به ویژه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری برای خاتمه ، تحصیلات خود، لازم است اثری تحقیقی را تهیه و تحویل نماید. این اثر در واقع عصاره و چکیده فعالیت های آموزشی و پژوهشی او محسوب می شود. پایان نامه به معنای تائیدی برای تلاشهای دانشجو است و نشانگر فعالیتهای منسجم او به حساب می آید که با راهنمایی استادان راهنما و مشاور،آن را به پایان می رساند
در دنیا برای پایان نامه ها اهمیت فراوانی قائل هستند بطوری که بسیاری از تحقیقات پیمایشی،توصیفی و یا تجربی توسط دانشجویان انجام می شود و کار آنها سر آغاز یک سلسله پژوهش های مفصلتر و اساسیتر میشود. چکیده هایی که بطور روزآمد و مرتب از پایان نامه ها در کشورهای پیشرفته جهان تهیه می شود حاکی از اهمیت آن است
از ویژگی های پایان نامه این است که زیر نظر استاد راهنما و مشاور تکمیل و به پایان می رسد. در واقع می توان گفت که این یک کار جمعی و گروهی بوده و غیر از گزارشهای فصلی است که توسط دانشجو برای استادان فراهم میشود
پایان نامه در دوره کارشناسی ارشد دارای ویژگی هایی است که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-1اولین تجربه در تحقیقات دانشگاهی به شمار می آید. دانشجو می تواند با یک نوع تلاش پژوهشی و جامعیت مورد نیاز در تحقیق آشنا شود و این مقدمه ای برای کار تحقیقی دوره دکتری میباشد.
-2 می تواند دانشجو را دست کم در یک جنبه از موضوع حرفه ای یا آکادمیک ماهر سازد.
-3 می تواند به عنوان یک واحد مهم تحقیق پیشرفته مطرح باشد
تحقیق اول" :بررسی مشکلات تحقیق در رشته های علوم انسانی از دیدگاه اساتید دانشکد ه های علوم انسانی دانشگاه اصفهان."
هدف از این پژوهش بررسی مشکلات تحقیق در رشته های علوم انسانی از دیدگاه اساتید دانشکد ههای علوم انسانی دانشگاه اصفهان درسال های 1369 و 1370 می باشد که عوامل پیچیدگی انسانی، فراهمنبودن امنیت شغلی و رفاه اقتصادی کافی، کمبود بودجه تحقیق و نارسایی در تخصیص آن درتحقیقات انسانی، فقدان مراکز تحقیقاتی فعال، پایین بودن جایگاه تحقیقات انسانی، فشار و تراکم برنامه های درسی، فراهم نبودن ابزار و امکانات تحقیقی وعدم هماهنگی سازما نهای تحقیقاتی - دانشگاه ها - به عنوان مشکلات اساسی تحقیقات انسانی مورد تایید اساتید قرارگرفت که موجبات کم توجهی آنها را به تحقیقات انسانی فراهم می آورد.
مطالعه ای با هدف تعیین دیدگاه اساتید راهنما در مورد پایانامه های پزشکی و مشکلات و روند اجرایی پایان نامه های تحصیلی پزشکی عمومی صورت گرفت.در مطالعه توصیفی - مقطعی 134 نفر از اساتید راهنما مورد پرسش قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد مهمترین مشکلات اجرایی پایان نامه از نظر اساتید راهنما دسترسی به اساتید راهنمای آمار، تامین بودجه مناسب، اختصاص زمان مناسب برای راهنمایی دانشجویان، راهنمایی دانشجو برای تحلیل و توصیف آماری نتایج بوده است.
در دانشگاه سیدنی استرالیا با عنوان تضمین کیفیت و بهبود تجربه پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه سیدنی - - 2004 صورت پذیرفته است، ارزیابی ها نشان داد که بیشترین رضایت دانشجویان مربوط به عوامل کیفیت سرپرستی و توسعه مهارتها می باشد کمترین رضایت دانشجویان مربوط به عوامل زیر ساخت ها و جو عمومی و علمی می باشد در دانشگاه، پژوهش در بعد دانشجویی اصلی ترین نمود خود را در واحد پایان نامه نمایان ساخته ودانشجویان با انتخاب این واحد قدرت ابتکار، اعتماد به نفس و پشتکار خود را با روح جستجوگرخویش در هم آمیخته و حاصل آن را در غالب پایان نامه ارائه می دهند
