بخشی از مقاله
VISILEAN حاصل تعامل ساخت ناب و مدلسازي اطلاعات ساختمان
چکیده
مدیریت تولید و کنترل در ساخت و ساز با رویکرد کاهش زمان و هزینه و کاهش تلفات با حفظ کیفیت رو به فزونی است. بهره بردن از شیوه هاي مدیریتی کارآمد به همراه نرم افزارهاي مرتبط و به روز تا حدودي ایجاد این شرایط را فراهم می نماید. ساخت ناب روشی براي انجام بیشتر و بیشتر با کمتر و کمتر است، تلاش کمتر، تجهیزات کمتر، زمان کمتر و فضاي کمتر، ضمن اینکه دقیقاٌ آنچه مشتري می خواهد فراهم می کند. و از دیگر سوي BIM (مدلسازي اطلاعات ساختمان)با ایجاد یک فضاي سه بعدي بدون نیاز به صنعت ساخت به شکل مجازي پیش از آغاز ساخت و ساز شرایط پیش بینی شماري از عوارض و اشکالات را فراهم می آورد و مانع برخی از دوباره کاري ها می گردد. در این مقاله ابتدا به معرفی ساخت ناب، BIM و اشتراکات این دو پرداخته شده است و در نهایت نرم افزاري تحت عنوان Visilean که این دو را در
کنار یکدیگر در صنعت ساخت بکار می گیرد معرفی و بررسی گردیده است.
واژه هاي کلیدي: ساخت ناب، BIM (مدلسازي اطلاعات ساختمان)، Visilean، Last Planner
مقدمه
تفکر ناب اولین بار توسط شرکت خودروسازي تویوتا در دهه 1930 با هدف به حداقل رسانیدن اتلاف ها و کوتاه کردن زمان تولید، معرفی گردید(توسلی، مرتهب،1387ساخت). ناب نیز از مفاهیم و اصول اساسی سیستم تولید تویوتا نشاًت می گیرید. با این که خیلی از اصول ساخت ناب با تولید ناب یکی است اما مواردي وجود دارد که متفاوت از یکدیگر است(.(Sacks, et al,2009 صنعت ساخت به علت شکل فیزیکی محصول نهایی، متفاوت با تولید کارخانه اي می باشد، تمامی محصولات کارخانه اي را می توان به انبار فروشگاه ها منتقل کرد و یا مستقیماٌ به دست مشتریان رساند. اما پروژه هاي ساختمانی با عناصر بزرگی که قابل جابجایی نیستند سروکار دارد(توسلی، مرتهب،.(1387
فن آوري BIM براي تدوین، ویرایش، ارزیابی و گزارش اطلاعات پروژه هاي ساخت، فراهم شده است .(Sacks, et BIM al,2009) باعث تسهیل فرایند طراحی می گردد و منجر به ساخت و سازهایی یکپارچه تر، با کیفیت تر، و با هزینه کمتر و کاهش مدت زمان پروژه می شود(.(Sacks, et al,2009
علیرغم اینکه دو مفهوم ناب و BIM داراي خواستگاههاي متفاوت میباشند و ذات آنها از یکدیگر مستقل است (نظري، آشتیانی،(1392 تحلیل تصویري از ساخت ناب و BIM اشتراك معناداري را بین این نمایان میکند که اثر متقابل بین این دو حلقه، مدیریت امکانات از فاز طراحی تا تحویل میباشد. (Dave, et al, 2011) اما اجراي این دو اصل در کنار یکدیگر ابزار و امکانات ویژهاي را میطلبد که از این جمله میتوان به سیستم نرمافزاري Visilean اشاره نمود. از دیگر سوي ل Visilean یک سیستم نرمافزاري است که گردآوردن یک تیم ساخت با سیستم مدیریت تولید ناب به همراه BIM را پیشنهاد میدهدل(.(Dave et al, 2013
ساخت ناب
لاصطلاح ساخت ناب در اولین جلسه گروه بینالمللی ساخت ناب در سال 1993 ابداع شدل(.(Gleeson, et al, 2007 ساخت ناب ترکیبی از پژوهشهاي عملیاتی و توسعه علمی در طراحی و ساخت با انطباق دادن اصول تولید ناب و شیوههاي طراحی و ساخت از ابتدا تا انتهاي روند ساخت است. برخلاف تولید، ساخت، یک پروژه بر مبناي فرآیند است. ساخت ناب وابسته به نظم و پیگیري جامع بهصورت همزمان و بهبود مستمر در تمام جهات ساختوساز و محیطزیست میباشد(.(Abdelhamid,2007 این رویکرد تلاش میکند تا فرآیند ساخت را با حداقل هزینه و حداکثر ارزش و باملاحظه احتیاجات مشتري مدیریت کند و بهبود بخشد .(Kaskela, et al,2002) ساخت ناب روش طراحی سیستم تولید براي به حداقل رساندن ضایعات مواد، زمان و تلاش براي تولید حداکثر مقدار ممکن ارزش است. ( Koskela (2002
Last planner
یکی از تکنیک هایی معروف در ساخت ناب لLast Plannerل است(انواري، آغداشی،(1378 که آقاي بالارد به عنوان تکنیکی که(توسلی، مرتهب ،(1387هدف آن تداوم جریان کار و کاهش تغییرات در پروژه می باشد، معرفی نموده
است(انواري، آغداشی،(1387و به شخص یا گروهی گفته می شود که مسئول برنامه ریزي عملی و کاربردي، و سازمان دهی طرح اجراي کار جهت تسهیل بهبود جریان کار و کنترل واحدهاي ساخت است(توسلی، مرتهب،(1387و معمولا مدیر پروژه به عنوان رئیس این گروه منصوب می شود(انواري، آغداشی،(1387این تکنیک با نگاه به آینده و در نظر گرفتن اینکه چه کارهایی را می بایست انجام داد، می توان انجام داد و یاانجام خواهد گرفت،و با به حداقل رساندن نوسانات میان آنها، فعالیت ها را جهت ارجاع به واحدهاي اجرایی، برنامه ریزي می نمایند.(توسلی، مرتهب،(1387
لمراحل برنامه ریزي :Last Planner
-1برنامه ریزي جامع اصلی
-2برنامه ریزي معکوس کششی((RPS
-3پیش بینی شش هفته اي((SWLA
-4برنامه ي هفتگی کار((WWP
-5در صد تکمیل برنامه((PPC
-6سنجش اولیه
-7افزایش کنترل دیداري
-8جریان کاري دیداري(فرآیند (5Sل(توسلی، مرتهب،(1387
ساخت ناب و نرم افزار مناسب
حتی پس از نزدیک به دو دهه راهاندازي گروه بینالمللی ساخت ناب و سازمانهاي ساخت متعدد در سراسر جهان و اتخاذ شیوههاي ناب، به سختی سیستم نرم افزاري وجود دارد که به طور خاص از روند تولید ناب پشتیبانی کند (Dave, et al, .2011)
BIM چیست؟
لمدلسازي اطلاعات ساختمان (BIM) یک فعل یا عبارت توصیفی است که ابزار، فرآیند و تکنولوژي را شرح میدهد و با استفاده از امکانات دیجیتال و اسناد قابل قرائت توسط ماشین در مورد ساختمان، عملکرد، برنامه ریزي، ساخت و در نهایت، عملیات آن را تسهیل مینمایدل(.(Eastman et al, 2008 ابزار نرم افزاري BIM توانایی گردآوري مدلهایی مجازي ساختمان با استفاده از ماشین قرائت پارامترهاي اشیا که با نیاز به طراحی، تحلیل و آزمون طراحی ساختمان تعامل مناسبی نمایش میدهد را دارد.((Sacks, et al, 2004
استفاده از تکنولوژي BIM در سایت هاي ساخت با توجه به مزایاي آن نظیر تشخیص فرآیند برخورد فیزیکی و همچنین وضوح در هدف طراحی رو به فزونی است.((Dave, et al,2011 اگرچه استفاده از BIM در محل ساخت افزایش یافته
است، اما هنوز محدود به شبیه سازي 4 بعدي به ضمیمه طرح جامع است و پروژه می تواند در سطح کلان به صورت شبیه سازي مدل 3 بعدي برنامه ریزي شود. همچنین BIM براي تشخیص نقاط برخورد اجزا در پروژه استفاده می شود. (Dave, et al ,2011)
تعامل بین BIM و ساخت ناب
یک تجزیه و تحلیل گسترده از تعامل بین ساخت ناب و BIM در سطح مفهومی صورت گرفته است و هم افزایی قابل توجهی بین این دو مشاهده شده است.((Dave, et al, 2011 شهرت این تعامل خاص در صنعت ساخت در سالهاي اخیر افزایش یافته است. مفهوم ساخت ناب، مشکلات ذاتی در روند ساخت را نشان میدهد، در حالی که BIM بر موانع غلبه میکند. ( Dave, et al, 2011) پژوهشهاي مداوم 56 تعامل را بین این دو شناسایی کرده است که اکثراً اشتراکات مثبت است. (Sacks, et al, 2009) به نظر میرسد BIM از اکثریت مفاهیم ناب پشتیبانی میکند. با این حال تاکنون برنامه جامعی که به طور همزمان قادر به اجراي همزمان این دو در کنار یکدیگر باشد وجود ندارد. ( Dave, et (al, 2011
معایب سیستم هاي BIM کنونی
اگرچه محبوبیت BIM با توجه به کارگاههاي آموزشی و مصاحبهها، در پروژههاي ساخت افزایشیافته است اما مشخصشده است که سیستمهاي نرمافزاري زیادي وجود ندارند که فراتر از برنامهریزي 4D در سطح کلان باشند. از این رو، کارکنان صنعت ساخت راهحل فردي خودساخته خود را ترك کردهاند. در مورد برخی از شرکتها، آنها یک تکنیسین آموزشدیده BIMویا معماري که شخصاً به استفاده از BIM در طول فعالیتهاي ساختوساز روزانه و سایر دورههاي برنامهریزي کمک کند، استخدام کردند.( (Dave, et al, 2011
بهره بردن از فناوري اطلاعات و ارتباطات در صنعت ساخت
طبق یک نظرسنجی در سال 2006 توسط سازمان دیدهبان تجارت الکترونیک پیرامون پذیرفتن فناوري اطلاعات و ارتباطات در چندین بخش صنعت، ساخت در مقایسه با سایر بخشهاي صنعت در چندین شاخه بشدت کمبهره بود. (Dave, et al, 2011)
Visilean چیست و چه می کند؟
Visilean یک سیستم نرمافزاري است که، گردآوري یک تیم ساخت با سیستم مدیریت تولید ناب به همراه BIM را پیشنهاد میدهد. این سیستم شرایط ایجاد یک تجسم تصویري واضح از وضعیت کار در مقیاس 3D مدل با ادغام چندین منبع اطلاعاتی را فراهم میکند که توانایی ایجاد یک سیستم یکپارچه واقعی بدون نیاز به صنعت ساخت را داراست.
