گزارش کارآموزی نمایندگی ایران خودرو در استان قزوین

بخشی از مقاله

پیشگفتار :
در طول دوره کارآموزی در نمایندگی ایران خودرو در استان قزوین با انواع و اقسام اطلاعات و آموخته های گوناگون در زمینه های مختلف تعمیر و تعویض قطعات خودرو های شرکت ایران خودرو آشنا شدم ، به بررسی روش های مختلف تعمیرات و دستگاههای موجود در کارگاه پرداختم ، فعالیت در این دوره هر چند که در دوره ای بسیار کوتاه صورت گرفت ولی دارای اطلاعات و آموخته های فراوانی بود که در طول این گزارش به اختصار به استحضار جنابعالی خواهم رساند .

فصل اول
معرفی نمایندگی مجاز ایران خودرو

نام و نوع شرکت :
نام شرکت :
نمایندگی ایران خودرو
نوع شرکت :
نمایندگی

معرفی شرکت :
این مرکز یکی از نمایندگی های فروش و خدمات پس از فروش شرکت خودرو سازی ایران خودرو در استان قزوین میباشد که با در اختیار داشتن کادری مجرب و توانایی فروش و خدمات پس از فروش کلیه محصولات تولیدی شرکت ایران خودرو در استان قزوین فعالیت می کند .

هدف تاسیس :
ارائه خدمات به مشتریان و خودرو های تولیدی گروه خودرو سازی ایران خودرو

فصل دوم
ECU و فرمان و سیستم تعلیق خودرو پژو

پیشگفتار :
سیستم فرمان انواع گوناگونی دارد از جمله سیستم فرمان مکانیکی(دنده شانه ای و پینیون)،هیدرولیکی والکتریکی که در این مقاله به آن ها می پردازیم.

مقدمه ای بر سیستم فرمان
امروزه پیشرفت های علمی و فنی در تمام زمینه ها تحقق یافته و این امر شامل صنایع خودرو سازی و صنایع وابسته نیز شده است.یکی از این صنایع و اجزای وابسته،قسمت فرمان خودرو است که وظیفه ی خطیر هدایت خودرو از طریق آن انجام می شود.

برای تغییر مسیر خودرو از سیستم فرمان استفاده می شود.لذا مجموعه ی تشکیل دهنده ی این سیستم نقش مهمی در خودرو به عهده دارد.معمول ترین این سیستم ها،سیستم دنده شانه ای و پینیون است،به طوری که پینیون حرکت دورانی داشته و دنده شانه ای حرکت خطی انجام می دهد.در این حال پینیون حرکت دورانی غربیلک فرمان را به دنده شانه ای انتقال داده،دنده شانه ای نیزحرکت خطی را از طریق مفصل ها به چرخ های خودرو انتقال می دهد.

سیر تکامل سیستم فرمان
یکی از پارامتر های موثر در انتخاب نوع خودرو در کشورهای توسعه یافته،راحتی چرخش غربیلک فرمان خودرو می باشد.این موضوع سازندگان خودرو را بر آن داشته است که جهت تسهیل در چرخش فرمان و به تبع آن کاهش خستگی راننده و همچنین افزایش ایمنی با فراهم کردن کنترل بهتر در جاده های خشن، یک سیستم هیدرولیکی به قسمت مکانیکی اضافه نمایند.معمولا این سیستم جانبی به صورت کمکی عمل می نماید. یعنی وظیفه ی اصلی همچنان به عهده ی قسمت مکانیکی است معمولا اجزای زیر به قسمت مکانیکی فرمان اضافه می شوند تا هیدرولیکی گردد:
پمپ هیدرولیک با مخزن روغن و چرخ تسمه
شیرهای کنترل
لوله های رابط
سیلندر
تسمه
خودروهای سمند،پژو(شامل 206،405،پارس) ،دوو،زانتیا و ماکسیما دارای فرمان هیدرولیک هستند.
سیستم هیدرولیکی فرمان جهت ایفای نقش از موتور خودرو استفاده می کند.بنابراین از بازده موتور کمی می کاهد،همچنین مصرف انرژی بیشتری را باعث می گردد.علاوه بر آن،سیستم هیدرولیک به صورت مرکز آزاد عمل می کند. یعنی حتی در زمان هایی که خودرو به صورت مستقیم در حال حرکت بوده و هیچ انحرافی انجام نمی دهد،باز هم این سیستم عمل می کند. این موارد سازندگان فرمان خودرو را بر آن داشت تا به دنبال سیستم های بهتر و مفیدتری گشته،آن ها را جایگزین هیدرولیکی نمایند یا سیستم هیدرولیکی را بهبود بخشند.

یکی از سیستم های ارائه شده در سال های اخیر،فرمان الکتروهیدرولیکی(EHPS) است که در آن به جای استفاده از موتور خودرو،یک موتور الکتریکی به پمپ هیدرولیک اضافه می شود و در نتیجه فرمان از موتور مستقل می گردد.
خودروی پژو 307 از این نوع سیستم فرمان استفاده می کند.
دراین نوع فرمان،هر چند مسئله ی مستقل بودن از موتور خودرو تحقق یافته است ولی مشکل دائمی بودن عملکرد سیستم هیدرولیکی یعنی حالت مرکز آزاد هنوز پابر جاست.
به عبارت دیگر باید حالتی تعبیه نمود که زمانی که چرخشی به فرمان وارد می شودسیستم عمل کند،نه همه ی زمان ها.

فرمان الکتریکی(EPS)

این نوع فرمان مشابه هیدرولیکی آن عمل می کند ولی از لحاظ ساختار متفاوت بوده و دارای مزایای زیادی نسبت به نوع هیدرولیکی است.
این سیستم در اواسط دهه ی 1970 برای اولین بار مطرح گردید اما ساخت و کاربرد عملی آن از سال 1993 شروع گردید.
اولین بار توسط شرکت HONDA در اتومبیل های رالی NSX مورد استفاده قرار گرفت.
در این نوع فرمان مشکل دائمی بودن عملکرد سیستم کمکی فرمان حل شده است، یعنی سیستم الکتریکی زمانی عمل می کند که چرخشی در فرمان به وجود آید به عبارت دیگر گشتاوری موجود باشد.

فرمان الکتریکی از سه قسمت اساسی زیر تشکیل شده است که به سیستم فرمان مکانیکی اضافه می شود:
سنسور گشتاور
موتور با جریان مستقیم DC
واحد کنترل الکتریکی ECU
سه قسمت یاد شده می توانند در یک محفظه و یا جداگانه قرار گیرند.
طرز کار:

سیستم EPS به این صورت عمل می کند که ابتدا سنسور گشتاور،گشتاور وارده از غربیلک فرمان را حس نموده،آن را به صورت سیگنال یا سیگنال هایی به قسمت میکروکنترولر (ECU) ارسال می کند.میکروکنترلر علاوه بر این سیگنال،سیگنالی نیز از سرعت خودرو دریافت می کند،آن گاه این دو را پردازش نموده، دستورالعمل لازم را به قسمت موتورDC اعمال می نماید تا به صورت کمکی، سیستم فرمان مکانیکی را تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین دستورالعمل های ECU به موتور DC تابعی از خروجی سنسور و سرعت خودرو است.
این یعنی سرعت خودرو در عملکرد EPS موثر بوده و این به منظور ایمنی بیشتر خودرو است.یعنی بیشترین عملکرد EPS در سرعت های پایین و کمترین عملکرد آن در سرعت های بالای خودروست.

محل نصب EPS :
فرمان الکتریکی در سه حالت مختلف می تواند بر روی قسمت مکانیکی نصب شود.
الف- نصب بر روی ستون فرمان:

در این روش مجموعه ی سنسورها،موتور DC و قسمت ECU به طور مجتمع در یک محفظه مستقر شده و بر روی ستون فرمان نصب می شود.بنابراین عملکرد کمکی فرمان ESP به ستون فرمان اعمال می گردد.این روش در خودروهای کوچک،مخصوصا خودروهای درون شهری که راحتی فرمان فاکتور مهمی به ویژه در ترافیک های سنگین و پارک نمودن خودرو محسوب می شود،به کار می رود.
ستون فرمان با موتور الکتریکی DC توسط دنده حلزونی درگیر هستند.
ب- نصب بر روی پینیون:

در این روش نیز مجموعه ی سنسورها،موتور DC و قسمت ECU به طور مجتمع در یک محفظه قرار گرفته ولی بر روی پینیون نصب می شوند.
این حالت برای خودروهای نیمه سنگین مناسب بوده،جایی که راننده ی این نوع خودروها در راحت ترین حالت می تواند خودرو را هدایت کند.

ج- نصب بر روی دنده شانه ای:
در این روش هر سه قسمت ESP یعنی سنسور،موتور DC و ECU جدا از هم برروی جعبه فرمان نصب می شوند.
به این صورت که موتور DC و ECU به طور جداگانه بر روی دنده شانه ای قرار گرفته و
سنسورها نیز روی پینیون مستقر می شوند.زیرا روی دنده شانه ای گشتاوری وجود ندارد که سنسورها بتوانند آن را حس کنند.
این حالت برای خودروهای سنگین مناسب است.جایی که نیروی زیادی باید به دنده شانه ای اعمال شود.بنابراین نیروی کمکی به طور مستقیم از موتور DC به دنده شانه ای وارد می گردد.

سیستم تعلیق :
سازندگان خودروهای اوليه برای حل مشکل هدايت خودرو و راحتی سرنشين، از يک اکسل ثابت در جلو خودرو استفاده کردند که توسط فنر های شمش به شاسی وصل شده بود و برای جلوگيری از نوسان اضافی فنر از وسيله ای استفاده کردند که آنرا "کمک فنر" ناميدند.


وظيفه سيستم های تعليق عليرغم اينکه طرح های آنها طی ساليان متمادی تکامل پيدا کرده اند کماکان عبارت است از:
ايجاد پايداری در سيستم فرمان با قابليت خوبی برای کنترل خودرو.
ايجاد بيشترين راحتی برای سرنشين.
قابليت کنترل خودرو يعنی اينکه در هنگام حرکت خودرو تمامی اجزاء سيستم تعليق به گونه ای اثربخش با هم کاری کنند که تماس چرخ با جاده برقرار بماند.

اجزاء سيستم تعليق شش کار اساسی انجام می دهند:
1. حفظ ارتفاع صحيح خودرو
2. کاهش اثر نيروهای ضربه ای ناشی از اعوجاج جاده
3. حفظ ميزان فرمان صحيح
4. تحمل وزن خودرو
5. حفظ تماس چرخ ها با جاده
6. کنترل جهت حرکت خودرو
سيستم تعليق: راحتی و ايمن

قابليت کنترل خودرو درپيچ ها، هنگام ترمز کردن و شتاب گرفتن بيش از هر چيز ديگر به نيروی اصطکاک بين جاده و تاير بستگی دارد.
در هنگام ترمز کردن وزن خودرو به جلو منتقل می شود در نتيجه جلوخودرو سنگين شده و عقب آن سبک می گردد.

در پيچ ها هم وزن خودرو به طرفی که در خارج پيچ قرار دارد منتقل می شود در نتيجه اين سمت از خودرو سنگين شده و سمت داخل پيچ سبک می گردد.

کمک فنر خراب نمی تواند از انتقال وزن اضافی ازجلو به عقب و از يک طرف به طرف ديگر جلوگيری کند. بنابراين کمک فنر و استرات قطعات ايمنی هستند.

کمک فنر چه وظيفه ای دارد؟
وظيفه اصلی کمک فنر کنترل حرکات فنر وسيستم تعليق است. درکمک فنر يک پيستون که به انتهای ميله پيستون نصب شده است با بالا و پائين رفتن چرخ در سيلندر حرکت می کند و با عبور دادن روغن از يک طرف پيستون به طرف ديگر از طريق مسيرهای تعبيه شده در آن، سرعت حرکت فنر و سيستم تعليق را کند کرده و نيروی مقاومی در مقابل اين حرکت اعمال می کند. مقدار اين نيرو به سرعت حرکت پيستون و اندازه و تعداد سوراخ های آن بستگی دارد. کمک فنر نسبت به سرعت باز و بسته شدن حساس است، يعنی هرچه سريعتر باز و بسته شود نيروی عکس العمل آن بزرگ تر است. به دليل اين ويژگی کمک فنر با شرايط جاده خود را منطبق می کند. در نتيجه موارد زير را کاهش می دهد:

جهش چرخ در دست اندازها
کج شدن خودرو در موقع پيچيدن
کله زدن خودرو در هنگام ترمز
پائين آمدن عقب خودرو در هنگام شتاب گرفت
نيروی کمک فنر در حالت کشش و فشار متفاوت است. اين امر بدليل مسيرهای متفاوت عبور روغن و باز و بسته شدن مرحله ای سوپاپ های کمک فنردر سرعت های مختلف می باشد .
استرات چه وظيفه ای دارد؟

ضرورت توليد خودرو های سبک تر با مصرف سوخت کمتر موجب روی آوردن سازندگان خودرو به ساختن خودروهائی شده است که محور محرک آنها در جلو قرار دارد. در اين گونه خودروها سيستم های تعليق جناقی به دليل محدوديت فضا قابل استفاده نيستند و استرات جايگزين آنها شده است.

استرات دو وظيفه اصلی در سيستم تعليق به عهده دارد:
اول- استرات مانند کمک فنر ارتعاشات و ضربه های وارده ناشی از اعوجاج جاده، حرکت خودرو در پيچ ها، شتاب گرفتن و ترمز کردن را کنترل می کند. ساختار، سيستم هيدروليک و مکانيزم داخل استرات مشابه کمک فنر است.

دوم- استرات سيستم تعليق را به بدنه خودرو متصل می کند به همين جهت کليه نيروهای وارده به چرخ های جلو را نيز بايد تحمل کند.

اجزاء مجموعه استرات
قسمت پائين استرات به سگدست و قسمت بالای آن به بدنه خودرو متصل می شود. و فنر حلقوی بين نشيمنگاه های بالائی (درپوش) و پائينی(نعلبکی فنر) قرار می گيرد. بسياری از سازندگان خودرو نشيمنگاه های فنر را بصورت خارج از مرکز تعبيه می کنند، به همين جهت در موقع نصب و تعويض استرات بايد دقت کرد تا نشيمنگاه بالائی در موقعيت درست خود قرار بگيرد. اگر نشيمنگاه بالائی درست نصب نشود فنر شکم داده و موجب ايجاد صدا، کشيده شدن خودرو به يک طرف و فرسايش زود هنگام استرات و اتصال بالای آن می گردد.

استرات دارای يک ضربه گير نيز می باشد، وظيفه اين ضربه گير محدود کردن حرکت سيستم تعليق و جلوگيری از برخورد قطعات به يکديگر است.
اگر در بازديد از سيستم تعليق مشخص شود ضربه گير شکسته، پاره يا مفقود شده است، بايد آنرا تعويض يا جايگزين کرد. .

بازديد کمک فنر و استرات
تست حرکت خودرو در محوطه
بازديد کمک فنر و استرات را بايد به جای تست جهش، از تست خودرو در حرکت شروع کرد. تست جهش بدليل اينکه حرکاتی مشابه حرکات ناشی از اعوجاج جاده به خودرو وارد نمی کند، از اعتبار چندانی برخوردار نيست.
ابتدا مسافت طی شده خودرو را بازديد کنيد، اگر اين مسافت بيش از 40000 کيلومتر باشد، ممکن است کمک فنرها احتياج به تعويض داشته باشند. در اين خصوص دستورالعمل سازنده خودرو را نيز ببينيد.

توجه داشته باشيد کمک ها در مقابل جهش، کج شدن، کله زدن در موقع ترمز کردن و پائين آمدن ته خودرو در موقع شتاب گرفتن مقاومت می کنند. يعنی بايد از اين نظرها تست شوند و بهترين راه، تست در هنگام حرکت است.
باخودرو دور کوتاهی در محوطه بزنيد و موارد زير را تست کنيد:
• آيا در هنگام ترمز کردن سر خودرو خيلی پايين می آيد؟
• آيا خودرو در موقع پيچيدن خيلی کج می شود؟

• آيا در هنگام شتاب گرفتن ته خودرو خيلی پايين می آيد؟

وقتی در صندلی خودرو نشستيد کمربند ايمنی را ببنديد و تست را شروع کنيد.
هنگام راه افتادن به پائين رفتن بيش از حد ته خودرو توجه کنيد: خودرو بايد نسبتاً پايدار بماند.
سپس ترمز بگيريد و به کله زدن خودرو توجه کنيد: خودرو بايد نسبتاً پايدار بماند.
چند بار به سرعت دور بزنيد و به کج شدن خودرو توجه کنيد: خودرو بايد نسبتاً پايدار بماند.
مشاهده هرگونه جهش زياد، کج شدن زياد، کله زدن زياد يا پائين آمدن زياد ته خودرو، نشانه افت کنترل کمک ها ست. اين امر موجب حرکت بيش از حد سيستم تعليق و فرسايش زودهنگام اجزاء آن می شود.

بازديد تايرها- جلو و عقب

به نحوه سايش تايرها توجه کنيد. هرگونه سايش غيريکنواخت عاج لاستيک مانند گل گل شدن می تواند نشانه خرابی کمک ها باشد.
تايرها را از نظر مشکلات فيزيکی بازديد کنيد:
یخ زدن
پوسيدگی
ميخ
تايرها را از نظر اندازه و ساختار بازديد کنيد :
از نظر يکسان بودن اندازه تايرهای دو طرف خودرو (گل گل شدن)
از نظر يکسان بودن سازنده و نوع عاج لاستيک ها
از نظر قاطی نبودن انواع راديال و غير راديال
فشار باد تايرها را بازديد و طبق دستورالعمل سازنده خودرو تنظيم کنيد. فشار بادی که توسط سازنده خودرو تعيين شده باشد معمولاً بهترين کنترل و راحتی را ايجاد می کند.
رينگ ها را از نظر هر گونه آسيب فيزيکی بازديد کنيد.

بازديد اتصال بالائی استرات
اگر اتصال بالائی استرات معيوب شده باشد، باعث ايجاد صدا، گيج شدن فرمان يا تغيير موقعيت انتهای بالائی استرات و برهم زدن ميزان فرمان مي شود.
1. بازديد اتصال استرات را بايد با تست جاده شروع کنيد تا صدای غيرعادی، کشيده شدن خودرو به يک طرف يا گيج بودن فرمان را چک کنيد.
2. در زمانيکه خودرو متوقف بوده و سنگينی خودرو روی چرخ ها قرار دارد، فرمان را بگردانيد تا چرخ ها بطورکامل از يک جهت به جهت ديگر گردش کرده، به صدای آن گوش داده يا گيج بودن فرمان را چک کنيد. صدا دادن يا گيج بودن فرمان نشانه معيوب بودن بلبرينگ است .قسمت های لاستيکی اتصال را نيز از نظر ترک

داشتن يا جدا شدن لاستيک از فلز بازديد کنيد. قبل از بلند کردن جلو خودرو موقعيت ميله پيستون را در نظر بگيريد. سپس جلوی خودرو را ( با جک يا جرثقيل دستی)بلند کنيد و به هر گونه تغييری در موقعيت اتصال بالا توجه کنيد. حرکت کمی به طرف پائين عادی است اما هر حرکت جانبی نشانه معيوب بودن اتصال است.

3. پس از اينکه چرخ ها از زمين جدا شد فنر را از ناحيه ای تا حد ممکن نزديک به اتصال با دست بگيريد و درحاليکه آنرا جلو و عقب می بريد جابجائی ميله پيستون را زير نظر بگيريد. نبايد هيچ گونه لقی(حرکت آزاد) وجود داشته باشد. اگر حرکت اضافی وجود داشته باشد، اتصال بالا بايد تعويض شود. اگر در بازديد چشمی مشخص شود لاستيک از فلز جدا شده است، اتصال بالا بايد تعويض شود.
4. بازديد را با تعويض اتصال بالا ( در صورت معيوب بودن ) کامل کنيد. بلبرينگ را نيز بازديد نمائيد تا از گرديدن نرم وآزاد(اما نه لق) آن اطمينان پيدا کنيد. مجدداً قسمت لاستيکی را از نظر ترک و شکستگی بازديد کنيد.

بازديد چشمی
در کنار تست حرکت حتماً بازديد چشمی را هم انجام دهيد.
وقتيکه خودرو در کارگاه است، ابتدا کمک فنرها و استرات ها را از نظر روغن زدن بازديد کنيد. روغن زدن با وجود روغن در بيرون کمک مشخص می شود. با توجه به اينکه کمک ها وسايلی هيدروليکی هستند، هر گونه نشتی نشانه احتمال نياز به تعويض است.
در صورت معيوب بودن يک کمک يا استرات تعويض کمک فنر يا استرات ديگر آن محور ضروری نيست. اما با توجه به دلايل زير مي توان تعويض کمک يا استرات ديگر را پيشنهاد کرد.

• در شرف اتمام بودن عمر کمک
• افزايش عمر لاستيک ها
• برقراری توازن بين راحتی و کنترل خودرو
• بهبود (کوتاه ترکردن) خط ترمز

• ارتقاء کيفيت سيستم
وقتی که با تعويض استرات، زوايای چرخ ( ميزان فرمان) بهم بخورد، چک کردن ميزان فرمان و تنظيم آن در صورت لزوم، اهميت دارد. تعميرکار تحت هيچ شرايطی نبايد بگذارد در استرات يا بدنه آن خمش بوجود آيد.

عوامل زيادی از جمله وضعيت ساير قطعات سيستم تعليق، وضعيت جاده هاو طرز رانندگی در فرسودگی سريع کمک فنر و استرات مؤثر هستند. همچنين علاوه بر کمک های معيوب عوامل زياد ديگری از جمله فشار باد تايرها، اندازه تايرها، ساختار تايرها(راديال و غيرراديال بودن)، فاصله بدنه از زمين، ميزان فرمان و بالانس چرخ ها بر کنترل خودرو و راحتی سرنشين اثر می گذارند.
توان حمل بار و کنترل خودرو بوسيله سيستم تعليق، تايرها، ترمز و قوای محرکه محدود می شود. برای اطلاع از جزئيات بيشتر می توانيد به کتابچه راهنمای خود رو مراجعه کنيد.

نصب و بازکردن کمک فنر و استرات
اول ايمنی
هميشه هنگام تعمير خودرو از عينک محافظ و کفش ايمنی استفاده کنيد. قبل از شروع تعمير اطلاعات مندرج در بروشورهای همراه قطعه نو و دستورالعمل های سازنده تجهيزات در مورد ايمنی آنها را بطور کامل مطالعه کنيد.

چک کردن دوگانه قطعه

قبل از شروع تعمير جهت پيشگيری از مشکلات جا زدن، قطعه کهنه را با قطعه نو مطابقت دهيد. قبل از شروع کار از درست بودن قطعات اطمينان حاصل کنيد. اتصالات باز شده از قطعه کهنه را برای استفاده در مواردی که همراه قطعه نو عرضه نشده اند حفظ کنيد.
قبل از نصب کمک ها

1. هر دستورالعملی را که همراه قطعه نو می باشد مطالعه کنيد.
2. اتصالات همراه قطعه نو را چک کنيد تا مطمئن شويد هر چه لازم داريد در دسترس است.
3. کمک را به حالت عمودی نگهداشته چند بار باز وبسته کنيد..
• مجموعه کمک فنر عقب را طبق دستورالعمل سازنده خودرو پياده کنيد.
• مجموعه پياده شده کمک فنر را طبق دستورالعمل سازنده خودرو باز کنيد.

• پس از تعويض کمک فنر قطعات مجموعه را به ترتيب عکس روش باز کردن ببنديد.
• مجموعه کمک فنر عقب را پس از بستن، به ترتيب عکس روش پياده کردن، روی خودرو سوار کنيد.

نکاتی که در موقع نصب کمک فنر بايد رعايت کرد
1- اتصالات را خوب ببنديد ، اما بيش از اندازه سفت نکنيد( با ترک استاندارد سازنده خودرو سفت کنيد). اگر لاستيک های اتصال از واشر بيرون بزند، اتصال بيش از اندازه سفت شده است.
2- از قطعات تعويضی نو استفاده کنيد.
3- سطح سنگ خورده ميله پيستون را با هيچ ابزاری نگيريد.

بازديد پس از نصب
وقتی خودرو روی زمين قرار گرفت، فاصله های کمک ها و خودرو را چک کنيد. باد لاستيک ها را مطابق مشخصات سازنده خودرو تنظيم کنيد.

قبل از نصب استرات
1- انجام تست جاده قبل و بعد از نصب يا تعمير استرات.
2- درست انتخاب کردن استرات يا کارتريج نو از نظر مطابقت با مدل و سال ساخت خودرو.
3- در بعضی خودرو ها لازم است پس از نصب استرات جديد ميزان فرمان تنظيم شود. در اين مورد به کتابچه راهنمای خودرو رجوع کنيد.
4- ممکن است لازم باشد موقعيت صفحه ياتاقان بالا، قطعه فلزی پشت آن و پيچ تنظيم زاويه کمبر در پائين علامت گذاری شود.
5- قبل از نصب استرات هميشه دستورالعمل های همراه قطعه نو را مطالعه کنيد.

• مجموعه استرات جلو را طبق دستورالعمل سازنده خودرو پياده کنيد.
• مجموعه پياده شده استرات جلو را طبق دستورالعمل سازنده خودرو باز کنيد.
• پس از تعويض استرات جلو قطعات مجموعه را به ترتيب عکس روش باز کردن ببنديد.
• مجموعه استرات جلو را پس از بستن، به ترتيب عکس روش پياده کردن، روی خودرو سوار کنيد.

نکاتی که در موقع نصب استرات بايد رعايت کرد
1- در حين نصب مراقب باشيد لاستيک گردگير توپی چرخ آسيب نبيند.
2- در هنگام جمع کردن فنر، هرگز آنرا تا آخر جمع نکنيد. از حداقل نيروی مورد نياز برای اين کار استفاده کنيد. قبل از آزاد کردن فنر اطمينان حاصل کنيد قطعات دريک راستا قرار دارند و مهره با ترک مناسب سفت شده است.

وظيفه اصلي سيستم فرمان تبديل گشتاور ورودي به غربيلك فرمان توسط راننده ،به زاويه فرمان چرخ ها مي باشد كه در نتيجه آن در خودرو نيروي جانبي و به دنبال آن شتاب جانبي ، سرعت جانبي و غيره ايجاد مي شود.

در يك فرمان ايده ال مي بايست زاويه فرمان چرخها در مقابل گشتاور ورودي به غربيلك فرمان بصورت خطي تغيير نماييد . اما وجود برخي پارامترها از جمله وجود زاويه كستر سبب نوساني شدن ميزان زاويه فرمان چرخها در مقابل گشتاور ورودي مي گردد. براي تبديل زاويه غربيلك فرمان به زاويه چرخ ها در سيستم فرمان از مكانيزم هاي مختلفي بهره گيري مي شود تا گشتاور دست راننده توانايي تقابل با نيروهاي اعمالي به تاير را داشته باشد . اين نيروها كاملا به نحوه تنظيم چرخها[1] خودرو بستگي دارد لذا يكي از مشكلات طراحي سيستم فرمان در اين جا بروز مي كند، زيرا تنظيم چرخ ها در سيستم تعليق و سيستم فرمان در تقابل بوده و نياز به طراحي بهينه دارد.

براي طراحي بهينه هر سيستم نياز است تا اهداف مورد انتظار از آن سيستم مشخص گردد . در اينجا به بررسي ويژگيهاي مورد نظر از سيستم فرمان مي پردازيم .
1- سيستم فرمان مي بايست بهره[1] مناسب داشته باشد(نياز به احساس فرمان[2] مناسب)
در يك خودرو در حال پارك و يا حركت با سرعت هاي پايين بعلت ديناميك خودرو فرمان سفت بوده ولي در سرعت هاي بالا كه نياز به تغيير زاويه كوچك داريم فرمان نرم مي باشد اما نياز راننده دقيقا برعكس مي باشد لذا استفاده از نيروهاي كمكي در خودرو جهت كمك به راننده پيشنهاد گرديد . فرمان هاي اوليه با سيستم نيروي كمكي به علت ايجاد يك نيرو ثابت در طول زمان حركت خودرو مشكلات راننده را در سرعت هاي پايين از بين مي بردند اما مشكلات را در سرعت

هاي بالا دو چندان مي نمودند براي حل اين مشكل نياز بود تا سيستم به نحوي از سرعت خودرو اطلاعاتي داشته باشد با يك فرض كاملا منطقي عنوان شد كه هنگام حركت با سرعت بالا ما از زواياي فرمان كوچك استفاده مي نماييم ودر سرعت هاي پايين معمولا با زواياي فرمان بزرگ سر و كار خواهيم داشت لذا فرمان هيدروليكي ساخته شد كه در زواياي فرمان كوچك بهره كوچك ودر زواياي فرمان بزرگ بهره بزرگ به سيستم اعمال نمايد .در گام بعدي فرمان هيدروليكي ساخته شد كه ميزان نيروي كمكي آن با توجه به سرعت خودرو و گشتاور اعمالي از سوي راننده متفاوت مي باشد.

شماتيكي از اين سيستم را نشان مي دهد

۲- سيستم فرمان رفتار گذراي[1] خوبي داشته باشد . 1 - Transient
از آنجا كه هر سيستم داراي جرم و سختي يك سيستم ارتعاشي ايجاد مي نمايد سيستم فرمان نيز يك سيستم ارتعاشي است كه نياز دارد تا رفتار مناسبي از خود ارائه نمايد. لذا بايد اجزاي آن سختي و دمپينگ مناسب داشته باشد تا از يكطرف از محدوده فركانسي فعاليت خودرو به دور باشد و از طرف ديگر احساس نا مناسبي به راننده منتقل ننمايد.

۳- فرمان بايد بگونه اي طراحي گردد تا در تصادفات حداكثر جذب انرژي را داشته باشد تا حداقل جراحات به راننده وارد گردد.

۴- قابليت تنظيم موقعيت فرمان جهت همخواني باشرايط بدني راننده


۵- داشتن حداقل وزن و گرفتن حداقل فضا تا فضاي مناسب براي ديگر اجزا خودرو فراهم گردد.
۶- نياز به حداقل تعميرات و نگهداري
۷- طول عمر بالا در حد عمر خودرو
۸- حداكثر تطابق با سيستم تعليق
۹- برآورده ساختن نيازهاي زيبايي خودرو

مكانيزم فرمان :
انواع مكانيزمهاي فرمان بصورت زير مي باشد :
• پارالوگرام[1]
• رك و پينيون[2]

۱- پارا لوگرام :
در اين نوع سيستم فرمان ، قطعه 1 نقش جعبه فرمان را دارد كه بصورت يك مكانيزم متشكل از پيچ و مهره كه بين آن دو ساچمه قرار مي گيرد ، نوعي حركت دوراني حول اتصال 1 بوجود مي آيد و حركت دوراني به قطعه شماره 4 اعمال مي شود تا بواسطه مكانيزم متشكل از قطعه 5 و ميله واسط ،در نهايت حركت طولي به ميله هاي 2 انتقال مي يابد كه اين دو بوسيله مفصل كروي به اهرم فرمان (قطعه 3) متصل هستند .

مزايا:
• كاربرد مناسب روي اكسل هاي صلب
• قابليت انتقال نيروهاي بالا به خصوص در خودرو هاي سنگين
• قابليت اعمال زواياي بزرگ فرمان
• امكان نصب اهرم فرمان بزرگ كه نيروي فرمان دادن را كاهش مي دهد
• در اين سيستم ،طراح اين امكان را دارد كه با نصب بازوها با طول مناسب به بهترين حالت در سينماتيك فرمان دست يابد و فرمان نرمتري طراحي نمايد.

معايب :
• قيمت بالا
• مشكل نصب در خودروهاي محرك جلو
• ازدياد بازوها و اتصالات
• نياز به تعميرات بيشتر

۲-رك و پينيون
همانگونه كه در شكل 1-13 مشاهده مي نماييد در اين سيستم فرمان بواسطه چرخ دنده پينيون كه به پايين محور متصل است حركت دوراني فرمان را به حركت طولي در قطعه 8 تبديل مي نمايد. در دو انتهاي قطعه 8 ، دو ميله واسط[1] توسط اتصال كروي[2] شماره 7 به رك متصل هستند و از سوي ديگر به اهرم فرمان (قطعه شماره 3) متصل مي باشند تا بوسيله اهرم فرمان گشتاور حول محور فرمان به مجموعه چرخ اعمال شود.
همانگونه که در ساختمان جعبه فرمان رک و پينيون ديده مي شود حرکت طولي بوسيله چرخ دنده پينيون به رک اعمال مي شود.

مزايا :
• ساختمان ساده
• قيمت ارزان
• سهولت پروسه ساخت
• قابليت اطمينان بالا
• امکان تعبيه دمپينگ مناسب در جعبه فرمان
• حساسيت بالا به علت اتصال ميله واسط به رک
• الاستيسيته[1] کم سيستم فرمان
• فضاي کمي را اشغال مي کند.
• وزن کم

معايب :
• حساسيت بيشتر به ضربه ناشي از تصادف
• انتقال بيشتر ارتعاشات جاده به غربيلک فرمان به علت کوتاه بودن ميله رابط
• زاويه فرمان محدود به علت محدوديت حرکت عرضي رک
• سفتي فرمان به علت کاهش نسبت فرمان[2]
• قابليت استفاده در اکسل صلب را ندارد.

انواع فرمان هاي هيدروليكي
بيشترفرمان هاي هيدروليكي همان فرمان دستي هستند كه يك بوستر به آنها اضافه شده است. در جعبه فرمان ساچمه اي هيدروليكي ، بوستر يك سيلندر و پيستون هيدروليكي است كه در جعبه فرمان تعبيه شده است . اين سيستم را سيستم فرمان هيدروليكي مجتمع مي نامند ، زيرا بوستر با جعبه فرمان جمع شده است . طرز كار همه سيستم هاي فرمان هيدروليكي يكي است . پمپ ، روغن تحت فشار را تأمين مي كند . نيرويي كه به غربيلك فرمان وارد مي شود ، شير تنظيم را به كار مي اندازد و اين شير مجراهاي عبور روغن را باز و بسته مي كند . اين مجراها روغن تحت فشار را وارد سيلندر يا از آن خارج مي كند . روغن تحت فشار پيستون را به حركت درمي آورد و بخش عمده نيروي لازم براي فرمان دادن به چرخ ها را تأمين مي كند .

اجزاي سيستم فرمان هيدروليكي
يك سيستم فرمان هيدروليكي شامل يك مجموعه شير تنظيم و يـك سيلنـدر هيدروليكـي اسـت . به علاوه اين سيستم داراي مارپيچ فرمان، هزارخار فرمان، مخزن روغن و شيلنگ هاي روغن تحت فشار است . مخزن ممكن است به پمپ متصل باشد و يا جدا از آن نصب شود . يك فيلتر روغن در مخزن يا شيلنگ روغن تعبيه مي شود تا گردوغبار و ذرات جامد را از روغن جدا كند . بعضي از سيستم هاي فرمان هيدروليكي روغن سردكن هم دارند . اين روغن سردكن مانع افزايش دماي روغن و آسيب ديدن كاسه نمدها ، پره هاي پمپ و ساير قطعات مي شود . روغن سردكن ممكن است حلقه اي ساده از لوله باشد يا به صورت يك مبدل كوچك گرمايي باشد كه در جلو خودرو نصب شود . در بعضي خودروها ، مخزني كه در فاصله دورتري نصب شده است روغن را تا حد لازم سرد مي كند .