بخشی از مقاله
گزارش کارآموزی در بخش کنترل کیفیت پگاه شهد قزوین ( گلاویژ )
پیشگفتار
کارآموزی در بخش کنترل کیفیت در پگاه شهد قزوین که تولید کننده یک نوشابه گاردار به نام گلاویژ میباشد فرصت مناسبی را برای کسب تجربه و مهارت لازم برای ورود به بازار کار برای اینجانب فراهم نمود ، فعالیت در یک محیط کاری با فعالیت های کنترل کیفیت بسیار پر اهمیت ، آشنایی با محیط کاری کارخانه و همچنین خط تولید و اهمیت بخش کنترل کیفیت در کارخانه های تولید کننده مواد غذایی از جمله اهم مواردی بود که در این دوره با آن آشنا شدیم که در زیر به اختصار به توضیح و تشریح آنها خواهیم پرداخت .
تاريخچه نوشابه سازي :
تاريخچه نوشابه سازي اساساً به زماني بر مي گردد كه بشر علاوه بر مصرف آب آشاميدني مي توانست از افزودن موادي چون طعم دهنده ها و شيرين كننده ها به آب ، شربت هاي متعددي را تهيه كند. بعدها كه مصرف شيرين كننده ها متداول گشت ايرانيها طعم دهنده هايي نظير به ليمو ، آلبالو ، زرشك ،آلو ، انجير و بسياري از عرقيات نظير نعناع ، آويشن ، بهار نارنج و غيره را بطور طبيعي در نوشيدني ها مصرف مي نمودند . او متاسفانه تكنيك استفاده از عرقيات و استخراج اسانس از آن كه در حقيقت امولسيون طعم دهنده در آب است تا امروز در ايران پيشرفتي نكرده است .
سابقه نوشابه سازي در ايران به معناي جديد آن به سال 1331 بر مي گردد . در اين سال شركت زمزم محصول توليدي خود را با نام پپسي كولا به بازار عرضه كرد . قبل از اين تاريخ نوشابه هاي گازدار سنتي نظير ليمونادر اغلب بصورت غير بهداشتي تهيه و به بازار عرضه مي شد . و در سال 1333 كارخانه كوكا كولا ، در سال 1334 شركت ساسان تاسيس شد كه محصولات توليدي را به نام كانا دراي و سوپر كولا به بازار عرضه كردند . نوشابه هاي ديگر مانند اسو ، شوئپس ، آلپاين و فانتا نيز به بازار عرضه شدند كه بعد از مدتي يا تعطيل شدند يا در كارخانه زمزم و ساسان ادغام گرديدند .
حدود 50 سال پيش اولي
كارخانه نوشابه سازي در ايران آغاز به كار كرد در ابتدا عدم تطبيق نوشابه با ذائقه مردم و ماهيت و وابستگي توليد كنندگان و حكم تحريف مصرف نوشابه از گسترش بازار مصرف اين كالا جلوگيري كرد . جا افتادن نوشابه به عنوان الگوي مصرف سالها طول كشيد اما امروزه نوشابه يك كالاي پر مصرف مي باشد . در سال 1356 توليد نوشابه در سطح كشور حدود 7/1 ميليارد بود اين رقم در سال 1362 به 6/2 ميليارد بطري رسيد . و اين روند تا به امروز ادامه داشته است .
فصل اول
معرفی پگاه شهد قزوین ( گلاویژ )
تاریخچه :
کارخانه پگاه شهد قزوین در سال 1379 تاسیس و راه اندازی شد ، این کارخانه در فضایی به مساحت 2500 متر مربع در منطقه صنعتی روستای کورانه قزوین شروع به فعالیت نمود و عمده فعالیت این کارخانه تولید نوشابه های گازدار با عنوان تجاری گلاویژ میباشد .
کارخانه گلاویژ با هدف تولید وسیع در سطح کشوری و گسترش فعالیت های خود در سطح بین المللی شروع به فعالیت نموده است و تا به حال که چیزی حدود 6 سال از شروع به فعالیت صنعتی و جدی این کارخانه می گذرد توانسته است قسمتی از بازار داخلی را دردست بگیرد و با برنامه ریزی بلند مدت و توسعه فعالیت های خود و بهره گیری از نیروهای متخصص و تجهیز خود به دستگاهها و ماشین آلات مدرن و پیشرفته چشم به بازار های جهانی دوخته است .
اهداف :
این کارخانه با بهره گیری از نیروهای متخصص و مجرب و بهره جویی از ماشین آلات روز صنعت نوشابه سازی جهانی چشم به توسعه وسعت بازار داخلی خود و در پی آن گسترش محصول در بازار های کشورهای همسایه و سپس در بازار های سایر کشور های جهان دوخته است .
نام تجاری گلاویژ :
نام گلاویژ ، واژه ای ترکی است و به معنای ستاره صبح گاهی میباشد .
آدرس کارخانه :
قزوین – جاده الموت – 5 کیلومتری روستای کورانه – شهرک صنعتی کورانه
ویژگیهای منحصر به فرد گلاویژ :
• بهره گیری از دستگاه های نوشابه ساز INTER MIX ساخت شرکت SIDEL ایتالیا که امکان تولید همزمان سه گونه محصول را فراهم ساخته است.
• بهره گیری از سه دستگاه بطری ساز BLOW MOULDING ساخت شرکت SIG CORPOPLAST آلمان با قابلیت تولید 000/70 بطری در ساعت.
• بهره برداری از خط تولید پیوسته (CONTINUOUS) کاملاً خودکار شربت سازی ساخت شرکت VAN DER MOLEN آلمان مجهز به دستگاه های کانتی مول و پاستوریزاتور با ظرفیت ساخت 20 هزار لیتر شربت در ساعت.
• بهره برداری از واحد عصاره سازی با ظرفیت ذخیره سازی 000/160 لیتر عصاره در تانک های تماماً ضد زنگ (STAINLESS STEEL) پنج و ده واحدی، جهت تولید 800 هزار لیتر نوشابه.
برتری های فنی شرکت گلاویژ، فراهم آورنده اعتماد و اطمینان بالای مصرف کنندگان محصولات گلاویژ و تضمین کننده سلامت و کیفیت نوشابه های تولیدی است .برخی دیگر از سرآمدی های تجهیزاتی و تکنولوژیک گلاویژ را میتوان چنین عنوان نمود :
• نصب و راه اندازی دو خط تولید دربهای پلاستیکی DOUBLE SEAL ساخت شرکت HU
SKY کانادا مجهز به دستگاه چاپ TAMPO PRINT آلمان با قابلیت تولید 500 میلیون درب در سال با قالب های ساخت شرکت CORVAGLIA سوئیس.
• نصب و راه اندازی تصفیه خانه مدرن و تماماً ضد زنگ ساخت شرکت ICE فرانسه با ظرفیت پالایش یکصد مترمکعب آب در ساعت، این تصفیه خانه به دستگاه های پالایشگر و کنترل کننده RO ،ازنایزر، UV و نیز واحد غنی سازی آب مجهز است.
• به کارگیری تجهیزات گرمایش، سرمایش، هوای فشرده و برق مصرفی پیشرفته و مدرن، با قابلیت اعتماد و اطمینان (RELIABILITY) بالا و تضمین کننده ایمنی و مطلوبیت شرایط کار.
فناوری های نوین، جایگاهی برجسته و تعیین کننده در فعالیت های شرکت گلاویژ دارند و بی گمان بهره گیری از تکنولوژی های پیشرفته را می توان یکی از وجوه بارز معرفی و شناسایی این بنگاه بزرگ تولیدی محسوب نمود.
• استفاده از سامانه های خودکار گوناگون در تولید نوشابه و کاهش موثر دخالت عامل انسانی.
• امکان تولید سه گونه محصول هر یک در سه اندازه متفاوت با سه نوع بسته بندی مجزا.
• استفاده از برچسب های BOPP لامینه شده.
• استفاده از دستگاه های بالابر درب بطری برای حمل مکانیزه درب بطری.
• بهره گیری از دستگاه های پالت تایزر و استرچ پالت در پایان خط تولید.
• بهره گیری از دستگاه های کنترل اتوماتیک سطح برای یکسان سازی حجم نوشابه های تولیدی.
• بهره برداری از دستگاه های تست سریع میکربی برای تسریع در کنترل کیفیت محصولات.
• اجرای واحد تصفیه فاضلاب به منظور کاهش مخاطرات زیست محیطی.
تولید سبز (GREEN) و غیر آسیب زا را می توان از مهمترین برجستگی ها و امتیازات تکنولوژیک شرکت گلاویژ محسوب کرد.این همه سرآمدی، دستاورد اعتماد ملی به نوشابه های ارم را فراهم آورده است و این محصولات را به همراهی آشنادر سفره ایرانیان تبدیل نموده است.
شرکت گلاویژ مسرور است که موفق گردیده حمایت نهادهای قانونی و ناظر ملی و بین المللی را در بیشترین حد فراهم آورد.
دریافت پروانه های مورد نیاز از :
• اداره کل صنایع استان قزوین
• اداره کل نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی
• اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان قزوین
تضمین گر سلامت کیفی محصولات گلاویژ است.
سال 1382 را باید سرآغاز دگرگونی های عمیق در فعالیت شرکت گلاویژ تلقی کرد.در این سال در پی استقرار تیم مدیریتی خلاق، کارآفرین و نوآور به راهبری جناب آقای دکتر ابرقویی، تولید شرکت به میزان پنج برابر سال قبل افزایش یافته و طی سال های 1383 و بعد از آن به رشد بی سابقه 60 درصدی دست یافت. سال 1385 به عنوان نقطه عطف و سال تحول گلاویژ قدیم به گلاویژ جدید یا شاخصه هایی بدین شرح محسوب می گردد:
1. عقد قرارداد تاریخی جهت تولید نوشابه گلاویژ تحت لیسانس شرکت سون آپ بین المللی به منظور قرار گرفتن نوشابه گلاویژ در سطح نوشابه های مطرح بین المللی دنیا.
2. بالابردن سطح کیفی محصولات تولیدی.
3. استفاده از بطری ها و برچسب های جدید و شکیل به همراه انجام تغییرات لازم در شکل و ابعاد آنها.
4. استفاده از شیوه های نوین علمی فروش و بازاریابی برای تخصیص بیشتر سهم بازار فروش.
5. افزایش صد درصدی در توزیع و فروش خرده فروشی توسط شرکت.
6. گسترش محسوس واحد فروش شرکت.
7. بکارگیری روش های مختلف تبلیغاتی برای حمایت از محصولات جدید همانند استندها و یخچال های تبلیغاتی و تهیه و توزیع پوستر و ساعت در همین راستا.
مختصری از نحوه کار شرکت :
عصاره ها :
عصارههاي شركت گلاویژ ( پگاه شهد قزوین ) عبارتند از: كولا، پرتقالي، لمون لايم، ورزشي، انبه و انواع دايوتهاي بدون قند است كه البته تمام شركتها ايران همين انواع را ميزنند.
نوشابه از چه چيزهايي درست شده است؟
آب، شكر، مواد نگهدارنده، گاز كربنيك، عصاره
آب مصرفي اين شركت آب چاه است كه عمق اين چاه حدود 140 متر است كه از 45 سال پيش كه اين كارخانه تاسيس گرديده است آب كارخانه را تامين ميكند. آب از چاه وارد آب انبار ميشود و از آنجا وارد تصفيه خانه ميشود و به روش لايم سودا تصفيه ميشود.
شكر مصرفي اين شركت داخلي است وهمان شكر معمولي است كه از داخل كشور تامين ميشود. نوشابههاي رژيمي به جاي شكر از شيرين كننده هاي مصنوعي به نام آسپارتان استفاده ميشود كه شيرين كنندگي اين ماده مصنوعي حدود 200 برابر شكر است.عصاره: پرتقالي الف- كه از رنگهاي مجاز خوراكي استفاده ميشود مانند سانسويل نو- كالمهگزين
پرتقالي ب: صمغ عربي
كولا الف: شامل آنتي فوم (ضر كف)- كارامل (قند سوخته) كافئين
كولا ب: اسيد فسفريك خوراكي
ورزشي، لمون لايم، انبه، عصاره آنها از آلمان خريداري شده و ديگر فرمولاسيون روي آنها انجام
نميدهيم.
نوشابههاي كولا و پرتقال فرمولاسيون روي آنها انجام ميگيرد كارخانه آن دريافت آباد است ولي نوشابههاي ورزشي، لمون لايم، انبه عصاره آنها مستقيماً از آلمان وارد شده و با شربت و آب گازدار مخلوط ميكنيم.
با دو شركت آلماني هم قرارداد داريم به نامهاي H & R و DOHLER كه كارهاي خود را از آنجا خريداري ميكنيم.
افرادي كه مرض قند دارند داخل بدنشان انسولين به مقدار نياز توليد نميشود كه بتوانند شكر را سوخت و ساز كنند براي همين از آسيارتام تهيه اسيد آمينه است كه به اصطلاح منشا فنيل آلانين دارد.
مواد نگهدارنده از رشد كپكپها و مخمرها جلوگيري ميكند. بنزوات سديم براي نگهداري در در نوشابه استفاده ميشود كه مقدار خيلي جزئي آن كه اداره استاندارد به ما اجازه داده است استفاده ميكنيم.
گاز كربنيك ماده اي است كه در تركيب نوشابه استفاده ميشود. گازوئيل را ميسوزاند از گرماي آن براي گرم كردن آب و از دود آن كه حاوي گاز CO2 و مونواكسيدكربن است استفاده ميكنيم. طي يكسري فرايندها آنرا به تبديل به%9/99 Co2 تبديل ميكنند و در صنعت نوشابه سازي مصرف ميشود. روي نوشابه ها آزمايشاتي انجام ميگيرد. عصارهاي كه آنها ميسازند عصاره اوليه را با شربت مخلوط ميكنند كه ميشود عصاره نهائين و يكسري آزمايشاتي را روي آن انجام ميدهيم از
قبيل: اندازه گيري pH ، اندازه گيري غلظت و در آزمايشگاه، آزمايشات ديگري روي محصول انجام ميدهيم از قبيل: اندازه گيري فشار يا مقدار گاز كربنيك، اندازه گيري بريكس يا غلظت يا مواد جامد حل شود درآب، اندازه گيري چگالي نوشابه، اندازه گيري اسيديته نوشابه، اين آزمايشات را روي
نوشابه انجام ميدهند. هر نيم ساعت يكبار يك نمونه برداشته و اين آزمايشات را روي آن انجام ميدهيم. تا پي ببريم كه آيا اين موادي كه به آن افزوده كردهاند خوب و موثر بوده يا غير و يا محصول آيا استاندارد است يا نه؟
تاريخ انقضا: آنها با استانداردهاي بين المللي پيش ميروند. آنها ميبينند كه نوشابهاي كه داراي چه موادي است به چه مقدار وقت براي استفاده نيازمند است. البته باز هم ممكن است نوشابهاي بعد از يك ماه خراب شود و تخمير شود ولي نوشابهاي ديگر در شرايطي ديگر چندين سال باقي بماند.
بنزوات سديم باعث ميشود كه نوشابه مدت طولاني تري براي استفاده پيدا كند.
مضرات و فايدههاي نوشابه: فايدههاي نوشابه اين است كه اين قند و شكري كه داخل نوشابه است ايجاد كالري ميكند و بقيه مواد شيميايي است و براي بدن ضرر دارد مثلاً بنزوات سديم سرطان زا است.
براي تعيين مقدار گاز حجمي در يك نوشابه، يك نوشابه را آورده وارد دستگاه مخصوص قرار داده و با سوزنهاي مخصوص درب آنرا سوراخ كرده و همين فشار گاز كربنيك نوشابه باعث حركت دادن عقربه ميشود اين دما و اين درجه را بر روي جدول ميبرند و مقدار گاز حجمي را در يك نوشابه تعيين ميكنند. كه بر اساس آن در صد وزن گاز را هم ميتوانند اندازه گيري كنند.
در صد وزني گاز در نوشابههاي كولا 7/0 گرم در صد سي سي
در صد وزني گاز در نوشابههاي پرتقالي 6/0 گرم در صد سي سي
براي اندازه گيري غلظت از بريك سنج استفاده ميشود. نوشابه را كه گازش را خارج كردهاند داخل مزو ريخته و اين بريك سنج را در آن شناور ميكنند و در روي يك عدد ميايستد و آن عدد را ميخوانند مثلا:
بريكس نوشابه كولا 10
بريكس نوشابه پرتقالي 11 غلظت بيشتري دارد.
بريكس نوشابه لمون لايم 10
براي اندازه گيري وزن حجمي از هيدرومتر استفاده ميشود كه داخل دانشگاهها و دبيرستان
ها از پيكرومتر استفاده ميكنند. وزن حجمي را مانند غلظت حساب ميكنند. عدد بدست آمده را بر روي جدول ميبرند تا ببينند كه اين عدد به دست آمده (وزن حجمي) استاندارد است يا خير؟
بومه سنج هم همين طور عمل ميكند كه متوسط آن 1/30 يا 2/30 است.
براي اندازه گيري اسيديته يك تيتراسيون حجمي را انجام ميدهند. يعني مقداري نوشابه ريخته معرف فنيل فتالين را ميريزند و بعد با اسيد و با سود آنرا تيتر ميكنند كه به اين عمل يك تيتراسيون حجمي ميگويند.
نحوه شستشوي بطريها در دستگاه شستشو
به منظور داشتن ظرفهاي پاك تميز بطريها را به مدت پنج دقيقه در يك محلول شستشو كه حاوي 8/1 تا 3 درصد سود محرق در يك درجه حرارتي كه پائينتر از 130 فارنهايت نباشد قرار ميدهند. در بعضي موارد مشاهده شده بطريهايي كه بطور رضايت بخشي شسته شدهاند دوباره با آبي كه براي آب كشيدن آنها بكار ميبرند آلوده شدهاند. آزمايش نشان داده كه اين آب، آبكشي شامل مقادير زيادي از ميكرو اورگانيسمها بوده است و لذا براي جلوگيري از آلودگي بطوريكه در كارخانههاي نوشابهسازي ايران خصوصاً كانادا در اين ملاحظه گرديد ابتدا بطريها را در مخزن شماره 1 با آب معمولي و آب گرم كه حاوي 3 درصد سود محرق ميباشد شست و شو ميدهند و بعد شيشههارا
بطور اتوماتيك وارد مخزن شماره 3 مينمايند و با آب گرمي كه حاوي يك درصد سود محرق است ميشويند و براي بار چهارم بطريها را وارد مخزن شماره 4 نموده و فقط با آب نيمگرم شستشو مينمايند و بالاخره با فرچههاي مخصوص به طور اتوماتيك داخل بطريها را ميشويند و پس از چهار مرتبه با فشار 20 پوند شيشهها را با آب سرد آب ميكشتد و پس از اين مرحله براي شفاف نمودن شيشهها از پود ميركس (My rex) استفاده ميشود و در اين موقع شيشهها آماده پر شدن
ميباشد.
تهيه و تصفيه شربت ساده و اختلاط آن با آب و كشف
مقدار قند موجود در مشروبات گازدار
لوازم شربت و شربت سازي- به مراتب مقادير زياد فساد را در شربت و شربت سازي ميتوان ديد. حداقل در حدود 80-75 درد تمام فسادها مايهاي از شربت سرچشمه ميگيرند. نگهداري شربتهاي از راه سرد تهيه شده بخصوص شربتهاي رقيق كار غلطي است به طور كلي شربتهاي رقيق تر از 32 تا 30 درجه بومه را اصلاً نبايستي نگاهداري كرد زيرا مايهها بسرعت در چنين محلولي رشد خواهد كرد. شربتهاي بسيار غليظ (42 تا 36 درجه بومه) به آساني تخمير نشده لذا اگر لازم باشد ميتوان نگاهداري كرد.
اگر شربتهاي سترون شده نگاهداري ميشوند بايستي تمام ظروف و اسبابها سترون شوند و بايد ديگهاي ذخيره سرپوشيده و در مقابل آلودگي محافظت گردند.
ظرفهاي شربت- اين ظروف شامل مخلوط كردن و ظروف و تانكهاي تهيه و نگاهداري هستند و ممكن است از شيشه- فلزهاي مقاوم در برابر اسيدها يا سنگ ساخته بشوند ولي از آهن لعاب داده شده نبايستي انتخاب كرد. شربتها را به همين وجه نبايد در مقابل گرد و غبار قرار داد. ظروف بايستي با درهاي مناسبي پوشيده شوند. استعمال پارچه (غالبا در گذشته مشاهده شده) به
عنوان پوشاننده عمل نادرستي است. سرپوشهاي پارچهاي هميشه داراي مقدار كافي رطوبت هستند و براي رشد مايهها- باكتريها و كپكها كه طبيعتا روي آنها يافته ميشود مساعدند. در موقع برداشتن اين پارچه كثيف و آلوده خواه ناخواه بعضي از ميكرو اورگانيسمها داخل شربت افتاده و رشد ميكند.
دستگاه مخلوط كننده شربت- شربتها بايستي با بهم زنهاي مكانيكي مخلوط شوند وميتوان نيز از همزن اورهه (I) در موقعي كه بهم زن شيردار و يك پوشش محكمي براي دستگاه انتخاب شده
باشد استفاده كرد. پاروهاي دستي فلزي يا چوبي احتياج به برداشتن پوشش تانكهاي مخلوط كننده دارد و مسلما آلوده شده و مناسب نيستند. نه تنها چنين پاروهائي در هنگاميكه آويزان يا به ديوار تكيه داده شدهاند گرد وغبار و آلودگيهاي ديگر را جمع ميكنند بلكه احتياج به تكيه دادن شخص مخلوط كننده در هنگام مخلوط كردن به تانك دارد.
يك علت ديگري كه موجب آلودگي شربت ميشود گرد و غبار با كثافات ديگر از لباس شخص مخلوط كن بيرون افتاده سرخورده و وارد تانك شربت خنك شده ميشوند.
ناقلين شربت- براي انتقال شربت (چه ساده و چه چاشني دار) به مخازن يا پر كنندهها هميشه از لوله بايد استفاده كرد. استعمال دلو- ملاقه= چمچه- كوزه يا بعضي دستگاههاي رو باز ديگر براي شربت يك عمل مخاطره آميز است. شربتهائي كه بدين ترتيب منتقل ميشوند نه تنها موقع انتقال در معرض آلودگي و غبار قرار ميگيرند بلكه باقيماندههاي شربت بخصوص با پاك كردن نامناسب ته ظرف رقيق شده و در نتيجه دستمال كردن بعدي شربت آلوده شده و يك محل خوبي براي توليد مثل مايهها خواهد بود.
چنين دستگاههائي ممكن است علتي براي تشكيل فساد باشند. كارخانه دار كوچك اغلب خيال ميكند كه استطاعت خريدن لوله يا پمپ را ندارد اما ميتواند از كيفيت جاري شدن در نتيجه وزن را مورد استفاده قرار دهد . قيمت لوله هاگران نيست. سازنده كوچك به علت كوچك بودن لوازم شربت سازيش ميتواند خمره هاي مخلوط كننده را بلند كرده تا تمام محتويات خمرهاي كه داري چاشني هستند به طرف پر كننده جريان پيدا كند. اين طريقه نه تنها از امكان آلوده شدن لاينفك درموق
ع است علل دلوهاي روباز جلوگيري ميكند بلكه از نظر اقتصادي خيلي بهتر و نيز به طور قابل ملاحظهاي از صرف وقت جلوگيري ميكند.
صافي ها و پارچههاي شربت- انتخاب صافي هاي كيسهاي شكل (از بالاي دانه خمره آويزان ميكنند) براي صاف كردن شربت موجب همان خطرات لاينفك در ظرفهاي رو باز در موقع انتقال شربتها است. صافي هاي مكانيكي اگر خوب و محافظت شده باشند مناسب ترين و سريعترين وسائل عاري از خطر آلودگي هستند.
تهيه و تصفيه شربت ساده- شكر و آب گرم را وارد تانكرهاي در بسته فولادي مينمايند. در اين تانكرها يك همزن الكتريكي وجود دارد كه دائماً آب گرم را با شكر مخلوط نمود. آنرا به شربت تبديل مينمايد. شربتي كه به اين طريق تهيه ميشود چون كثيف و اغلب داراي مواد خارجي از قبيل الياف گوني و غيره ميباشد. بناچار از فيلتر پرس ميگذرانند تا كاملا تصفيه و زلال شود و سپس شربت را وارد يك تانكر دو جداره مينمايند. در بين دو جدار تانكر جريان آب گرم برقرار است و شربت در اين تانكر 160 درجه فارنهايت حرارت ميبيند و بعد شربت داغ را با رد دستگاه مخصوصي كه بوسيله آب سرد خنك نگاهداشته شده وارد ميكنند و شربت يكدفعه سرد ميشود و بدين ترتيب و حقيقت يك عمل پاستوريزاسيون براي سترون كردن شربت به عملميآيد. شربت پاستوريزه شده را وارد تانكرهاي مخصوص نمود و در سردخانهاي كه به وسيله كولرهاي قوي سرد نگاهداشته شده نگاهداري ميكنند
فصل دوم
کنترل کیفیت محصول ( تعاریف )
فصل دوم – کنترل کیفیت محصول ( تعاریف )
کنترل کیفیت چیست ؟
1 - عبارت است از اطمینان از تهیه و تولید کالا وخدمات برطبق استاندارد های تعیین شده
2 - به طور کلی سیستمی است برای نگهداری یک سطح مطلوب کیفیت یک فرآورده یا فرآیند بابرنامه ریزی دقیق ، استفاده از لوازم مناسب بازرسی مداوم و اقدام به عملیات اصلاحی در قسمتهای لازم
استقرار یک سیستم تضمین کیفیتی:
یعنی تهیه و بکارگیری برنامه تضمین کیفیتی که می تواند بالاترین هدف دریک سازمان باشد. پیاده سازی این سیستم مستلزم انجام اقدامات زیر است:
1 - تهیه طرح جامع که شامل:
الف) تیم کاری و مشخص شدن سرپرست آن
ب) ایجاد جلسات هماهنگی وانتقال آن از مدیریت به پرسنل
ج) سیستیم تضمین کیفیتی در سطح شرکت مورد برسی قرار میگیرد.
د) استاندارد های ودستورالعملهای لازم جمع آوری گردند.
ه) نیازهای فنی واقتصادی سازمان برآورده گردد.
و ) استقرار هاوسیاستهای کلی مشخص گردد.
ز) الگوی هماهنگ فرآیند کاری اجرا شود.
ح) چارچوبی برای نظام بهبود تعیین گردد.
2 - طرح ساده شده(طرح عملیاتی)
الف) سرپرست تیم کاری مشخص شود.
ب) استانداردهای پذیرفته شده تعیین گردد.
ج) فعالیتهای جاری با نیازهای مقایسه شده و اقدامات اصلاحی مشخص شود.
د) کتابچه دستورالعمل کیفی تهیه شود.
ه) از طریق جلسه ای سیستم تضمین کیفیتی تشکیل شود.
زیر سیستم های تضمین کیفیت عبارتند از:
1 - تضمین طراحی شامل تغییرات طرح, برسی قراردادها و...
2 - طراحی کیفیت و طراحی بازرسی شامل ارتباط با افرادماهر،دستورالعمل های دقیق و سیستم تضمین کیفیتی
3 - تضمین تدارکات شامل ارتبات با تهیه کنندگان و ارزیابی تدارکات
4 - تضمین تولید ،شامل راه اندازی تولید،بازرسی در طول فرآیند تولید،خود کنترلی وبازرسی انتهای کار
5 - تضمین عملکرد کیفی پس از فروش شامل عملکرد محصول،ارتباط با مصرف کننده وخدمات کیفی
6 - سیستم اطلاعات مدیریت شامل گزارش کیفی,ارزیابی هزینه ها
7 - برنامه ریزی و کنترل کیفی آماری شامل روشهای نمونه گیری آماری
8 - تهیه نرم افزارهای کنترل کیفی شامل به کارگیری روشهای اطلاعات دقیق وکنترل به وسیله سیستم های رایانه ای
هدف از کنترل کیفیت چیست ؟
اعمال نظارت دقیق بر تمام پدیده های موثر در تولید ، به نحوی که محصول حامل در تمام شرایط کیفیت یکسانی داشته باشد
جلب رضایت مشتری ، ارائه محصول با خصوصیات مطلوب
وظیفه کنترل کیفیت نمی تواند فقط به عهده یک فرد یا گروه خاص باشد.
بلکه هماهنگی تمام اجزا را لازم دارد.( مشتری ، مهند سین ، ماده اولیه ، کارگران و....)
اهداف روش های کنترل کیفیت :
1 - ردیابی مشکلات.
2 - محدود کردن دایره مشکلات.
3 - ارزیابی عواملی که سبب به وجود آمدن مشکلات شده اند.
4 - تعیین صحت علل فرض شده برای خرابی ها .
5 - جلوگیری از خطا هایی که در اثر حذف ، عجله و یا بی توجهی به دست می آیند.
6 - اثر بهبود کنترل کیفیت .
زیر سیستم های تضمین کیفیت :
1 - تضمین طراحی : شامل کنترل قراردادها وکنترل طرح اولیه یا بازنگری مجدد طرح
2 - طراحی کیفیت وبازرسی : شامل ارتباط با افراد ماهر و تهیه دستورالعمل ها
3 - تضمین تدارکات: شامل ارتباط با تهیه کنندگان و ارزیابی تدارکات
4 - تضمین تولید: شامل فرآیند خط تولید، بازرسی در طول فرآیند خودکنترلی وانتهای خط
5 - تضمین عملکرد کیفی وخدمات پس از فروش: شامل عملکرد محصول وارتباط با مصرف کننده
6 - سیستم اطلاعات مدیریت کیفیت: شامل گزارش کیفی وارزیابی هزینه های کیفی
7 - برنامه ریزی وکنترل کیفی آماری: شامل روش های آماری ونمونه گیری
8 - نرم افزارهای کنترل کیفی : شامل روش های اطلاعاتی دقیق وکنترل به وسیله سیستم های رایانه ای
مشکلاتی که در تنظیم کنترل کیفیت میتوان نام برد شامل موارد زیر است :
1 - مواد اولیه
2 - ابزار ها و دستگاهها
3 - خطاهای انسانی
4 - محیط تولید
5 - ضعف در طراحی
