بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
قارچهای ساپروفیت شایع
The Most Common Saprophytic Fungi
اسلاید 2 :
قارچهای محیطی یا گندروی (Saprophytic fungi) به گروهی از قارچها گفته میشود که عمدتاً منشا اصلی آنها خاک بوده و اکثراین عوامل با رشد و تکثیر بر روی گیاهان در حال فساد موجود در خاک به حیات خود ادامه میدهند.کونیدیهای این قارچها از راه جریان هوا موجب آلودگی مواد غذایی، محیطهای کشت، نمونههای بالینی، داروها وغیره میگردند. نوع قارچهای ساپروفیت شایع در هر منطقه جغرافیایی متفاوت میباشد . علاوه بر انتشار جغرافیایی، فصول مختلف سال نیز نقش تعیین کننده ای در این زمینه دارد.
اسلاید 3 :
اهمیت قارچهای ساپروفیت و نقش آنها در سلامت انسان و حیوانات
گرچه این گروه از قارچها معمولاً در افراد دارای سیستم ایمنی سالم عفونت جدی ایجاد نمیکنند ولی قادرند در افرادی که دچار اختلال عملکرد سیستم ایمنی میباشند و یا گرفتاریهای مستعد کننده اولیه دارند موجب ایجاد بیماریهای قارچی فرصت طلب و پیشرونده شده که در نهایت منجر به مرگ بیمار گردد. سابقاً این عفونتها نادر بوده ولی در سالهای اخیر به علت مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیکها و کورتیکوستروئید ها، سایتوتوکسین ها، داروهای ایمنوساپرسیو جهت درمان انواع سرطان ها، شیمی درمانی، پیوند عضو و غیره شیوع یافته و از نظر پزشکی اهمیت زیادی یافته اند.
همچنین برخی از گونههای قارچ آسپرژیلوس مانند آسپرژیلوس فلاووس (Aspergillus flavus)و آسپرژیلوس پارازیتیکوس(Aspergillus parasiticus) قادر به تولید متابولیتهای سمی به نام آفلاتوکسین میباشند که در بروز بیماریهای مختلف چون سرطان کبد حائز اهمیت میباشد. بعضی از گونههای جنس فوزاریوم مانند فوزاریوم مونیلیفرم (Fusarium moniliform) قادر به ترشح سم فومونیزین بوده که گزارشاتی مبنی بر ایجاد سرطان مری در کشور هایی که از ذرتهای آلوده به این قارچ در رژیم غذایی خود استفاده مینمایند ثبت گردیده است.
علاوه بر اینها از برخی از قارچهای ساپروفیت در تهیه آنتی بیوتیکهای ضد میکروبی و ترکیبات ضد قارچی استفاده میگردد. مانند پنی سیلین از (Penicillum notatum) و گریزئوفولوین از(Penicillium griseofulvum) و از برخی گونههای قارچ پنی سیلیوم به عنوان طعم دهندههای خوراکی در تهیه پنیر و سایر مواد غذایی استفاده میشود.
اسلاید 4 :
بطور کلی قارچهای رشته ای به دو دسته هایفومیستها (Hyphomycetes) یا قارچهای رشتهای دارای تیغه میانی و زایگومیستها (Zygomycetes) یا قارچهای رشته ای فاقد تیغه میانی تقسیم میشوند.
از این میان هایفومیستها را باتوجه به حضور یا عدم حضور رنگدانه (پیگمان ملانین) به دو گروه:
1Hyalin hyphomycetes ( قارچهای رشته ای دارای تیغه میانی و شفاف (بی رنگ)
2)Phaeohyphomycetes یا (Dimatiaceous) قارچهای رشته ای دارای تیغه میانی و تیره رنگ (به علت وجود رنگدانه ملانین در قارچ) یا به عبارتی قارچهای سیاه طبقه بندی مینمایند.
مهمترین قارچهای ساپروفیت شایع که به عنوان عوامل آلوده کننده محیط و بیماریزای فرصت طلب مطرح میباشند عبارتند از:
اسلاید 5 :
- جنس آسپرژیلوس (Aspergillus) :
مرکبات، سبزیها بخصوص گوجه فرنگی، دانههای غلات، پسته و . قابل جداسازی میباشند. از شایع ترین قارچهای محیطی میباشد. گونههای این قارچ به آسانی از سطوح میوهها، کونیدی های قارچ دارای خاصیت آنتی ژنیکی بوده و میتوانند موجب بروز بیماریهای ازدیاد حساسیت در افراد مستعد نموده و باعث بروز علائم تب یونجه (عطسه، آبریزش، سرفه، گرفتگی صدا) گردند. رشد آسپرژیلوسها بر حسب گونه متغیر بوده ولی اغلب سریع الرشد میباشند و در دمای °C 25 در عرض 2 تا 3 روز ایجاد کلنی در محیط کشت مینمایند.
اسلاید 6 :
مشخصات ماکروسکوپی (کلنی) قارچ:
کلنی به صورت مخملی، پنبه ای و پودری به رنگهای سفید، زرد، سبز، صورتی، آبی، خاکستری، کرم، خرمایی و سیاه دیده میشود. پشت کلنی اغلب بی رنگ میباشد.
اسلاید 7 :
مشخصات میکروسکوپی (ریزبینی) قارچ:
کونیدیوفور کشیده و بلند معمولاً با یا بدون تیغه میانی با جدار صاف، یا خاردار که در انتها فراخ گشته و به شکل بیضی، کروی و چماقی در میآید که به آن وزیکول (Vesicle) میگویند. در سطح وزیکول 1 یا 2 ردیف سلول قمقمه ای شکل به نام استریگما یا فیالاید مشاهده میشود که کونیدیهای گرد یا بیضی شکل با جدار صاف یا خارداربه صورت زنجیره پشت سرهم بر روی آن قرار میگیرند. کنیدیهای بعضی از گونهها مانند آسپرژیلوس نایجر نسبت به برخی از مواد گندزدا مقاومت زیادی نشان میدهد. شکل ریزبینی قارچ در زیر میکروسکوپ شبیه سر آبپاش میباشد.
اسلاید 8 :
تصويرمیکروسکوپی (ریزبینی) قارچ آسپرژيلوس:
اسلاید 9 :
بیماریزایی: ایجاد ضایعات در پوست، چشم، ناخن، ریه، و واکنشهای آلرژی شایع میباشد. آسپرژیلوس فلاووس، آسپرژیلوس پارازیتیکوس، آسپرژیلوس نومیوس از مهمترین گونههای مولد آفلاتوکسین B میباشند که در ایجاد مسمومیت و بروز عوارض ناشی از آفلاتوکسیکوز نقش دارند.
گونههای بیماریزای شایع: آسپرژیلوس فلاووس، آسپرژیلوس فومیگاتوس، آسپرژیلوس نایجر، آسپرژیلوس نیدولانس و آسپرژیلوس ترئوس از مهمترین گونههای این جنس میباشند.
اسلاید 10 :
Aspergillosis
اسلاید 11 :
- جنس پنی سیلیوم (Penicillium):
یکی دیگر از شایعترین قارچهای گندروی محیط میباشد که به آسانی در خاک ، بقایای گیاهی و مواد غذایی در حال فساد رشد میکند. اغلب این قارچ به همراه آسپرژیلوس از مواد غذایی مثل نان، سبزیها، مرکبات ترشی جات شیرینی جات، آبلیمو، پنیر و.. جدا میگردند.
اسلاید 12 :
مشخصات ماکروسکوپی (کلنی) قارچ:
رشد سریعی داشته و ایجاد کلنی مخملی، پودری با خطوط شعاعی به رنگهای مختلف مثل سبز ، آبی گاهی سفید، زرد و قرمز مایل به ارغوانی مینمایند. گاهی قطرات ترشحی بر روی سطح کلنی دیده میشود. پشت کلنی معمولاً زرد و یا زرد طلایی میباشد.
اسلاید 13 :
مسیلیوم شفاف و واجد تیغه میانی میباشد. دستگاه زایشی قارچ شامل کونیدیوفور مستقیم و کشیده معمولاً بدون تیغه میانی می باشد. در راس کونیدیوفور، فیالایدها (استریگما) قرار میگیرند. گاهی قبل از فیالاید یا استریگما سلول مستطیل شکلی با نام متولا (Metula) قرار میگیردکه موجب شاخه دار شدن پنی- سیلیوم می گردد. فیالایدها در منظره ریز بینی شبیه به جارو و یا چنگال میباشند.
مشخصات میکروسکوپی (ریزبینی) قارچ :
اسلاید 14 :
. بیماریزایی:
در ایجاد کراتومایکوزیس (کراتیت چشمی)، اتومایکوزیس، اونیکومایکوزیس (عفونت قارچی ناخن) و پنی سیلیوزیس نقش دارند.
اسلاید 15 :
- جنس اسکوپولاریوپسیس (Scopulariopsis):
از ساپروفیتهای موجود در خاک میباشد. نام این قارچ به معنای نوعی جارو میباشد.
مشخصات ماکروسکوپی (کلنی) قارچ: کلنی به جنس پودری و به رنگهای سفید، نخودی، کرم و دارچینی دیده میشود. رشد کلنی در محیطهای ساده قارچ شناسی مانند محیط سابورودکستروزآگار (S) کند میباشد. پشت کلنی بیرنگ است. کلنیها معمولاً کرکی و چین خورده اند.
اسلاید 16 :
تصويرماکروسکوپی (کلنی) قارچ:
اسلاید 18 :
مشخصات میکروسکوپی (ریزبینی) قارچ:
اسلاید 19 :
بیماریزایی:
کراتیت چشمی (ضایعات قارچی قرنیه چشم)، اوتیت (ضایعات قارچی گوش) و اونیکومایکوزیس (ضایعات قارچی ناخن) از بیماریهای مهم ایجاد شده بوده و گونه اسكوپولاریوپسیس برویکالیس مهمترین گونه در ضایعات ناخن میباشد.
اسلاید 20 :
- جنس آکرمونیوم(Acremonium):
قارچهای این جنس اغلب در حشرات و گیاهان بیماریزا میباشند ولی برخی گونهها نیز برای انسان بیماریزا است.
مشخصات ماکروسکوپی (کلنی) قارچ: کلنی قارچ دارای رشد سریع بوده، ابتدا مسطح و کم کم پنبهای میگردد. کلنی برنگهای متنوع سفید، زرد، صورتی و حتی خاکستری دیده می شود و پشت کلنی بیرنگ میباشد.
