بخشی از مقاله
قسمت اول: مقررات عمومى
ماده 1. تعاريف
(الف) منظور از "عرضه"، عبارت است از، اعلام فروش اوراق بهادار از طرف كارگزار فروشنده.
(ب) "تقاضا"، عبارت است از اعلام آمادگى كارگزار خريدار نسبت به خريد اوراق بهادار.
(ج) "قيمت"، عبارت است از نرخى كه براى هر واحد اوراق بهادار از طرف كارگزاران عنوان ميشود.
(د) "قيمت باز"، در مواقعى كه خريدار يا فروشنده تعيين قيمت را به كارگزار واگذار مينمايد، كارگزار داراى دستور معامله با قيمت باز ميباشد.
(ه) "قيمت محدود"، در مواقعى كه خريدار يا فروشنده، حداكثر يا حداقل قيمتى را براى معاملههاى سهام خود تعيين مينمايد، كارگزار داراى دستور معامله با قيمت محدود است.
(و) "قيمت معين"، در مواقعى كه خريدار يا فروشنده، قيمت ثابتى را براى انجام معامله سهام خود تعيين مينمايد، كارگزار داراى دستور معامله با قيمت معين است.
(ز) "قيمت مقطوع"، عبارت است از قيمت ثابتى كه كارگزار براى خريد يا فروش اوراق بهادار تعيين مينمايد.
(ح) منظور از "سازمان"، در اين آييننامه، سازمان كارگزاران بورس اوراق بهادار تهران است.
ماده2. در صورتى كه كارگزارى اوراق بهادارى را براى فروش با قيمت مقطوع عرضه كند، خود وى نميتواند قيمتى كمتر از قيمت مقطوع براى خريد اعلام نمايد، اوراق بهادارى كه به قيمت مقطوع براى فروش عرضه ميگردد، به نخستين كارگزارى كه آمادگى خود را به خريد به قيمت مزبور اعلام نمايد، فروخته خواهد شد. در صورتى كه قيمتهاى پيشنهاد شده، كمتر از قيمت مقطوع باشد، معامله انجام نخواهد شد. در صورت آمادگى فروشنده به فروش به بالاترين قيمت پيشنهاد شده، كارگزار فروشنده، پس از ابطال پيشنهاد اوليه، پيشنهاد جديدى ارائه ميدهد.
ماده 3 در صورتى كه چند تن از كارگزاران، در آن واحد، هر يك تعدادى از سهام يك شركت يا اوراق قرضه يا مشاركت از يك سرى را براى فروش به قيمت معين عرضه نمايند و تقاضاى خريد تمام اوراق عرضه شده به قيمتى كمتر از قيمت پيشنهاد شده شود، معامله فقط در مورد اوراق كارگزار يا كارگزارانى كه آمادگى خود را به فروش اوراق عرضه شده به قيمت مورد تقاضا اعلام نمايند، قطعيت مييابد.
ماده 4. در صورتى كه كارگزار فروشنده، اوراقى را براى فروش عرضه نمايد، و كارگزار خريدار، قيمتى را براى خريد اعلام كند و در صورتى كه كارگزار فروشنده، پيش از پرداختن به معاملههاى ديگر يا اعلام تنفس، صراحتاً اعلام ننمايد كه در قيمت پيشنهادى حاضر به فروش اوراق عرضه شده نيست، كارگزار خريدار، متعهد است كه قيمت پيشنهادى خود را حفظ نمايد و اوراق را، در صورت موافقت كارگزار فروشنده به فروش به قيمت مزبور، خريدارى نمايد. عدول از خريد به قيمت پيشنهادى جايز نيست.
ماده 10. در صورتى كه كارگزارى نسبت به خريد تعدادى از اوراق به نرخ معينى، اعلام آمادگى نمايد، معامله در مورد اوراق نخستين كارگزار يا كارگزارانى كه حاضر باشند تمام يا قسمتى از اوراق را به قيمت مزبور به فروش رسانند، قطعيت مييابد.
ماده 11. در صورتى كه عرضه يا تقاضاى كارگزاران فروشنده يا خريدار در قيمتهاى معين اعلام گردد، و در هر مورد، خريدار يا فروشندهاى در اين نرخها وجود نداشته باشد، عرضه و تقاضاى مزبور، پس از پرداختن به معامله ديگر، به خودى خود، ابطال ميگردد و در صورت تمايل كارگزار، اين عرضه و يا تقاضا، دوباره در همان جلسه تكرار ميشود.
ماده 12. در مواردى كه كارگزارى نسبت به تضمين فروش يا اداره امور مربوط به فروش مبلغ متنابهى اوراق تعهد نموده و نسبت به بازاريابى براى اين اوراق اقدام نموده باشد، مراتب بايد قبلاً به اطلاع دبيركل سازمان برسد تا وى بتواند با توجه به هزينه و زحمتى كه كارگزار ذيربط در اين زمينه متحمل گرديده است، حق تقدمى براى وى در نظر گيرد. در اين موارد، سازمان طى جلسهاى كه با حضور كارگزاران تشكيل خواهد شد، نسبت به تعيين سهميه براى هر كارگزار اقدام لازم را به عمل آورده و سهميه هر يك از كارگزاران را كه در هر صورت، از ميزان مورد درخواست آنها بيشتر نخواهد بود، به هر يك از آنها ابلاغ مينمايد و كارگزاران موظفند ميزان فروش تعيين شده را در روزى كه اوراق براى فروش عرضه ميگردد، مراعات كنند و براى فروش سهميه خود اقدام نمايند.
ماده 13. وجوه مربوط به سهام معامله شده در بورس همراه با وكالتنامه فروش سهام و اصل سهام بايد حداكثر تا 72 ساعت از تاريخ معامله بين كارگزاران خريدار و فروشنده رد و بدل گردد. كارگزار فروشنده، موظف است تشريفات مربوط به انتقال سهام معامله شده را ظرف هفت روز از تاريخ معامله انجام داده و سهام را تحويل خريدار نمايد. در صورتى كه علل يا توافقى ديگر در مورد تحويل بعد از مهلتهاى تعيين شده، وجود داشته باشد، مراتب بايد قبلاً به اطلاع دبيركل سازمان برسد. در هر صورت، معامله انجام شده، قطعى به شمار ميرود.
ماده 14. وجوه مربوط به معاملههاى اوراق قرضه و مشاركت، بايد حداكثر ظرف 24 ساعت از تاريخ معامله، واريز شود. بهره گذشته اوراق تا روز دريافت وجوه، به نفع فروشنده، محاسبه و اخذ ميگردد. بنابراين، در موقع معامله بايد توافق لازم بين كارگزاران خريدار و فروشنده در مورد زمان پرداخت وجوه و تحويل اوراق به عمل آيد تا بهره گذشته محاسبه گردد. در صورتى كه وجوه اوراق قرضه پس از 24 ساعت پرداخت نشود، كارگزار فروشنده ميتواند نسبت به ابطال معامله يا اخذ بهرهاى از قرار 12 درصد در سال براى هر روزى كه وجه ديرتر پرداخته شود، اقدام نمايد. در هر صورت، كارگزار خريدار نميتواند معامله انجام شده را ابطال نمايد و در صورت مطالبه خسارت از طرف كارگزار فروشنده، موظف به پرداخت آن است. تبصره: خريدار بايد خسارتهاى تأخير قانونى ناشى از تأخير پرداخت و وصول وجه اوراق را به كارگزار خود بپردازد. تسليم اوراق به خريدار، موكول به انجام تعهدات خريدار، از جمله پرداخت خسارت تأخير تأديه قانونى است.
ماده 15. معاملههاى اوراق قرضه و مشاركت طبق مندرجات راهنماى معاملههاى اوراق قرضه* و مشاركت در بورس كه جزء لاينفك اين آييننامه است، انجام خواهد شد. *براى اطلاع از مندرجات اين راهنما، به سازمان كارگزاران بورس اوراق بهادار تهران مراجعه كنيد.
ماده 17. در صورتى كه كارگزارى، تعدادى اوراق بهادار براى فروش عرضه نمايد، و كارگزاران ديگر، خريدار قسمتى از آن باشند، كارگزار عرضه كننده، مكلّف است پس از قطعى شدن معامله، اوراق را تفكيك نموده و آن قسمت از اوراق را كه نسبت به آنها تعهد خريد شده است، به خريداران انتقال دهد. در صورتى كه كارگزار بخواهد اين گونه اوراق را به طور يكجا به فروش برساند، بايد در موقع عرضه، اين موضوع را مطرح نمايد. ماده 18. در مواقعى كه اعلام خريد كارگزاران يا قطعيت معامله مورد ترديد باشد، رأى دبيركل سازمان يا نماينده وى در حل اختلاف، قطعى است و بايد از آن پيروى كنند.
ماده 19. در موارد زير، معامله قطعى شناخته ميشود: )الف( در صورتى كه عرضه اوراق به قيمت مقطوع صورت گيرد، نخستين كارگزارى كه آمادگى خود را براى خريد به قيمت مزبور اعلام نمايد، خريدار اوراق عرضه شده، خواهد بود. اگر چند كارگزار، اعلام خريد خود را همزمان اعلام نمايند، اوراق عرضه شده، به نسبت تقاضا، به كارگزارانى كه همزمان اعلام خريد نمودهاند فروخته ميشود و اگر در تقدم يا تأخر اعلام خريد اختلاف باشد، بايد از اظهارنظر و اعلام دبيركل سازمان يا نماينده وى پيروى كنند. )ب( در صورتى كه عرضه به قيمت رقابتى صورت گيرد، كارگزارى را كه عرضه كننده به عنوان خريدار به بالاترين قيمت مخاطب قرار ميدهد، خريدار اوراق شناخته ميشود. اگر مورد ابهامى در اين زمينه پيش آيد، رأى دبيركل سازمان يا نماينده وى بايد اجرا شود. )ج( اگر دبيركل سازمان يا نماينده وى تشخيص دهد كه كارگزارى صراحتاً با انجام معاملهاى موافقت نموده است، معامله مزبور تمام شده به شمار ميرود.
