بخشی از مقاله
بررسي تكنولوژي ساخت و توليد دستگاه خودپرداز ايراني (ATM
شرحي از شركت، كسب و كار، تكنولوژي و ساختار مديريتي آن، شرحي از تاريخ و حوادث مهم شركت:
معرفي مختصر شركت:
نام شركت: همكاري هاي انتقال و توسعه فن آوري (هاتف)
سال تاسيس: 1381
اعضاي هيئت مديره: محمود قراگزلو، امير امين صبوري، ذهاد پزشكي
مدير عامل: علي شريفي
سرمايه گذار اصلي: محمود قراگزلو
سرمايه ثبتي شركت: 100 ميليون ريال
سايت شركت: /http:www.hatef.co.ir
شركت هاتف در سال 1381 به همت جمعي از متقاضيان با هدف توليد تجهيزات الكترونيكي مورد استفاده در بانكداري نوين و بخصوص دستگاه خود پرداز شكل گرفت. اين شركت توانست با رشدي سريع با كسب دانش فني كه در وراي اين فن آوري نهفته است در سال 1382 اولين نمونه دستگاه خودپرداز را تكميل كند و در معرض ديد عموم و مديران بانك ها قرار دهد.
نمونه فوق عمدتا از قطعات وارداتي ساخته شده بود و نقاط ضعف و قوت گوناگوني را در كنار يكديگر داشت. از آن زمان به بعد شركت هاتف با توليد سري دوم و سوم خود توانست بخش عمده اي از نقاط ضعف را برطرف سازد به گونه اي كه اعتماد مديران محترم بانك صنعت و دعدن را جلب نمايد. با عقد قرار دادي ميان اين بانك و شركت هاتف اولين دستگاه خودپرداز توليد ايراني (سري سينا) پس از آزمايش چند ماهه در شبكه داخلي بانك قرار گرفت و در دي ماه 1383 به طور رسمي در شبكه شتاب قرار گرفت و تاكنون به مشتريان سرويس مي دهد. منظور از اتصال به شتاب اينست كه تا حدود زيادي اعتماد مديران بانك را جلب كرده
باشد كه دستگاه را به سويچ خود وصل نمايند و به شتاب راه دهند و دستگاه خللي به اعتبار بانك وارد نكند. به گفته اعضاي هيئت مديره در خصوص بررسي هاي فني و اقتصادي اين طرح، طبق آمار به دست آمده جهاني براي هر 100 نفر يك دستگاه Atm مورد نياز است. توليد اين دستگاه در داخل بين 9 تا 10 ميليون تومان هزينه كه دارد حدود 40 درصد ارزان تر از كالاهاي مشابه است. مدير فني اين شركت موانع جدي پيش روي را عدم حمايت جدي دولت و تحريم ها و مشكلات گمركي عنوان كرد.
به گفته اعضاي هيئت مريره شركت، هيچ توليد اي كننده اي در دنيا براي توليد ATM تجهيزات را خودش توليد نمي كند، به عنوان نمونه خريد تجهيزاتي مانند كارت خوان، پرينتر و مانيتور براي توليد كننده به حرفه نيست، آن هم در شرايطي كه بعضي از كشورها در توليد يكي از اينها ممكن است حرف اول را در دنيا بزنند. عضو هيئت مديره شركت هاتف رد مورد بازار ATM در ايران مي گويد: مشكلات عرضه و فروش ATM هاي ساخت كشور، با وجود اينكه دستگاه هاي
خودپرداز توليدي به لحاظ هميچونه اشكال يا نقطه صنفي نداشتند، به مراتب مشكلتر از مراحل مطالعه و توليد آن بوده و هست. وي وي افزايد: اشكال اصلي از آنجاست كه شركت هاي وارد كننده و قدرتمند فعلي به هيچ وجه علاقه اي به حضور يك رقيب خواه توليد كننده باشد يا نه ندارند، بنابراين شركت ها تمام تلاش خود را به بهانه هاي بسيار براي توقف و جلوگيري ATM هاي توليدي شركت هاتف به كار مي برند. يكي از ادله هاي اين شركت ها توان توليدي پايين شركت
هاتف مطرح شد كه در پاسخ به آن بايد گفت: تيم تشكيل دهنده هاتف، امروز ديگر به دانش فني توليد دستگاه خودپرداز مجهز است و براي توليد در تيتراژ بالا، تنها به فضاي كارخانه اي بزرگتر و تعداد قطعات بيشتر نيازمند است، بنابراين توليد در تيتراژ بالا براي هاتف مشكلي را به وجود نمي آورد، هر چند كه شركت هاتف درصدد آن نبوده و نيست كه بخواهد كال بازار كشور را در تامين ATM در دست بگيرد و اصولا انتخاب گزينه ATM براي طراحي و توليد آن بود كه پيش از آن هيچ كس در كشور اقدام به توليد نكرده بود. به گفته عضو هيئت مديره ايراد ديگري هم كه از ابتدا با توليد داخلي ATM از سوي شركت هاي فعال در اين حوزه مطرح مي باشد، حرفه اقتصادي توليد بود. به عقيده شركت هاي رقيب هزينه هاي ناشي از گردآوري مجموعه اي از متخصصان و نخبگان فن توليد كالاي فن آوري اطلاعات به قدري زياد بود كه بهتر بود به جاي توليد به فكر وارد كردن آن باشند، كه پاسخ گروه مخالفان مجموعه اي بود كه بدونه هيچ اشكالي در كنار هم ATM توليد كردند.
يكي از روش هاي شركت هاتف براي عرضه ATM به بازار داخلي، مذاكره با شركت هاي وارد كننده بود كه ضمن آن وارد كنندگان ATM بخشي از سفارشات بانك ها را از هاتف بگيرند كه اين پيشنهاد نيز با مخالفت وارد كنندگان ATM مواجه شد. عضو هيئت مديره در مورد درآمد ناشي از دستگاه هاي خودپرداز مي گويد: بيشترين درآمد اين دستگاه ها از محل پشتيباني و خدمات پس از فروش اين دستگاه ها تامين مي شود، اما شركت هاتف را از محققاني تشكيل مي دادند كه صد در صد به دنبال منافع مالي نيستند، عمده ترين هدف آنها توليد و عرضه ATM بود و قرار بود در صورتي كه موفق به توليد ATM شدند، كار پشتيباني را به ساير شركت هاي وارد كننده فعال در اين عرصه واگزار كنند، اما متاسفانه هيچ كدام از اين شركت ها اين موضوع را درك نكردند و از هر گونه همكاري دريغ كردند.
تكنولوژي دستگاه هاي ATM در ايران:
در حال حاضر در عصر ارتباطات و الكترونيك، جهان تغييراتش را روزانه تجربه و احساس مي كند. بانكداري الكترونيك به عنوان يكي از مظاهر قدمتش به بعد از جنگ جهاني دوم مي رسد. با ظهور كامپيوترها در سال هاي پس از جنگ جهاني دوم اين پديده آغاز و تا به امروز با سرعت هر چه بيشتر مي رود. به پيش مي رود. با رشد قرن معاملت تجاري در سطح جهاني و در سال هاي اخير ظهور پديده تجارت الكترونيك و نياز ساختاري تجارت به حضور فعال و قدرتمند بانك ها جهت
نقل و انتقال منابع مالي، بانكداري الكترونيك نيز به عنوان بخش تفكيك ناپذير از تجارت الكترونيك مطرح شد. پديد آمدن دو مفهوم جديد با عنوان پول الكترونيك و انتقال الكترونيك منابع اساس شكل گيري بانكداري الكترونيك شد. در واقع بانكداري الكترونيك اوج استفاده از فن آوري انفورماتيك و ارتباطات و اطلاعات رد جهت حذف دو قيد زمان و مكان از خدمات بانكي است به عبارت ساده تر بانكداري الكترونيك عبارت است از استفاده آسان از ابزار الكترونيكي براي دسترسي به انواع حساب ها، انتقال مستقيم وجه از يك حساب به حساب ديگر به جاي پول نقد يا چك و همچنين در برگيرنده مفهوم خدامات 24 ساعته بانكي در تمامي روزهاي سال (حتي تعطيل) يعني فارغ از قيد مكان و زمان تعريف شده است.
با توجه به تفاسير فوق دستگاه هاي خودپرداز ATM ها نيز نمادي از بانكداري الكترونيك است. تكنولوژي ATM دستگاه هاي خودپرداز براي اولين بار در ايران در دهه 80 ميلادي به كشور وارد شد و اولين دستگاه در محل فعلي اتوبانك ملت در خيابان شريعتي نصب شد. نصب دستگاه خودپرداز بعد از انقلاب تا سال 69 دنبال نشد چرا كه عده اي بر اين عقيده بودند كه اين دستگاه ها ابزار ممالك غربي است و ديد مثبتي نسبت به آن نداشتند. پس از جنگ، شركت ايران ارقام
به سفارش يكي از بانك ها يكسري دستگاه خودپرداز خريداري و به ايران وارد كرد. اما به علت انجام نشدن معامله با بانك متقاضي، اين دستگاه ها را به بانك سپه تحويل داد. در سال 70 حدود 50 دستگاه خودپرداز به عنوان اولين سري دستگاه هاي خودپرداز توسط بانك سپه نصب شد و از آن پس اين دستگاه ها به عابر بانك معروف شدند. و از آن به بعد بانك ها به تدريج شروع به نصب اين دستگاه ها كردند و تكنولوژي دستگاه هاي ATM در ايران رواج پيدا كرد و در سال 1381 شركت هاتف تصميم به توليد داخلي اين دستگاه كرد و در سال 82 اوليا نمونه اين دستگاه را توليد كرد.
در حال حاضر تكنولوژي دستگاه هاي ATM در ايران يك تكنولوژي جديدمحسوب مي شود به خاطر اينكه اين دستگاه ها اثري بارز بر ارائه خدمات بانكي دارند و باعث مي شوند كه يكسري خدمات بانكي خيلي راحتر و با هزينه كمتر و همچنين با سرعت بيشتر به مردم ارائه شود. و با اين وجود اين دستگاه ها همچنمين اثري عميق بر بهره وري بانك ها نيز دارد. با توجه به پيشرفت هاي تكنولوژيك در كشور انتظار مي رود كه اين تكنولوژي به يك تكنولوژي بسيط در سال هاي آينده تبديل شود و به اندازة كافي اين دستگاه ها در سراسر كشور وجود داشته باشند و عموم مردم (مشتريان بانك، خريداران، فروشندگان) بتوانند از آنها استفاده كنند.
مشخص كردن ماموريت (رسالت) سازمان
رسالت بيانيه اي است كه دليل وجودي سازمان را مشخص مي سازد و در واقع اين موضوع را مطرح مي كند كه «چرا ما (سازمان) وجود داريم؟» و منظور از ايجاد اين سازمان چيست و چه هدفي را دنبال مي كند در واقع در شركت هاتف اعضاي هيئت مديره دليل ايجاد و تاسيس اين شركت و در واقع هدف از تاسيس اين شركت را چند عامل ني داند ابتدا همانطور كه قبلا بيان شد اول اينكه: انتخاب توليد دستگاه هاي ATM آن بود كه قبل از آن هيچ كس اقدام به اين كار نكرده بود و شركت هاتف در اين امر پيشقدم شد و دلايل ديگر براي ايجاد اين شركت كمك به توسعه و ايجاد بانكداري الكترونيك در كشور و همچنين كاهش هزينه هاي عمليات بانكي است طبق بررسي هاي انجام شده هزينه يك عمليات بانكي در بانكداري صنعتي حدود 5000 ريال ولي در بانكداري الكترونيكي به حدود 200 ريال كاهش پيدا مي كند. و همچنين كاهش هزينه هاي نيروي انساني در بانك ها و سرعت در ارائه خدمات و در نهايت رضايت مشتريان بانك و تمام ذينفعان مي باشد.
مبدا تكنولوژي: انتقال تكنولوژي در اين شركت به چه صورت انجام گرفته است
در شركت هاتف انتقال تكنولوژي به صورت بين المللي صورت گرفته است يعني انتقال فراتر از مرزهاي ملي است. پايه تكنولوژي اين محصول ابتدا در انحصار كشورهاي صنعتي و غربي بوده از جمله كشورهايي مثل: آلمان، آمريكا، ژاپن و انگليس اما اكنون تكنولوژي ساخت دستگاه ATM ميان بسياري از كشورها پخش شده است.
در سال هاي اوليه ي ورود خودپرداز به بازارهاي دنيا و ايران، رايج بوده كه تمام اجزاي سخت افزاري و نرم افزاري را از يك شركت تهيه مي كردند. با پيشرفت فن آوري، هر دو مقوله دستخوش تغيير واقع شد. هم تو ليد كنندگان بسياري به جرگه سخت افزاري ها پيوستند: هم شركت هاي نرم افزاري بسياري، وارد توليد نرم افزار، قرار دادهاي تبادل و برنامه هاي كاربردي شدند. به گفته عضو هيئت مديره شركت هاتف حدود 75 درصد از اجزاي دستگاه ATM در داخل توليد مي شود اجزايي كه در داخل توليد مي شود عبارتند از:
1- تمام بدند
2- گاو صندوق
3- اجزاي مكانيك دستگاه غير از ماجول ها
4- سيستم هاي الكترونيكي شامل منبع تغذيه، مدارهاي واسط مسگرها، نشانگرها و سيستم هشدار
5- EPP و تمام اجزاي رمز گزاري آنرا كه Triple – Des را هم پشتيباني مي كند.
6- قسمت پانل اپراتور
7- نرم افزارهاي كنترل و ارتباط درايوهاي (wosA /XFS )
و قطعات زير توسط شركت هاتف وارد گرديده است كه عبارتند از:
1- شمارگرد و ارائه كننده پول (CASH Dispenser )
2- چاپگر رسيد و ژورنال
3- كارت خوان
در ساخت قطاتي كه در داخل توليد مي شود سعي شده تا از بالاترين كيفيت استفاده شود به نحوي كه در اكثر ماژول هاي اصلي توليد دستگاه، موارد سرويس و تعمير و نگهداري واقعا انگشت شما بوده است. با توجه به بررسي هايي كه انجام شده و نظراتي كه از بانك هاي استفاده كننده ازاين دستگاه ها جمع آوري شده، نظرات در مورد اين دستگاه ها بسيار اميدوار كننده بوده است و به گفته اعضاي هيئت مديره سعي مي شود كه در آينده براي ساخت اين دستگاه ها از بهترين مواد و قطعات با كيفيت براي ساخت قطعات داخل و انتخاب بهترين قطعات وارداتي از كشورهاي پايه تكنولوژي اين دستگاه استفاده شود به اميد اين كه روزي در توليد اين دستگاه ها خود كفا شويم.
موقعيت تكنولوژي شركت در مقايسه با رقبا چگونه است؟ آيا شركت پيشتاز، دنباله رو يا عقب مانده است؟
شركت هاتف را از نظر موقعيت تكنولوژيكي مي توان به دو صورت مورد بررسي قرار داد:
1- اول مقايسه موقعيت تكنولوژيكي اين شركت با رقباي داخلي.
2- مقايسه موقعيت تكنولوژيكي اين شركت با توليد كنندگان خارجي اين دستگاه.
1-ابتدا به بررسي موقعيت تكنولوژيك اين شركت با رقباي داخلي مي پردازيم:
در حال حاضر تعداد كمي شركت توليد كننده داخلي دستگاه هاي خودپرداز از جمله شركت ايران ارقام و خدمات انفورماتيك و غيره وجود دارد. موقعت تكنولوژيك هاتف در مقايسه با اين شركت هاي رقيب داخلي، موقعيت خوبي است و در بين اين شركت هاي داخلي به عنوان يك شركت پيشتاز و رهبر عمل مي كند به اين دلايل كه شركت هاتف اولين تولد كنندة دستگاه هاي ATM در داخل كشور است. و اين شركت در مقايسه با رقباي داخلي خود در امر تحقيق و توسعه
سرمايه گذاري زيادي كرده ات تا بتواند هم بازار و هم تكنولوژي خود را توسعه بدهد. و اين شركت تا حدودي توانسته منابع تكنولوژيكي خود را، خود فراهم كند و از كاركنان ماهر و خوب استفاده كند. همين طور اين شركت در مقايسه با رقباي خود توانسته جايگاه بازار بهتري را به خود در داخل اختصاص دهد و تقريبا سود بهتري نسبت به رقباي خود كسب كند. و همين طور جايگاه اين شركت در ميان مشتريان كه همان بانك ها مي باشند نيز محبوبتر است و ايثن خود مي تواند باعث وفاداري مشتريان نسبت به اين شركت و محصولات اين شركت شود و اين پيشگام بودن در ميان رقباي داخلي مي تواند امكان بيشتري را براي پشتيباني از طرف دولت و سرمايه گذاران و صنايع و علاقمندان به نوآوري را براي شركت به ارمغان آورد.
2- مقايسه موقعيت تكنولوژيكي اين شركت با توليد كنندگاه خارجي اين دستگاه:
در حال حاضر تعداد توليد كنندگان ATM در جهان زياد نيستند و كمتر از 10 كشور وجود دارد كه تكنولوژي ساخت اين دستگاه را در اختيار دارد. وضعيت تكنولوژي شركت هاتف در جهان به صورت يك شركت پيرو و يا دنباله رو مي باشد و در كل وضعيت تكنولوژيك كشور ايران در توليد دستگاه هاي ATM به صورت دنباله رو مي باشد به معني اين كه كشور ايران و اين شركت به موقع روي اين تكنولوژي سرمايه گذاري نكرده اند اما از تاثير آن روي فعاليت ها و بانكداري كشور آگاه
هستند. شركت هاتف از شركت هاي اصلي توليد كننده اين محصول پيروي مي كند و اساس تكنولوژي خود را از آنها كسب كرده است، اما اگر بتواند روي نقاط قوت خود سرمايه گذاري كنند مي تواند به پاي توليد كنندگان و كشورهاي رهبر نيز برسد يا حتي از آنها جلو بزند. بر فرض مثال شركت نبايد روي قابليت هاي توليد، بازاريابي، دانش و عوامل ديگري ميز سرمايه گذاري كند و بتواند خود را به ديگر رقباي خود برساند. يك شركت پيرو برتريهايي بر يك شركت رهبر دارد. چرا
كه به طرح، فرآيند يا تكنولوژي خاصي وابسته نيست، شركت پيرو مي تواند با آزمايش محصول شركت رهبر، نقاط ضعف آن را شناسايي كند و خود را در آن نقاط تقويت كند و به رهبر غلبه كند. شركت پيرو سرمايه گذاري اوليه سبكتري نيز در امر تحقيق و توسعه دارد و مي تواند سرمايه گذاريش را افزايش دهد تا بتواند تكنولوژي موجود را آزمايش كند و بهبود بخشد.
ضرورت انتقال تكنولوژي چيست؟ (چرا اين تكنولوژي در سازمان مورد نظر جذب شده است؟)
پايه تكنولوژيكي اين محصول در اختيار كشورهاي صنعتي غربي قرار دارد ولي در حال حاضر در بسياري از كشورها در حال توسعه پخش شده و اين كشورهاي در حال توسعه دريافته اند كه تنها راه صنعتي شدن، رسيدن به كشورهاي صنعتي صاحب تكنولوژي است.
در نتيجه شركت هاتف نيز كه در يك كشور در حال توسعه واقع شده و ضرورت انتقال اين تكنولوژي و ساخت اين محصول در كشور جزء اين ميست واين شركت با آوردن تكنولوژي و ساخت دستگاه هاي ATM قصد دارد تا به وسيله اين تكنولوژي و كمك به بانكداري الكترونيك و ارائه خدمات به روش بهتر مردم و مشتريان و وارد شدن به تجارت الكترونيكي به كمك بانكداري الكترونيكي به كشورش كمك كند تا به جرگه كشورهاي صنعتي بپيوندد.
ضرورت يك نظام بانكي كارآمد براي حضور در بازارهاي جهاني و عضويت در سازمان هايي نظير يازمان تجارت جهاني WTO ايجاب مي كند تا بانكداري الكترونيك مطرح شود و بانكداري الكترونيك به غير از استفاده از دستگاه هاي خودپرداز، پايانه فروش شعب و بانكداري اينترنتي و تلفن بانك و. . .حاصل نمي شود و شركت هاتف سعي كرده با انتقال اين تكنولوژي كمكي به بانكداري الكترونيك كند.
بانكداري الكترونيكي داراي سه مرحله است:
الف) اطلاع رساني: يعني اينكه بانك ها در اين مرحله فقط به مشتريان خود اطلاع رساني مي كنند.
ب) ارتباطات: در اين مرحله بانك ها امكان ارتباط دو طرفه را ايجاد مي كنند. يعني اينكه مشتري مي تواند بعضي از نيازهاي خود را از قبيل درخواست دسته چك، تغيير آدرس، صورت حساب و غيره را از طريق درخواست الكترونيكي رفع نمايد.
ج) عمليات: در اين مرحله مشتري خود با توجه با مقررات و تفاهم نامه ايجاد شده اجازه نقل و انتقال پول به حساب هاي خود، افراد ديگر و غيره مي دهد. با اين وجود ضرورت انتقال تكنولوژي به كشور و ساخت دستگاه خودپرداز از قسمت سوم از مراحل بانكداري الكترونيك يعني عمليات را پوشش مي دهد و ضرورت انتقال تكنولوژي در اين شركت شناسايي مي شود.
كانال جريان تكنولوژي به چه صورتي بوده است؟ و ميزان دسترسي به دانش فني تكنولوژي داده شده چقدر است؟
در سال هاي اوليه و ورود خودپرداز به بازارهاي دنيا و ايران، رايج بوده كه تمام اجزاي سخت افزاري و نرم افزاري را از يك شركت تهيه مي كردند. با پيشرفت فن آوري، هر دو مقوله دستخوش تغيير واقع شد. هم توليد كنندگان بسياري به جرگه سخت افزاري ها پيوستند، هم شركت هاي نرم اقزاري بسياري، وارد توليد افزار سويچ، قرار دادهاي تبادل و برنامه هاي كاربردي شدند. توليد دستگاه خودپرداز از يك ديدگاه به دو نوع تقسيم مي شود:
1- توليد به صورت سي. كي. دي كه ورود قطعات از يك شركت به صورت منفصل و مونتاژ آن با نقشه و حق امتياز شركت خارجي در ايران است. در اين حالت مي توان بعضي از قطعات ساده را در داخل نيز توليد كرد.
2- توليد به صورت ورود بعضي از قطعات پيچيده و توليد بعضي از قطعات ساده و پيچيده با نقشه و حق امتياز شركت ايراني.
شركت هاتف يكي از شركت هاي ايرني است كه حالت دوم را مدنظر داشته. به عبادت ديگر شركت با تكيه بر دانش و توان ايراني و استفاده از فن آوري شركت هاي همكار خارجي كه در بسياري از نقاط دنيا مرسوم است، اقدام به توليد بعضي از قطعات دستگاه و ورود بعضي ديگر نمود و با طراحي مستقل خود، دستگاه هايي توليد كرده كه در حال حاضر قابل قبول است و توان رقابت را با ساير مارك هاي دنيا دارد.
