بخشی از مقاله
چکیده:
توسعه روز افزون تکنولوژی باعث تغییرات گسترده در خدمات بانکداری شده است و لذا استفاده از روش های مناسب میتواند باعث افزایش سهولت و امنیت در حوزه های مختلف بانکداری شود. با توجه به گسترش استفاده از خودپردازهای بانکی جهت انجام امور و خدمات بانکداری توجه به طراحی و ساخت دستگاههای مناسب باعث افزایش رضایت مشتریان و همچنین ارائه راحت تر و امن تر خدمات میگردد.
در این مقاله سعی شده است یک روش کارآمد جهت استفاده هر چه بهتر از خود پردازهای بانکی ارایه گردد به این منظور از تکنیک VIKOR برای انتخاب روش مناسب بر اساس معیاری مختلف مانند هزینه،امنیت ،سرعت عمل و ریسک استفاده شده است.
-1 مقدمه
با توجه به رشد روزافزون خدمات بانکی و همچنین کاربرد خودپردازهای بانکی به منظور ارائه خدمات مالی و بانکی در کشور استفاده از روشها و تکنیکهای مناسب میتواند منجر به سهولت در استفاده از آنها گردد. از انجا که خودپردازهای فعلی به کمک کارتهای بانکی قابل استفاده میباشند و همچنین تعداد زیاد بانکها و موسسات مالی باعث شده است که اولا هر فرد دارای چندین کارت بانکی بوده و نیز این کارتها امنیت کافی ندارند. به همین دلیل امروزه بیومتریک به عنوان یک روش موثر و کارا در خودپردازهای بانک میتواند مؤثر واقع شود.
در این قسمت به منظور روشن شدن موضوع به تشریح مساله میپردازیم. در حال حاضر معمولا برای باز کردن درب گاو صندوق از کلید، رمز عبور و یا هر دو مورد استفاده میگرددد و تجربه نشان داده است که اگر کلید گاوصندوق و یا رمز مربوطه در اختیار شخص دیگری قرار گیرد آن فرد به راحتی میتواند از آن استفاده نماید و به این ترتیب از امنیت مناسبی برخوردار نخواهد بود این مسأله و مشکلات امنیتی حاصل از آن باعث شده که در مکانهایی که نیازمند امنیت بالامی باشد از سیستمهای بیومتریکی استفاده شود.
کلمه بیومتریک از کلمه یونانی Bios به معنای زندگی و کلمه metrihos به معنای اندازهگیری تشکیل شده است.عموماً در سیستمهای بیومتریک از دو نوع ویژگی مختلف افراد جهت شناسایی آنها استفاده میشود که در ذیل به آنها اشاره میکنیم:
پارامترهای فیزیولوژیکی، اساس شناسایی در این روش، اندازهگیری و آنالیز مشخصههای ثابت یک شخص میباشد. این دسته از ویژگیها به مجموعهای از خصوصیات همراه انسان اعم از اثر انگشت، عنبیه چشم، چهره و DNA و ... اشاره دارد. این ویژگیها عمدتاً از بدو تولد انسان و قبل از تولد انسان شروع به شکلگیری نموده و تا آخر عمر در بدن انسان ثابت و غیرقابل تغییر میمانند. در همه سیستمهای بیومتریک پارامترهایی وجود دارند که ویژگیها و قابلیتهای سیستم را معرفی میکنند که در ادامه به ذکر هر یک از این پارامترها و ویژگیها میپردازیم.
اصول کار یک سیستم بیومتریک شامل چهار بخش اصلی است : -1 بلوک سنسور، که کار دریافت اطلاعات بیومتری را بر عهده دارد. -2 بلوک استخراج ویژگیها، که اطلاعات گفته شده را میگیرد و بردار ویژگیهای آن را استخراج میکند. -3 بلوک مقایسه، که کار مقایسه بردار حاصل شده را بر عهده دارد. -4 بلوک تصمیم که این قسمت هویت را شناسایی میکند و یا هویت را قبول کرده یا رد میکند.
با توجه به اینکه امروزه خودپردازها از امنیت کافی برخودار نیستند هدف ما استفاده از یکی از روشهای بیومتریک در خودپردازها میباشد که علاوه بر امنیت ،نسبت به معیارهای دیگری همچون هزینه، قابلیت تعمیر سیستم، زمان انجام کار، احتمال خطا و سلامت کاربر در شرایطی ایده آل قرار گیرد. بدین منظور برای انتخاب گزینه برتر که هر کدام از این گزینها متعاقباً در روش انجام کار ذکر میگردد از روش VIKOR که یکی از روشهای انتخاب گزینه برتر با استفاده از تصمیم گیری چند معیاره میباشد، استفاده میکنیم.
تا کنون مقالات و گزارشات متعددی در مورد استفاده کارا و مؤثر در استفاده از بیومتریک در خودپردازها به چاپ رسیده است ولی هیچکدام از این مقالات به بررسی معیارهای ذکر شده در بالا و انتخاب یک گزینه برتر با توجه به شرایط وضع کنونی نپرداختهاند. معماری سیستم بیومتریک به این صورت است که تمامی این سیستم دارای یک معماری کلی یکسان در ساخت هستند، مانند درخواست دادهها، پردازش سیگنال، تطبیق، تصمیم گیری، فضای ذخیره سازی، محیط انتقال دادهها که از یک فرد توسط سنسور ویژه اسکن شده است، وارد سیستم میشود
-2 سیستمهای بیومتریک
در همه سیستمهای بیومتریک پارامترهایی موجودند که ویژگیها و قابلیتهای سیستم را معرفی میکنند. -1 نرخ پذیرش اشتباه این پارامترها تعیین کننده امکان پذیرش کاربر جعلی از کاربر اصلی میباشد. -2 حساسیت بسیار بالا، این پارامتر نیز باید تا حد مورد نیاز کم باشد.
-3 نرخ ثبت نام نادرست، احتمال خطایی که هنگام نمونه برداری جهت ثبت در پایگاه داده، در خصوص تشخیص صحیح ممکن است رخ دهد.
فناوری بیومتریک مطرح، یعنی فناوریهایی که در کاربرهای واقعی عملیاتی شدهاند را میتوان به این ترتیب ذکر کرد: اثر انگشت، اسکن عنبیه، اسکن شبکیه، اسکن صدا، اسکن امضا و اسکن رگهای انگشت. با توجه به اطلاعاتی که در مورد سیستمهای بیومتریک و طرز کار آن جمعآوری گردید، هدف ما در استفاده از این سیستم کاهش هزینههایی میباشد که امکان دارد در حال حاضر در نظام بانکی رخ دهد و هدف دیگر امنیت بسیار بالای استفاده از این سیستم میباشد.
روشی که برای استفاده از این سیستم وجود دارد به این صورت است که آن دسته از افرادی که تمایل دارند تا از مزایای سیستم بانکداری استفاده نمائید. - مانند کارتهای عضو شتاب - میتوانند با مراجعه با بانکهای دلخواه و دادن اطلاعاتی که میتواند پیرامون هر یک از تکنولوژیهایی که در رابطه با سیستم بیومتریک مطرح است همانند اسکن اثر انگشت، اسکن عنبیه، اسکن شبکیه، اسکن صدا، اسکن امضا و اسکن رگهای انگشت از این مزایا استفاده کنند.
روش انجام کار به این ترتیب است که بعد از مراجعه به بانک و دادن اطلاعات لازم، افراد بعد از اینکه به سیستمهای خودپرداز بانکی یا دستگاههای عضو شتاب مراجعه میکنند با توجه به تکنولوژی که در خودپردازها وجود دارد و بعد از اینکه اشخاص اطلاعات را به صورت دقیق و کامل در اختیار خودپردازها گذاشتند لیستی از آن دسته از بانک هایی که در آن حساب دارند برایشان باز شده و بانکی که مدنظر دارند انتخاب میکنند و سایر کارهای لازم را انجام میدهند.
یکی از مزایایی که میتوان با توجه به موارد ذکر شده در بالا به آن اشاره نمود عدم به همراه داشتن تعداد زیادی کارتهای بانکی عضو شتاب میباشد.
حال باتوجه به اطلاعاتی که ذکر گردید میخواهیم بهترین روش استفاده از تکنولوژی بیومتریک را بر اساس گزینهها و معیارهایی که پیش رو داریم از روش VIKOR تعیین کنیم. قبل از اینکه بخواهیم محاسبات مربوطه را انجام دهیم به ذکر تاریخچهای از روش VIKOR میپردازیم
-3 روش VIKOR
اپریکوویک و تزنگ در سال 1998 روش VIKOR را ارائه و در سالهای 2002 و 2003و 2004و 2007 این روش را توسعه دادند این روش مبتنی بر برنامه ریزی توافقی مسائل تصمیم گیری چند معیاره است، مسائلی با معیارهای نامتناسب و ناسازگار را مورد ارزیابی قرار میدهد. در شرایطی که فرد تصمیم گیرنده قادربه شناسایی و بیان برتری های یک مساله در زمان شروع و طراحی نیست، این روش میتواند به عنوان ابزاری مؤثر برای تصمیم گیری مطرح شود.
جدول :1 نمونه کاربردهای روش VIKOR
-1-3 VIKOR
با توجه به اطلاعاتی که از افراد خبره و پرسشنامههایی که بین 10 نفر از آنها توزیع شد به دست آوردیم معیارهای مهمی که میتواند مورد توجه قرار گیرد به این صورت میباشد: هزینه، امنیت، قابلیت تعمیر سیستم، زمان انجام کار، احتمال خطا و سلامت کاربر.
-1-1-3 مراحل انجام کار
مرحله اول: ابتدا ماتریس تصمیم را بر اساس دادههای کیفی و کمی تشکیل میدهیم
