بخشی از مقاله
طرح اکتشاف سنگ تزئینی) تراورتن(
مقدمه
مواد معدنی زیر بنای اقتصادی و صنعت هر جامعه را تشکیل می دهند. بشر از همان آغاز آفرینش خود در طول تاریخ برحسب نیازمندیها و شناخت از مواد معدنی استفاده کرده است و اکنون نیز انسان از تمام مواد معدنی به حالتها و شیوه های گوناگون بهره برداری می کند.
از دیدگاه دیگر همین مواد معدنی هستند که پایه و اساس تمدن را تشکیل می دهند. زمینه های کاربردی و مصرفی مواد معدنی را می توان به اختصار و بدین گونه برشمرد، مصالح ساختمانی همچون آجر، آهک، سیمان، گچ، شن و ماسه، کاشی، شیشه، سنگهای تزئینی و در زمینه کشاورزی می توان از کودهای شیمیایی ، سموم دفع آفات و غیره مثال آورد.
در کار جاده سازی مواردی نظیر شن و ماسه، سنگها، قیر، سیمان کاربرد دارند. در زمینه صنایع سبک و سنگین موادی از گونه : انواع فلزات و آلیاژهای آنها انرژی زاها یا انواع ترکیبات هیدروکربور، دیرگدازها، مواد ساینده و کانی های فلزی اهمیت دارند.
معرفی ماده معدنی
سنگهای تزئینی
از دیرباز تا به حال از سنگها برای مصارف ساختمانی، پل ها، سدها و ... استفاده فراوان می شده که البته چگونگی و جایگاه استفاده سنگ از عواملی است که در عمر مفید سنگ در مقابل فرسایش و آلتراسیون بسیار مؤثر میباشد، به عنوان مثال سنگهای مصرف شده در پایین دیواره ها به عنوان سنگ پی عمر مفید کمتری نسبت به سنگهای بالای دیوار دارند و یا سنگهایی که به عنوان کف پوش در محیط های باز و فاقد سقف مورد استفاده قرار می گیرند، نسبت به سنگهایی که در نمای داخلی ساختمان بکار برده می شوند عمر مفید کمتری دارند.
ضخامت نیز از عوامل مهم دیگری است که در عمر مفید سنگ تأثیر فراوان دارد. سنگهایی که با ابعاد زیاد و بصورت بلوکی مورد استفاده قرار می گیرند مقاومت زیادی دارند، در واقع در ضخامت زیاد بار سنگ بوسیله خودش تحمل می شود که در عمر مفید سنگ مؤثر می باشد.
موقعیت جغرافیایی و راه های دسترسی
محدوده مورد نظر در نقشه توپوگرافی تربت جام واقع شده است. از فریمان به سمت تربت جام حدوداً 15 کیلومتر بعد از فریمان به شهر سفید سنگ رسیده از سفید سنگ به سمت شرق حرکت کرده در مسیر به روستای سنجدک در ادامه به روستای دو قلعه برشک و در نهایت پس از طی 50 کیلومتر به روستای الغور رسیده از روستای الغور حدوداً 4 کیلومتر به سمت جنوب غربی حرکت کرده و به محدوده مورد نظر می رسیم.
مختصات جغرافیایی محدوده اکتشافی
C: A:
D: B:
نقشه پیوست تربت جام
- شرایط اقلیمی و محیطی
بارش سالانه بیشتر در زمستان میباشد. تابستانهای گرم و زمستانهای بسیار سردی دارد، اهلی روستاهای اطراف بیشتر با دامپروری زندگی می کنند.
وضعیت توپوگرافی
ریخت حاکم در محدود مورد اکتشاف بصورت زیر میباشد.
1- قسمت غربی و جنوب غربی ناحیه یک سری ارتفاعات به ارتفاع 1500 الی 2000 متر میباشد.
2- در قسمت شمالی محدوده تپه ها ماهوره های متعدد به چشم می خورد
زمین شناسی عمومی منطقه
زمین شناسی منطقه شامل :
1: ماسه سنگ، سیلیت استون و کنگلومرا متعلق به ژوراسیک میباشد.
2: شیل، فیلیت ، آهک ماسه سنگ های توفی با منشاء توربیدایتی متعلق به پرمین میباشد.
بطور کلی زمین شناسی محدوده مورد اکتشاف شامل شیل و ماسه سنگ و سنگهای آهکی و رگه تراورتن که بر روی رسوبات گلی تشکیل شده است.
رگه تراورتن به طول حدود m 2500 در امتداد شمال شرقی – جنوب غربی به ضخامت متوسط 5 الی 4 کیلومتر به عرضها متوسط 80 الی 50 متر به روی رسوبات گلی تشکیل شده است.
- زمین شناسی ساختمانی
زمین شناسی ساختمانی ناحیه ای شامل چند گسل فرعی میباشد و زمین شناسی ساختمانی محدوده معدنی شامل چند گسله کوچک میباشد.
شرح عملیات پیشنهادی
1- احداث و مرمت جاده به طول 4 کیلومتر
2- تهیه نقشه توپوگرافی از کل محدوده و نقشه توپوگرافی – زمین شناسی از قسمتهایی که ماده معدنی وجود دارد با کلیه عوارض توپواگرافی – گسلها ....عوارض زمین شناسی به همراه مقاطع مربوطه
3- انجام مطالعات درزه نگاری و تعیین شیب و امتداد لایه های تراورتن و سیستم درزه ها و گسل ها.
4- برداشت نمونه غیر هوازده و انجام آنالیز XRD و XRF و مقاطع میکروسکوپی. آزمایشات مکانیکی شامل مقاومت فشارشی – کششی – خمشی ، وزن مخصوص، درصد تخلخل و جذب رطوبت ، ضریب انبساط و انقباض سنگ
5- ایجاد 2 عدد پیشکار اکتشافی به ابعاد 3 5 15 متر توسط دستگاه سیم برش.
6- تهیه چند کوپ آزمایشی از ماده معدنی و حمل 150 تن سنگ کوپ به سنگ بری و تهیه پلاکهای استاندارد 40 40 سانتی متری و انجام آزمایشات جلا و صیقل پذیری.
7- بلوکه بندی ماده معدنی از لحاظ درجه بر اساس کیفیت.
8- انجام مطالعات فنی اقتصادی برآورد هزینه تمام شده ماده معدنی
9- تهیه گزارش پایانی عملیات اکتشافی که شامل کلیه فعالیت های فیزیکی و ارائه ذخیره احتمالی و قطعی
- هزینه های پیشنهادی
1- احداث و مرمت جاده به طول 4 کیلومتر 20.000.000 ریال
2- تهیه نقشه توپوگرافی – زمین شناسی 6.000.000 ریال
3- انجام مطالعات درزه نگاری و تعیین شیب و امتداد لایه 3.000.000 ریال
4- برداشت نمونه ها و انجام آنالیزهای XRF 3 عدد و XRD 1 عدد و 4 عدد مقطع نازک 3.000.000 ریال
5- ایجاد 2 عدد پشتکار اکتشافی به ابعاد 3 5 15 متر توسط دستگاه سیم برش الماسه 80.0000.000 ریال
6- حمل 150 تن به سنگبری جهت انجام تست تکنولوژیک مقاومت کششی – فشارشی – تخلخل – وزن مخصوص – ساب و صیقل و جلاپذیری و رنگ
5.000.000 ریال
7- مسئول فنی به مدت یکسال 5.000.0000 ریال
8- هزینه های متفرقه معادل 10% کل هزینه ها 12.500.000 ریال
9- گزارش پایان عملیات اکتشافی 3.000.000 ریال
صد و سی و هفت میلیون پانصد هزار ریال 137.500.000 ریال
زمانبندی اجرایی عملیات اکتشافی
برنامه زمانبندی اجرایی عملیات اکتشافی به شرح زیر پیشنهاد می گردد.
ردیف شرح عملیات 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2 تهیه نقشه توپوگرافی – زمین شناسی
3 انجام مطالعات و درزه نگاری
4 برداشت نمونه ها و آنالیزها
5 ایجاد پیشکار اکتشافی
6 تهیه کوپ و حمل آن به سنگبری
7 تهیه گزارش نهایی
- توجیه اقتصادی
با عنایت به سیاست و حمایت هیئت دولت محترم جمهوری اسلامی از معدن کاری و گسترش امکانات و پتانسیل های معدنی کشور و نظر به اینکه محدوده اکتشافی در فاصله حدوداً 150 کیلومتری از شهر مقدس مشهد در حد فاصل تربت جام – فریمان واقع شده است و با وجود راههای ارتباطی موجود و امکانات بالقوه استان خراسان رضوی و شهر مشهد و همچنین وجود بازار مناسب برای سنگ تزئینی مخصوصاً تراورتن در داخل و خارج از کشور لذا امید است که با راه اندازی و بهره وری مناسب از امکانات بالقوه معدنی و صنعتی استان خراسان رضوی باعث ایجاد اشتغال مفید برای تعدادی از اهالی روستاهای اطراف شود.
