بخشی از مقاله
عناصر غذايي مورد نياز گياهان
مقدمه
در شرايطي كه در هر سال جمعيت كشور بيش از يك ميليون نفر افزايش مي‌يابد و تقاضا براي مواد غذايي رو به فزوني است، ايجاد تعادل مواد غذايي در خاك به منظور افزايش كمي و كيفي توليدات كشاورزي از وظايف همگاني است. خودكفايي و استقلال هر كشور منوط به تامين مواد غذايي آنها در داخل كشور است. عليرغم وسعت زياد كشورمان به علت محدوديت‌هايي مانند كوهستاني بودن، شوري خاك و كمبود آب و غيره، سطح اراضي قابل كشت بسيار محدود بوده و براي نيل به خودكفايي در محصولات كشاورزي لازم است همراه با كنترل جمعيت، ميزان عملكرد در واحد سطح افزايش يابد و در اين ميان نقش عناصر غذايي ريزمغذي در افزايش عملكرد و بهبود وضعيت كيفي محصولات كشاورزي بسيار حائز اهميت مي‌باشد.
بهترين، مناسبترين، ارزان‌ترين و راحت‌ترين روش براي استفاده از مواد غذايي ريزمغذيي به ظور تغذيه برگي يا محلولپاشي مي‌باشد.
نقش عناصر غذايي كم مصرف (ريزمغذي) در محصولات كشاورزي:
1. افزايش توليد در واحد سطح
2. بهبود كيفيت محصولات (افزايش پروتئين دانه گندم، افزايش طول عمر انباري پياز و سيب‌زميني و خوش خوراكي)
3. توليد بذر با قدرت جوانه‌زني و رشد بيشتر براي كشت‌هاي بعدي
4. كاهش غلظت آلاينده‌هايي نظير نيترات و كادميم در قسمت‌هاي خوراكي محصولات كشاورزي.
پيشگفتار
جمعيت جهان به طور سرسام‌آور و انفجاري رو به افزايش است و با افزايش رشد جمعيت نياز به مواد غذايي بيشتر احساس مي‌شود. بالغ بر 98% از مواد غذاي مورد نياز بشر از توليدات و فرآورده‌هاي كشاورزي تامين مي‌گردد. با توجه به نقش فرآورده‌هاي كشاورزي در تامين غذا، بشر همواره در جستجوي يافتن راه‌هايي براي افزايش توليد و بهبود كيفيت محصولات كشاورزي بوده است. اين امر عمدتاً از سه راه كلي امكان‌پذير بوده است:
1. افزايش سطح زير كشت
2. تقليل ضايعات در حين توليد و بعد از توليد تا زمان مصرف
3. افزايش توليد در سطح واحد
موفقيت كارهاي زراعي به رشد گياه بستگي دارد. اگر رشد گياه خوب باشد و ميزان محصول برداشت شده بالا باشد، افزايش توليد در واحد سطح خواهيم داشت و يكي از مهمترين راه‌هاي افزايش توليد، بالا بردن سطح فرهنگ مديريت زراعي (مزرعه) است.
از مهمترين عواملي كه در مديريت زراعي باعث افزابش سطح كمي و كيفي محصول مي‌گردد، استفاده بهينه از مواد غذايي گياهي و زمان مصرف آنها مي‌باشد، يعني استفاده از كودهاي ماكرو در كنار كودهاي ميكرو.
مصرف نامتعادل و زياد كودها موجب برهم خوردن تعادل عناصر غذايي در خاك‌هاي زراعي مي‌شود. حتي pH، بافت و حاصلخيز خاك را نيز در درازمدت با مشكل مواجه مي‌كند. يكي از مهترين راه‌ها براي حفظ و همچنين بهبود حاصلخيزي خاك، مصرف متعادل و متوازن كودهاي شيميايي است. متاسفانه آمار مصرف كودهاي شيميايي در سال‌هاي گذشته، حكايت از مصرف ناچيز كود پتاسيم در مقابل كودهاي فسفاته و ازته دارد. عدم تعادل در مصرف كودهاي شيميايي باعث افزايش تدريجي ميزان فسفر خاك‌ها در مقابل كاهش شديد و حتي تهيه شدن خاك‌هاي بعضي از مناطق از ذخيره پتاسيم شده كه در نهايت ايجاد اختلال در تغذيه گياه و تاثير روي جذب آهن و روي و كاهش كمي و كيفي محصولات كشاورزي را در پي خواهد داشت.
بنا به تحقيقات به عمل آمده، يكي از محدوديت‌هاي عناصر پرمصرف در محلولپاشي، بالا بودن نياز گياه به اين مواد است. يعني نمي‌توان همه نياز گياه را از طريق محلولپاشي تامين كرد. چرا كه در غير اينصورت يا بايد غلظت را خيلي بالا بگيريم كه سبب سوختگي مي‌شود يا اينكه دفعات محلولپاشي را زياد كنيم كه از نظر اقتصادي زيان‌آور و مشكل‌آفرين است.
براي توليد موفقيت‌آميز محصولات كشاورزي در سطح تجاري، استفاده از تمام منابع موجود جهت افزايش راندمان توليد الزامي است. با توجه به شرايط زمين‌هاي زراعي ايران يكي از منابع موجود كه ضرورتي انكارناپذير دارد، استفاده از كود مي‌باشد. كوددهي مناسب با تامين مواد غذايي لازم علاوه بر افزايش محصول در واحد سطح سبب افزايش كيفيت محصول نيز مي‌گردد. البته فزوني آن نيز سبب مسمويت گياه، آب فيزيكي و در صورت شدت باعث مرگ گياه خواهد شد. يكي از اهداف مديريت زراعي، اين است كه مواد غذايي لازم در زمان مناسب در اختيار گياه قرار گيرد. هرگونه كوتاهي در اين مورد سبب كاهش محصول و در نتيجه كاهش سود حاصل از يك فعاليت اقتصادي خواهد شد.
محاسن تغذيه برگي
1. جذب پايين عناصر در خاك: در خاك‌هاي آهكي ايران به دليل بالا بودن pH، آهك فراوان و مصرف كودهاي فسفاته پيش از نياز در گذشته، جذب عناصر كم‌مصرف معمولاً كم بوده، در چنين شرايطي محلولپاشي موثرتر و باصرفه‌تر خواهد بود.
2. كاهش فعاليت ريشه در طول مرحله زايشي و ميوه‌دهي: در طول مرحله زايشي در اثر رقابت براي كربوهيدرات‌ها بين اندام‌هاي زايشي (دانه، ميوه و ريشه) از فعاليت ريشه كاسته شده در نتيجه جذب مواد غذايي كاهش مي‌يابد. در اين مرحله محلولپاشي عناصر غذايي اين رقابت را كاهش مي‌دهد.
3. غني‌سازي محصولات كشاورزي و دامي.
عناصر غذايي مورد نياز گياهان
عناصر مفيد يا غيرضروري براي گياهان، عناصر غزايي كه براي رشد و نمو گياه زيان‌آور است حتي غلظت‌هاي كم آن مانند سرب، كادميم، جيوه و نيكل.
عناصر مفيد براي گياهان: عناصري هستند كه در صورتي كه در محيط به مقدار كافي موجود باشند، سبب بهبود رشد گياه و يا گياهان خاصي مي‌شوند. مثلاً سديم براي چغندرقند، سيليس براي برنج و جو و تا حدي براي گوجه‌فرنگي موليبدن و كبالت براي تثبيت بيولوژيكي ازت.
عناصر لازم يا ضروري براي گياهان
• گياه بدون آن عنصر قادر به تكميل چرخ حيات خود نباشد.
• وظيفه آن عنصر توسط عنصر ديگري قابل انجام و جايگزيني نباشد.
• عنصر مستقيماً در متابوليسم و تغذيه گياه نقش داشته باشد.
تاكنون 16 عنصر براي رشد و نمو گياهان ضروري تشخيص داده شده است كه عبارتند از:
كربن، اكسيژن، هيدروژن، نيتروژن، فسفر، پتاسيم، كلسيم، منيزيم، گوگرد، آهن، منگنز، روي، مس، بور، موليبدن و كلر، 16 عنصر ضروري مورد نياز گياه مي‌باشد.
سه عنصر اول يعني كربن، اكسيژن و هيدروژن قسمت اعظم ماده خشك گياه (60 تا 90 درصد) را تشكيل مي‌دهند و كمبود آنها به جز در موارد كمبود آب ديده نمي‌شود. اين سه عنصر عمدتاً از طريق آب و هوا تامين مي‌گردد.
سه عنصر فوق به همراه شش عنصر نيتروژن، فسفر، پتاسيم (عناصر كودي)، كلسيم و منيزيم (عناصر آهكي) و گوگرد عناصر غذايي پرمصرف يا پرنياز براي گياهان هستند.
7 عنصر ديگر يعني آهن، منگنز، روي، مسر، بور، موليبدن و كلر عناصر غذايي كم مصرف يا كم نياز يا ريزمغذي هستند.
نيتروژن
مقدار نيتروژن در وزن خشك گياه 5-1 درصد است. اين عنصر عمدتاً به شكل يون نيترات و مقداري نيز به شكل يون آمونيوم جذب گياه مي‌گردد.
كمبود نيتروژن در خاك‌هاي شني و سبك، خاك‌هاي با مواد آلي كم، شرايط خشكي، بارندگي زياد با آبياري سنگين و در خاك‌هايي كه مقادير زيادي مواد آلي نپوسيده به آنها اضافه شده است، ديده مي‌شود.
نيتروژن علاوه بر شركت در ساختمان پروتئين قسمتي از مولكول كلروفيل را نيز تشكيل مي‌دهد. به همين دليل بر اثر كمبود اين عنصر به خصوص در خاك‌هايي كه از نظر مواد آلي فقير هستند، بر اثر عدم تشكيل كلروفيل برگ‌ها زرد مي‌شوند. از آنجايي كه نيتروژن جزو عناصر متحرك در گياه است علائم كمبود ابتدا در برگ‌هاي مسن پاييني شروع كه با افزايش شدت كمبود اين علائم در برگ‌هاي جوان تر ديده مي‌شود.
در اثر كمبود نيتروژن گياه زودرس، دانه‌ها و ميوه‌ها كوچك و چروكيده و در نتيجه افت شديد كمي و كيفي محصول حاصل مي‌شود. در اثر زيادي نيتروژن در خاك موجب زردي و سوخنگي نوك برگ‌ها و سرانجام ريزيش آنها مي‌شود. در اين شرايط دانه‌ها چروكيده، ميوه‌ها پرآب تر و خاصيت انبارداري آنها پايين مي‌آيد. در اثر زيادي نيتروژن رشد رويشي بيش از رشد زايشي گرديده، زيادي نيتروژن در خاك‌هايي كه عناصر غذايي ديگر را نيز كم دارند، دوره رشد گياه را طولاني‌تر كرده گلدهي و رسيدن محصول را به تاخير مي‌اندازد و احتمال سرمازدگي را افزايش مي‌دهد. در اين شرايط كربوهيدرات‌هاي توليد صرف ساختن پروتئين شده و به همين لحاظ آب بيشتري جذب پروتوپلاسم گياه شده و در نتيجه گياه ترد، شكننده و مستعد ظهور آفات و بيماري‌ها مي‌گردد.
فسفر
فسفر در تمام فرآيندهاي بيوشيميايي در تركيبات انرژي‌زا و مكانيسم‌هاي انتقال انرژي دخالت دارد. علاوه بر اين فسفر جزئي از پروتئين سلول بوده و نقش ويژه‌اي به عنوان جزئي از پروتئين هستند، هسته سلول و غشاء سلولي ايفا مي‌كنند.
مقدار فسفر در انساج گياهي در حدود 2/0 درصد است كه اين مقدار كمتر از 1/0 غلظت نيتروژن است. كمبود فسفر در خاك‌هاي خيلي اسيدي و آهكي، خاك‌هاي با مواد آلي كم، شرايط سرد و مرطوب، گياهان با سيستم ريشه‌اي ضعيف، خاك‌هاي با فسفر پايين و خاك‌هاي با ظرفيت بالاي تثبيت فسفر ديده مي‌شود.
تركيبات فسفري نسبتاً غيرمحلولند. حركت آنها در نيم‌رخ خاك تابعي از ميزان رطوبت خاك است. كمبود فسفر سرعت رشد را كند مي‌كند و عملكرد را كاهش مي‌دهد. علائم كمبود ابتدا در اندام‌هاي مسن ظاهر مي‌شود. كمبود فسفر بر كيفيت و كميت دانه اثر سوء دارد و موجب كاهش خاصيت انبارداري و مقاومت به سرما مي‌شود. رشد گياه در خاك‌هايي كه فسفر قابل استفاده كمي دارند، موجب بنفش رنگ شدن برگ‌هاي مسن گياه در ابتداي رشد شده كه به تدريج به رنگ سبز تيره مايل به آبي تبديل مي‌شود.
عناصر مانند آهن و روي اولين عناصري هستند كه تحت تاثير زيادي فسفر قرار دارند. مصرف حد بحراني فسفر بستگي به شرايط مختلف خاك بين 10 تا 18 متغير است.
پتاسيم
پتاسيم در فعال ساختن آنزيم‌ها، فتوسنتز، انتقال قند، سنتز پروتئين، تشكيل نشاسته و بهبود كيفيت گياه اثر دارد. نياز گياهان به پتاسيم با نيتروژن برابري مي‌كند.
حد كفايت پتاسيم در بافت‌هاي گياهي از 5/1 تا 3 درصد متغير است. پتاسيم فعال كننده تعدادي از آنزيم‌ها و كوآنزيم‌ها بوده، در سنتز پروتئين، در باز و بسته نمودن روزنه‌ها و در نتيجه در وضعيت آبي گياه نقش مهمي ايفا مي‌كنند.
پتاسيم از جمله عناصر پويا در گياه است و در نتيجه علائم كمبود آن ابتدا در برگ‌هاي مسن ظاهر مي‌شود. به دليل نياز كم نباتات به پتاسيم در اوايل رشد، معمولاً علائم كمبود پتاسيم در چند هفته اول رشد ديده نمي‌شود، اما با تسريع رشد سرعت جذب بيشتر مي‌گردد.
در كمبود پتاسيم برگ‌ها به رنگ سبز كم رنگ متمايل به زرد با حاشيه سوخته در آمده كه اين علائم با علائم ناشي از شوري خاك، سرمازدگي و باد گرم اشتباه مي‌شود.
در اثر كمبود پتاسيم رشد متوقف شده، ساقه‌ها عموماً ضعيف و در برابر عوامل بيماري‌زا حساس هستند. زيادي پتاسيم نيز موجب بروز كبود منيزيم در گياه مي‌گردد. وجود كلر در كلرور پتاسيم در انتقال نشاسته در گياهان تيره سيب‌زميني ايجاد وقفه مي‌كند و بدين ترتيب عملكرد سيب‌زميني نقصان مي‌يابد و خصايت چيپس شدن آن كاهش مي‌يابد.
گوگرد
گوگرد در سنتز پروتئن دخالت دارد و قسمتي از برخي اسيدهاي آمينه از جمله ميتونين و سيستئين را تشكيل مي‌دهد. ابتلاء به بيماري در گياهان را كاهش مي‌دهد و در تنظيم و ساخت قند، نشاسته و همي سلولز موثر است. متوسط حد كفايت گوگرد در برخي از 15/0 تا 5/0 درصد ماده خشك متغير است. نكته مهم اين است كه در گياهان نسبت نيتروژن به گوگرد از مقدار گوگرد به تنهايي مهمتر است.
گوگرد با اسيدي كردن محيط ريشه قابليت جذب ديگر عناصر غذايي مانند آهن و روي را بالا مي‌برد. علائم كمبود گوگرد شبيه نيتروژن است.
در اثر كمبود گوگرد ابتدا برگ‌هاي جوان زرد رنگ شده و در صورت تشديد سفيد مي‌شوند و به تدريج در برگ‌هاي پير نيز ظاهر مي‌شود. مهمترين علامت كمبود گوگرد در گياهان رنگ‌پريدگي و كوتاهي و كوچكي نبات است.
در خاك‌هاي آهكي مانند اكثر خاك‌هاي ايران در مقايسه با خاك‌هاي اسيدي كمبود عناصر ريزمغذي بيشتر مطرح است. عدم مصرف كودهاي حاوي عناصر كم مصرف، فرسايش، آبشويي، مصرف بي‌رويه كودهاي شيميبايي حاوي عناصر پرمصرف و استفاده از ارقام اصلاح شده پرمحصول و همچنين عدم رعايت تناوب زراعي و در نتيجه برداشت روزافزون از ذخاير موجود در خاك، همگي موجب پايين آمدن ذخيره عناصر ريزمغذي در خاك شده است.
ثانياً درصد پروتئين برخي خواص كيفي و غلظت اين عناصر غذايي در محصولات كشاورزي كه براي بهبود سلامتي جامعه مورد نياز است، افزايش مي‌يابد.
ثالثاً در صورت استفاده از بذرهاي غني شده از عناصر كم مصرف، نبات حاصل از ريشه‌دهي و رشد اوليه بيشتري برخودار مي‌شود و عملكرد بيشتري توليد مي‌كنند.
در ايران علاوه بر روي كه كمبود آن تقريباً همگاني و بر روي نباتات مختلفي ديده شده است، در غلات و درختان ميوه منگنز، در چغندرقند بور، در انگور منيزيم و منگنز، در دانه‌هاي روغني و درختان ميوه آهن، در سيب‌زميني و پياز منگنز و مس و در گياهان و گل‌هاي زينتي بور و آهن بيشتر حايز اهميت است.
آهن
تحرك و پويايي آهن در گياه كم است. به همين دليل علائم كمبود اين عنصر ابتدا در اندام‌ها و برگ‌هاي جوان ديده مي‌شود. كمبود آهن موجب ايجاد حالت زردي برگ شده كه در اين حالت پهنه برگ به علت كمي كلروفيل زرد اما رگبرگ‌هاي سبز باقي مي‌مانند.
منگنز
كمبود منگنز ابتدا به صورت لكه موجي در برگ‌هاي جوان بروز كرده و منتخي به كلروز بين رگبرگ‌ها مي‌شود و حاشيه برگ‌ها به طرف بالا پيچد.
روي
كمبود روي به صورت كمرنگ شدن رنگ سبز برگ‌ها، ايجاد لكه‌هاي قهوه‌اي رنگ در برگ‌ها، پهن‌تر شدن تيغه برگ‌ها كه در صورت تشديد لبه برگ‌ها نكروزه مي‌شوند ديده مي‌شود.
مس
مس در گياهان پويايي كمي دارد و به همين دليل علائم كمبود آن ابتدا در اندام‌هاي جوان‌تر گياه مشاهده مي‌گردد. زردي برگ‌هاي مركزي و در نهايت دمبرگ‌ها سفيد مي‌گردد و رگبرگ‌ها سبز.
بور
كمبود بور سبب شكسته شدن بافت‌هاي داخلي ريشه و در نتيجه موجب ايجاد قسمت‌هاي تيره مي‌شود. كمبود بور ابتدا بر روي سطح فوقاني دمبرگ‌ها لكه‌هاي قهوه‌اي مشاهده شده كه تدريجاً برگ‌هاي خارجي زرد را از رشد مي‌اندازد. سپس برگ‌هاي مركزي چغندرقند سياه شده مي‌ميرند. حد بحراني بور بين 4 تا 100 پي.پي.ام. وزن خشك گياه مي‌باشد و بالاتر از 250 تا 300 پي.پي.ام. برسيد ايجاد مسموميت مي‌كند.
موليبدن
كمبود آن شبيه آنچه در گوگرد ديده مي‌شود زردي يكنواخت در گياه است. در كمبودهاي خيلي شديد خاك‌هاي زرد رنگ در اطراف رگبرگ‌ها ظاهر مي‌شود. حد بحراني موليبدن بين 1/0 تا 1 پي.پي.ام. مي‌باشد. موليبدن باعث تسريه در تثبيت بيولوژي ازت مي‌گردد. كمبود آهن، منگنز، روي و مس بيشتر در خاك‌هاي قليايي ديده مي‌شود، اما موليبدن بيشتر در خاك‌هاي اسيدي مشاهده شده است.
گل آمين
Golamin
توليد با مشاركت آكزوئوبل هلند و آمتك ايتاليا
كود مايع سرشار از عناصر غذايي و آمينواسيد و جلبك دريايي
گل آمين يك تركيب جديد است كه علاوه بر دارا بودن تمام عناصر غذايي لازم و ضروري گياه حاوي انواع اسيدهاي آمينه، جلبك دريايي، هورمون‌هاي مختلف و ويتامين‌هاي لازم براي رشد گياه و افزايش بازدهي گياه است و نقش بسزايي در تحمل گياه در برابر استرس‌هاي محيطي مانند سرما و خشكي را دارد.
گل آمين حاوي عناصر زير مي‌باشد (به صورت درصد):
عنصر درصد عنصر درصد
نيتروژن 2 منيزيم 3/0
بور 15/0 مس 05/0
منگنز 1/0 روي 5/0
آهن 1/0 انواع هورمون 1/0
بتائين 1/0 جلبك دريايي 5
آمينواسيد 10 كربن 25/1
تعداد عناصر ريزمغذي به جز بور و منيزيم به صورت كلات EDTA و از شركت اگزولوبل هلند تهيه گرديده است. ضمناً آمينواسيد و جلبك دريايي و هورمون‌ها و ويتامين‌ها از شركت امتك ايتاليا تهيه شده و داراي بالاترين كيفيت مي‌باشد. ضمناً آنكه فاقد هرگونه عوارض سوء براي گياه و انسان مي‌باشد.
ويژگي‌هاي منحصر به فرد گل آمين
1. حاوي انواع مكمل‌هاي غذايي لازم براي گياه شامل ويتامين اسيد آمينه هورمون و .... كه همگي از شركت امتك ايتاليا تهيه گرده‌اند.
2. حاوي ريزمغذي لازم با بالاترين كيفيت و كميت كه همگي (به جز بور و منيزيم) به صورت كلات EDTA مي‌باشد كه از شركت اگزونوبل هلند تهيه گرديده است.
3. گل آمين با دانش فني روز اروپا و مواد اوليه درجه يك با نظارت كارشناسان كشاورزي و شيمي با مشاركت شركت‌هاي اگزونوبل هلند و امتك ايتاليا تهيه شده است.
فرتي گرو (20-20-20+ ريزمغذي‌ها)
FERTIGROW
فرتي گروه تركيب كودي محلول شونده حاوي مواد زير است:
مواد غذايي پرمصرف:
نيتروژن 20% فسفر 20% پتاسيم 20%
ريزمغذي‌ها:
آهن كلات: 205 ميلي‌گرم در كيلوگرم منگنز كلات: 100 ميلي‌گرم در كيلوگرم
روي كلات: 100 ميلي‌گرم در كيلوگرم مس كلات: 100 ميلي‌گرم در كيلوگرم
بور: 150 ميلي‌گرم در كيلوگرم
آهن، منگنزف روي، مس و بور جزو مواد بسيار مهم و ضروري براي تغذيه گياهان مي‌باشند. ريزمغذي‌هاي موجود در فرتيگرو (به جز بور) شكل كلات فراهم شده است كه جذب ذرات خاك گرديده و باعث مي‌شود تا اين تركيبات در زمان مناسب جذب گياهان شود.
امتيازات:
فرتي گرو، 100% محلول در آب بوده و سريعاً در آب حل مي‌گردد و هچگونه مشكلي براي نازل‌ها در انواع سمپاش‌ها و سيستم‌هاي آبياري بوجود نمي‌آورد. با توجه به تركيب متعادل نيتروژن، فسفر، پتاسيم و مواد ريزمغذي به شكل ويژه موجود در فرتي گرو براي استفاده در موارد زير بسيار مناسب مي‌باشد.
الف) محلولپاشي روي برگ بدون خطر ايجاد سوختگي
ب) مصرف همراه با آب آبيار براي حاصلخيزي و تامين كامل مواد غذايي براي گياهان
مصرف فرتي گرو بر اساس يك برنامه منظم در كشاورزي رشد سريع گياهان ر تامين و كمبودهاي مواد ريزمغذي را در آنها مرتفع مي‌سازد.
فرتي گرو چون هيچگونه تركيب حاوي كلر و سديم ندارد، براي محلولپاشي برگي بسيار مناسب است و در محصولات زراعي و باغي و گلخانه‌اي و گياهاني كه به شوري حساس مي‌باشند. مصرف فرتي گرو بسيار مناسب است.
موارد مصرفي فرتي گرو
1. مصرف فرتي گرو همراه با آب آبياري
اين كود تركيب چند منظوره‌ا است كه جهت افزايش عملكرد در كليه مراحل رشد بخصوص در طي دوره رشد رويشي گياه قابل استفاده است و شامل تركيبات غذايي فراوان از جمله تمامي عناصر پرمصرف و ريزمغذي‌هاي مفيد مي‌باشد كه مي‌توان با مصرف به موقع و صحيح آن از عوارض متعدد ناشي از كمبود مواد غذايي كع در گياهان ايجاد مي‌شود جلوگيري به عمل آورده و يا آنها را برطرف كرد.
در مقدار مصرف اين كود بايد به تفاوت نوع محصولاتي كه در گلخانه و يا در فضاي باز در مزرعه كاشته شده‌اند و يا محصولات تابستانه و زمستانه توجه داشت. ميزان و نحوه استفاده آن با توجه به شرايط جوي و نوع خاك و درجه حرارت و روش آبياري متفاوت است. لذا مقدار توصيه شده را ممكن است با توجه به تجزيه خاك و با گياه يا تجربه حاصل از كاربرد قبلي تغيير داد.
برنامه و نحوه استفاده فرتي گرو در برخي محصولات
محصول ميزان مصرف در هكتار/كيلوگرم زمان
گوجه فرنگي 20-10 از زمان رويش تا 7 هفته بعد از نشاءكاري
سيب زميني 20-10 قبل از تشكيل غده
هندوانه، طالبي و خربزه 10 از زمان رويش تا تشكيل ميوه
مركبات 15 در طول فصل بهار
توت فرنگي 10 از زمان آغاز فعاليت تا گلدهي
موز 4 در تمام طول سال
گل‌ها و انواع زينتي‌ها 10 در طول دوره رويشي
گندم، ذرت و برنج 20-10 در طول دوره رشد
كلزا و سويا 20-10 در طول دوره رشد
پنبه 20 در طول دوره رشد
پسته 20 در طول دوره رشد
2. محلولپاشي فرتي گرو روي برگ
5-5/2 كيلوگرم در حداقل 1000 ليتر آب در باغات ميوه و 5-5/2 كيلوگرم در هكتار در انواع زراعت‌ها توصيه مي‌گردد. در صورت لزوم هر 15 روز مي‌تواند تكرار شود.
مقدار توصيه شده كمتر براي گياهان جوان و كم‌شاخ و برگ و مقدار بيشتر براي گياهان مسن و پرشاخ و برگ است.
بهترين زمان مصرف در هواي خنك مي‌باشد.
پيشنهاد مي‌گردد محلولپاشي در ابتداي فصل بهار زماني كه سح برگ‌ها به اندازه كافي رشد يافته و براي جذب محلول برگي مناسب مي‌باشند، انجام پذيرد.
فرتي گل (20-20-20+ ريزمغذي)
FERTIGOL
فرتي گل يك تركيب كودي كاملاً محلول در آب مي‌باشد كه قابليت استفاده در تمام مراحل رشد گياه را داشته و علاوه بر آن مي‌تواند به تمام اشكال مختلف كوددهي (محلولپاشي، مخلوط با آب آبياري و ...) بكار رود.
فرتي گل حاوي:
نيتروژن: 20% فسفر: 20% پتاسيم: 20%
حداقل عناصر ريزمغذي (TE)
آهن كلات: 01% روي كلات: 07/0% مس كلات: 01/0%
منيزيم: 01/0% بور: 015/0%
ريزمغذي‌هاي موجود در فرتي گل (بجز بور) به صورت كلاته EDTA بوده كه مانع از آبشويي و تثبيت آن در خاك مي‌شود. ضمن آنكه تاثير بسزايي در جذب براي عناصر فوق دارد.
امتيازات ويژه فرتي گل:
1. تمام عناصر موجود در فرتي گل به صورت 100% قابل حل در آب مي‌باشد و به هيچ وجه مشكلي براي نازل‌ها در سيستم آبياري بوجود نمي‌آورد.
2. فرتي گل به دليل ويژگي منحصر به فرد آن قابليت مصرف به صورت برگپاشي و مصرف همراه با آب آبياري را دارد.
3. فرتي گل به دليل دارا بودن عناصر غذايي به صورت كامل و متعادل قابليت استفاده در تمام مراحل رشد گياه و در تمامي محصولات را دارد.
4. فرتي گل فاقد كلر و سديم مي‌باشد.
5. تمام عناصر ريزمغذي فرتي گل از شركت بزرگ و بين‌المللي اگزونوبل هلند تهيه شده و همگي (بجز بور و منيزيم) به صورت كلات EDTA مي‌باشد.
يوني گل
YOUNIGOL
كود مايع يون گل شامل عناصر زير است:
1. ماكرو: ازت، فسفر و پتاسيم
2. ميكرو: آهن، روي، مس، منگنز، موليبدن و بور مي‌باشد.
چون دو نوع كود فرتي گل و يوني گل از لحاظ مواد غذايي كامل مي‌باشد، در تمام محصولات زراعي و باغي مي‌توان مصرف نمود و كود گل آمين كه تشكل شده از عصاره جلبك دريايي و اسيدهاي دريايي و اسيدهاي آمينه و ريزمغذي‌ها مي‌باشد، به عنوان مكمل همراه دو نوع كود يوني گل و فرتي گل مصرف مي‌گردد.
1. كود مايع يون در زراعت‌هاي استان گلستان به روي گندم، برنج، سويا، گوجه فرنگي، سيب‌زميني و غيره آزمايش گرديده است و طبق آمار بين 10 تا 40 درصد و حتي بعضي مواد تا 50 درصد اختلاف عملكرد را نشان مي‌دهد.
2. بر روي باغات مركبات تا 30 درصد اختلاف عملكرد گرفتيم.
3. همچنين بر روي باغات پسته بين 10 تا 12 درصد اختلاف عملكرد گرفتيم.
4. بر روي چغندر كه در مراكز كارخانه قند شيروان با اختلاف عملكرد 12 تن و عيار 45/2 درصد در سال زراعي 87-86 و حدود 5000000 ريال اختلاف عملكرد و در كارخانه قند شاهرود آقاي عليزاده با عملكرد 148 تن در هكتار و عيار متوسط 5/18 درصد در سال زراعي 88-87 به عنوان چغندر كار نمونه استان سمنان معرفي شد.
