بخشی از مقاله
چکیده
کشاورزی سومین شغل پرخطر در دنیا محسوب میشود. عوامل متعددی سلامت کشاورزان و کارگران بخش کشاورزی را با خطر مواجه میسازد و از اینرو، این افراد در معرض انواع بیماریها و حوادث قرار دارند که سلامت آنها را تهدید میکند. از این رو، توجه به موارد ایمنی برای جلوگیری از ابتلا به عوارض و بیماریهای شغلی عامل بسیار مهمی به شمار میرود. نتیجه به خطر افتادن سلامت کشاورزان، عدم دستیابی به بهروری مطلوب محصولات کشاورزی وفقدان امنیت غذایی در سطح کشور خواهد بود.
از این رو، بررسی عوامل تهدیدکننده سلامت شاغلان این بخش و بیماریها و عوارض ناشی از این عوامل ضروری به نظر میرسد، آگاهی و شناخت نسبت به این عوامل و بیماریها و عوارض ناشی از آن به کشاورزان کمک خواهد نمود که آمادگی لازم را برای مقابله با این عوامل کسب نموده و از به خطر افتادن سلامت خود جلوگیری نمایند در نتیجه لازم است کشاورزان برای مقابله با عوارض و بیماریهای ناشی از آن به انجام رفتارهای ایمنی خاصی اقدام نمایند.
-1 مقدمه:
افزایش بیرویه سموم شیمیایی عواقب بسیاری را بر محیط زیست و کشاورزی، مانند افزایش هزینه تولید، مقاومت آفات به سموم، از بین رفتن دشمنان طبیعی آفات، بیماریهای خطرناک در انسانها و غیره بر جا گذاشت. همچنین برای کاهش این آلودگیها و افزایش درآمد فعالیت کشاورزی، کشاورزان به استفاده بیشتر از مواد شیمیایی متوسل شدند . - Erbaugh et al, 1995 - استفاده نادرست از سموم شیمیایی از یک طرف پایداری کشاورزی را به علت مسائل زیست محیطی کاهش داد، مانند آلودگی آبهای زیرزمینی و روزمینی، تخریب و از بین بردن ارگانیسمهای زنده، ایجاد مقاومت در آفات و از طرف دیگر باعث اثرات زیانبار روی بهداشت و سلامت کشاورزان و مشتریان شد.
در کشورهای توسعه یافتهتر آگاهی بیشتری راجع به این مسئله وجود دارد و در بعضی کشورها این کار از طریق آموزشهای اجباری انجام میگردد . - Yildirim, 2007 - استفاده نامشخص از ترکیبات سموم شیمیایی یکی از مهمترین مسائل بهداشتی در کشورهای در حال توسعه است که اقتصاد آنها بر پایه صادرات محصولات کشاورزی تجاری است. آزاد سازی تجارت و بازار جهانی که عامل افزایش استفاده از سموم شیمیایی است، به همراه کمبود دانش و برنامههای آموزشی مهمترین عوامل گسترش استفاده نامطلوب از سموم شیمیایی هستند. - Waichman et al, 2003 -
حدود 63 درصد از جمعیت کشورهای در حال توسعه در بخش کشاورزی و دامداری اشتغال دارند که سهم اشتغال مربوط به بخش کشاورزی در ایران در مناطق روستایی بطور میانگین از سال 1385-1380 حدود 52 درصد میباشد - مرکز آمار ایران،. - 1385 شغل کشاورزی بواسطه طبیعت خاص خود دارای خطرات بسیاری است و به همین خاطر نسبت به سایر مشاغل یکی از پرخطرترین مشاغل در دنیا شناخته شده است. خطرات حرفه کشاورزی از یک طرف به کارکنان این بخش در سطح مزرعه اشاره دارد و از طرف دیگر به جامعه و محیطزیست مربوط است. و علاوه بر اینها خطرات غیرمستقیم ناشی از حرفه کشاورزی نیز قابل توجه است . بیتردید در این میان تولیدکنندگان کشاورزی یکی از مهمترین بازیگران امنیت غذایی جامعهاند و نقطه تمرکز سیاستها، تحقیقات و راهکارها باید کشاورزان باشند . - Colemont et al, 2008 -
-2دستورالعمل و توصیه های ایمنی در کار با سموم شیمیایی در هر مرحله از کار با سموم شیمیایی از آمادهسازی، انتقال، کاربرد، انبارداری و انهدام سموم شیمیایی رعایت ایمنی و حفاظت شخصی از اهمیت بسزایی برخوردار است. طبق قوانین سلامت و ایمنی حرفه ای و کاری جهان، کاربرانی که وظیفه تهیه و آمادهکردن، کاربرد، تمیزکردن و نگهداری تجهیزات سموم شیمیایی را بر عهده دارند، باید بیش از 16 سال سن و دارای گواهینامه معتبر مجوز کاربرد سموم شیمیایی باشند. براساس ماده 59 آیین نامه حفاظتی کار با سموم دفع آفات برای کارگران زیر 18 سال تمام، مادران شیرده و یا باردار ممنوع میباشد - زند و همکاران،. - 1387
جهت حفاظت کاربران از خطرات ناشی از سموم شیمیایی رعایت نمودن یک سری از الزامات ضروری است که استفاده از تجهیزات حفاظت شخصی یکی از این الزامات میباشد. کاربرانی که از سموم شیمیایی استفاده میکنند باید از پوشش حفاظتی مناسبی برخوردار باشند تا احتمال تماس با سموم شیمیایی به حداقل برسد. همچنین افرادی که به مناطق سمپاشی شده وارد می شوند، باید خطرات احتمالی را در نظر گرفته و در صورت لزوم از پوشش حفاظتی استفاده نمایند - امینی و خانجانی،. - 1393 وسایل حفاظت شخصی شامل موارد زیر می باشد که بسته به شرایط، فرد کاربر باید همه یا چند مورد را به هنگام کار با سموم شیمیایی در اختیار داشته باشد:
-1 لباس حفاظتی
-2 دستکش
-3 کلاه یا سرپوش حفاظتی
-4 عینک
-5 چکمه
-6 ماسک تنفسی
-7 محافظ گوش - خراسانی،. - 1388
-3 نکات ایمنی قبل از کار با سموم شیمیایی
به منظور کاربرد اصولی و ایمن سموم شیمیایی که نتیجه آن بهینهسازی و کاهش مصرف سموم شیمیایی میباشد، لازم است قبل از شروع کار با سموم شیمیایی یک سری اصول کلی را در نظر گرفت. قبل از خرید سم لازم است برآورد دقیقی از میزان مورد نیاز سم در اختیار داشت تا بیشتر از آنچه نیاز است، خریداری نشود زیرا نگهداری و انبارداری آنها احتیاط بسیاری را طلب میکند - زندو همکاران،. - 1387معمولاً برای کنترل هر عامل خسارت زا - آفات، پاتوژن ها و علفهای هرز - سموم مختلفی در بازار موجود است، ولی بهتر است سمی انتخاب شود که با محصول اصلی سازگاری بیشتری داشته و خطرات کمتری برای موجودات غیرهدف و محیطزیست داشته باشد. بنابراین، لازم است سمی مناسب انتخاب و خریداری شود.
