بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر بهمنظور شناسایی شایستگیهای رهبری موجود و مطلوب و شایستگیهای رهبری مورد نیاز برای ایجاد برنامه جانشینپروری در میان مدیران شرکت پالایش گاز پارسیان انجام شد. این پژوهش با استفاده از روش تئوری مفهومسازی بنیادین انجام شده است و با استفاده از روش گلوله برفی و نمونهگیری نظری، چهارده نفر برای مصاحبه انتخاب شدند.
سئوالات اصلی پژوهش ناظر بر این مسئله بود که شایستگیهای رهبری را در شرکت گاز پارسیان شناسایی کند . بهمنظور تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده از مصاحبها از روش تحلیل تِم استفاده شده است . بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، شایستگیهای رهبری در سه مقوله دانش، مهارتها و قابلیتها شناسایی شدند که هر یک از این مقولهها خود از مفاهیم و سطوح مفهومی متفاوتی تشکیل شده است.
مقدمه
در تمامی سازمانها مهمترین رکنی که در رسیدن به اهداف سازمانی تاثیر گذار میباشد »مدیریت« است. مدیر به عنوان نماینده رسمی سازمان به منظور ایجاد هماهنگی و افزایش اثربخشی در راس آن قرار میگیرد و موفقیت سازمان در تحقق اهداف، در گرو چگونگی اعمال مدیریتی اوست. هرسی و بلانچارد اظهار میدارند که سازمان موفق مشخصهای دارد که به وسیله آن از سازمان ناموفق شناخته میشود و آن چیزی نیست جز »مدیریت و رهبری پویا و اثربخش.« چنانچه در راس سازمانها، مدیرانی کارآمد، شایسته، ماهر، با تجربه و کاملاً آگاه به اصول و فنون مدیریت قرار گیرند، موفقیت سازمان در رسیدن به اهداف سازمانی تضمین خواهد شد
از طرفی، پیتر دراکر در مورد ویژگیهای مدیریتی عصر حاضر میگوید: »دیگر، داشتن تحصیلات به خودی خود مفهومی ندارد، حتی داشتن تحصیلات عالیه در رشته مدیریت. من فکر میکنم جستجو برای یک معیار مشخص عینی را بایستی کنار گذاشت و به چیزی که من آن را شایستگیهای فردی مینامم پرداخت
در گذشته، سازمانها بیشتر بر چگونگی دستیابی به سرمایه مالی تاکید میکردند، در حالیکه امروزه، دارایی کسب وکارها به دانش و مهارت کارکنانشان وابسته است
بسیاری از سازمانها از مدلها و الگوهای شایستگی به منظور شناسایی مهارتها، دانش، ویژگیهای فردی اساسی مورد نیاز برای عملکرد موفقیت آمیز در شغل و اطمینان از تمرکز نظامهای منابع انسانی بر توسعه نیروی انسانی استفاده نمودهاند. تغییرات بنیادی در فعالیتها، رویهها و کسب و کار مدیریت منابع انسانی در طول دهههای گذشته، سبب شدهاند که موضوع شایستگیها مورد توجه سازمانهای پیشرو قرار گیرد. رویکرد شایستگی رویکرد جدیدی نیست.
رومیهای قدیم، شکلی از شایستگی را در تلاش برای ارائه ویژگیهای یک »سرباز خوب رومی« بکار میبردند. معرفی رویکردهای مبتنی بر شایستگی در محیط سازمان، از حدود سال 1970 شروع شده و از آن زمان به بعد، توسعه و کاربرد سریعی داشته است. دیوید مککللند، روانشناس برجسته دانشگاه هاروارد، در توصیف ایده "شایستگی" در ادبیات منابع انسانی معروف است
یک جنبه مهم از شایستگیهای رهبری برنامه جانشینپروری است. برنامه جانشینپروری میتواند به عنوان تلاشی در تضمین تداوم عملکرد اثربخش یک سازمان، بخش یا واحد از طریق ایجاد قیدی برای توسعه، جایگزینی، و استفاده استراتژیک از افراد کلیدی در هر زمانی تعریف شود
برنامه جانشین پروری عنصر تعیین کننده موفقیت سازمانی و اصلی اساسی در چشمانداز و سیاستهای سازمان است. برنامه جانشین پروری چارچوبی را بوجود میآورد که از طریق آن سازمانها میتوانند از استعدادهای کارکنانشان به منظور بهبود و تنوع محصولات و خدمات استفاده کنند.
مساله تحقیق
پالایشگاه گاز پارسیان با ظرفیت اسمی تولید 82 میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی، سومین پالایشگاه گاز کشور است و تامین 17 درصد از گاز مصرفی و5,10 درصد از سبد انرژی کشور را بر عهده دارد که میتواند نقش بسیار عمدهای در توسعه و بالندگی کشور ایفا نماید، در این راستا نقش منابع انسانی حائز اهمیت فراوانی است.
شناسایی و توسعه مهارتها و شایستگیهای رهبری، شناسایی افراد مستعد برای قبول مسئولیتهای بالاتر و سپس تجهیز و تواناسازی آنها با برنامههای آموزشی و تربیتی و آگاه ساختن آنها از آخرین دستاوردهای علمی و فنون و مهارتهای مدیریت مورد تاکید بسیاری قرار گرفته است. از آنجا که در رقابت جهانی امروز سازمانهایی امکان بقاء و استمرار فعالیت دارند که برای آینده خود برنامهریزیهای لازم را انجام داده باشند، موضوع "شناسایی و تربیت مدیران آینده" از اهمیت فوقالعاده ای برخوردار میگردد که از مهمترین راهکارهای توسعه و بقای سازمانها محسوب میشود.
