بخشی از مقاله
پرورش کرم ابریشم
مقدمه
کرم ابریشم را خدا با تمام خاصیتش برای اتمام حجت برای بشریت خلق کرده است تاکه انسان از این موجود آفریده شده برایش در زندگی عبرت بگیرند و غافل از حال و احوال خویش نباشند.
کرم ابریشم حریص ترین حیوان موجود , در جامعه حیوانات می باشد که با تولید ابریشم خدا وجود کوچک او را نعمتی قرار است که بشریت در انواع و اقسام بتواند از این حیوان کوچک بهره و سود ببرند.
طرح پرورش كرم ابريشم " نوغانداري "
مقدمه :
پر واضح است كه رشد و شكوفائي و در نهايت قطع وابستگي اقتصادي هر ملتي به اجانب در گرو همت مردم آن كشور در رشد و ازدياد توليدات اعم از كشاورزي ؛ صنعتي و... مي باشد. با توجه باينكه سياست دولت جمهوري اسلامي در بعد استقلال اقتصادي و توسعه ، محوريت را كشاورزي قرار داده است ، لذا مي بايست توجه خاصي به اين بخش و زيربخشهاي اين قسمت از توليدات شود. بخصوص در توليد فرآورده هائي كه جنبه ارزآوري و نيز جنبه صادراتي بيشتري داشته باشد. در اينخصوص بايد از روستا و روستائي شروع كرد و بروستا ميبايست بعنوان يكي از مهمترين پايگاههاي توسعه و استقلال اقتصادي كشور نگريست.
در رابطه با جنبه صادراتي و ارزآوري داشتن فعاليتها ، يكي ازفعاليتها در زيربخشهاي كشاورزي ؛ موضوع پرورش كرم ابريشم و نوغانداري ميتواند مطرح باشد كه ما در زير بصورت اجمال هدف و ضرورت و توجيه و مقايسه اقتصادي و... طرح را تشريح مي نمائيم.
هدف :
هدف هر طرحي بالطبع ميتواند داراي چند يا چندين بعد باشد. در طرح مورد نظر ما ، هدف ، ضمن اينكه تلاشي در حد توان بعنوان يك مسلمان و پيرو خط امام در جهت قطع وابستگي اقتصادي و كمك به امر صادرات محصولي كه مقداري ارز را بداخل مملكت ميكشاند ، ميباشد؛ كوششي هم است در جهت ترويج و توسعه اين رشته از كار در منطقه كه هم استعداد زمين به لحاظ ايجاد توتستان و هم استعداد مردم در جهت نوغانكاري آماده ميباشد. مضافا باينكه كسب روزي حلال و تامين معاش خود و خانواده نيز در كنار ايجاد اشتغال موثر مطمح نظر ميباشد.
در روستا به تجربه ثابت شده است كه يك كار مفيد تا بدوا بوسيله يك يا چند نفر شروع نشود و مردم با چشم خويش ثمره مفيد آنرا نبينند؛ كمتر اقبال پيدا ميكنند. بلحاظ اينكه در روستا و حتي منطقه ما ، زمينهاي بي بلامانع و حتي حياط و حاشيه روستا و ساختمانهاي مسكوني مردم ، زمينهائي يافت ميشود كه مردم ميتوانند بعنوان شغل دوم خويش در اوقات بيكاري اقدام به اين امر بنمايند. اين موضوع در عدم مهاجرت لااقل فصلي مردم و خالي نماندن روستا هم بسيار موثر است. از طرفي جنبه اشتغالزائي درخوري را هم دارد و كاريست تقريبا بطور كامل " كاربر " نه " سرمايه بر ". از طرفي هم ايجاد يك منبع درآمد بسيار خوب جهت فقرزدائي و دلگرمي روستائيان ميتواند مثمر ثمر باشد.
توجيه اقتصادي طرح :
پرورش كرم ابريشم ، خوشبختانه داراي مزاياي متعددي است كه دقيقا با فرهنگ و سطح فكري و توان اقتصادي و مالي مردم به جهت آسان بودن عملي آن ، كاريست كاملا شدني و قابل اجراء.
اولا – هيچگونه وسايل و ابزار و آلات ماشيني خاصي فعلا در اين امر دخيل نيست.
ثانيا - در مدت زمان محدودي ( حداكثر 45 روز ) توليد ميشود.
ثالثا - سرمايه چنداني جهت اقدام بكار نميخواهد؛ فقط درخت توت تنها مسئله مهم اين طرح ميباشد ، كه آنهم شرائطش فراهم است.
رابعا - هيچگونه تكنولوژي پيچيده در امر توليد و بهره برداري آن دخيل نيست.
خامسا - ريسك كردن در اين كار براي هر روستائي امكان پذير است. چون در صورت عدم توفيق
احتمالي هم ضرر چنداني نمي بيند. و ديگر گزينه هاي قابل بحث .....
در توجيه اقتصادي طرح لازم است ابتداء يك مقايسه اي بين ميزان عايدي ائي كه براي يك كشاورز در سطح يك هكتار زمين با كشت برنج بدست مي آيد ، با توليد ابريشم در همان سطح بنمائيم.
هزينه ها ( بطور مجمل ) :
مقدار امكاناتي را كه براي كشت يكساله برنج در سطح يك هكتار زمين بكار ميرود عبارتند از :
1- تراكتور دو(2) روز + تيلر پنج (5) روز + سوخت و دستمزد و... 80000 ريال
2- دستمزدهاي نيروي انساني در طول كار 200000 ريال
3- هزينه كود و سم و علف كش و... بطور ميانگين در هر هكتار 25000 ريال
4- حق ميرآب و هزينه هاي آبياري 15000 ريال
5- هزينه هاي متفرقه ( پيش بيني نشده ) حدود 30000 ريال
مجموع هزينه ها (بطور تقريب به يقين)................... 350000 ريال
عايدي و درآمد :
ميزان عايدي ( درآمد ) در يك هكتار ، آنهم اگر مشكلاتي مثل آبرساني بموقع ، آفات زدگي و دلالي گري و امثالهم ، در خوشبينانه ترين حالت ، عارض نشود ، در زمينهاي نه چندان مرغوب منطقه مورد بحث ، در هر هكتار حداكثر سي (30) خروار شالي كه به قيمت متوسط هر خروار سي هزار(30000) ريال ؛ كلا رقمي حدود نود هزار تومان (900000 ريال ) ميشود كه اگر از اين درآمد ناخالص مبالغ هزينه ها را كسر نمائيم ، چيزي حدود پنجاه هزار تومان (500000 ريال ) درآمد عايد كشاورز شالي كار ميگردد، تازه آنهم كشاورزي كه داراي 7 نفر تحت تكفل ميباشد.
ولي اگر كار پرورش كرم ابريشم در سطح يك هكتار اجراء شود جريان هزينه فائده آن بطور خلاصه بشرح زير است : ( لازم بتوضيح است كه نگارنده اين سطور طي يك مسافرت به استان گيلان و بازديد از چندين نهالستان و مشاوره با چند تن از نوغانداران اين اطلاعات را كسب نموده است )
امكانات لازم براي كار ( هزينه ها ) :
1- فقط درخت توت + يك انبار معمولي كوچك.
2- نيروي انساني براي هر هكتار ؛ تقریبا دو نفر ( حد كف نيرو )
3- مدت زمان لازم براي پرورش و توليد و كسب محصول حداكثر 45 روز.
شيوه كار :
در سطح يك هكتار تعداد 6250 اصله نهال توت كاشته ميشود كه رديف كاشت نهال در سطح افقي بفاصله 80 سانتي متر و در سطح عمودي حدود 2 متر مي باشد.
بعد از كاشت نهال حداكثر 2 سال بعد نهال به 80 سانتيمتر كه طول تقريبا استاندارد آن است ميرسد.
در هر هكتار از نهالستان توت ميتوان سي (30) جعبه تخم نوغان پرورش داد چون هر جعبه تخم نوغان كه حاوي 20000 تخم كرم ابريشم ميباشد، حداكثر 600 كيلو برگ توت نياز دارد و از طرفي در يك هكتار ميتوان تا سي (30) تن برگ توليد كرد كه كلا با در نظر گرفتن ضايعات و غيره براحتي ميتوان سي (30) جعبه تخم نوغان را پرورش داد.
در صورت جديت در اجراي طرح در هر سال ميتوان تا سه (3) بار اقدام به پرورش كرد . يعني در سه دوره 45 روزه كه جمعا 135 روز در سال ميباشد.
در هر جعبه تخم نوغان ميتوان حدود سي (30) كيلو پيله تر را بعمل آورد. هر كيلو پيله تر در شرائط فعلي در بازار بين 800 تا 1000 تومان ( بسته به درصد كيفيت محصول حتي بيشتر ) قيمت دارد. يعني حدود سي هزار تومان (300000 ريال ) در هر جعبه . حال اگر در هر هكتار سي (30) جعبه پرورش يابد ، درآمد هر نوغاندار در هر هكتار حدود نه ميليون ريال ( 900000 تومان ) خواهد شد.
با مقايسه اجمالي بين دو نوع محصول فوق ( برنج و ابريشم ) تفاوت ميزان درآمد دقيقا مشخص ميگردد. يعني چيزي بالغ بر بيست ( 20 ) برابر بين عايدي اين دو محصول تفاوت وجود دارد. و درآمد ابريشم تقريبا بيست (20) برابر درآمد برنج ميباشد.
از اينها بگذريم؛ ضرورت عقلي و منطقي اقتضاء ميكند كه استعداد زمين را در نوع كاشت محصول در نظر بگيريم.
موضوع ديگر همانگونه كه در بدو اين مقايسه گفته آمد جنبه ارزآوري محصول ميباشد. ميدانيم كه محصول ابريشم و نخ آن بعنوان مواد خام براي فرش هاي اعلاء كه يكي از مهمترين اقلام صادرات غير نفتي كشور ميباشد، مطرح است. حال بگذريم از اينكه در پارچه بافي و... همبكار ميرود و اين موضوع با توجه به سياست دولت خدمتگزار كاري است كاملا اقتصادي./.
همانگونه كه پيداست اين توضيحات در ارديبهشت ماه سال 68 يعني بيش از يك و نيم دهه پيش از اين بوسيله اينجانب نگاشته شده بود كه بالتبع آمار و ارقام و هزينه ها و... و حتي انشاء مطلب نيز در حال و هواي آن دوره ميباشد. نكته قابل ذكر آنكه اينجانب بعنوان اولين نوغاندار در روستاي سوربن در سال 1367 هجري شمسي بصورت آزمايشي و با خريد سه جعبه تخم نوغان اينكار را در روستاي سوربن انجام داده ام كه بعد از آن انگيزه اي براي تشويق برادرم به اجراي اين
طرح بوده است كه منجر به اين مكاتبه البته بي نتيجه گرديد. اينجانب حتي براي تحقيق و بررسي سفري را هم به استان گيلان داشته و از چند مزرعه توتستان كه از واريته هاي پاكوتاه و پهن برگ استفاده ميكردند ؛ بازديد نموده و طي مصاحبه و مشاهداتي كه با توليدكنندگان آن داشتم اطلاعات تقريبا كاملي را از چگونگي توليد تا بازاريابي و... را حاصل نموده كه شمه هائي را در گزارش مقايسه اي و بسيار اجمالي فوق ملاحظه ميفرمائيد. بقول يك دوست شوخ طبع ؛ حداقل ثمره اين كار ثبت اين ركورد در تاريخ روستاي سوربن بعنوان اولين نوغاندار و ايضا تا اين تاريخ بعنوان آخرين آن هم حتي ، ميباشد.
پروانه کرم ابریشم
یکی از حشرات بسیار سودمند پروانه کرم ابریشم است که در صنعت نوغانداری درامدهای کلانی را نصیب جامعه می کند.این صنعت در ایران جای خود را پیدا کرده است و اهمیت این حشره به درستی شناخته شده است.۸۰هزار خانوار كشاورز در استانهاي گيلان، گلستان، مازندران، خراسان، آذربايجان شرقي، اصفهان و فارس در كنار كار كشاورزي به پرورش كرم ابريشم اشتغال دارند كه ازاين تعداد ۴۰هزار خانوار آن در گيلان زندگي ميكنند.نوغانداران كشور هر سال حدود سه هزارو ۵۰۰تن پيله تر توليد ميكنند كه در كارگاههاي سنتي به نخ خالص ابريشم تبديل ميشود و به مصرف بافت فرشهاي ابريشمي ميرسد.
كرم ابريشم پس از حدود ۴۵تا ۶۰روز نگهداري و تغذيه با برگ درخت توت به دور خود پيله مي‌تند. پيله تر قبل از آنكه كرم داخل آن به پروانه تبديل شود در كارگاهها و كارخانه‌هاي پيله خشك كني، خشك و سپس نخ كشي ميشود.
پرورش كرم ابريشم از نقطه نظر بازگشت سرمايه گذاري نسبتا سريع است. اين فعاليت مي تواند به عنوان منبع درآمد ارزي كشور از طريق توليد مواد خام, نخ ابريشم قالي, توليد پارچه ابريشمي و ساير فعاليت هاي مربوط به صنعت ابريشم قرارگيرد. با توجه به توسعه اين بخش توليدي, فرصت زيادي براي توسعه صنايع دستي فراهم مي شود كه توسعه اين بخش صنعت به نوبه خود كمك فراواني به جامعه روستايي خواهد نمود و باعث بكارگيري نيروهاي مازاد بخش كشاورزي و زنان روستايي را فراهم خواهد ساخت.
براي تهيه الياف ابريشم, كرم ابريشم را در مكانهايي به نام تلنبار نگهداري كرده و با برگ توت تغذيه مي كنند. كرم ابريشم پس از طي مراحل لاروي اقدام به تنيدن پيله به دور خود مي كند. پس از تكميل پيله تني به فاصله يك تا دو روز اقدام به خشك كردن پيله ها به يكي از سه روش زير عمل مي كنند:الف) روش گرماي خشك بوسيله حرارت مستقيم آفتاب داغ ب) روش گرماي مرطوب با بخار آب ج) روش مركب با استفاده از دو روش فوق به صورت توام
مواد مورد نیاز نوغان (كرم ابريشم) و برگ درخت توت می باشد.
در پى گسترش الياف و ابريشم هاى مصنوعى و به انزوا كشيده شدن صنعت ابريشم، انستيتو ملى علوم كشاورزى زيستى (NIAS) واقع در تسوكوبا به فكر پرورش كرم هاى ابريشم تراريختى (تغييريافته ژنتيكى) افتاد كه بتوانند به جاى ابريشم پروتئين توليد كنند. شركت صنايع توراى (Toray) كه در زمينه توليد الياف، فرآورده هاى دارويى و تجهيزات پزشكى فعاليت دارد در ناحيه اهيم (Ehime) دست به ايجاد كارخانه اى موسوم به «كارخانه حشرات» زده است كه محصول آن پروتئينى به نام اينترفرون است كه معمولاً در درمان عفونت هاى ويروسى سگ ها و گربه ها مورد استفاده قرار مى گيرد.
كرم هاى ابريشم پس از دريافت نوعى ويروس تغييريافته ژنتيكى به قفسه هاى خاصى انتقال پيدا مى كنند و آن قدر در آنجا نگهدارى مى شوند تا ويروس هاى موجود در بدن آنها رشد كند.
ژاپن در راس كشورهاى پرورش دهنده كرم هاى ابريشم قرار دارد. براساس گزارش هاى ارائه شده بيش از هزار گونه كرم ابريشم در جهان وجود دارد كه ژاپن قادر به پرورش و توليد بيش از ۶۰۰ نوع از آنها است. فعالیت تحقیقاتی ذکر شده بالا نیز توسط سازمان فرآورده هاى دارويى حيوانات که در ژاپن مستقر است صورت میگیرد.
