بخشی از مقاله
کاربرد اصول يادگيري تجربي در آموزش پرورش کرم ابريشم به زبان روستايي
کلمات کليدي :
زنان روستايي : گروهي از زنان ساکن در روستا که در بخش کشاورزي فعاليت داشته باشند .
کرم ابريشم : حشره اي کوچک که داراي دگرديسي کامل شامل چهار مرحله مي باشد .
ياد گيري موثر : آموزشي که جهت يادگيري داده شود و در نتيجه آن به صورت رفتاري ، کلامي و ... مورد ظهور باشد .
يادگيري تجربي :
چکيده :
نوغانداري به منظور توليد پيله مادر ، يکي از قديمي ترين صنايع جهان يعني صنعت نساجي است که طي آن برگ درخت توت به نخ ابريشم تبديل شده و ارزش افزوده سرشاري پديد مي آيد . ابريشم رشته اي است نازک ، بلند، سبک ، نرم ، جاذب الرطوبه ، رنگ پذير ، مقاوم در برابر نوسات حرارت ، نا رسانا و درخشنده که اين خصوصيات باعث استفاده گسترده آن در توليد البسه ، نارسانا ها ، صنايع لاستيک و وسايل پزشکي و ....گشته است .
با توجه به مشکلات موجود بين عرضه و تقاضاي ابريشم در جهان اجراي اين طرح به عنوان يک فعاليت توليدي ، ضمن اينکه گامي به سوي خود اتکايي کشور در محصولات کشاورزي به شمار مي رود و داراي توجيه مناسب اقتصادي است مي تواند تامين کننده نياز منابع تبديلي و بازار مصرف بوده ، و بستر ساز اشتغال به کار نيروهاي متخصص ( خصوصا در علوم کشاورزي و دامپروري ) و فاقد تخصص گردد .
ضمن اينکه بانوان کار آفرين نيز مي توانند با پياده سازي اين طرح ، گامي در جهت توسعه ميهن بردارند .
اين پروژه به مدت 7 روز و با حضور 20 نفر از زنان روستايي شهرستان راز و جرگلان توسط کارشناس زنان روستايي اجرا گرديد . بر اساس نياز سنجي شهرستان از زنان روستايي عنوان پروژه مشخص و اعتبار آن از طرف سازمان تامين و تخصيص داده شد . و با توجه به اعلام نياز بهره برداران اين پروژه براي گروه هدف زنان روستايي برگزار گرديد و چند روز اول بر اساس عناوين و سر فصل هاي آموزشي مباحث به صورت گسترده اي ارائه گرديد و از بخش فيلم و عکس و نشريات آموزشي نيز استفاده شد . . در روز آخر بازديد از کارگاه نوغانداري شهرستان تربت حيدريه انجام شد . و بعد از آن با احداث کارگاهي که گردانندگان آن افراد حا
ضر در کلاس بودند آموزش به اتمام رسيد و با مشاهده نتيجه کار اثر مثبت کار و يادگيري موثر مشخص گرديد و افراداعتماد به نفس بيشتري پيدا کردند .
مقدمه
بسمه تعالي
حضور محترم سرکار خانم مهندس اميري مشاور محترم رئيس سازمان
احتراما به استحضار مي رساند منطقه گيفان و يکه صعود به دليل دارا بودن توتستان مستعد پرورش کرم ابريشم مي باشد .
فوايد پرورش کرم ابريشم و صنعت نوغانداري پر کردن اوقات فراغت زنان و دختران روستايي است که در کنار کشاورزي و دامداري به اين شغل نيز مشغول مي باشند . که پس از اتمام دوره ي 45 روزه نوغانداري اگر نحوه ي پرورش اصولي باشد از هر جعبه تخم کرم ابريشم 40 الي 45 کيلو گرم پيله تر برداشت مي شود .
در منطقه گيفان حدود دو سوم خانواده ها به اين امر اشتغال دارند که بنا به دليل عدم وجود محل مناسب و عدم رعايت اصول بهداشت جهت پرورش ، تعداد کثيري از تخم ها تفريخ نشده و يا پس از اتمام دوره پيله تر مرغوبي عايد خانواده ها نمي شود .
در طول زمان پرورش مقدماتي در جهت بهتر پرورش دادن از سوي واحد آموزش زنان انجام مي گيرد که شامل برگزاري کلاسهاي يکروزه ، دو روزه و يا بازديد مي باشد همچنين عمل سرکشي از نوغانداران و بازديد و نظارت در طول دوره پرورش ، تکثير و توزيع نشريه و پيام هاي آموزشي مي باشد که مورد استقبال فراگيران قرار گرفته است .
کرم ابريشم يا ؟؟؟ حشره اي است کوچک که داراي دگرديسي کامل شامل چهار مرحله : تخم ، لارو ، شفيره و پروانه در يک نسل مي باشد . در مرحله اول جنين رشد و نمو کرده و به لارو تبديل مي شود .
در دومين مرحله لارو با تغذيه مواد غذايي به رشد و نمو خود ادامه مي دهد .
سومين مرحله دگرديسي يا تبديل لارو به شفيره است .
آخرين مرحله يا مرحله زايش شامل تخم ريزي پروانه ماده پس از جفت گيري است .
- تغذيه کرم ابريشم از برگ تازه درخت توت انجام مي پذيرد و تنها در دوره لاروي تغديه صورت مي پذيرد براي تغذيه کرم هاي جوان مي توان از برگ هاي خرد شده استفاده کرد ولي کرم هاي در نوسان بالغ ؟؟؟ از برگ هاي خرد نشده تغذيه مي کنند .
- ميزان برگ ريزي براي هر جعبه ( شامل 20 هزار تخم نوغان ) بستر به سن لاروها از 5/1 تا 115 کيلو گرم است .
سطح مناسب براي پرورش کرم ابريشم نيز يکي از نکاتي که تاثير بسزايي در يکنواختي رشد کرم ها دارد اندازه مناسب سطح بستر در هر سن و هر روز بايد مورد توجه قرار گيرد . لازم به توضيح است که رشد کرم ابريشم به خصوص در سنين اول و دوم بسيار سريع مي باشد به طوريکه يک لارو متولد شده در سن اول ( که سه يا چهار روز به طول مي انجامد ) 500 برابر وزن خود را در روز اول خواهد داشت . و زمانيکه به رشد کامل خود برسد از نظر وزن ده برابر ، از نظر حجم 7 هزار برابر و از نظر سطح 400 برابر بزرگتر خواهد بود .
اطلاعات کلي پروژه
موضوع پروژه : پرورش کرم ابريشم
محل اجراي پروژه : استان خراسان شمالي ، مديريت جهاد کشاورزي شهرستان راز و جرگلان و بجنورد ، روستاي يکه صعودو گيفان
زمان اجرا : اين پروژه در تاريخ 10 لغايت 17 اسفند ماه سال جاري 1385 به مدت 7 روز با درخواست کتبي از سوي بهره برداران با تعداد 20 نفر از فراگيران که زنان روستايي بودند انجا م گرديد .
گروه هدف : زنان و دخترا ن روستايي در حدود سني 60-16 سال که از ديرباز همچون مادر بزرگانشان يد طولاني در پرورش داشتند و سطح سواد آنان از ابتدايي تا ديپلم بود .
هدف پروژه : فراهم کردن زمينه در امر اشتغال و توسعه مشاغل زنان روستايي – ايجاد روحيه خود باوري – اعتماد به نفس و ايجاد روحيه مشارکت و کار دست جمعي در زنان
آموزشگر : از طرف مديريت جهاد کشاورزي ، کارشناس آموزش زنان روستايي ، اداره ترويج و مشارکت مردمي شهرستان که داراي 8 سال سابقه تدريس بودند تعيين گرديدند .
اعتبار تخصيص يافته : اين پروژه 250.000 تومان بوده است که شامل خريد مواد اوليه – خريد لوازم التحرير – هزينه حمل و نقل – پذيرايي شرکت کنندگان و حق التدريس آموزشي بوده است .
وسائل سمعي و بصري به کار گرفته شده اين پروژه شامل VCD – عکس – نشريات آموزشي بوده است .
وسائل مورد نياز : توري مخصوص – جعبه تفريخ تخم –برگ خرد کن – حرارت سنج – رطوبت سنج و ...
ميزان اشتغال زايي : پس از برگزاري اين دوره آموزش مهارتي ، شرکت تعاوني زنان تحت عنوان شرکت سرو سبز راز تشکيل که به تعداد 8 نفر زمينه اشتغال زايي را فراهم کرد . ( ضمنا لازم به ذکر است که اشاره شود تاريخ دقيق پرورش کرم ابريشم اول فروردين لغايت اواخر ارديبهشت مي باشد . )
مراحل انجام کار
- بر اساس قابليت هاي منطقه و نياز سنجي آموزش – کلاسهاي آموزشي مهارتي به مدت 7 روز برگزار و گواهي نامه در اين خصوص صادر شد .
- بازديد از شرکت نوغانداري شهرستان تربت حيدريه به عمل آمد .
- درخواست فراگيران براي برگزاري اين پروژه و مشارکت زنان به صورت عملي در پروژه
- تحويل جعبه هاي تخم نوغان به فراگيران و ايجاد زمينه مساعد جهت پرورش مثل اتاق تاريک – حرارت و دماي مناسب
- براي تفريق شدن تخم ها ( در زمان کوتاهي به اتاق تفريق که دما و رطوبت مناسب باشد انتقال داده تا تخم ها تفريق گردند .
-پس لز تفريق شدن و تغذيه کرم از درخت توت جوان اين کرم به کرم بالغ تبديل شده و پس از چند روز تغذيه ؟؟؟ به دور خود پيله تنيده و تبديل به کرم ابريشم مي شوند .
-کشت نهال توت
در منطقه و اقدام به تهيه نهالهاي اصلاح شده ( پاکوتاه )
- ارائه آموزشهاي لازم جهت استفاده از طريق ؟؟؟؟؟؟؟
- کمک به بازار يابي
کاربرد اصول ياد گيري تجربه در پروژه پرورش کرم ابريشم
1 – گروه سني فراگيران سن 60 – 16 سال بودند .
2- افراد گروه با درخواست قبلي از کارشناسان ، در اين پروژه شرکت کردند و موضوع ؟؟؟ مناسب با قابليت ها و استعداد هاي منطقه داشت .
3- با توجه به نياز اين پروژه در جهت اشتغال زايي و افزايش سطح درآمد خانواده هاي روستايي و سرايط مناسب آن روستا لزوم پرورش کرم ابريشم را ادراک کردند .
4- براي عدم تهديد هاي خارجي به اعضاء آموزشي داده شد که کار پرورش را با مشارکت و ايجاد انگيزه و رضايت خانواده انجام دهند . ولي به طور کلي مي شود از عوامل تهديد خارجي به نبودن مکان مناسب و بازار يابي صحيح اشاره کرد که اين يک تاثير منفي محسوب مي شد .
5- با توجه به اينکه مي شود در کوتاه ترين زمان (40 روز ) بيشترين بازدهي و سود آوري را داشته باشد پس مشکلي از لحاظ قبول مسئوليت و ياد گيري وجود نداشت واعضاي گروه بدون تهديد و داوطلبانه در دوره حضور يافتند
6- چون تئوري همراه با کار عملي بود و بازديد از فعاليتهاي استانها ي ديگر انجام شده بود ، يادگيري به طور کامل انجام شد .
7- به فراگيران تغهيم شده بود که سود کار به نفع خودشان است و کارها و قبول مسئوليت ها بايد از طرف خودشان باشد لذا باعث نتيجه بهتر شد .
8- احساس نياز به ياد گيري پرورش کرم ابريشم باعث شد تا اشتياق و دقت لازم را داشته و نقاط ضعف را اصلاح و نا اميد نشوند .
و آموزشهاي لازم ( انتقال تخم نوغان در زمان مشخص به بهره برداران – ايجاد زمينه مناسب جهت پرورش – کشت نهال توت از منطقه جهت استفاده از برگ هاي سبز براي تغذيه کرم ها – اقدام به تهيه نهال هاي اصلاح شده ( پا کوتاه ) - ..... – بازار يابي )
در زمينه استفاده از دانش بومي و پرورش از طريق صنعتي به آنها داده شد .
9- به دلايل صدور گواهينامه آموزشي و دريافت وام از واحد باغباني اين کار با استقبال بيشتري انجام شد و نتيجه آن مثبت گرديد و با بالا بردن حس اعتماد به نفس و مشارکت زنان و خود ارزيابي به زنان آموزشي داديم که با مشکلات مقابله کنند .
10 – جهت يادگيري بهتر کارها به صورت عملي انجام شد و از پروژه هاي موفق استانهاي ديگر بازديد به عمل آورد .
مشکلات و معضلات مربوط به پرورش کرم ابريشم ( صنعت نوغانداري )
1- نداشتن امکانات کافي از قبيل محل مناسب جهت پرورش
2- نبود تخم ابريشم مناسب که به همين دليل متاسفانه نوغانداران مجبور به تامين تخم از محل هاي نا مناسب و تاييد نشده مي شوند که به دليل نا مرغوب بودن اکثريت تخم ها تفريخ نمي شوند .
3- عدم ارائه تسهيلات بانکي جهت احداث توتستان ، احداث مکان مناسب پرورش و خريد ابزار و امکانات مربوطه
4- پرورش دادن تخم ها در طويله ها و مکانهايي که سرشار از ميکروب و آلودگي مي باشند که متاسفانه باعث عدم تفريخ و ايجاد بيماريهاي مختلف در زمان سن 2 و 3 مي شود .
5- نبود مکان مناسب و مشخص جهت تحويل پيله هاي تر که متاسفانه واسطه ها با قيمت نا مناسب از نوغانداران خريداري مي کنند .
پيشنهادات :
1- نياز سنجي کلي از نوغانداران و پرورش دهندگان جهت تامين تخم و اعزام نماينده جهت تامين و تهيه تخم از مرکز خريد تخم کرم ابريشم ( تربت حيدريه )
2- برگزاري بازديد هاي آموزشي و ترويجي و کلاسهاي دراز مدت مهارتي و اعطاي گواهينامه جهت اخذ وام و ا
رائه تسهيلات بانکي در زمينه اشتغال زايي زنان :
- بهره گيري از فراگيران بهتر به عنوان آموزشگر در دوره هاي بعدي يا به عنوان کمک آموزشگر
- معرفي توليد کننده برتر در سطح شهرستان – استان يا کشور و چاپ در نشريات
3- واگذاري و اعطاي تسهيلات سهل الوصول به زنان به امکان تامين وثيقه و ضامن ندارند .
4- ايجاد سالن هاي بزرگ واستريل شده
5- انتخاب يک مسئول فروش براي عرضه به بازار ( بازراياب)
با تشکر
راشدي
ضمنا از خانم ها مهندس خدمتي – مهندس ؟؟؟و خانم دکتر سلطاني به جهت برگزاري کارگاه تبادل تجربيات کارشناسان که زمينه تهيه مقاله حاضر را فراهم نمودند تشکر و قدرداني مي گردد.
