بخشی از مقاله
اخلاق در ازدواج
مطالب اين صفحه
۱. اخلاق در ازدواج
بخش اوّل: اخلاق در خانواده
بخش دوم: اصول بهداشت رواني
۲. احکام ازدواج
محرم و نامحرم از راه خويشاوندي
محرم و نامحرم از راه ازدواج
محرم و نامحرم از راه شير خوردن يا رضاع
جدول محرم و نامحرم
رابطه زناشويي و تنظيم خانواده
مواردي كه آميزش زن و شوهر جايز نيست
الف - در زماني كه زن در دوران قاعدگي است.
ب - در زمان استحاضة كثيره يا متوسطه، قبل از غسل.
ج - زمان نفاس.
د - در حال روزه واجب.
ه - در حال بيماري‌اي كه آميزش براي آنها ضرر داشته باشد.
و - زماني كه نتوان غسل يا تيمم كرد. بعد از داخل شدن وقت نماز.
ز - در حال اعتكاف.
ح - در زماني كه زن كمتر از نه سال داشته باشد.
ط - در حال احرام
ي - در صورت عدم بجا آوردن طواف و نماز نساء در حج.
جلوگيري از بارداري
سقط جنين
تلقيح مصنوعي
مستحبات آميزش
مكروهات آميزش
استفتائات از محضر پنج تن از فقها
چند استفتاء از محضر حضرت آيت‌ا... خامنه‌اي
اخلاق در ازدواج
فهرست
بخش اوّل: اخلاق در خانواده
ازدواج از ديدگاه قرآن
ازدواج در آئينه روايات
هدف از ازدواج
روابط مدني و حقوقي زوجين يا زندگي در ساية حقوق
حقوق شوهر بر همسر
حقوق زن بر شوهر
روابط انساني و اخلاقي متقابل زوجين يا زندگي در ساية اخلاق
وظايف اخلاقي شوهر نسبت به زن
وظايف اخلاقي زن نسبت به شوهر
روابط اخلاقي متقابل
منابع و مآخذ مباحث ازدواج و اخلاق در خانواده (براي مطالعه‌بيشتر)
بخش دوم: اصول بهداشت رواني
تكنيك‌هاي و راههاي ورود به قلب همسر از نظر روحي و رواني
اصول بهداشت رواني
راههاي رسيدن به آرامش
منابع و مآخذ بهداشت رواني (جهت مطالعه بيشتر)
بخش اوّل
اخلاق در خانواده
مرد و زن هر دو خواهان خوشبختي افراد خانواده مي‌باشند و براي اين خوشبختي جزخانه هيچ جاي آرامي وجود ندارد. بنابراين خانه به تنهايي مملكت مادر و جاي نشاط وآسايش پدر و گلستان خوش و با طراوت براي فرزندان و فضا و ميداني براي شادي‌هاي‌آنان مي‌باشد. برنامه زندگي را مي‌توان آن چنان ترتيب داد كه آدمي در آن موفق باشد وبتواند براساس مشي و هدفي كه مكتب و مذهب براي او معين كرده به پيش رود و صرفاً چارچوب قواعد مدني تضمين كننده سعادت دنيا و آخرت زوجين نمي‌باشد، بلكه در سايه اخلاقِ و آموزه‌هاي اخلاقي كه مباني انساني و عقلاني و ديني دارد، انسان را به يك زندگي موفق و حتي جامعه‌اي ايده‌آل رهنمود مي‌نمايد. براين اساس قسمتي از مهم‌ترين مؤلفه‌هايي كه از نظر اخلاقي ناهنجاري‌هاي خانوادگي و اجتماعي را از بين مي‌برد وآرامش و آسايش را تضمين مي‌كند را بر مي‌شماريم.
1ـ ازدواج از ديدگاه قرآن:
1ـ سورة نور آيه 32
2ـ سورة روم آيه 21
3ـ سورة بقره آيه 228
4ـ سورة تحريم آيه 6
2ـ ازدواج در آئينه روايات
- وسائل الشيعه جلد 14 صفحه 7
- وسائل الشيعه جلد 14 صفحه 3
- وسائل الشيعه جلد 14 صفحه 23
- مجمع الزوائه، ج 4، ص 252
- بحارالانوار، ج 103، ص 217
- وسائل الشيعه، جلد 4، ص 5 و 6 و 17
- محجة البيضاء، ج 2، ص 70
- مستدرك، ج 2، ص 70
- بحارالانوار، جلد 103، ص 235
- بحارالانوار، جلد 74، ص 181
- بحارالانوار، جلد 71، ص 389
- بحارالانوار، جلد 73، ص 298
3ـ هدف از ازدواج
- يافتن آرامش و سكون و نجات از سرگرداني و بي‌پناهي
- تكميل و تكامل
- حفظ دين و دوري از گناه
- بقاي نسل و ارضاي غريزة جنسي
- انجام وظيفة الهي
ـ و ...
روابط مدني و حقوقي زوجين يا زندگي در ساية حقوق
حقوق شوهر بر همسر
1ـ اطاعت و عدم عصيان
2ـ اداره خانه
3ـ تمكين جنسي
4ـ عدم خروج از خانه
5ـ حفظ مال و عرض شوهر
6ـ معشوقيت و دلربايي
7ـ نتيجة تخلف از حقوق (نشوز، سلب نفقه و كسوه، سلب ساير حقوقِ، شكستن حريم‌خانواده، انحلال زندگي و ...)
8ـ و ...
حقوقِ زن بر شوهر
1ـ تهية غذا به اندازه متعارف
2ـ تهية پوشاك به اندازة شأن زن
3ـ تهية وسايل مورد لزوم خانه
4ـ تهية مسكن متناسب با شأن و منزلت اجتماعي زن
5ـ اگر زن از روي جهل، اشتباهي انجام داد مرد او را ببخشد
6ـ خوشرويي و خوش رفتاري با زن
7ـ تعليم احكام و مسائل اعتقادي (به وجوب كفايي)
8ـ حداقل هر چهار ماه يكبار با او آميزش كند.
و ...
روابط انساني و اخلاقي متقابل زوجين يا زندگي در ساية اخلاق
وظايف اخلاقي شوهر نسبت به زن
1ـ مهرورزي و محبت
2ـ بيان و ابزار عشق
3ـ حمايت از همسر
4ـ ايجاد زمينة دلگرمي
5ـ معاشرت خوب
6ـ همانندي در زندگي
7ـ وقت‌گذاري براي همسر
8ـ پاكدامني و عفت شوهر
9ـ گذشت و تحمل و مدارا
10ـ احترام به همسر و فاميل‌هاي او
11ـ عدم بهانه جويي و ايرادگيري
12ـ عيب‌جويي نكردن
13ـ به حرف بدگويان ترتيب اثر ندادن
14ـ لغزش‌هايش را نديده گرفتن
15ـ تنبيه نكردن
و ...
وظايف اخلاقي زن نسبت به شوهر
1ـ اطاعت همراه با عشق و انگيزه
2ـ دوست داشتن و محبت كردن
3ـ خوش رفتاري با همسر
4ـ دلداري دادن به شوهر
5ـ سپاسگزار بودن
6ـ حفظ حجاب عفت و متانت در مقابل ديگران
7ـ بخشش خطاهاي شوهر
8ـ سازگاري با خويشاوندان شوهر
9ـ سازگاري با شغل شوهر
10ـ كمك كردن به ترقي شوهر
11ـ تقدم رضايت شوهر بر ديگران
12ـ تميز و زيبا بودن در خانه
13ـ راز داري
14ـ سازگاري در سختي‌ها
15ـ سكوت هنگام عصبانيت
16- شكايت و درد دل بيجا نكردن
17- نداشتن توقعات بيجا
18- خودداري از توهين و توبيخ همسر
19- عيب‌جويي نكردن
20- چشم پوشيدن از غير شوهر
21- قهر نكردن
و ...
روابط اخلاقي متقابل
1ـ اهميت دادن به همديگر
2- گوش دادن
3- صدا زدن و نوع خطاب
4- بدرقه و خداحافظي
5- پيشواز و بدرقه
6- مشورت
7- عيب‌پوشي
8- تخليه احساس منفي
9- تحسين و تشويق
10- عذرخواهي
11- خوش بيني
12- گذشت و تحمل
13- كمك و تعاون
14- دور هم بودن و حفظ ارتباطات فاميلي
و ...
منابع و مآخذ مباحث ازدواج و اخلاق در خانواده
براي مطالعه بيشتر
1- آئين زناشويي/ ديل كارنگي، ترجمه فروغ سمرقندي، چاپ دوم 1376
2- آئين همسرداري يا اخلاق خانواده. / اميني، ابراهيم
3- آداب زناشوئي: از خواستگاري تا فرزندداري از ديدگاه قرآن و عترت/ نجفي دولت‌آبادي، حسين
4- آموزش زناشويي/ فرمايش، نصرا...
5- آناليز تصميم‌گيري در ازدواج بهينه/ افتخاري، احمد
6- اخلاق در خانه، ج 1/ استاد حسين مظاهري، چاپ 7، سال 79
7- ازدواج اسلامي/ تهانوي، اشرفعلي
8- ازدواج دوم/ هيمن، سوزي
9- ازدواج و زندگي موفق/ كاويان‌پور، احمد
10- اعتماد در زناشويي/ اسپرينگ، مايكل
11- انسان، بلوغ، ازدواج/ وست هايمر، روث
12- اي هميشگي‌ترين با من بمان/ كوييليام، سوزان
13- بررسي تطبيقي مشكلات ازدواج/ محمد صادق مهدوي، انتشارات دانشگاه شهيدبهشتي
14- بلوغ... عروسي/ زماني وجداني، مصطفي
15- بلوغ و ازدواج/ آدولفوس مك فادن، برنارد
16- بهداشت ازدواج: از انتخاب همسر تا اولين فرزند/ رضايي شيرپاك، خسرو
17- بهشت جوانان يا آنچه بايد يك زن و مرد بداند/ محمدي نيا، اسداله
18- بهشت خانواده؛ هفتاد درس در روابط زناشويي: عنوان روي جلد بهشت خانواده:هماهنگي عقل و فطرت، كتاب و سنت در مسائل زوجيت، زن داري. شوهر داري /مصطفوي، جواد
19- پيوند دو قلب: راهنماي ازدواج و زناشوئي در مكتب اسلام/ پاكزاد مهدي
20- جلوه‌هاي هماي سعادت/ نعيمي، مريم
21- جوان و ازدواج/ صادقي، عطيه
22- جوان و تشكيل خانواده/ استادان طرح جامع آموزش خانواده
23- جهان بهترين مشاور ازدواج/ شاهپرويزي، شاهرخ
24- حديث ازدواج و خانواده/ كريمي، محمدعلي
25- حقوق زن در دوران ازدواج چيست؟ عنوان روي جلد: آيا مي‌دانيد: حقوق زن در دوران ازدواج چيست؟/ عراقي، عزت ا...
26- خانواده به منزله ساختاري درمقابل جامعه/ محمد صادق مهدوي، مركز نشردانشگاهي
27- خانواده و مسائل همسران جوان/ قائمي، علي
28- دانستني‌هاي زناشويي/ روبن، ديويد
29- دانستني هاي قبل از ازدواج و بعد از ازدواج / عقيلي / مهناز
30- دانستني‌هاي لازم‌جنسي و زناشويي براي يك زن و مرد/ جعفريه، مجتبي
31- در پناه يكديگر/ كوئيليام، سوزان
32- در جستجوي همسر/ طالعي‌نيا، محسن
33- درس‌هاي خوشبختي براي زوج‌هاي جوان/ رحيمي
34- دفاع از حقوق زن، مشهد/ محمد حكيمي، آستان قدس رضوي، بنياد پژوهشهاي‌اسلامي.
35- رابطه همسران: راهنمايي براي زوج‌ها و مشاوران امور خانواده/ هامفريز، كيت
36- راز شاد زيستن و نشاط كامل در (ازدواج موفق) (زنان بدانند، دختران بخوانند)/مورگان، مارابل
37- راه مبارزه با مشكلات زناشويي/ زماني وجداني، مصطفي
38- راهنماي ازدواج و طلاق: با طرح مسائل تربيتي، اخلاقي/ عطاردي كرماني، عباس
39- راهنماي مسائل جنسي و زناشويي/ ياربخت، شهريار
40- راهنماي همسران جوان/ سادات، محمدعلي
41- راههاي ساده براي زندگي سعادتمند/ ارورا، ديويا
42- روابط صلح‌آميز زن و مرد: آشتي با جنس مخالف/ گري، جان
43- روان‌شناسي زناشويي/ نجاتي، حسن
44- روش براي عاشقانه زيستن/ ادواردز، ديل
45- روش‌هاي پيشرفته روابط زناشويي/ گري، جان
46- رويكردي نوين در روابط خانواده/ عزت السادات ميرخاني: تهران: سفير صبح
47- زناشويي راز خوشبختي/ كاظمي خلخالي، زين‌العابدين
48- زن امروز، مرد ديروز: تحليلي بر اختلافات زناشويي/ كيهان‌نيا، اصغر
49- شناخت و درمان اختلاف‌هاي زناشويي (زناشويي - درماني)/ برنستاين، مارسي‌تي
50- شوك بعد از ازدواج/ هين، دالما
51- شيوه همسرداري/ فضل ا...، محمدحسين
52- طلوع آشنايي: اهميت و مراحل آشنايي طرفين، قبل از ازدواج/ رفيعي موحد، مهدي
53- عشق و جلوه‌هاي جواني (هشدار به جوانان)/ شفيعي، حسن
54- عيبم مكن، دوستم بدار/ هودسن، پت
55- غذاي روح براي زن‌ها و شوهرها/ چيني، عباس و... (و ديگران)
56- قبل از تنهايي/ باسكونر، كريستينا
57- گفتني‌هاي ازدواج: بررسي زندگي زناشويي/ نوروزي، علي
58- مريخي‌ها و ونوسي‌ها در عشق/ گري، جان
59- مريخي‌ها و ونوسي‌ها: شروع دوباره/ گري، جان
60- مريخي‌ها و ونوسي‌ها و آغازي ديگر/ گري، جان
61- مسائل ازدواج و حقوِ خانواده/ بابازاده، علي‌اكبر
62- مشاور ازدواج/ مصلحي، زيبنده
63- مشاوره ازدواج/ طاهري نخست، حميدرضا
64- مشاوره ازدواج، قبل، حين و بعد از ازدواج، راهنماي عملي تشكيل و تداوم خانواده/اسلامي‌نسب بجنوردي، علي
65- مشاوره و ازدواج و خانواده/ حسيني، مهدي
66- نه گامي جلوتر، نه گامي عقب‌تر همسرم! در كنار من باش/ رابينسون، جاناتان
67- هنر زن بودن/ مورگان، مارابل
68- يكروح در دو بدن، يا، زن و شوهر/ مير سعسعاني، محمدتقي
بخش دوم
تكنيك‌ها و راههاي ورود به قلب همسر از نظر روحي و رواني
با وجود اين كه بين زن و مرد وجوه مشتركي وجود دارد، اما تفاوت‌هايي از نظرساختاري و رواني نيز دارند كه اگر اين تفاوت‌ها را بشناسيم و درك كنيم به يك نوع تفاهم‌و زندگي شاداب و پرنشاط خواهيم رسيد، و از زندگي خود لذت خواهيم برد و از سلامتي رواني برخوردار خواهيم شد.
الف: تفاوت‌هاي ساختاري و رواني و روحي زنان و مردان
1ـ آقايان سكوت را دوست دارند، به خصوص هنگام خستگي و گرفتاري، و زنان گفتگوو مذاكره را دوست دارند. لذا مرد بايد هنر مذاكره و گفتگو را ياد بگيرد و زن نيز به سكوت‌و سكون مرد بها بدهد. به خصوص هنگام ورود مرد به خانه، منظور آقايان از گفتگو جنبه‌اخذ اطلاعات است، اما خانم‌ها منظورشان از مذاكره اين است كه آنرا لذت بخش و آرامش‌بخش و موجب تخليه رواني خود مي‌دانند، لذا توصيه مي‌شود كه حداقل روزانه مردها 20دقيقه با همسران خود صحبت كنند، آن‌هم دوستانه و در مكان و زمان مناسب.
2ـ آقايان معمولاً كلي‌نگر و زنان جزئي نگر هستند:
زنان به جزئيات زندگي و رفتاري با دقت نگاه مي‌كنند و در حافظه خود جاي مي‌دهندكه بايد مردها متوجه اين نگرش باشند و شخصيت زنان را دريابند، و زنان هم نبايدحساسيت به مسائل جزئي و رفتار كوچك داشته باشند.
3ـ اظهار نظر ديگران براي خانم‌ها بسيار مهمتر است تا براي مردان.
4ـ مردان با گفتن "دوستت دارم" در قلب زن نفوذ پيدا مي‌كنند، و زنان با گفتن كلمات‌مردانه "چون در سايه تو آرامش مي‌گيرم" در قلب مردان نفوذ پيدا مي‌كنند.
5ـ در مردان ويروس عشق از راه چشم به قلب وارد مي‌شود، اما در زنان عشق مرضي‌است كه ويروس آن از راه گوش وارد قلب مي‌شود. براي مردها آنچه كه مي‌بينند مهم‌است، ولي براي زنان آنچه كه مي‌شنوند. پيامهاي بصري براي آقايان و پيامهاي سمعي‌براي خانم‌ها اهميت دارد.
6ـ خانم‌ها در ابتداي زندگي بسيار فداكارند، اما به‌تدريج به سمت خودخواهي و خودرأيي حركت مي‌كنند اما مردان برعكس.
7ـ مردها بيشتر به روابط جنسي اهميت مي‌دهند، ولي زنان بيشتر به روابط عاطفي‌اهميت مي‌دهند. لذا زنان بايد هنر كام‌بخشي مردان را داشته باشند و مردان نيز به عواطف‌زنان پاسخ بدهند و نيازهاي روحي و عاطفي و رواني زنان را تأمين كنند.
8ـ مردان هدف‌گرا هستند و زنان رابطه‌گرا.
9ـ براي خانم‌ها جذابيت اجتماعي آقايان، و براي آقايان جذابيت جسماني خانم‌ها مهم‌است. (گفتاري، انديشه)
10ـ مردها شبيه آناناس هستند كه ظاهر خشن و دروني نرم و شيرين دارند و زنان مثل‌پيازند كه لايه لايه‌اند و داراي رفتار تموّجي، خيلي متغيرند، گاهي خوشحال، گاهي‌ناراحت، چاق، لاغر، زشت، زيبا و... . مردها ثبات روحي بيشتري دارند، ولي زنان غالبا ًثبات روحي و رواني ندارند.
اصول بهداشت رواني
1ـ خويشتن پذيري: «خودمان را همان گونه كه هستيم بپذيريم و دوست بداريم» تاپذيرش ديگران براي ما آسان شود.
2ـ پذيرش بدون قيد و شرط، اجتناب از داوري دربارة اين كه كيست و جهان را چگونه‌مي‌بيند، زيرا تا چيزي را نپذيريم نمي‌توانيم آن را تغيير دهيم، عدم سركوبي احساسات ديگران
3ـ هنر برقراري ارتباط
4ـ عشق و اميد در سر داشتن
5ـ نگرش مثبت
6ـ مهارت زندگي كردن و سازش
7ـ گوش دادن به حرف ديگران
8ـ همدلي
9ـ كاري كنيم كه ديگران احساس اهميت كنند نه احساس حقارت
10ـ تخليه احساسات منفي
11ـ تاييد و تحسين
12ـ درك و ديدن خوبي‌ها
13ـ با هدف زندگي كردن
14ـ ضرورت تغيير و تنوّع
15ـ ياري دادن به زندگي
و ...
راههاي سيدن به آرامش
دوازده نكته زير، شيوة برخورد صحيح با فشارهاي رواني (استرس) را به ما مي‌آموزد. با رعايت و بكارگيري اين روش‌ها، مي‌توانيم به آرامش پايدارتري دست يابيم:
1ـ تمركز فكر روي موضوع آرامش‌بخش.
2ـ كاهش سرعت تنفس.
3ـ پناه بردن به دامان طبيعت.
4ـ شوخ طبعي
5ـ خنثي كردن اظهارات منفي با بيان مثبت.
6ـ پياده‌روي.
7ـ عادت به عفو و بخشش.
8ـ شنيدن موسيقي آرام.
9ـ خواب راحت و آرام.
10ـ تجسم خلاق.
11ـ پذيرفتن خويشتن.
12ـ توجه و توكل به خداوند.
و ...
منابع و مآخذ بهداشت رواني‌جهت مطالعه بيشتر
ـ آنچه زنان بايد بدانند/ شكوهيان، افرا
ـ بهترين شدن (ترجمه ميرهاشمي، سيدتقي)، انتشارات ققنوس/ وتيلي، دنيس(1375).
ـ بهداشت رواني بارداري و زايمان/ نصيري، محمود
ـ بهداشت رواني خانواده، نشر خيام، 1369، تبريز/ ابراهيمي، داوود.
ـ بهداشت رواني زنان/ كارلسون، كارن
ـ پاتريك فانينگ دكتر كيم پالگ، (ترجمه قراچه داغي مهدي)، چاپ اوّل، زمستان1379، تهران: اسرار دانش/ دكتر ماتيومك كي.
ـ چگونه همديگر را دوست بداريم، (ترجمه آرزو سليمي‌زاده)، چاپ اول 1377،انتشارات وزارت ارشاد/ دكتر پل هاك.
ـ خانواده درماني پايه/ باركر، فيليپ
ـ رشد شخصيت و بهداشت رواني، انجمن اوليا و مربيان جمهوري اسلامي ايران،چاپ سوم، 1370 تهران/ نظيري، سيما.
ـ روان درماني براي همه/ پورباقر، ايرج
ـ روان‌شناسي زن، بررسي علل افسردگي و راههاي اقتدار بخشيدن به خويش/فرانكل، لوئيس
ـ رهايي از تنش (ترجمه طباطبايي حاج حسيني)، تهران: انتشارات مرواريد (تاريخ‌انتشار به زبان اصلي 1992)/ نيومن، جان (1377).
ـ زنان، جنون و پزشكي/ راسل، دنيز
ـ زن در آئينه جمال و جلال/ جواد آملي.
ـ زندگي با عشق چه زيباست، (ترجمه تمدن، توراندخت) تهران: انتشارات ياسمن/بوسكاليا، لئو (1375).
ـ زندگي شاد (ترجمه قراچه داغي، مهدي) تهران: ناشر مترجم/ چاپيان، ماري(1372).
ـ عشق، معجزه، درمان (ترجمه تمدن، توراندخت) تهران: نشر آمين/ سيگل، برني(1373).
ـ عشق هرگز كافي نيست (ترجمه قراچه داغي، مهدي)، تهران: انتشارات ارين كار ونيوند/ بك، ارون تي (1375).
ـ عظمت خود را دريابيد (ترجمه آل ياسين، محمدرضا) تهران: ناشر مترجم/ داير،وين (1373).
ـ غذاي روح براي زن‌ها و شوهرها، (ترجمه چيني عباس)، اصغر اندرودي، تهران:نشر البرز، 1379/ جك كانفيلد و ديگران.
ـ فلسفة حجاب، مطهري مرتضي.
ـ مردان مريخي، زنان ونوسي ترجمه عديلي اشرف، تهران: علم، 1378/ دكتر جان‌گري.
ـ موفقيتهاي كليدي (ترجمه توتونچيان، محمود) تهران: نشر آمين/ ترسي، براين(1375).
ـ مهر بورزيم، زندگي كنيم، تازه‌هاي بهداشت رواني - چاپ اوّل/ رنجبر راد، ذبيح ا....
ـ نظام حقوقي زن در اسلام، استاد مطهري و كتاب فلسفه حجاب.
ـ نقش بهداشت روان در ازدواج، تهران: گفتگو، 1380، چاپ اول/ دكتر حسين‌عسگري.
ـ هفت عادت خوب، ترجمه ملكي سوسن، تهران: مادر، 1379/ استفان كاوي.
ـ هنر شادمانگي (ترجمه حميدرفيعي، محمدعلي) كتابسراي تنديس/ لاما، دالايي(1379).
پيام هاي ديگران ( نظر بدين )
احکام ازدواج (۱)
محرم و نامحرم
محرم و نامحرم از راه خويشاوندي
براي اين‌كه بتوان زناني را كه مي‌توان با آنها ازدواج كرد، از نظر مقررات اسلام بشناسيم بايد محرم را از نامحرم تشخيص دهيم، زيرا با خانمي كه به انسان محرم است‌نمي‌توان او ازدواج كرد، و برعكس، زناني را كه به انسان نامحرم هستند (به‌جز موارد خاصي كه بيان خواهيم كرد) مي‌توان به عقد ازدواج خود درآورد. همچنين شرايطي وجوددارد كه محرمي را نامحرم و نامحرمي را محرم مي‌كند و دانستن اين شرايط در شناختن زنان قابل ازدواج به ما كمك مي‌كند و از آنجا كه ازدواج يگانه راه مشروع و طبيعي اعمال غريزة جنسي و تكوين خانواده است، شناخت دقيق محرم و نامحرم در استحكام اين نهاد اصيل و پاكي نسب شما خواهران و برادران ديني تأثير بسزايي دارد. لذا ما محرم‌ها را كه‌از سه راه خويشاوندي، ازدواج و شيردادن به وجود مي‌آيد در سه درس مستقل بيان‌نموده و در پايان اين مطالب كه در قالب مواد فقهي بيان مي‌شود، دو جدول محرم ونامحرم را كه چكيدة اين مواد هستند، استخراج كرده‌ايم.
1. هر مردي با مرد ديگر محرم است، هر چند از لحاظ نژاد و زبان و رنگ و پوست وحتي دين مختلف باشد. نيز هر زني با زن ديگر محرم است، و خلاصه از نظر مقررات‌اسلام، هر مذكر يا مونثي با افراد همجنس خود محرم هستند.
2. هر زني با هر مردي نامحرم است و فقط سه عامل (خويشاوندي، ازدواج و شيردادن)سبب محرم شدن زن با مرد مي‌شود، كه در درس‌هاي هفتاد و يكم تا هفتاد و سوم به‌تفضيل در مورد اين عوامل و كيفيت محرم شدن از طريق آن عوامل توضيح داده خواهدشد.
3. هر دو نفري كه با يكديگر محرم شدند، مي‌توانند به اعضاي بدن يكديگر - غير ازعورتين - نگاه كنند، به شرط اين‌كه همراه با لذت و تحريك شهوت نباشد و نيز دو انسان محرم، در هيچ صورت حق ندارند با يكديگر ازدواج كنند.
4. دو انسان نامحرم حق ندارند به اعضاي بدن يكديگر نگاه كنند مگر در موارد ومواضع مخصوص كه در توضيح المسائل مراجع تقليد آمده است و مي‌توانند با يكديگر ازدواج كنند مگر آن كه مانعي وجود داشته باشد، مانند اين‌كه زن كافره باشد، يا در عدة‌شوهر قبلي‌اش باشد و يا خواهرزن باشد و موارد ديگري كه در توضيح المسائل مراجع‌تقليد ذكر شده است. اين زنان با وجود اين‌كه به انسان نامحرم‌اند ازدواج با آنها تا رفع مانع جايز نيست.
5. هر پدر و مادر به دختر و پسر خود محرم‌اند؛ همچنين پدربزرگ و مادربزرگ نسبت‌به نوه‌ها و نبيره‌هاي خويش محرم هستند.
توضيح: هر انساني يك پدر و مادر دارد و هر يك از پدر و مادر او هم يك پدر و مادردارند و باز هر يك از آن پدرها و مادرها داراي پدر و مادري مي‌باشند؛ بنابراين هر انساني‌در طبقة سوم نسبش (يعني سه نسل بالاتر از خود)، داراي چهار پدر و چهار مادر است، به‌اين ترتيب 1) پدر پدر پدرش، 2) پدر پدر مادرش، 3) پدر مادر پدرش، 4) پدر مادر مادرش،5) مادر مادر مادرش، 6) مادر مادر پدرش، 7) مادر پدر مادرش، 8) مادر پدر پدرش. همة‌اينها اگز زنده باشند به انسان محرم‌اند به اضافة پدر و مادر خودش و پدر و مادر پدر ومادرش كه جمعاً چهارده تن مي‌شوند و در طبقة چهارم (يعني چهار نسل بالاتر از خود)شانزده تن ديگر به اينها اضافه مي‌شوند. به طور خلاصه مادة پنجم محارم را مي‌توان چنين ذكر كرد: پدر و مادر بي‌واسطه و پدر و مادر با واسطه كه پدر بزرگ و مادر بزرگ انسان هستند، به انسان محرم‌اند.
6. فرزندان انسان، چه دختر باشند و چه پسر و هر چه پايين روند، به پدر و مادر خويش‌و نيز به پدربزرگ و مادر بزرگ خودم محرم‌اند.
توضيح: نام طبقات فرزندان و فرزندزادگان در لغت فارسي به ترتيب از اين قرار است:
1ـ فرزند، 2ـ نوه (كه او را نواده و نواسه هم گويند)، 3ـ نتيجه، 4ـ نبيره، 5ـ نبينه يا نديده(از آنجا كه نوعاً عمر انسان به مقداري نمي‌رسد كه طبقة پنجم فرزندان خود را ببيند، آن‌طبقه را نبينه يا نديده ناميده‌اند) و هر فردي از اين طبقات، چه دختر باشد و چه پسر، به پدربزرگ و مادر بزرگ اعلاي خود محرم است؛ حتي هر دختر سيدي در اين عصر با اميرالمؤمنين (ع) و همچنين با پيغمبر اكرم (ص) محرم است و هر پسر سيدي با حضرت زهرا(س) و همچنين با جناب خديجه مادر حضرت فاطمه (س) محرم است. لذا بند ششم محارم‌را مي‌توان چنين خلاصه كرد كه فرزندان بي‌واسطه و فرزندان با واسطه به انسان محرم هستند.
7. هر خواهر و برادري به هم محرم‌اند، چه تني باشند (از يك پدر و مادر) و چه ناتني (ازپدر تنها يا از مادر تنها) و نيز فرزندان آنها نسبت به دايي و خاله و عمو و عمة خويش محرم‌اند.
توضيح: اگر مردي از همسر خود پسر و دختر دارد، سپس با زن جديدي ازدواج مي‌كندكه او هم از شوهر پيشين خود، پسر و دختر دارد، اين فرزندان برادر و خواهر نيستند، اگرچه در يك خانواده زندگي كنند، زيرا نه پدر مشتركي دارند و نه مادر مشتركي، بلكه‌نامحرم‌اند و مي‌توانند با يكديگر ازدواج كنند، و اولاد آنها هم خواهرزاده و برادرزاده نيستند و مي‌توانند با يكديگر ازدواج كنند. بلي، در صورتي كه همسر جديد از اين شوهرداراي اولاد شود، اين اولاد خودش كه از شوهر قبلي داشته است محرم‌اند (زيرا مادرشان‌يكي است).
