بخشی از مقاله
چکیده
مواد رادیواکتیو حاصله از استفاده مواد اتمی در تولید انرژی، یکی از انواع آلاینده های محیط زیست بشری هستند که امروزه مورد توجه قرار گرفته است. آلودگی ناشی از مواد رادیو اکتیو ممکن است از طریق: استخراج اورانیم از معادن، اثر پسماندهای هستهای، حوادث نیروگاهها و بمبهای اتمی حاصل شود. که این مواد رادیواکتیو سلامت انسانها و اکوسیستم-های طبیعی را به خطر می اندازد و با گذشت زمان موجب بروز سرطان و یا تاثیرات سوءژنتیکی در نسل های بعدی می-گردند. هدف از انجام این مطالعه شناخت اثرات خطرناک مواد رادیواکتیو نیروگاههای هستهای بر اکوسیستم جهانی است. آلودگیهای حاصل از تشعشعات خطرناک، ضایعات وزبالههای اتمی تمام محیط زیست را تحت تاثیر قرار داده است. در نتیجه خطرناکترین اثرات زیست محیطی، ناشی از پسماندهای هستهای و حوادث ناشی از انفجار نیروگاههای هستهای است.
کلمات کلیدی: نیروگاههای هستهای، اثرات زیست محیطی، پسماندهای هستهای، مواد رادیواکتیو
مقدمه
بشر در اواسط قرن بیستم بعد از شناخت پدیده شکست اتمها و تولید بمب های مخرب اتمی و هیدروژنی، توانست ازاین پدیده برای تولید انرژی استفاد کند. به علت خطرناک بودن این روش و امکان استفاده های نامشروع به وسیله افراد و یا قدرتهای مشکوک از یک سو و از سوی دیگر، وجود زبالههای خطرناک حاصل از شکست اتمها و امکان حوادثی چون تریمیلآیلند، چرنوبیل و یا حادثه انفجار چهار نیروگاه ژاپن در اثر زمین لرزه و سونامی، سبب شده که این روش تولید
انرژی همواره به زیر سؤال برده شود. تولید نیروگاه های اتمی تا سال 2000 میلادی چندان توسعه نیافت، و تا سال 2006میلادی نیز بیشتر از مقدار مشخص شده در نمودار نشده است. بعد از این سال و در اثر افزایش بهای سوختهای فسیلی تمایل به ایجاد نیروگاههای اتمی در جهان بالا گرفت و تا سال 2011 تعداد طرحهای اجرا شده و یا در حال اجرا از صدها نیروگاه پیشی گرفت. [9]
در نیروگاههای هستهای از حرارت تولید شده از انرژی هستهای برای استفاده در یک چرخه بخار یا یک چرخه گاز و بخار برای تولید الکتریسیته استفاده میشود. این حرارت معمولا از شکافت اتمهای سنگین حاصل میگردد. در حال حاضر اورانیوم بعنوان سوخت هستهای مورد استفاده قرار میگیرد. معادن اورانیوم در طبیعت وجود داشته و بطور متعارف مورد استخراج و بهره برداری قرار میگیرند. سپس این محصولات در فرآیند فرآوری هایی قرار میگیرند تا بتوان آنها را بعنوان سوخت هستهای بکار برد. اورانیوم طبیعی دارای دو ایزوتوپ 235 و 238 میباشد. در حال حاضر فقط از اورانیوم 235 برای شکافت استفاده میشود، در حالی که تنها 7 درصد مقدار طبیعی اورانیوم را تشکیل میدهد. [11]
منابع سوخت نیروگاه های هستهای، ایزوتوپهای اورانیوم یا پلوتونیوم هستند که تحت شکافت هستهای قرار گرفته و بر اثر تولید انرژی زیاد سبب گرم شدن آب و به راه افتادن توربینهای مولد برق میگردند. علاوه بر تولید گرما، شکافت هستهای، فرآوردههای پرتوزای دیگری نیز تولید مینماید .از کار افتادن ناگهانی سیستم خنک کنندهی نیروگاههای هسته-ای و ایجاد حرارت زیاد رآکتور، سبب ذوب شدن هسته فلزی رآکتور و لولههای حاوی سوخت اتمی میشود که نتیجهی آن پخش شدن مواد پرتوزا و به وجود آمدن فاجعهی انسانی و خطرات انسانی و زیست محیطی میباشد. [7]
یکی از عمدهترین نگرانیها در خصوص راکتورهای هستهای، حفاظت و کنترل میزان رادیو نوکلیدهای پخش شده در اطراف آنهاست. راکتورهای هستهای به طور معمول یا بر اثر سوانح هستهای، رادیو نوکلیدهایی را از طریق سیستم تهویه، در محیط آزاد میکنند و موجب افزایش دز محیط اطراف راکتور میشود. [2]
آلودهکنندههای رادیواکتیو ممکن است علاوه بر انتشار پرتوهای یونیزان، خطرات مسمومیت شیمیایی را نیز داشته باشند و به صورت گرد و غبار، دود فلزی یا مه دیده شوند. هر آلوده کننده رادیو اکتیو بعد از ورود به بدن در یک عضو بخصوص قرار میگیرد. سرعت دفع نیز به طبیعت شیمیایی ایزوتوپ رادیو اکتیو بستگی دارد.[4]
یک انفجار ناشی از آزمایش هستهای، خطراتی برای مردم، کشاورزی، دام، سرزمین، فضا و امکانات انسانی دارد. آثار و نتایج وخیم ناشی از پخش مواد و ذرات رادیو اکتیو در فضا علاوه بر آلودگی محیط زیست و بهداشت، موجب صدمه به نسل و نطفه میگردد. [4 ]
اما به هر حال کاربرد انرژی هسته ای حتی به صورت صلح جویانه، علاوه بر محاسنی که دارد، دارای معایب و مخاطراتی برای جوامع و اکوسیستمها نیز هست که مهمترین آنها عبارتند از : الف - تماس با مقادیر کم پرتو در جریان عملکرد روزمره این نیروگاهها. ب- امکان وقوع حوادث فاجعه آمیز .ج - مشکل دور ریختن پسماند و جدا کردن آن. [3]
