بخشی از مقاله
چکیده
انسان از دیرباز و در سیر تاریخی تکامل خویش ،همواره در حال الهام گیري از طبیعت بوده و هرگاه مسیر حرکت بشر از رفتار طبیعت فاصله گرفته ؛ سبب شده است پدیده هاي مشهودي به عنوان آسیب هاي طبیعی یا معضلات ویژه پدید آیند. بیشترین پیروي وي از طبیعت در خلق آثار مهندسی و هنر معماري دیده می شود که موجب خلق آثار بسیار زیبا و گوناگونی شده است. معماري بیونیک به مفهوم الهام پذیري از طبیعت در طراحی بنا ست و آنچه امروزه نمود ویژه اي در طرح هاي مهندسی پیدا کرده در آنست که هنرمندان و مهندسان ابنیه به منظور نزدیکتر ساختن ساختمانها با الگو هاي طبیعت و همچنین هوشمند سازي آن ،به منظور تامین انرژي و ایجاد تنوع بصري در سازه ،دست به ابتکاراتی در تولید سازه با کمک علم دینامیک و بیونیک زده و آنرا با هنر معماري و جنبه هاي زیباشناسانه طبیعی توام ساخته اند. ولی آنچه که در طراحی ساختمان ها در هزاره سوم نیاز است، موضوع هماهنگی و تعامل معماري و فناوري در این امر است. این مقاله سعی دارد تا با بررسی معماري بیونیک موضوع اصالت طرح را از دیدگاه سازه و معماري و منطبق با رفتار طبیعی و نیازهاي زندگی متکی بر تکنولوژي در قرن حاضر بررسی نماید و این دیدگاه را القا کند که در هزاره سوم مسیر طراحی و ساخت ابنیه باید با هماهنگی با طبیعت پیرامون در جهت حفاظت از محیط زیست و کاهش مصرف انرژي و همینطور با همکاري مهندسان معماري ،سازه و مکانیک و تاسیسات و به شکل کاملا تغییر پذیر ، سازگار و هوشمند انجام پذیرد.
کلمات کلیدي: معماري بیونیک ،سازه دینامیکی ،طبیعت
مقدمه
امروزه و در ادامه روش هاي آموزش تدوین شده در قرن بیستم مهندسین سازه به نحوي آموزش می بینند که معیار اصلی آنها کاربري توام با ایمنی، اقتصادي و پایایی دارد و پرداختن به مباحث زیبایی شناسی را وظیفه ي اصلی معمار می دانند.از سویی معماران نیز در دانشکده هاي معماري داراي آموزش هاي لازم براي بهره گیري و درك مناسب ازتکنولوژي و دیدگاه هاي مدرن سازه اي به صورت کاملاً عمیق نیستند. در نهایت این روند ساختمانهایی را با ظاهري نه چندان زیبا و بسیار هم سان به وجود می آورد ؛ و یا ساختمانهایی که با وجود ظاهري زیبا، از نظر اقتصادي با مفهوم راندمان کم در مصرف مصالح و انرژي ناکارآمد هستند و در عمل هر بخش طراحی شامل معماري ، سازه، تاسیسات مکانیکی و برقی به صورت مستقل با هماهنگی معمول فعالیت کرده و دیدگاه یکپارچه اي در طراحی وجود ندارد. در عرف رایج، معماران داراي دیدگاه هاي ویژه هنري خود بوده و کارشناسان طراح سازه، تاسیسات برقی و مکانیکی سعی در برآورده نمودن خواسته زیبایی ظاهري دارند.با نگرش و بازگشت به طبیعت از نظر استفاده فنی از فرم، حجم، تبادلات انرژي و ساختارهاي ایستایی؛ در عمل اگر چهار شاخه طراحی به صورت مشترك در طراحی بنا از آغاز دخالت نمایند، بهترین پاسخ طرح نتیجه می گردد.طبیعت همواره منبع بی پایان الهامات خلاقانه بشر بوده و خواهد بود . انسان با مطالعه و تحلیل فرآیندهاي رفتاري، شکلی و ساختاري طبیعت همواره بسیاري از مسائل حیاتی خود را حل نموده است و همچنان به این کار ادامه می دهد. مشکلات اقتصادي ، تمایل به بیشترین بهره وري از محصولات با کمترین میزان اتلاف انرژي و ماده ، ضرورت سازماندهی و هماهنگی مصالح و محیط زندگی با کره زمین، توسعه چشمگیر فناوري هاي پیشرفته و گسترش تواناییهاي فنی؛ بشر را مجبور ساخته که به فرآیندها و پدیده هایی که در طبیعت رخ می دهند توجه دقیق تري
١
دومین همایش ملی پژوهش هاي کاربردي در »مهندسی عمران، معماري و مدیریت شهري«
2nd National Conference on Applied Researches in Civil engineering, Architecture and Urban planning
نماید. ذیمقراطیس 370-460) قبل از میلاد ) نوشته است که عنکبوت به ما بافتن را و پرستو خانه ساختن را آموخت و امروزه در ادامه این جمله معروف می توان اضافه نمود که جذب آب تار عنکبوت به ما در هزاره سوم می آموزد که می توان با الیاف مشابه حتی آب شرب واحد مسکونی را از هوا جذب کرد.
سازه هاي دینامیکی
سازه هاي دینامیکی سازه هایی هستند که در حال حرکت خود را براي انطباق با تصـورات انـسانی تغییر می دهند; این ساختمانها جهت حرکت خورشید را تعقیب می کنـند و به سمت جهت وزش باد تغییر جهت می دهند. بنابراین همسـاز شدن با طبیعت باعث می شود این بناها انـرژي مـورد نیـاز خود را تأمین کنند . این نوع معماري قابلیت چرخش 360 درجـه بـراي ایـجاد دید گـسترده اي نسـبت به جـهان، طبیعت، آینده و زندگی دارد.
بناهاي معماري دینامیک دائماً در حال تعدیل و تغییر شکل خود هستند هر طبقه به صورت مجزا در حال چرخش است و درعین حال فرم کلی بنا تغییر می کند.و بناها داراي بعد چهارمی به نام زمان خـواهند شد. بناها شکل هاي صلب نخواهد داشت و شهرها بسیار سریعتر از آنچه که تصور می کنیم تغییر خواهند کرد.این بعد چهارم , تحقیقات و تلاشهاي معمار ایتالیایی » دیوید فیشر« بوده است و این ایده در سطح جـهانی و بین سـیاستمداران و شهرداران مورد توجه بسیار قرار گرفته است .
