بخشی از مقاله
چکیده
در طی دوران، نسبت به طراحی معماری به عنوان حاصل هماهنگ کننده انسان ،محیط و فضا و چگونگی تعامل آن با طبیعت ،رویکردهای مختلفی اتخاذ شده است که در این راستا مفهوم طبیعت و محیط زیست و نوع نگاه به آن اهمیت بسزایی در چگونگی شکل گیری رابطه انسان با طبیعت دارد و به طور کلی این رابطه تکاملی تدریجی داشته است .
به دیدگاه برخی از متفکران محیط زیست اطراف انسان چیزی جز طبیعت یکپارچه و هماهنگ که انسان نیز جزئی از آن به شمار می آید نیست . و بدون هماهنگی انسان با طبیعت و محیط زیست اطراف خود ،زندگی امکان پذیر نخواهد بود باتوجه به رویکردی جدیدی که دردنی ا با نگاهی به رویکرد توسعه ی پایدار به موضوع انرژی صورت گرفته است و با بروز ضایعات زیست محیطی و کاهش سطح عمومی زندگی مردم طی یکی دودهه گذشته رهیافت توسعه پایدار به عنوان موضوع مهم از سوی سازمان ملل مطرح شد که برای رسیدن به آن نیاز به منابع بیشتر انرژی است که برای تامین منابع کافی انرژی دو راه حل وجود دارد:
اولا افزایش بازدهی انرژی دستگاههای مورد استفاده ثانیا استفاده از منابع جدید انرژی، زیرا یکی از مهمترین نیازهایی که توجه تمامی مسئولان و کارشناسان مختلف جهان را به خود جلب نموده موضوع تامین انرژی طی سالهای اتی بهینه سازی انرژی و بکارگیری و استفاده از انرژیهای تجدید پذیر به عنوان جایگزینی گریز ناپذیر برای نفت می باشد.
این مساله به خصوص با پیش بینی اتمام سوختهای فسیلی در آینده ای نه چندان دور اهمیت دو چندان پیدا کرده است .نگرش انسان به مقوله انرژی متحول شده است ازاین رو انسان ها به عنوان بزرگترین مصرف کنندگان انرژی درعالم هسمی بیشترین تاثیر را برمنابع محدود انرژی خواهند گذاشت کاربرد انرژی خورشیدی که دراین نوشتار بادقت و تفصیل انواع آن معرفی میشود ازعمده ترین منابع جدید انرژی است که درپاسخ به مسائل روز مورداستفاده قرار میگیرد
ازسوی دیگر تطبیق شرایط کشور خود هم ازنظر میزان توسعه یافتگی و هم شرایط اقلیمی متنوع پهنه گسترده آن دروارد کردن و کاربرد مفید این تکنولوژی حائز اهمیت و نیازمند مطالعه است مهمترین مساله ای که به امرمصرف هوشمند انرژی توسط انسان کمک می کند اطلاع رسانی است علاوه بررسانه های گروهی که وظیفه ی انجام این مهم را برعهده دارند ایجادانواع مراکز درونشهری برا ی آموزش دهی درخصوص اعتلای فرهنگ مصرف موسوم به پارک انرژی میتواند نقش بسزایی داشته باشد این مجموعه خود تامین کننده انرژی مصرفی خود می باشد که این کار را ازطریق استفاده ازانواع موتورهای بادی و آبی و سلولهای خورشیدی معمولا انجام میدهد
هدف این مجموعه دردسترس قراردادن فناوریهای نو دربخشهای انرژی میباشد و به عنوان یک بخش توسعه و اموزشی برای ارایه راه حلهای ابتکار ی و خلاقانه برای مصرف بهینه ی انرژی فعالیت می کند برهمین اساس یکی از کاربری های فرهنگی اموزشی تحقیقاتی و کاربردی که اخیرا در کشورهای مختلف متداول شده و طرفداران بسیاری را جلب نموده پارک انرژی است پارک انرژی منطقه ای پارک گونه است که معمولا درحومه شهرها یا روستاها در نظر گرفته می شود و بنابه قوانین موجود یا تصمیم صاحبان صنایع جهت استفاده گروه خاصی ازصنایع تولیدی یا خدماتی با امکانات اقتصادی زیربنایی و تفریحی مشترک اختصاص می یابد. هدف از ای ن مقاله اشنایی خوانندگان با نوع فعالیتهای انجام گرفته دراین گونه پارکها و ضرورت تاسیس و گسترش آن در کشور به منظور رشد و توسعه کاربرد انرژی های نو و برقراری تعادل زیست محیطی پایدار در کشور می باشد
1 مقدمه
منابع انرژی فسیلی در طی دهه های گذشته و حتی تا امروز نقش بسیار حیاتی در توسعه اقتصادی جوامع داشته اند. ولی درعین حال این منابع آسیب های جدی به طبیعت وارد آورده و پایان پذیرند، ولی در مقابل ادامه رشد و توسعه جوامع انسانی با تولید و مصرف انرژی تواًم خواهد بود. طبق آمارهای به ثبت رسیده طی سی سال گذشته احتیاجات انرژی جهان مقدار قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. در سال 1960 مصرف انرژی جهان معادل 3/3 گیگاتن انرژی بوده ولی در سال 1990این رقم 8/8 گیگاتن انرژی فراتر رفت. در حال حاظر نیز مصرف انرژی جهان 10 گیگاتن انرژی در سال بوده و پیش بینی می شود این رقم در سال های 2010 و 2020 به 12 و 14 گیگاتن انرژی در سال افزایش یابد - ترازنامه انرژی،. - 1386 این ارقام نشان می دهند که میزان همواره تقاضای انرژی در قرن آینده بسیار بالا می باشدو بالطبع این سوال مهم مطرح میشود که آیا منابع انرژی فسیلی درقرن های آینده جوابگوی نیاز انرژی جهان برای بقا، تکامل و توسعه خواهد بود یا خیر؟
پرداختن به انرژی و بحث در مورد ان یکی از عمده ترین مسائل شهر سالم بوده است .اگر چگونگی تولید و تبدیل انرژی های موجود به کار مفید در این شهرهای سالم و پاک با محیط زیست و طبیعت اطراف آن با عدم سازگاری همراه باشد نمی توان انرژی تولید شده را سازگار با معیارهای شهر سالم دانست .با توجه به تحقیقات انجام شده در سالهای اخیر انرژی های نو که در محافل علمی بخش عمده ای از بحث های کارشناسان را در برگرفته از جمله بهترین و راه گشاترین راه حل های کاربردی جهت سازگاری انرژی های تولیدی با معیارهای شهر سالم است .اما هنوز این انرژی های نو جایگاه اصلی خود را در بازار پر مصرف انرژی پیدا ننموده است .انرژی خورشیدی از جمله آن دسته از انرژی هایی است مه به جهت فراگیر بودن آن و رایگان بودن و در دسترس بودن آن در هر منطقه مورد توجه بیشتری است و اندیشمندان و کارشناسان معتقندند که در آینده همه چیز متعلق به خورشید است و با توجه به اینکه تبدیل انرژی گرمایی و نورانی خورشید به الکتریسیته به دلیل زمینه های و دامنه وسیع کاربرد آن در زمینه های مختلف در سازگاری کامل با شهر سالم و پاک است .
.2رابطه طبیعت و معماری
ارتباط میان انسان و طبیعت در سه دوره قبل از مدرن،مدرن و پس از مدرن قابل بررسی است و در دوره قبل از مدرن توجه بیشتر به منشا پیدایش جهان بود - شکل - 1-2 و از این طبیعت به معنی سرمنشا و فطرت به وسیله معماری بیان می شد.در این دوره معابد بسیاری برای خدایان و نیروهای طبیعی ساخته شد چرا که انسان حرکت جهان خویش را وابسته به خدایان و نیروهای ماورایی می دانست .در این دوره طبیعت دارای دو سیرت " زمینی" و "کیهانی" است که سیرت کیهانی مقدم بر زمینی است و به عنوان اساسی ترین ویژگی بیش از کهن قرار می گیرد .به طور کلی در این دوره معماری را میتئان "معماری درون طبیعت" نامید که در انحصار کامل طبیعت حاکم بر کیهان است .
در دوره مدرن دیدگاه های بشری دگرگون شد و باعث به وقوع پیوستن انقلاب صنعتی و پیشرفت زیاد علوم و فنون گردید .خردگرایی و انسان مداری از ویژگی های این دوره است که انسان را عامل و فاعل دانسته و وی را از کیهان و خدا جدا می کند .در چنین زمانی طبیعت تنها در معنای کل موجودات و به عنوان منبع پایان ناپذیر مواد تئسعه صنعت شناخته شد
معماری در این دوره به امور کمی انسان و استاندارهای فیزیکی زندگی وی تقلیل یافت و برخلاف معماری کهن که معماری هدایتگر و منطبق بر اهداف فلسفس انسان بود تنها به نیازهای آدمی منطبق شد وبه جنبه های هدایت و پرورش آن توجه نکرد و زیبایی را در پاسخگویی کامل به نیازهای این جهان انسانی دید.اما چندی نگذشت که بحران محیط زسیت ،استثمار انسان و بی هویتی جامعه مدرن را فرگرفت . معماری این دوره را می توان "معماری مسلط بر طبیعت " نامید زیرا طبیعت همه امور ،در انحصار کامل تفکر انسان بود .
در دوره پس از مدرن الفاظ تکنولوژی و طبیعت ظاهر می شود تا بحران های حاصل از تفکر مدرن است در این زمان برای حفظ اکوسیستم های طبیعی به اکو تک و ارگانی تک تئسعه یافت.در این دوره طبیعت،نیروهای طبیعی،اکوسیستم و نوع رابطه موجود زنده با محیط زیست مورد توجه قرار گرفت و معماری زمان نیز از این تفکر تاثیر پذیرفت.در این دوره مفهوم پایداری متولد و در محافل علمی دنیا توسعه یافت. معماری این دوره را "معماری همراه با طبیعت "نامید زیرا به ذات امور توجه و از عناصر و نیروهای طبیعی به درستی در جای خود استفاده می کند
تصویر :1مدلی برای نشان دادن مفاهیم اصلی طبیعت در دوره های مختلف فکری منبع: - فلاحت ،شهیدی،. - 1389
.2معماری پایدار
توسعه پایدار ،یک ایده و اصطلاح بسیار کسترده است که معانی متفاوت و بسیاری دارد و در نتیجه فاوانی این معانی ، واکنش های مختلف صاحب نظران را بر می انگیزاند.مفهوم توسعه پایدار ،یک نوع تلاش برای ترکیب مفاهیم در حال رشد حوزه ای از موضوعات محیطی با موضوعات اجتماعی اقتصادی می باشد .مفهوم توسعه پایدار یک تغییر مهم در فهم رابطه انسان و طبیعت و انسانها با یکدیگر می باشد.
این مسا له با با دیدگاه دو قرن گذشته انسان که بر پایه ی جدایی موضوعات محیطی و اجتماعی و اقتصادی شکل گرفته بود در تضاد است.در دو قرن گذشته ،محیط به طور عمده به عنوان یک موضوع خارجی نسبت به بشر،تلقی می شده است و در نتیجه برای استفاده از استثمار انسان ،مشکلات محلیاساساٌ به صورت محلی دیده می شدند.
در این دیدگاه ارتباط انسان و محیط، به صورت غلبه انسان بر طبیعت درک می شد و باور داشتند که دانش و فن آوری بشری می تواند بر تمام موانع محیطی و طبیعی فائق آید .این دیدگاه مرتبط با توسعه سرمایه داری و انقلاب صنعتی و علم مدرن می باشد .همانطوری که بیکن یکی از پایه گذاران علم مدرن آن را مطرح می کند،جهان برای بشر ساخته می شود و نه بشر برای جهان ، - فلامکی، . - 1381مدیریت محیطی برپایه مدیریت منابع طبیعی بود که تصدیق می کرد ،بشر نیاز به منابع طبیعی دارد و این منابع می بایست به جای استفاده سریع و بدون برنامه ،مدیریت شوند تا حداکثر استفاده در سالیان طولانی مقدور باشد .
همچنین علم اقتصاد بر موضوع ارتباط انسان و رشد اقتصادی باید حاکم گردد ،که در نتیجه آگاهی و توسل به آن افزایش تولیدات ،به عنوان اولویت تعریف میگردد. این نگرش ،کلیدی بود برای ایجاد رفاع در زندگی بشر و از طریق رشد اقتصادی ، بر فقر و تهیدستی می توانست مغلوب گردد.
مفهوم توسعه پایدار ،حاصل رشد آگاهی از پیوندهای جهانیهمابین مشکلات محیطی در حال رشد ،موضوعات اجتماعی ،فقر و نابرابری و نگرانی ها درباره آینده سالم برای بشر می باشد
