بخشی از مقاله
چکیده
سس درختی انگل ساقه و برگ درختانی مانند انگور، انار، نارون و مرکبات است. آزمایشاتی در آزمایشگاه جهت بررسی خواب بذر، جوانهزنی بذر و سبز شدن گیاهچهي سس درختی اجرا گردید. به ترتیب تیمارهاي گذاشتن در آب داغ، خراش دهی با کاغذ سمباده و اسید سولفوریک %96 بیشترین تاثیر را در شکستن خواب بذور سس درختی داشتند و کمترین تاثیر به ترتیب در تیمارهاي سرمادهی و خیساندن بذور در آب به مدت 36 ساعت به دست آمد. بذور این علفهرز انگل تا سطح بالایی از شوري قابلیت جوانهزنی خود را حفظ کرده و حتی در غلظت 320 میلی مولار کلرید سدیم %66/67 جوانهزنی داشت، هر چند که در غلظت 640 میلی مولار جوانهزنی آن کاملا متوقف گردید. جوانهزنی بذور اگرچه تا پتانسیل اسمزي -0/4 مگاپاسکال بیش از % 80 بود، اما افزایش بیشتر تنش خشکی منجر به کاهش شدید جوانهزنی گردید، به طوري که در پتانسیل اسمزي -0/8 مگاپاسکال به %20 کاهش یافت و در پتانسیل اسمزي -1 مگاپاسکال هیچ بذري جوانه نزد. عمق دفن بذر به شدت سبز شدن گیاهجه ي سس درختی را تحت تاثیر قرار داد، به طوري که هیچ گیاهچه اي از بذور دفن شده در عمق بیشتر از 2 سانتی متر سبز نگردید و حداکثر سبز شدن (%100) مربوط به بذوري بود که در سطح خاك همراه با دو لایه کاغذ صافی کشت شدند، که دلالت بر این دارد که عملیات بدون خاك ورزي یا شخم حداقل سبز شدن گیاهچهها ي این گونه را افزایشمی دهد.
واژههاي کلیدي: سس درختی، جوانهزنی و سبز شدن، تنش شوري و خشکی، عمق دفن.
مقدمه
گونه C.monogyna انگل درختان میوهمی باشد که به درختانی مانند انگور، انار، نارون و مرکبات خسارتمی زند .(3) سس درختی، گیاه یکساله اي است که فاقد برگ و ریشه وبدون کلروفیلمی باشد و به وسیله بذر وقطعات ساقه تکثیرمی شود. خواب یکی از مهمترین ویژگیهاي پویایی بانک بذر علفهرز است وسازوکاري را فراهممی کند که به وسیله آن بذور علفهاي هرزمی توانند طول عمر خود را در
سومین همایش علوم علفهايهرز ایران، بهمنماه 53 1388
خاك افزایش دهند .(1) جوانهزنی یک عامل کلیدي در تعیین موفقیت علفهاي هرز است وبه وسیله چندین عامل محیطی از قبیل نور، دما، شوري خاك، pH و رطوبت تنظیممی شود .(2) چوهان و جانسون (2008) در طی تحقیق خود مشاهده کردند که بذور Mimosa invisa در غلظت 100 میلی مولار %90 جوانه زدند و در غلظت 250 میلی مولار %55 جوانهزنی مشاهده گردید .(2) همچنین این محققین گزارش کردند که جوانهزنی بذور Mimosa invisa از%97 در پتانسیل اسمزي صفر به %64 در پتانسیل اسمزي -0/8کاهش یافت(.(2 درك بهتر از جوانهزنی و سبز شدن علفهرز انگلی سس درختیمی تواند براي مدیریت و کنترل موثر آن مفید باشد. لذا این مطالعه با هدف بررسی خواب بذر، جوانهزنی بذر و سبز شدن گیاهچهي سس درختی اجرا گردید.
مواد و روشها
به منظور بررسی خواب بذر، جوانهزنی بذر و سبز شدن گیاهچهي سس درختی، آزمایشی در بهار 1388 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي دانشگاه بیرجند اجرا گردید. تیمارهاي آزمایشی براي شکستن خواب بذور شامل: تیمار شاهد، گذاشتن بذور در آب داغ به مدت 1/5،0، 2و 5 دقیقه، تیمار اسید سولفوریک غلیظ %96 با چهار سطح 15، 30، 60 و 90 ثانیه، تیمار خراش دهی با کاغذ سمباده به مدت 2 دقیقه، تیمار سرمادهی بذور در دماي 1 درجه به مدت 15 و 30 روز و -8 درجه سانتیگراد به مدت 15 و 30 روز و تیمار خیساندن بذور به مدت 36 ساعت در آب معمولی در دماي اتاق بودند. جوانهزنی سس درختی با قرار دادن 20عدد بذر در پتري دیشهاي 7سانتی متري که حاوي کاغذ صافی و میزان 5 میلی لیتر آب مقطر یا محلول مورد نظربود، تعیین شد. جهت جلوگیري از تبخیر شدن آب، پتري دیشها به وسیله پارافیلم بسته شدند و به ژرمیناتور در دماي متناوب15 /25 ºC (روز/شب) و دورة نوري 12ساعته براي 14 روز منتقل شدند. تاثیر شوري روي جوانهزنی بذر سس درختی با استفاده از محلول کلرید سدیم (NaCl) در غلظتهاي صفر (شاهد)، 10، 20، 40، 80، 160، 320 و 640 میلی مولار ارزیابی گردید. به منظور اعمال شرایط خشکی محلولهاي با پتانسیل اسمزي معادل صفر، -0/1، -0/2، -0/4، -0/6، -0/8 و -1/0 مگاپاسکال با حل کردن صفر، 7/24 ، 11/22، 16/94، 21/36، 25/10 و 28/40 گرم پلی اتیلن گلیکول 6000 در 100 میلی-لیتر آب مقطر تهیه شدند. مقادیر جوانهزنی در غلظتهاي مختلف شوري و پتانسیل اسمزي با استفاده از یک مدل لجستیک سه پارامتري توسط نرم افزار SigmaPlot 11.0 برازش شدند. مدل مذکور عبارت بود از:
