بخشی از مقاله
آسم بيماري شايعي است كه ازهر 10 كودك يك نفر و از هر 20 بزرگسال يك نفر را مبتلا مي كند. بسياري چنين مي انديشند كه آسم بيماري است كه از دوران طفوليت شروع مي شود اما ممكن است آسم در هر سني بروز كند. همچنين ممكن است در سال هاي نوجواني بهتر شود و يا كاملا از بين برود ،اما نزديك به 50% كودكان مبتلا به آسم هنوز در بزرگسالي نيز مشكلاتي خواهند داشت. ممكن است آسم در افراد يك خانواده ديده شود. اما بستگان اغلب بيماران ، مبتلا به آسم نيستند .آسم علاج قطعي ندارد اما قابل كنترل است . به طوري كه مي توان از بروز حمله هاي آسمي پيشگيري كرد. اكثر افراد مبتلا به آسم با درمان مناسب و منظم بدون غيبت از مدرسه يا كار مي توانند به زندگي طبيعي خود ادامه دهند و حتي از ورزش و شركت در ديگر تفريحات لذت ببرند.
کار ریه ها چیست؟
براي دانستن اين كه آسم چيست بايد بدانيم كه كار ريه ها چيست ؟ در حين انجام عمل دم ، ريه ها اكسيژن موجود در هوا را مي گيرند و وارد خون مي كنند. سپس خون با جريان خود اكسيژن را به بخش هاي مختلف بدن مي رساند.در عين حال خون دي اكسيد كرين را جمع مي كند و به ريه ها برمي گرداند و اين دي اكسيد كربن همراه هواي بازدمي از ريه ها خارج مي شود. هوا از طريق يك سري لوله ها شاخه اي به ريه وارد و از آن خارج مي شود كه به اين لوله ها ((لوله هاي برونشي )) گفته مي شود.
درآسم چه اتفاقی می افتد؟
لوله هاي برونشي بيماران مبتلا به آسم منقبض مي شود. از آنجايي كه انجام عمل دم و بازدم از ميان اين لوله هاي باريك مشكل مي باشد، بيماران مبتلا به آسم دچار علائم تنگي نفس ، خس خس سينه و احساس فشار در قفسه سينه مي شوند . به علاوه در اين افراد خلط چسبناك هم توليد مي گردد كه با سرفه بالا مي آييد و يا در فرد احساس گرفتگي سينه ايجاد مي كند.
علت آسم چیست؟
با وجود انجام تحقيقات وسيع علت آسم هنوز ناشناخته مي باشد.
چه عواملی آسم را تشدید میکند؟
در اكثر مواقع شدت بيماري آسم دليل واضحي ندارد اما اغلب برخي چيزها باعث وخامت آسم مي شوند :
سرما خوردگي معمولي يا آنفلونزا آسم را بدتر مي كند. كه ممكن است 6 هفته به طول بيانجامد مگر آن كه درمان مناسب انجام گيرد.
حملات آسمي اغلب در اثر آلرژي ايجاد مي شود. چيزهايي كه معمولا افراد مبتلا به آسم به آنها حساسيت دارند غبارتند از : گرده گياهان ، گرد و غبار خانه و پشم حيوانات. از هر 50 فرد آسمي يك نفر به آسپرين حساسيت دارد.
ورزش خصوصا در هواي سرد ممكن است موجب بروز حملات آسمي شود اما با درمان صحيح به خوبي مي توان آسم ناشي از ورزش را كنترل كرد. در مجموع از آنجائئ كه ورزش و نرمش براي افراد مبتلا به آسم مفيد است اين افراد نبايد از انجام آنها بپرهيزند.
محرك هايي از قبيل دود دخانيات ،دود غليظ و هواي پر غبار اغلب منجر به حملات آسمي مي شود . در برخي از افراد مبتلا به آسم تحريكات رواني ( خشم ، اضطراب و حتي خوشحالي زياد) مي تواند موجب بروز حمله شود. اين كه بعضي مردم مي گويند
( اعصاب خراب ) باعث آسم مي شود، صحت ندارد. مصرف اغلب قرص ها و داروها براي افراد مبتلا به آسم بي خطر است . با اين وجود ، در صورت ابتلاي بيمار به فشار خون بالا و يا بيماري قلبي ممكن است برخي داروها ايجاد عوارض كنند كه در اين صورت از داروهاي جايگزين استفاده مي شود . در صورت ترديد ، بيمار بايد با پزشك خود مشورت كند و همچنين نبايد بدون در نظر گرفتن توصيه هاي پزشك خود مشورت كند و همچنين نبايد بدون در نظر گرفتن توصيه هاي پزشكي و به طور ناگهاني مصرف داروهاي خود را قطع كند.
چه درمانهایی برای آسم وجود دارد؟
آسم علاج واقعي ندارد اما بيشتر افراد مبتلا به آسم با درمان صحيح ،كاملا به زندگي عادي خود ادامه مي دهند. درمان هاي بسياري براي آسم در دسترس است كه معمولا به صورت اسپري و گاه به صورت قرص مصرف مي شود. برخي از درمان ها به منظور بهبود سريع در موارد حاد آسم بكار مي رود ولي ديگر درمان ها را بايد براي تاثير بهتر آنها به صورت منظم استفاده كرد (اين درمان ها را پيشگيرنده ها مي نامند ). بيمار بايد در مورد درمان با پزشك خود مشورت كند و براي اين كه داروها حداكثر تاثير را داشته باشند مطمئن شود كه چگونگي مصرف داروها را مي داند،اگر چه نفس تنگي و خس خس وجود نداشته باشد.
چه مواقعی درمانهای شدید تر لزوم پیدا میکند؟
دانستن مواقعي كه علائم آسم در تشخيص تشديد يافته و يا احتياج به درمان شديدتر دارد مهم است . آسم اغلب در شب بدتر مي شود و يكي از علائمي كه نشان دهنده نياز بيمار به درمان بيشتر مي باشد بيداز از خواب در شب يا صبح رود در اثر خس خس سينه يا تنگي نفس است .معمولا كودكان مبتلا به آسم شب ها به علت سرفه از خواب بيدار مي شوند و اين را مي توان نشانه اي براي نياز به درمان بيشتر تلقي كرد . در صورتي كه بيمار در طول روز خس خس بيشتري داشته باشد به طوري كه مجبور شود از اسپري هاي خود به دفعات بيشتر از معمول استفاده كند ،بايد به پزشك خود مراجعه كند.
در باره آسم چه مي دانيد؟
آسم از جمله بيماريهاي شايع غير واگير است كه براي تمام سنين از شيرخوارگي تا دوران كهولت مشكلات زيادي فراهم مي كند آسم يك بيماري جدي ومزمن ريه است كه غالباً با التهاب مجاري هوايي همراه است وممكن است سبب مشكلات تنفسي شود0 مزمن به اين معنا است كه بيماري هميشه وجود دارد حتي زماني كه بيمار احساس ناخوشي ندارد در صورت تحريك مجاري هوايي در فرد مبتلا به آسم ، علائم خس خس ، سرفه ،تنگي نفس و فشردگي قفسه سينه عدم تحمل ورزش ظاهر مي شود وتنفس طبيعي وراحت براي بيمار دشوار مي گردد
علائم آسم عود كننده هستند و ممكن است از چند دقيقه تا چند روز طول بكشند حملات آسم ممكنست خفيف يا شديد وگاه كشنده باشند ودر حملات شديد مراقبتهاي پزشكي لازم است اين بيماري مي تواند در هر سني بروز كند علت دقيق واصلي آسم هنوز نامشخص است ولي آنچه تاكنون روش شده نشان مي دهد كه برخي از افراد بويژه شيرخوران كه سابقه مثبت آلرژي (حساسيت ) در خانواده دارند زماني كه در معرض دود سيگار گرده گياهان وقارچ ها يا حيوانات خانگي هيره ها وسوسك ها قرار مي گيرند شانس زيادتري براي ابتلا به آسم پيدا مي كنند.
آيا آسم قابل پيشگيري است ،حملات آسم قابل پيشگيري است هر بيمار بايد از عوامل محرك ومزاحمي كه سبب التهاب مجاري هوايي وبدتر شدن بيماري آسم مي شوند اجتناب كند
تا كنون راه حلي براي ريشه كن كردن آسم پيدا نشده است ولي اين بيماري را مي توان به شكلي درمان وكنترل كرد زندگي با آسم در بيشتر موارد بدون درد سر است
آسم چگونه كنترل مي شود ؟ آسم يك بيماري مزمن است معمولاً بيمار نياز به مراقبت پزشكي پيوسته و منظم دارد بيماران مبتلا به آسم متوسط تا شديد مي توانند با استفاده از داروهاي طويل الاثر كه توسط پزشك توصيه مي شود بطور روزانه التهاب مجاري هوايي خود را كنترل كنند وبه اين وسيله علائم وحملات بيماري را پيشگيري نمايند در صورت ظهور علائم داروهاي سريع الاثر (مانند داروهاي استنشاقي ) براي تسكين آنها بكار ميرود0
در پايان به نكاتي چند جهت پيشگيري از حملات آسم اشاره مي كنيم:
نكاتي جهت پيشگيري از حملات آسم :
1- از حضور در خانه اي كه حيوان حساسيت زا دارند اجتناب كنيد
2- حيوانات دست آموز را از خانه بيرون ببريد
3- از بكار بردن بالش يا تشك حاوي پر پشم وكرك اجتناب كنيد
4- بالشها وتشك ها را در پوششهايي پلاستيكي وغير قابل نفوذ بپيچيد
5- كليه ملحفه ها را هفته اي يكبار در آب داغ (55 درجه سانتيگراد ( بشوييد
6- در صورت امكان از قالي بعنوان كف پوش استفاده نكنيد
7- در فصول گروه افشاني پنجره ها را بسته نگه داريد
8- در صورت ابتلا به آسم به هيچ وجه سيگار نكشيد واجازه سيگار كشيدن در خانه را به هيچ كس ندهيد
9-تغذيه انحصاري شيرخواران با شيرمادر تا 6 ماهگي يكي از مهمترين راههاي پيشگيري از وقوع آسم و ساير حساسيتها در كودكاني است كه سابقه چنين بيماريهايي را در خانواده خودشان دارند
بيمارى آسم در واقع نوعى افزايش پاسخ راه هاى هوايى به محرك هاى مختلف است. در واقع افزايش تحريك پذيرى و حساسيت مجارى هوايى به محرك هاى داخلى و خارجى سبب ايجاد التهاب در راه هاى هوايى مى شود كه به صورت انقباض و تنگى گسترده مجارى هوايى تظاهر مى كند و در اين حالت است كه بيمار به دليل تنگى شديد راه هاى هوايى دچار تنگى نفس و سرفه مى شود.
•علائم بيمارى آسم به چه شكلى بروز مى يابد
آسم يك بيمارى دوره اى است و بيماران خصوصاً افراد جوان و كودكان ممكن است در هنگام معاينه هيچ گونه نشانه غيرعادى نداشته باشند. بيماران در فواصل بين حملات حاد آسم بدون علامت هستند. در حمله حاد آسم علائم به صورت تنگى نفس، خس خس سينه و سرفه بروز مى كند. اما در كل علائم آسم خصوصاً در كودكان بسيار متفاوت است به گونه اى كه در بعضى از موارد مادر كودك آسمى فقط متوجه ضعف عمومى، خستگى و خمودگى و كاهش فعاليت كودك خود مى شود. سرفه در بچه ها ممكن است تنها علامت باشد.
اما از علائم مزمن آسم سرفه هاى خشك پشت سر هم و متناوب است. تقريباً تمام بيماران آسمى، شب ها بدحال تر مى شوند و بسيارى از بيماران صبح ها پس از خواب شبانه هنگام نفس كشيدن احساس سختى و فشار روى قفسه سينه دارند.
•چه عواملى در بروز حمله آسم موثرند
در بيشتر از ۵۰ درصد بيماران مبتلا به آسم خصوصاً كودكان سابقه شخصى يا خانوادگى آلرژى مانند آب ريزش بينى، كهير و اگزما و يا آلرژى هاى غذايى وجود دارد. در آسم آلرژيك مواد آلرژن يا حساسيت زا مانند گرده گياهان، اجزاى حيوانى مثل مو، پر، پشم، گرد و غبار خانگى و قارچ ها سبب افزايش شدت بيمارى مى شوند. بنابراين در مورد بيمارانى كه زمينه آلرژى دارند بايد تا سر حد امكان رويارويى با مواد حساسيت زا را كاهش داد. وجود حيوانات خانگى، سوسك، كپك، مو، پشم و پر حيوانات در محيط زندگى در بروز حملات آسم موثر است. محيط زندگى بايد كاملاً تميز و عارى از هرگونه گردوغبارى باشد. در واقع در گرد و خاك هاى خانگى، لاى پرز هاى فرش و موكت بندپايان بسيار كوچكى وجود دارند كه به آنها «مايت» گفته مى شود. مايت ها با چشم غيرمسلح ديده نمى شوند و به صورت انگل در محيط زندگى انسانى و حيوانى زندگى مى كنند. ورود مايت ها به دستگاه تنفس سبب بروز و افزايش شدت بيمارى آسم مى شود. پس لازم است كه براى كاهش و كنترل حملات آسم محيط زندگى بيماران را تا جايى كه ممكن است از عوامل خطرآفرين و حساسيت زا پاكسازى كنيم.
آسم غيرآلرژيك ممكن است ناشى از حساسيت به دارو ها مثل آسپرين و دارو هاى مشابه و يا ناشى از عوامل شغلى و يا عفونت هاى دستگاه تنفسى باشد.
در فصول سرد سال با افزايش عفونت هاى دستگاه تنفسى فوقانى چه از نوع ويروسى و چه باكتريايى علائم بيمارى آسم شديدتر مى شود. از اين رو براى پيشگيرى از ابتلا به عفونت هاى تنفسى براى كودكان آسمى واكسن آنفولانزا توصيه مى شود.
ورزش و فعاليت، خنده، هواى سرد و خشك، بوى قوى و محرك هايى مثل دود سيگار و تنباكو، رنگ و بخارات شيميايى و حتى استرس هاى روحى _ روانى مانند ترس، اضطراب و عصبانيت نيز بيمارى آسم را شديدتر مى كند.
•براى كاهش حملات آسم چه كنيم
آگاه بودن بيماران آسمى با سرشت بيمارى آسم، استفاده صحيح از درمان ها و پرهيز جدى از مواد حساسيت زا با تغيير زندگى و پاكسازى محيط زندگى و شناخت عوامل تشديد كننده بيمارى همه و همه در كنترل و پيشگيرى از بروز حملات آسم بسيار موثر است.
آسم هرگز به طور كامل قابل علاج نيست و معمولاً درمان و اداره طولانى مدت براى كنترل آن نياز است.
