بخشی از مقاله
چكيده:
امروزه توسعه اقتصادی بر پایه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه گذاری استوار می باشد. این در حالیست که تصمیم گروههای مختلف در خصوص سرمایه گذاری به نوبه خود به وجود یک سیستم اطلاعاتی مناسب بستگی دارد. افشای اطلاعات نقش اساسی در تصمیم گیریهای صحیح و اگاهانه گروههای مختلف بخصوص سرمایه گذاران دارد. به هر حال، اطلاعاتی که برای سرمایه گذاران و سایرین با اهمیت است، باید به نحو مناسب، کافی و کامل افشاء گردد تا در تصمیم گیری انان مفید واقع شود. فرضیه اصلي این تحقیق به صورت زیر می باشد: "بسته های نرم افزاری و سیستم های اطلاعاتی حسابداری بر ميزان افشاء كافي در صورتهاي مالي شرکت های بورسي تاثیر دارند ". دراین تحقیق حسابرسان معتمد
سازمان بورس اوراق بهادارواساتید هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی منطقه پنج در جامعه آماری لحاظ شدند وتاثیر بسته های نرم افزاری وسیستم های اطلاعاتی حسابداری بر ميزان افشاء كافي شرکتهای بورسی تهران در قالب پرسشنامه ای مورد سوال وبررسی قرار گرفت .دراین تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردید . همچنین از روشهای آماری و آزمونهای کلموگروف –اسمیرنوف وآزمون تی –استودنت تک نمونه ای استفاده شد .نتایج حاصل از این پژوهش درراستای فرضیه های مطرح شده به این شرح بودند که سیستم های اطلاعاتی وبسته های نرم افزاری حسابداری بر ویژگی مربوط بودن وقابلیت مقایسه در ميزان افشاء كافي صورتهاي مالي تاثیر بالایی دارند ولیکن این تاثیر بر ویژگی قابلیت اعتماد و قابل فهم بودن در ميزان افشاء كافي صورتهای مالی پایین می باشد .جهت بررسی میزان تاثیر سیستم های اطلاعاتی حسابداری وبسته های نرم افزاری بر هر یک از ویژگی های کیفی از آزمون آنالیز واریانس برروی چهار شاخص مربوط بودن ،قابلیت مقایسه ٬قابلیت اعتماد و قابل فهم بودن استفاده گردید .بدین منظور با استفاده از آزمون مقایسه ای دوتایی میانگینها دسته های دوتایی با یکدیگر مقایسه شد و رتبه اول این تاثیر گذاری را ویژگی مربوط بودن بدست آورد .
واژگان کلیدی: سیستم اطلاعاتی حسابداری ،سیستم اطلاعاتی مدیریت ، داده ،افشاء، صورتهای مالی، افشای کافی، افشای کامل، افشای مناسب.
مقدمه:
امروزه توسعه اقتصادي بر پايه دسترسي به منابع مالي براي سرمايهگذاري استوار ميباشد. اين در حاليست كه تصميم سرمايهگذاران در خصوص سرمايهگذاري، به نوبه خود به وجود يك سيستم اطلاعاتي مناسب بستگي دارد.
حسابداري يك سيستم اطلاعاتي است. اين سيستم اطلاعاتي به عنوان زير مجموعه سيستمهاي اطلا
عاتي مديريت، وظيفه پردازش دادههاي مالي را برعهده دارد. اگرچه استفادهكننده بخش عمدهاي از محصولات اين سيستم اطلاعاتي، مديريت يك واحد اقتصادي است، اما مديريت بنا به وظايف و مسئوليتهايي كه در قبال گروههاي مختلف استفادهكنندگان مالي واحدهاي اقتصادي دارد، اطلاعات مختلفي را در اختيار استفادهكنندگان خارج از واحدهاي اقتصادي قرار ميدهد. گزارشهاي مالي سالانه از مهمترين محصول سيستمهاي اطلاعاتي حسابداري است كه براي گروههاي مختلفي از استفادهكنندگان خارجي اطلاعات مالي، در چهارچوب مشخصي ارائه ميشود.
ازآنـجاييكه سرمايه گذاران و اعتباردهندگان دو گروه اصلي بـرون سـازماني اطـلاعات مالي بشمار مي روند و فراهم كردن اطلاعات مربـوط بـراي اين دو گـروه يكي از رسالت هاي اصـلي مديريت و سيستم هاي حسـابداري مي باشد لذا تصميمات سرمايه گذاران واعتبار دهندگان و استفاده آنها از اطلاعات داراي گستردگي بسيار بيشتري نسبت به ساير گروههاي خارجي ميباشد و به همين دليل تصـميمات انها داراي تاثيرات عمده اي در تخصيص منابع اقتصادي يك كشور است و توجه ويژه به نوع نيازهاي اطلاعاتي اين افراد ضرورت دارد. بـنابـراين گــزارشگـري مـالي بايد اطـلاعـاتي فـراهـم سـازد كـه بـراي سرمايه گذاران و اعتبار دهندگان بالفعل و بالقوه وساير استفاده كنندگان در تصميم گيريهاي سرمايه گذاري واعطاي اعتبار وساير تصميمات مشابه مفيد واقع شود.
گزارشـگري مـالـي تخـصيص مـنابع سرمايه در يك شركت تجاري و قابليت سوددهي آن را افشاء مي نمايد. بديهي است كه اصل افشاء به عنوان يكي از اصول حسابداري كـليه واقـعيت هاي بـا اهـميـت و مـربوط در رابـطه با رويداد ها و فعاليت هاي واحد تجاري را بيان مي نمايد. افشاء كافي ,افشاء مناسب و افشاء كامل اصطلاحاتي است كه در كتب و مقالات حسابداري براي توصيف افشاء به كار ميرود اما متداولـترين آن افـشاء كــافي مـي بـاشد كه حاكي از حداقل افشاي مورد نياز است و يا به عبارتي ديگر مفهوم افشاء كافي بيان كننده اين موضوع است كه صورتهاي مالي نبايد گمراه كننده باشد.
افشاي مناسب به برخورد يكسان با كليه استفاده كنندگان بالقوه در خصوص افشاي اطلاعات مالي دلالت مي كند . ارائه كليه اطلاعات به گونه اي كه تصوير كاملي از فعاليتها و رويدادهاي مالي واحد تجاري را بيان نمايد حاكي از افشاي كامل مي باشد. اگر چه لازم است صورتهاي مالي به نحو كامل ارائه شود اما نبايد حاوي اطلاعات بيش از حد و بي اهميت باشد زيرا ممكن است توجه استفاده كنندگان صورتهاي مالي به اطلاعات جزئي و كم اهميت معطوف و در نتيجه رويدادها و عمليات با اهميت ناديده گرفته شود. در ضمن ميزان افشاي اطلاعات در گزارشگري مالي علاوه بر هماهنگي با نياز و خبرگي استفاده كنندگان گزارشهاي مالي به ويژگيها و معيارهاي مورد انتظار از افشاء نيز وابسته است. از طرفی فناوری اطلاعات و ایجاد سیستمهای اطلاعاتی حسابداری عنصری کلیدی در حذف محدودیت زمانی و مکانی ، دسترسی بهتر و سریع به اطلاعات، به روز بودن و .... است .
بعبارتی ایجاد سیستمهای اطلاعاتی حسابداری کامپیوتری و بسته های نرم افزاری تولید شده توسط شرکتهای صاحب نام ، روش انجام کارها را دگرگون ساخته وباعث شده بستری که بر کاغذ بنا شده بود ، به بسترهای الکترو نیکی تبدیل شود .
این امر در تمام کشورهای و در ارتباط با انواع سازمانها مشهود است . در کشور ما نیز تعداد تولید کنندگان این سیستمهای اطلاعاتی و نرم افزارهای مالی و حسابداری روز به روز افزایش می یابد .
لذا در اين پژوهش با توجه به اينكه موضوع تحقيق (بررسي تاثير بسته های نرم افزاری و سیستم های اطلاعاتی حسابداری بر ميزان افشاء كافي در صورتهاي مالي) ميباشد تلاش داريم تا ارتباط بين بسته های نرم افزاری و سیستم های اطلاعاتی حسابداری و ميزان افشاء كافي در صورتهاي مالي را مورد توجه قرار داده و با توجه به حساسيت موضوع به بررسي بپردازيم.
فصل اول
كليات تحقیق
1-1 مقدمه
انقلاب صنعتي در اروپا باعث بوجود آمدن شركتها و كارخانههاي بزرگ گرديد كه اين شركتها نياز به سرمايههاي زيادي داشتند. تأمين اين سرمايهها از طريق يك يا چند نفر امكانپذير نبود لذا از طريق جذب سرمايههاي كوچك توسط شركتهاي سهامي، اقدام به سرمايهگذاريهاي كلان گرديد. با توجه به ويژگيهاي شركتهاي سهامي عام از جمله قابليت نقل و انتقال آسان سهام اين شركتها، بورسهای اوراق بهادار رونق گرفت و به اين ترتيب استفاده كنندگان از اطلاعات مالي شركتها افزايش يافتند.
امروزه توسعه اقتصادي بر پايه دسترسي به منابع مالي براي سرمايهگذاري استوار ميباشد. اين در حاليست كه تصميم سرمايهگذاران در خصوص سرمايهگذاري، به نوبه خود به وجود يك سيستم اطلاعاتي مناسب بستگي دارد.
حسابداري يك سيستم اطلاعاتي است. اين سيستم اطلاعاتي به عنوان زير مجموعه سيستمهاي اطلاعاتي مديريت، وظيفه پردازش دادههاي مالي را برعهده دارد. اگرچه استفادهكننده بخش عمدهاي از محصولات اين سيستم اطلاعاتي، مديريت يك واحد اقتصادي است، اما مديريت بنا به وظايف و مسئوليتهايي كه در قبال گروههاي مختلف استفادهكنندگان مالي واحدهاي اقتصادي، اطلاعات مختلفي را در اختيار استفادهكنندگان خارج از واحدهاي اقتصادي قرار ميدهد. گزارشهاي مالي سالانه از مهمترين محصول سيستمهاي اطلاعاتي حسابداري است كه براي گروههاي مختلفي از استفادهكنندگان خارجي اطلاعات مالي، در چهارچوب مشخصي ارائه ميشود(عرب مازار يزدي،٬1374 ص18) 1 .
بخش عمده ای از اطلاعاتی که در سازمانها جهت تصمیم گیری مدیران مورد نیاز است ، اطلاعات حسابداری است . بیشتر تصمیمات مدیران در تصمیم گیریها ی اقتصادی و انتخاب راه کارهایی که به حداکثر کردن سود و حداقل نمودن هزینه و قیمت تمام شده منجر میشود را اطلاعات حسابداری تشکیل میدهد . از آنجا که حسابداری در پی اندازه گیری و ارائه اطلاعات اقتصادی به استفاده کنندگان جهت قضاوت و تصمیم گیری های آگاهانه بوده و آن را به عنوان یک سیستم اطلاعاتی می شناسیم ، بنا براین برای موفقیت سازمانها با توجه به اهمیت و تأثیر گذاری گزارشهای قابل استخراج از سیستمهای اطلاعاتی حسابداری ، مدیران در تصمیم گیریهای خودبه بهره وری ها ی صحیح از اطلاعات با کیفیت این سیستم نیاز مندند .
حسایداری یک سیستم اطلاعاتی است و مدیران باید جهت تصمیم گیریهای بهتر اطلاعات مناسب و با کیفیت را از تمام کانالهای رسمی و غیر رسمی به دست آورند .
از طرفی فناوری اطلاعات و ایجاد سیستمهای اطلاعاتی حسابداری عنصری کلیدی در حذف محدودیت زمانی و مکانی ، دسترسی بهتر و سریع به اطلاعات، به روز بودن و .... است .
بعبارتی ایجاد سیستمهای اطلاعاتی حسابداری کامپیوتری و بسته های نرم افزاری تولید شده توسط شرکتهای صاحب نام ، روش انجام کارها را دگرگون ساخته وباعث شده بستری که بر کاغذ بنا شده بود ، به بسترهای الکترو نیکی تبدیل شود .
این امر در تمام کشورهای و در ارتباط با انواع سازمانها مشهود است . در کشور ما نیز تعداد تولید کنندگان این سیستمهای اطلاعاتی و نرم افزارهای مالی و حسابداری روز به روز افزایش می یابد .
از سوی دیگر ، هدفهای صورتهای مالی و منابع حسابداری ایجاب می کند ، اطلاعاتی که صورتهای مالی شركتها فراهم می آ ورد از ویژ گیهای معینی بر خوردار باشد تا در تصمیم گیریهای سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان فعلی و بالقوه و سایر استفاده کننندگان مؤثر واقع شود این ویژگیها را ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری نامیده که عبارتنداز :
1-مربوط بودن : شامل به موقع بودن ، سودمندی در پیش بینی و سودمندی در ارزیابی .
2- فابلیت اعتماد : شامل قابلیت تأ یید ، معتبر بودن (کامل
بودن ، صحیح بودن ، و رجحان محتوا بر شکل )وبی طرفانه بودن
3- قابلیت مقایسه : شامل ثبات رویه و افشای کافی .
4- قابل فهم بودن :ادغام و طبقه بندي ٬ ميزان توان استفاده كننده
فلذا تحولات پیاپی وپیشرفتهای سریع در دامنه فعالیت و انواع واحدهای اقتصادی در جریان است که لزوم تهیه و ارائه اطلاعات مالی مربوط ، قابل اعتماد و قابل مقایسه را توسط واحدهای اقتصادی تشدید کرده است . هم چنین رشد فزاینده پیچیدگیهای جامعه ، نیاز به اطلاعات اقتصادی مربوط با سیستمهای اطلاعاتی و فرآ یندهای مولد اطلاعات را توجیه میکند .
بنا بر این با توجه به قابلیتهای بالقوه سیستمهای اطلاعاتی حسابداری و بسته های آ ماده نرم افزاری به عنوان سیستمهای اطلاعاتی حسابداری کامپیوتری ، در این تحقیق به دنبال بررسی این موضوع میباشیم که استفاده از این فناوری اطلاعاتی نقش و تأ ثیری بر ميزان افشا كافي در صورتها ی مالی دارد یا خیر .
آیا این اطلاعات از ویژگیهای کیفی " مربوط بودن "، "قابلیت مقایسه "و قابلیت اعتماد" و "قابل فهم بودن" برخوردار میباشد تا بتواند نیاز استفاده کنندگان را به درستی بر آورده سازد .
2-1 تاریخچه مطالعاتی
در خارج از کشور آنچه بیشتر مورد بررسی قرار گرفته نقش فناوری اطلاعات بر صورتهای مالی حسابرسی شده بوده است .«گراهام و بالدوین» در سال 2003 بیان کردند که استفاده از اطلاعات در صورتهای مالی می تواند روند قضاوت را تحت تاثیر قرار دهد به عبارت بهتر «مربوط بودن» تحت تاثیر می گذارد .
« تئودرجی ماک» در مقاله ا ی تحت عنوان « مفاهیم ارزش اطلاعات حسابداری» به ضرورت شناخت ارزش اطلاعات تاکید کرده و بیان کرده است ارزش اطلاعات ضرورت به کارگیری مناسب از سیستم های اطلاعاتی حسابداری را ایجاب می کند . ولــيـكن در داخل كــشـور مـقـالاتي تحـت اين عنوان به صورت صـريح وجود ندارد اما در برخي از مقالات و پايان نامه در سطـح بسيار محـدودي اشـاراتي گرديده است از جـمله در رساله دكتري آقاي محمد عرب مازار يزدي تحت عنوان محتواي افزاينده جريانهاي نقدي و تعهدي و نيز پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه ازاد اسلامي واحد بروجرد با عنوان (بررسي تاثير استاندارد هاي حسابــداري ايـران بر سطـح افشاء در شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران).
3-1 بیان مسأله
اهمیت دسترسی به اطلاعات برای اتخاذ تصمیمی صحیح در گذشته به سان امروز مورد توجه قرار نداشت . اما امروزه ، اطلاعات مهم ترین منبع در اختیار مدیربعد از منابع انسانی محسوب میگردد .
از آنجا که افراد در جریان آغاز تصمیم به منابع اطلاعاتی چند گانه متوسل می شوند و با توجه به افزایش حجم و سرعت تولید اطلاعات ، ایجاد نوعی سیستم ضروری است که تمام این اطلاعات را پالایش ، فشرده ، ذخیره و منتقل نماید . و به همین سبب است که نظام اطلاعاتی مدیریت شکل میگیرد.
سیستم اطلاعات حسابداری به عنوان بخشی از این نظام ، رویدادها ی مالی را ، ثبت و تلخیص کرده و سپس به عنوان اطلاعات حسابداری ، جهت پشتیبانی از فرآیند تصمیم گیری مدیریت گزارش می کند .
از سوی دیگر ، انقلاب فناوری و انفجار اطلاعات منطق کسب و کار کلاسیک را زیر سوال برده است .در نتیجه سازمانها ، شرکتها و موسسات ، طیف گسترده ای از گزینه های راهبردی و ساختارهای سازمانی راتجربه می کنند . مدل کسب و کار جاری سازمانها ، ریشه در اقتصاد صنعتی دارد . از این رو تناسب آن با نیازهای امروز مورد تردید است . برخی از صاحبنظران نظرات خود را در قالب سازمان دانش محور مطرح می کنند، دیگران از انتقال به اقتصاد خدمت محور متمرکز بر هوش و خرد سخن به میان میآورند ، بعضی از تمرکزجدی بر شایستگی های محوری و طراحی سازمان به گونه ای بحث میکنند که بهترین وجه آن شایستگی ها را به صورت اهرم نفوذ درآورد . بعضی دیگر نیز طرفدار سازمان منعطف و کوچک اند (دراکر،1993، 52) .
نظریات بیشتری را نیز میتوان برشمرد ولی پیام همگی روشن است و آن اینکه مدلهای جاری راهبرد و ساختار برای پاسخگویی به چالشهای حتمی عصر اطلاعات به طور باور نکردنی نا کافی است .
دسترسی به مفید ترین و مربوط ترین اطلاعات میتواند موجبات بقای واحد اقتصادی را فراهم آورد .
امروزه موسسات و شرکتهای بزرگ و کوچک بسیاری ، از بسته های نرم افزاری تولید شده و ایجاد سیستم های خاص به عنوان سیستمهای اطلاعاتی استفاده مینمایند .
این امر در تمام کشورها و در ارتباط با انواع سازمانها مشهود است . در کشور ما نیز رشد استفاده از بسته های نرم افزاری و ایجاد سیستمهای اطلاعاتی حسابداری روز به روز بیشتر شده و تعداد شرکتها و سازمانهایی که به استقرار آ نها دست میزنند افزایش می یابد .
در چنین فضایی بواسطه اهمیت افشاگري در صورتهای مالی بررسی نقش این سیستم های مستقر شده٬ حایز اهمیت میشود .
4-1 فرضیه های تحقیق
1-4-1 فرضیه اصلی
بسته های نرم افزاری و سیستمهای اطلاعاتی حسابداری بر ميزان افشا كافي اطلاعات در صورتهای مالی در سطح شرکتهای بورسی تأثیر دارند .
2-4-1 فرضیه های فرعی
1- سیستم های اطلاعاتی و بسته های نرم افزاری حسابداری بر ویژگی «مربوط بودن» در ارائه مطلوب صورتهاي مالي تاثیر دارند .
2- سیستم های اطلاعاتی و بسته های نرم افزاری حسابداری بر ویژگی«قابلیت مقایسه» در ارائه مطلوب صورتهاي مالي تاثیر دارند.
3- سیستم های اطلاعاتی و بسته های نرم افزاری حسابداری بر ویژگی« قابلیت اعتماد» در ارائه مطلوب صورتهاي مالي تاثیر دارند.
4- سیستم های اطلاعاتی و بسته های نرم افزاری حسابداری بر ویژگی« قابل فهم بودن» در ارائه مطلوب صورتهاي مالي تاثیر دارند.
5-1 ضرورت انجام تحقیق
از آنجاييكه سهامداران سرمايهگذاران، اعتبار دهندگان و ساير استفادهكنندگان از صورتهاي مالي براي مقاصد تصميمگيري از اطلاعات دروني شركت آگاهي كافي ندارند و همچنين همواره به دنبال كسب اطلاعاتي براي ارزيابي عملكرد و ريسكسنجي شركتهاي مورد نظر خود ميباشند تا بتوانند در آنها سرمايهگذاري كنند، لذا هر ساله شركتها يك سري از اطلاعات مالي و غير مالي خود را در قالب گزارشات مالي افشاء مينمايند كه اين افشا باعث آگاهي سهامدارن از وضعيت مالي و نتايج عملكرد و قدرت انعطا فپذيري مالي شركت در هر دوره ميشود.
از طرفي امروزه تحولات شگرفی درزمینه روشهای جمع آوری وارائه اطلاعات رخ داده و پیشرفتهایی آن فرا گیر شده است . به طوریکه روندهای دگرگونی را در زمینه های مختلف ایجاد کرده است .
مهمترین ویژگیهای آن سرعت زیاد در پردازش داده ها ، دقت فوق العاده زیاد ، سرعت بالای دسترسی به اطلاعات ، به روز بودن ، امکان مبادله ا لکترونیکی اطلاعات با کیفیت بالا ، قیمت فوق العاده ارزان و رو به کاهش است . از طرفی گسترش حجم عملیات و پیچیده تر شدن امور را در پیش داریم .باتوجه به این عوامل دیگر نیازی به توجیه استفاده از آنهادر دنیای امروز نخواهیم داشت و حسابداری نیز ناگزیر است از تمام یا برخی از روشهای نو در ادامه خدمات و وظایف خود استفاده نماید .
زیرا به گفته گری ساندم رئیس سابق انجمن حسابدارن آمریکا ،نقش اطلاعات در جامعه اهمیت بیشتری پیدا کرده است .
پس تهیه کنندگان اطلاعات بویژه حسابدارن باید تهیه کننده اطلاعات مربوط و با کیفیت بالا باشند تا خدمتشان با قیمتهای بالا خریدار داشته باشد ، در غیر این صورت در آینده جایگاهی نخواهند داشت .
بنا براین تحقیقات در این زمینه برای شناخت و تأثیر گذاری سیستمهای اطلاعاتی و نقش آنها در افزایش و ارتقاء کیفیت حرفه و پیشرفت حسابداری وارائه مطلوب صورتهای مالي هم زمان با تحولات اساسی در فناوری اطلاعات لازم و ضروری به نظر می اید.
علاوه براینکه برد وسیع و پر نفوذ سیستمهای خودکار در سازمانها و تأکید فزاینده بر اطمینان از صحت و ایمنی فرآیندها ی مبتنی بر فناوری اطلاعات ،نیاز به متخصصان حسابداری با دانش و مهارتهای کنترل فناوری اطلاعات و ارتباطات را افزایش داده است.
هیأت استانداردهای حسابداری FASB نیز در بیانیه مفاهیم حسابداری شماره 2 حسابداری را به عنوان یک سیستم اطلاعاتی تعریف کرده است . دراین بیانیه همچنین بیان شده که هدف اولیه و اصلی حسابداری فراهم آوردن اطلاعات مفید برای تصمیم گیرندگان است. مطالعه آلبرت و ماک در سال 2000 نیز موید این مطلب است .
همه این موارد نقش و ضرورت ارزیابی این سیستمها ی اطلاعاتی و سطح ارائه مطلوب صورتهای مالی بدست آمده از آنها را معین می سازد .
6-1 اهداف تحقیق
هدف تحقیق را میتوان تعیین میزان تأثیر گذاری بسته های نرم افزاری و سیستمهای اطلاعاتی بر ميزان افشاء كافي در صورتهای مالی نام برد .
اطلاع از میزان نقش بسته های نرم افزاری و سیستمهای اطلاعاتی ما را درانتخاب و استفاده بهینه از آنها در جهت افشا و ارائه مطلوب اطلاعات در صورتهای مالی هدایت میسازد و حتی صرف میزان هزینه جهت استقرار از آنها را توجیه مینماید .
بدیهی است ارزیابی سیستمهای اطلاعاتی حسابداری کامپیوتری و بسته های نرم افزاری با محک مناسب بر ميزان افشا كافي و ارائه مطلوب صورتهای مالی می تواند مورد استفاده مدیران مالی ، حسابداران ، کارگزاران بورس اوراق بهادار ، برنامه نویسان و شرکتهای نرم افزاری مالی و اداری ، کارشناسان سیستمهای اطلاعاتی و حسابرسان باشد تابتوانند تصور صحیحی از اطلاعات کسب شده داشته باشند و تصمیمات درستی را در مواقع لزوم اخذ نمایند .
7-1 حدود مطالعاتی
در این تحقیق حسابرسان معتمد سازمان بورس اوراق بهادار و اساتید و هیئت علمی دانشگاه های دولتی وآزاد در جامعه آماری لحاظ خواهند شد و تأثیر بسته های نرم افزاری و سیستمهای اطلاعاتی حسابداری بر ميزان افشا كافي صورتها ی مالی شرکتهای بورسی تهران در قالب پرسشنامه ای مورد سؤال و بررسی قرار خواهد گرفت .
این تحقیق از نظر زمانی از نوع تحقیقات مقطعی است ، چرا که در یک محدوده زمانی صورت گرفته و واقعیت را در یک برهه زمانی کنکاش میکند
8-1 تعریف واژگان کلیدی
براي ارائه صورتهاي مالي به نحو مطلوب به نحوی که افشای کافی در آن صورت گرفته باشد ، باید اطلااعات ارائه شده دارای ویژگیهای متعددی باشند که چهار رکن اصلی آنها مربوط بودن ، قابل مقایسه بودن ، قابل فهم بودن و قابل اعتماد بودن میباشد.
مربوط بودن: مربوط بودن يكي از ويژگيهاي مهم اطلاعات حسابداري است. كليه اطلاعاتي را كه در تصميم گيري نسبت به يك مساله موثر واقع شود، اطلاعات مربوط مينامند. بنابراين، مربوط بودن را ميتوان در قالب تأثير اطلاعات حسابداري بر تصميمهاي استفاده كنندگان در مورد ارزيابي نتايج رويدادهاي گذشته و پيش بيني آثار رويدادهاي فعلي يا آتي و يا اصلاح انتظارات آنان بيان كرد. اگر چه اين ويژگي در تهيه گزارشهاي برون سازماني و درون سازماني اهميت زيادي دارد، اما اهميت آن در بررسيهاي درون سازماني بيشتر است.
قابل مقايسه بودن: قابل مقايسه بودن به اين معناست كه اطلاعات تهيه شده در يك شركت يا شركتهاي متفاوت بر اساس اصول، روشهاي حسابداري، طبقهبندي، نحوه افشاي حقايق و چارچوب مشابه ارايه شود تا خصوصيات مشابه آنها، مقايسه آنها را امكانپذير سازد. ويژگي قابليت مقايسه مبتني است بر :
الف) رعايت يكنواختي: كه به قابليت مقايسه اطلاعات ارائه شده واحدتجاري در طول زمان اشاره دارد.
ب) همساني رويه ها : كه به قابليت مقايسه نتايج گزارش شده بين دو يا چند واحد تجاري در مقطع يا مقاطع زماني يكسان اشاره دارد.
قابل فهم بودن: اطلاعات مالي بايد براي اشخاصي كه دانش متعارفي از حسابداري دارند قابل فهم و استفاده باشد.
درتهيه صورتهاي مالي بايد از بكارگيري اصطلاحات مبهم و نامانوس پرهيزشود.
قابليت اعتماد: به اعتماد و اتكايي اشاره دارد كه استفاده كننده گان ميتوانند بر اندازه گيريهاي گزارش شده درصورتهاي مالي اساسي داشته باشند.
اما بعلت وجود تضاد بين ويژگيهاي كيفي اطلاعات حسابداري ،اگرچه يك اندازه گيري ممكن است ازقابليت اتكاي زيادي برخوردار باشد ولي از لحاظ نيازهاي استفاده كننده گان مربوط محسوب نشود.
فصل دوم
مروری بر ادبيات تحقيق
1-2 مقدمه
حسابداری را میتوان زبان تجارت دانست که از آن به عنوان ابزار برقراری ارتباط استفاده می شود . در گذشته حسابداری به منظور شناسایی ، اندازه گیری ، ثبت ، طبقه بند ی ، تلخیص و گزارش دهی عملیات مالی مورد استفاده قرار میگرفت . اما همگام با پیشرفت دانش و فن آوری حسابداری نیز متحول شده و در حال حاضر ، از جمله ابزارهای مهم کنترل ، برنامه ریزی و تصمیم گیری محسوب میشود . به همین لحاظ تغییرات عمده ای نیز در نگرش به حسابداری ایجاد شده که از مهمترین آنها دیدگاه «حسابداری به عنوان سیستم اطلاعاتی » است . این تعریف از حسابداری برای اولین بار در سال 1996 توسط انجمن حسابداری امریکا در بیانیه ای تحت عنوان بیانیه نظریه اساسی حسابداری ارائه گردید .
هر سیستم حسابداری باید اطلاعات مربوط به رویدادها ، معاملات و عملیات مالی را پردازش کند و صورتها و گزارشها ی مورد نیاز را فراهم آورد . این کار مستلزم آن است که ابتدا اطلاعات مالی مورد نیاز یا در واقع اطلاعات و گزارشهای خروجی سیستم ، تعیین و سپس اطلاعات ورود ی لازم برای رسیدن به اطلاعات مزبور فراهم شود و سرانجام روشها و وسایلی که میتواند پردازش را انجام دهد، انتخاب گردد .
یکی از انواع سیستمهای حسابداری که پس ازاین به آن اشاره خواهیم کرد ، سیستمهای حسابداری کامپیوتری میباشد که با استفاده از بسته های نرم افزاری در جهت طبقه بندی٬ تلخیص و گزارش دهی صورت های مالی گامی اساسی بر خواهد داشت
اطلاعات مفید حسابداری که از این طریق جهت استفاده کنندگان تهیه میگردد باید دارای ویژگیهای زیر باشد :
1- قابل فهم بودن :
اطلاعات حسابداری باید برای مدیران قابل فهم باشد ، دانش مالی و نحوه ارائه اطلاعات با این ویژگی در ارتباط است .
2 – مربوط بودن :
اطلاعات حسابداری باید با مسأله یا تصمیم در دست بررسی مرتبط باشد . اطلاعاتی که به موقع تهیه و در ازریابی تصمیمات گذشته و پیش بینی های آ ینده موثر واقع شود ، مربوطه محسوب میشود .
3-قابل اتکا بودن :
اطلاعاتی قابل اتکا است که عاری از خطا و جانبداری باشد . کامل بودن ، صحییح بودن ، بیطرفانه بودن ، و قابلیت تأیید داشتن از نشانه های قابل اتکا بودن اطلاعات حسابداری میباشد .
4- قابل مقایسه بودن :
استفاده کنندگان بایستی بتوانند اطلاعات حسابداری را در طول زمان ، مورد مقایسه قرار دهند و نیز بتوانند وضعیت مالی و نتایج عملیات موسسه های دیگر را باموسسه خود مقایسه کنند .
در این پژوهش نقش سیستمهای اطلاعات حسابداری بر مطلوبيت ارائه صورتهای مالی مورد ارزیابی قرار میگیرد .
2-2تعاریف عملیاتی
1-2-2 تعریف سیستم اطلاعات
یک سیستم اطلاعات که گاهی اوقات سیستم پردازش داده نامیده میشود یک سیستم مصنوعی است که متشکل از مجموعه کاملی از مولفه های دستی و رایانه ای میباشد که برای جمع آوری ، ذخیره و اداره داده ها و تهیه اطلاعات مورد نیاز کار بران تهیه شده است شکل زیر اجزا فعال یک سیستم اطلاعات را نشان میدهد .
شکل 1-2 اجزاء فعال یک سیستم اطلاعات
1-1-2-2 تعریف سیستم اطلاعاتی مدیریت
سیستم اطلاعاتی مدیریت نوعی سیستم مصنوعی است که شامل مجموعه ای از مولفه های رایانه ای و دستی میباشد که برای تسهیل عملیات یک شرکت و حمایت از فرایند تصمیم گیری ازطریق اطلاعاتی که مدیران میتوانند برای برنامه ریزی و نظارت بر فعالیتهای شرکت استفاده نمایند ، ایجاد شده است .
یک سیستم اطلاعاتی مدیریت نسبت به یک سیستم اطلاعات ساده هدف بالا تری را دارد . سیستم اطلاعاتی مدیریت از اطلاعات برون داد جهت اتخاذ تصمیم میکند .
شکل زیر مولفه های یک سیستم اطلاعاتی مدیریت را به تصویر می کشد.
شکل 2-2 مولفه های یک سیستم اطلاعاتی مدیریت
2-1-2-2 سیستم های اطلاعاتی حسابداری
سیستم اطلاعاتی حسابداری بخشی اساسی از سیستم اطلاعاتی مدیریت است که داده های (ورودی های )بدست آمده از رویدادهای مالی را دریافت نموده و پس از انجام پردازش روی آنها ، اطلاعات مالی مفید برای استفاده کنندگان ( درون سازمانی یا برون سازمانی ) ارائه میدهد .