بخشی از مقاله
چکیده
ایجاد و توسعه روزافزون بنگاههاي اقتصادي نیازمند تامین منابع مالی قابل ملاحضه است. از آنجایی که یکی از اهداف مهم مدیریت و تصمیمات سرمایه گذاري، حداکثر نمودن ثروت سهامداران است، مدیران به دنبال یافتن راههاي تامین منابع مالی براي رسیدن به این هدف هستند. بدین منظور در این پژوهش سعی گردیده که به شناسایی موثرترین روش تامین مالی شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش بشA بپردازیم.
روش پژوهش حاضر قیاسی- استقرایی، بدین معنی که چارچوب نظري و پیشینه پژوهش از راه مطالعات کتابخانه اي، مقالات و سایتها بصورت قیاسی و جمع آوري دادهها براي تایید یا رد فرضیه ها از استدلال استقرایی استفاده میشود.
همچنین پژوهش مورد نظر از لحاظ اینکه بر پایه داده ها ي واقعی صورت میگیرد از جمله تحقیقات تجربی است.در این تحقیق بعد از جمع آوري نظرات کارشناسان مالی و خبره سازمان بورس اوراق بهادار تهران به وسیله پرسشنامه طراحی شده بر اساس روشهاي تامین مالی که شامل انتشار سهام، انتشار اوراق مشارکت، وام بانکی، که همگی جزء منابع خارجی هستند و منابع داخلی است. و همچنین فاکتورهاي موثر بر آن ها شامل: ریسک، بازدهی، نقدشوندگی، سود
نقدي و نرخ رشد در نظر گرفته شده است.و گزینههاي تحقیق نیز بر اساس روش فرآیند تجزیه و تحلیل شبکهجبشAض و با استفاده از نرم افزارکغپطکططکخ طکژأح روشهاي تامین مالی شرکتهاي پذیرفته شده در بورس
اوراق بهادار تهران اولویت بنديشود می . بر اساس نتایج بدست آمده منابع داخلی مهمترین منبع تامین مالی انتخاب شده است.
واژگان کلیدي: بورس اوراق بهادار، شرکتهاي سرمایهگذاري، منابع مالی، نهادهاي مالی، بشA
مقدمه
نحوه تامین مالی بر حسب شرایط اختصاصی و یا محیط فعالیت شرکتها متفاوت و در برخی موارد با محدودیتهاي جدي و مشکلات فراوان همراه است.
شناسایی و انتخاب منابع تامین مالی، توان شرکتها در نیل به هدفهاي استراژیک را تقویت میکند.[1]
تصمیمات تأمین مالی که در نهایت بافت یا ساختار مالی شرکت را تعیین می کند از اهمیت چشمگیري برخوردار است. زیرا چنین تصمیماتی منجر به دستیابی یا عدم دست یابی شرکت به ساختار مالی بهینه میگردد. ساختار مالی بهینه موجب حداقل نمودن هزینه تأمین مالی یا هزینه سرمایه و به تبع آن افزایش ارزشسهام شرکت میگردد. بنابراین با توجه به اهمیت دستیابی به ساختار مالی بهینه یا مطلوب ، باید دید که شرکتها چگونه و از چه راهی می توانند به این مهم دست یابند .[2]
مؤسسات و بنگاههاي اقتصادي به ویژه فعالان در بخش صنعت، براي ادامهي حیات و فعالیتهاي تولیدي خود و همچنین توسعهي فعالیتھا، به سرمایهھاي کلان نیاز دارند. همچنین، این مؤسسات و بنگاههاي اقتصادي براي تأمین سرمایهي مورد نیاز خود وابستگی شدیدي به بازارهاي مالی دارند. نقش این بازارها در اختیار گذاشتن سرمایههاي لازم براي مؤسسات و شرکتها است .[3]
شرکتها در تصمیمات تامین مالی، با دو منبع تامین مالی داخلی و تامین مالی خارجی رو به رو هستند.
منابع مالی داخلی، شامل جریانهاي وجوه نقد حاصل از فعالیتهاي عملیاتی، فروش داراییها و سود انباشته و منابع مالی خارجی در بر گیرنده وجوه تحصیل شده از طریق بازار مالی مانند، انتشار سهام جدید، اوراق مشارکت
æ دریافت تسهیلات مالی از بانک هستند. مدیران بایستی تصمیم بگیرند وجوه مورد نیاز خود را چگونه تامین کنند
æ منابع مالی در دسترس را چگونه مصرف کنند.[4]
بنابراین با توجه به رقابت شرکت ها در جذب سرمایه و ایجاد برتري رقابتی، شناسایی اولویت روشهاي تامین مالی و انتخاب روش مناسب در راستاي به حداکثر رسانیدن ثروت سهامداران از اهمیت زیادي برخوردار است.
روش بررسی
روش پژوهش حاضر، بنیادي از نوع قیاسی-
استقرایی می باشد، بدین معنی که چارچوب نظري و پیشینه پژوهش از راه مطالعات کتابخانهاي، شامل کتب، مجلات هفتگی، ماهنامه، فصلنامه و انتشارات مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، پایان نامهها ي تحصیلی و رسالههاي پژوهشی مربوط و .....بصورت قیاسی و جمع آوري دادهها براي تایید یا رد فرضیهها از استدلال استقرایی استفاده می شود. از سوي دیگر، این تحقیق به دلیل اینکه در جستجوي دستیابی به یک هدف علمی است و اطلاعات سودمندي را در زمینه واقعیات موجود به دست می دهد ماهیت کاربردي نیز دارد و ازنتایج کسب شده میتوان به مدیران شرکتها در جهت انتخاب بهترین گزینه براي تامین مالی شرکت ها کمک کرد.
همچنین پژوهش مورد نظر از لحاظ اینکه بر پایه دادههاي واقعی صورت می گیرد از جمله تحقیقات تجربی است.
جامعه آماري این تحقیق مدیران و کارشناسان مالی و خبره سازمان بورس اوراق بهادار تهران است و براي نمونه تحقیق تعداد 90 پرسشنامه بین کارشناسان مالی و خبره سازمان بورس اوراق بهادار پخش میشود و نظر هر یک در مورد روش تامین مالی شرکتها با توجه به معیارها مشخص شده خواسته میشود. در این تحقیق بعد از جمع آوري نظرات کارشناسان خبره به وسیله پرسش نامه طراحی شده بر اساس روشها ي تامین مالی
و همچنین فاکتورهاي موثر بر آنها بر اساس روش
فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه (ANP) و با استفاده از نرم افزار Super Decisions موثرترین روش تامین مالی
شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران اولویت بندي میشود.
فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه (ANP)
یکی از تکنیکهاي اولیه در تکنیکهاي تصمیم گیري چند معیاره همان AHP میباشد که براي حل اکثر مسائل پیچیده مناسب است. AHP ، توسط ساعتی در سال 1980 و به عنوان روشی براي حل مساعل تصمیم گیري اقتصادي اجتماعی مطرح گردید و پس از آن براي حل طیف گستردهاي از مسائل تصمیم گیري بکار گرفته شد. AHP ، یک بستر گسترده را فراهم کرده است تا از این طریق بتوان تمام مسائل با خواص حسی بودن، عقلانی بودن، غیر عقلانی بودن با وجود چند هدفه بودن و چند معیاره بودن و چند تصمیم گیرنده بودن را در شرایط قطعی یا نامطمئن و در حضور گزینههاي مختلف حل نماید.[5 ]
فرض اصلی در AHP استقلال عملیاتی قسمت بالایی در ساختار سلسله مراتبی از قسمت پایینی و از معیارهاي هر سطح یا طبقه است 6]، 7، 8، .[9 (بزداق و همکاران ،2003؛کهرمان و همکاران ،2003؛کهرمان و همکاران 2006؛ تولگا و همکاران .(2005 بسیاري از مسائل تصمیم گیري را نمی توان در یک ساختار سلسله مراتبی جاي داد و این به دلیل تعاملات بین فاکتورهاي مختلف است که بعضا فاکتورهاي سطح بالا وابستگی خاصی به فاکتورهاي سطح پایین دارند. ساختاربندي یک مسئله با وابستگیهاي عملیاتی به ما اجازه می دهد بازخوردي بین خوشههاي شناسایی شده در سیستم شبکه دریافت گردد .[5]
ANPکه همچنین بوسیله ساعتی معرفی شده یک تعمیم از AHP میباشد در حالیکه AHP چارچوبی را با یک رابطه AHP سلسله مراتب تک بعدي ارائه کرد و
ANPروابط میانی پیچیده را درمیان سطوح تصمیمها و ویژگیها ممکن ساخت. روش بازخورد ANP جایگزین سلسله مراتب ها با شبکههایی است که در آن رابطهها میان سطوح در قسمتهاي بالاتر یا پایین تر غالب یا تابع، مستقیم یا غیر مستقیم به آسانی ارائه شده است
(مید و سارکیس ، 1999مثلاً). نه تنها اهمیت معیارها و اهمیت راه حلها را معین میکند بلکه همچنین اهمیت راه حلها ممکن است تاثیر بسزایی براهمیت معیارها داشته باشد .[10] بنابراین یک ساختار سلسله مراتبی با یک شکل بالا به پایین خطی براي سیستم پیچیده نمی باشد .[11]
ANP یک مدل تصمیم گیري است که بر مبناي ریاضیات و الگوریتم روانشناسانهي انسان بنیان گذاشته شده و با ساختار اساسی ذهن منطبق است (کمال آبادي، امیرآبادي و محمدي پور، .(1389 این روش بر اساس تحلیل مغز انسان براي مسائل پیچیده و فازي با ساختار غیر ردهاي و به منظور اصلاح روش AHP ارائه شده است.
در این روش پس از برپایی یک ساختار غیر ردهاي و تعیین ارتباط منطقی بین سطوح مختلف تصمیم، ساختار موجود به N زیر مجموعه تقسیم شده و سپس از طریق مقایسات زوجی، ماتریس قضاوت براي سیستم بازخورد تشکیل میشود .[12]
بسیاري از مشکلات تصمیم گیري را نمی توان از لحاظ سلسله مراتبی ساختار یافته حل کرد زیرا آنها مستلزم تعادل عوامل متعدد با عوامل سطح بالا بستگی به عوامل سطح پایین میباشند 13]، .[10
ساعتی روش AHP را براي حل مسائلی در حالت استقلال بین گزینهها و معیارها و روش ANP را براي
حل مسائلی که وابستگی بین گزینهها یا معیارها دارند را پیشنهاد کرده است .[5]
در شکل 1 قسمتهاي الف و ب تفاوت ساختاري بین سلسله مراتب و شبکه را نشان میدهد. جهت کمان وابستگی را نشان میدهد در حالی که حلقه ها، همبستگی داخل بین عناصر را در یک خوشه یا گروه نشان میدهد. همان طور که مشاهده میشود ساختار سلسله مراتبی حالت خاص و ویژهاي از ساختار شبکهاي میباشد .[14]
