بخشی از مقاله
چکیده
هدف این تحقیق بررسی رابطه محافظه کاری در گزارشگری مالی و احتمال ارتکاب تقلب توسط شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد .نمونه آماری این مطالعه متشکل از81 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار برای دوره زمانی 1393-1390 می باشد. پس از بررسی سه شاخص شناسایی نادرست درآمدها، بیان بیشتر از واقع داراییها، دستکاری در بدهی ها به عنوان عوامل ارتکاب تقلب در شرکت ها برای پژوهش که با استفاده از رگرسیون لجستیک مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تحقیق حکایت از رابطه معنی دار و معکوس شناسایی نادرست درآمدها، بیان بیشتر از واقع داراییها، دستکاری در بدهی ها با محافظه کاری در گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می باشد.
مقدمه و بیان مسئله
محافظه کاری به عنوان یکی از اصول محدود کننده حسابداری، سالهاست که مورد استفاده حسابداری می گیرد و به رغم انتقادهای فراوان بر آن، همواره جایگاه خود را در میان سایر اصول حسابداری حفظ کرده است. از این رو می توان از محافظه کاری به عنوان ساز و کاری نام برد که اگر به درستی به کار رود، منجر به حل بسیاری از مسائل شرکت ها شود،بنابراین به نظر می رسد که شرکت ها نه تنها وظیفه انجام فعالیت اقتصادی را بر دوش خود دارند، بلکه مجبور به گزارشگری در مورد نتایج فعالیت خود می باشند و به همان میزانی که انتظار می رود در انجام فعالیتهای اقتصادی ، سعی در کاهش هزینه و درآمدهای خود داشته باشند، تلاش می کنند گزارشگری مالی خود را در جهتی هدایت نمایند که تفسیر کنندگان از صورتهای مالی موجب انتقال ثروت به خارج از شرکت نشوند.
به عبارت دیگر شرکت ها، جدای از ارائه صادقانه نتایج عملیات و وضعیت مالی که مورد نظر نهادهای تدوین کننده استانداردهای حسابداری می باشند، به عواقب اقتصادی گزارشات مالی نیز توجه می کنند.توجه به عواقب اقتصادی موجب می شود که صورت های مالی، دیگر ارائه صادقانه نتایج فعالیت های شرکت نباشند. عدم ارائه صادقانه نتایج عملیات، عموماً خود را به شکل ارائه سود کمتر یا بیشتر از واقع نشان می دهد. و یکی از عواقب گزارشات مالی در روش های حسابرسی، به منظور شناخت و ارزیابی عوامل و مصادیق و همین طور پیشگیری و کشف تقلب سبب شده این معضل اقتصادی همواره به عنوان موضوعی بحث برانگیز و حائز اهمیت در حرفه حسابداری و حسابرسی باقی بماند.
رسوایی های مالی شرکت هایی همچون انرون، ورلدکام و ... تنها نمونه هایی از رسوایی های بزرگی است که بازار سرمایه آمریکا را در آغاز هزاره سوم دچار نوسان کرد و حرفه حسابرسی را در اعتبار بخشی به صورتهای مالی زیر سوال برد که نهایتا به سلب اعتماد جامعه از حسابداران و حسابرسان انجامید. رسوایی های اخیر علاوه بر آسیبی که به سرمایه گذاران، تامین کنندگان منابع مالی، حسابرسان و... وارد آورد، موجب تحمیل هزینه های گزافی بر دوش افتصاد، خصوصا در جامعه آمریکا شد که می توان آنها را در رده های اول هزینه های یک کشور جستجو نمود.
علاوه بر آسیب افراد داخل و خارج از شرکت از ارتکاب تقلب، کاستن اعتبار صورت های مالی مستقل و بازارهای مالی اثر منفی گسترده ای است که تقلب بر روی کارکردهای بازار دارد و نهایتاً به افزایش ریسک کاهش کارآمدی بازار منتج می گردد - پرولز و لوجی، . - 2011 ایران نیز از رشد و آسیب این پدیده اقتصادی مستثنی نبوده است؛ به گونه ای که در دوهه اخیر ارتکاب تقلب، بحث غالب مطرح بازارهای مالی و نهادهای اقتصادی- اجتماعی داخلی بوده است.
همچنین تقلب های مالی سال های اخیر که نمونه بارز آن اختلاس 3 هزار میلیاردی گروه آریا است؛تاثیر بسزای مستقیم و غیر مستقیمی روی بازارهای مالی داخلی داشته اند. با توجه به مطالب فوق، در این پژوهش به بررسی رابطه محافظه کاری در گزارشگری مالی و احتمال تقلب توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته می شود که هم از جنبه بدیع بودن حائز اهمیت است و هم در جهت کنترل و پبشگیری از تقلب در صورت های مالی، و تقلب در گزارشات مالی، کاربرد خواهد داشت.
اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
درسالهای اخیر تقلب در شرکتها منجر به هزینههای گزاف میلیونی شده است. تنها درامریکا و انگلستان میزان تقلبهای گزارششده به میلیاردها دلار سرمیزند، هرچند گفته میشود اینگزارشها شاید تنها 10درصد از کل تقلبها را شامل شود. شواهد گویای آن است که موضوع تقلب در شرکتها مشکلی جدی است. این تقلبها، بهویژه هنگامی که مدیران و کارکنان ارشد شرکتها مرتکب آن میشوند، معمولا» زمانی ازپرده بیرون میافتد که شرکتها بهطور غیرمنتظره دچار مشکلات حاد میشوند. در این مواقع است که این سئوال مطرح میشود که حسابرسان کجا بودهاند؟ نقش حسابرسان مستقل در کشف و گزارش تقلب در شرکتها موضوعی بحثانگیز است. اظهارنظرهای حرفهای حسابرسان متفاوت است و به همین سبب برای کاهش فاصله انتظارات از عملکرد حسابرسی، بیشترین میزان همکاری ضرورت پیدا میکند.
