بخشی از مقاله
كمرويي
پيشگفتار
كمرويي يك ناتواني و معلوليت فراگير اجتماعي است. در هر جامعه درصد قابل توجهي از كودكان ، نوجوانان و بزرگسالان با اين اختلال رفتاري و عامل بازندة رشد شخصيت اجتماعي مواجه هستند. در بسيار از مواقع كمرويي «اصلي ترين مانع شكوفايي قابليتها ، خلاقيتها و ايفاي مسئوليتهاست.»
بنابراين نبايد پديدة كمرويي به عنوان يكي از اساسي ترين آفات رشد متعادل در خانواده و جامعة اسلامي ، فراگير شود. بدون ترديد اختلال كمرويي ، قابل پيشگيري و درمان است.
كمرويي چيست ؟
هيچ تعريف واحدي براي كمرويي كفايت نمي كند زير براي افراد مختلف داراي معاني مختلف است اما به طور كلي كمرويي يك توجه غير عادي و مضطربانه به خويشتن در يك موقعيت اجتماعي است كه در نتيجة آن فرد دچار نوعي تنش رواني ـ عضلاني شده ، شرايط عاطفي و شناختي اش متأثر مي گردد و زمينة بروز رفتارهاي خام و ناسنجيده و واكنشهاي نامناسب در وي فراهم مي شود.
به ديگر سخن پديدة كمرويي به يك مشكل رواني ـ اجتماعي و آزاردهندة شخصي مربوط مي شود كه همواره به صورت يك ناتواني يامعلوليت از مواجه شدن با ديگران.
شناخت كمرويي
كمرو بودن به معناي ترسيدن از مردم است ، به خصوص ترس از افرادي كه به دلايلي از نظر عاطفي تهديد كننده به شمار مي آيند. بيگانگان به دليل تازگي حضورشان يا عدم اطمينان به آنان ؛ مسئولان با قدرت و افراد جنس مخالف. همانگونه كه لنگيدن ناتواني جسماني است ، كمرويي را مي توان يك ناتواني ذهني دانست و نتايج آن م يتوانند ويرانگر باشند.
كمرويي ملاقات با افراد جديد ، دوستيابي يا كسب لذت واقعي از تجربيات خوب را دشوار مي سازد.
كمرويي مانع دفاع از حقوق حقة خويش و ابراز عقيده و بيان ارزشهاي فردي مي گردد.
كمرويي ارزيابي مثبت از نقاط قوت شخصيت شما را محدود مي سازد.
كمرويي خودآگاهي و اشتغال شديد فكر به نحوة ارائة واكنشهاي فردي را تقويت مي كند.
كمرويي تفكر روشن و برقراري ارتباط ثمر بخش را دشوار مي سازد.
احساسات منفي مانند افسردگي ، اضطراب و احساس تنهايي از همراهان كمرويي هستند.
كمرويي پديدة جهاني است
خبر خوب اين است كه شما تنها نيستيد كه احساس كمرويي مي كنيد . هركسي در بعضي شرايط احساس كمرويي مي كند. بيش از 80 درصد افرادي كه در پرسشنامه استن فورد مورد سئوال قرار گرفتند در آمريكا پاسخ دادند كه در برخي مقاطع زندگي خود خجالتي بوده اند ، خواه در حال حاضر يا در گذشته يا هميشه . از اين عده بيش از 40 درصد خود را در حال حاضر خجالتي ارزيابي كردند و اين بدان معني است كه چهارنفر از هر ده نفري كه ملاقات مي كنيد يا 84 ميليون آمريكايي! و حدود يك چهارم افراد يا 4% خود را به عنوان كمروي هميشگي ذكر كردند.
انسان ، مهارتهاي اجتماعي و كمرويي
انسان اصالتاً موجودي است اجتماعي و نيازمند برقراري ارتباط با ديگران. بسياري از نيازهاي عالية انسان و شكوفا شدن استعدادها و خلاقيتهايش فقط از طريق تعامل بين فردي و ارتباطات اجتماعي مي تواند ارضاء شود و فعليت يابد. در دنياي پيچيدة امروز ، يعني در عصر ارتباطات سريع و پيوندهاي اجتماعي ، ضرورت هرچه بيشتر تعاون و همكاريهاي ملي و همفكريهاي علمي و تكنولوژي برتر ، بدون ترديد پديدة كمرويي يك معلوليت اجتماعي است.
كمرويي از ديدگاه بين فرهنگي
پديدة كمرويي در بين افراد ، خانواده ها و در كشورهاي مختلف و از ديدگاه مطالعات بين فرهنگي ، حاكميت نظامهاي ارزشي متفاوت و غالب بودن بعضي اهداف خاص تربيتي در خانه و مدرسه نيز بسيار مهم و قابل توجه است. كودك يا نوجواني ممكن است از نظر روان شناسي اجتماعي فردي كمرو باشد ، اما از نظر خانواده يا مدرسه به عنوان يك كودك يا نوجوان مؤدب و متين تلقي گردد. به عبارت ديگر بعضي ها افراد كمرو را انسانهايي ساكت مودب و محترم ميدانند و تصور مي كنند كه اين قبيل افراد ، شهروندان سالم و بي آزاري هستند و برخي نيز افراد كمرو را انسانيي مطيع ، حرف گوش كن ، مستعد و مقبول اجتماع مي دانند.
بعضي نيز كمرويي را براي دختران امري عادي و صفتي مثبت تلقي مي كنند و آن را براي پسرها يك ويژگي يا منش ناپسند مي دانند ، در حالي كه كمرويي همان گونه كه يك معلوليت اجتماعي و مانع رشد مطلوب شخصيت است و براي دو جنس امري است نامطلوب و نابهنجار
كمرويي اضطراب اجتماعي
بسياري از محققان و متخصصان ، ريشه اصلي كمرويي را در ترس يا اضطراب اجتماعي مي دانند . اضطراب يعني ناآرامي كاهش اعتماد به نفس ، كاهش برقراري ارتباط با ديگران ، دل مشغولي مفرط و ريشه اش دروني و رواني است و در مراحل رشد شخصيت پديدار مي شود و همان گونه كه ذكر شد پاسخي براي تهديدي ناشناخته و نامشخص و داراي جنبة تعارضي و غالباً مزمن است.
هنگامي كه چنين اضطرابي بر وجود فرد مستولي شود ، اعتماد به نفس كاهش مي يابد ، قدرت نگرش واقع بينانه و برقراري ارتباط متقابل با ديگران به حداقل مي رسد و احساس گريز از ارتباطات معمول اجتماعي و دل مشغولي هاي مفرط ، شخصيت فرد را فرا مي گيرد.
كمرو كيست ؟
بعضي ها مي گويند كمرويي فقط عارضه دوران كودكي است . معهذا تحقيق ما اين باور را رد مي كند . كمرويي در ميان دانش آموزان خردسال شايعتر از بزرگسالان است ، بسياري از بزرگسالاني كه خود را غير كمرو مي بينند با برنامه ريزي بر كمرويي دوران كودكي خود غلبه كرده اند ، در ميان كودكان آشكارتر باشد ، زيرا آنان عموماً نسبت به بزرگسالان در معرض بررسي دقيقتر روزانة اعمالشان قرار دارند. اما كمرويي در ميان بخش قابل ملاحظه اي از جمعيت بزرگسالان ادامه مي يابد.
برخي شواهد تحريك آميز نشان مي دهند كه در دوران نوجواني كمرويي بيشتر در ميان دختران پديد مي آيد تا پسران. شايد دليل اين امر آن باشد كه نياز به محبوب بودن در مدرسه و از نظر جسماني جذاب بودن به گونه أي جا افتاده است كه فشار بيشتري بر دختران وارد مي شود تا پسران و مي توان گفت پديدة كمرويي در بين بزرگسالان و افراد مسن پيچيده تر است .
يك از تعميمهاي كاذب اين است كه تعداد زنان خجالتي از مردان بيشتر است كه احتمالاً بر پاية ملاحظاتي چون قاطعتر بودن ، پرخاشگربودن و قابل رويت بودن در تقابلات اجتماعي پديد آمده است. اطلاعات ما هيچ تفاوتي را از نظر شيوع كمرويي ميان جنسيتهاي مختلف نشان نمي دهد. برحسب فرهنگهاي مختلف تفاوتهايي موجود است.
عمل كمرويي و ويژگي هاي رفتاري افراد كمرو
شما تاكنون اساس كرده ايد كه گونه هايتان داغ شود ، كف دستهايتان عرق گند و يا از نگاه كردن به چشمهاي معلمتان شرم كنيد . شما تاكنون احساس كرده ايد كه از محبت كردن بيزاريد و يا اينكه مي لرزيد و كارهايي از قبيل بازي با موي سرتان وقتي پيرامون ديگران هستيد ، انجام مي دهيد ؟
اگر شما به هريك از اين سوالات جواب مثبت بدهيد ، اين اتفاقات نشان مي دهد كه شما حداقل يك بار احساس كمروئي كرده ايد.
از نظر زيستي و فيزيولوژيكي نشانه ها يا علائم مشتركي در ميان غالب افرادي كه به طور جدي دچار كمرويي هستند ، مشاهده مي شود. بديهي است كه نشانه هاي فيزيولوژيك در افراد كمرو عمدتاً روان تني است و در نتيجة شرايط خاص رواني حاكم بر رفتار ايشان ظاهر مي گردد.
به علائم فيزيولوژيكي نظير ك تشديد ضربان قلب ، سرخ شدن چهره ، حالتهاي اضطرابي ، اختلال در ريتم تنفسي تنش عضلاني ( به علت خود توجهي فوق العاده زياد) تغير در تن صدا اشاره كرد. همچنين بعضي رفتارهاي اضطرابي و يا رفتارهاي رواني ـ حركتي مانند : گريه كردن ، رو برگرداندن از غريبه ها و چسبيدن به فرد آشنا بيشتر در كودكان كمرو مشاهده مي شود علاوه بر اين فرار
كردن از جمع غريبه ها ، مخفي كردن خود از انظار اطرافيان غريبه و نا آشنا ، خجالت كشيدن و به لكنت افتادن با حداقل كلمات سخن گفتن ، بريده و كم حرف زدن ن بيشتر عبوس بودن و كمتر لبخند زدن ، مضطرب و دستپاچه شدن ، گوش خود را كشيدن و … از ديگر ويژگيهاي افراد كمروست . تقريباً نيمي از افراد كمرو مي گويند كه برقراري ارتباط چشمي براي آنان بسيار دشوار يا غير
ممكن است. قابل توجه است كه هريك از ما شايد اين واكنشهاي جسماني را تجربه كرده باشيم اما افراد كمرو فكر خود را بر اين نشانه هاي جسماني متمركز مي كنند . در واقع گاهي اوقات حتي قبل از وارد شدن به موقعيتي كه ممكن است در آنان احساس كمرويي ايجاد نمايد ، دچار كمرويي مي شوند. آنان ابتدا علائم را تجربه مي كنند و فقط به مصيبت مي انديشند و تصميم مي گيرند از آنان پرهيز كنند.
شيوع كمرويي
بررسيهاي انجام شده حاكي از آن است كه تمامي افراد كمرو در همة موقعيت ها و شرايط اجتماعي يكسان واكنش و رفتار مشابهي از خود نشان نمي دهند و ميزان و درجات احساس كمرويي ايشان كاملاً متفاوت است .
به طور كلي حداقل پديدار شدن كمرويي هنگامي است كه فرد كمرو با مخاطبان آشنا و صميمي و خردسال در كانوني همچون خانواده سرو كار دارد. و حداكثر تبلور با تظاهر كمرويي افراد غريبه و متنفذ و مقتدر ، ملزم به صحبت كردن و توضيح و گفت و شنود صريح مي شود.
درصد فراواني كمرويي افراد در موقعيت ها و شرايط مختلف :
درصد فراواني
1ـ حضور در جمع بزرگي از افراد غريبه و مقتدر و ملزم بودن به صحبت و پاسخ دادن به سوالات جمع 75
2ـ حضور در جمع بزرگي از افراد غريبه 70
3ـ مواجه شدن (هم صحبت شدن ) با جنس مخالف 64
4ـ حضور در ميان جمعي كه نسبت به فرد كمرو ، موقعيت تحصيلي و اجتماعي برتري دارند 58
5ـ حضور در موقعي هاي اجتماعي جديد 57
6ـ به طور كلي حضور در موقعيت هاي معمولي اجتماعي 56
7ـ حضور در هر موقعيتي كه بايد مصممانه و قاطعانه نظر داد (جمع دوستان در مدرسه ، محل كار و ..) 54
حضور در موقعيتي كه فرد مورد ارزيابي و قضاوت ديگران واقع مي شود 53
اثر كمرويي بر روي بعد شناختي و بعد عاطفي ـ رواني ـ اجتماعي
در بعد شناختي كمرويي پايدار مي تواند منجر به يك ترس و تنش عمومي شود و كودك يا نوجوان كمرو اعتماد به نفس و جرأت تجربه ي هيچ كار تازه أي را پيدا نكند و در نتيجه عملكرد و پيشرفت او به طور معني داري پائين تر از سقف توانائي اش ظاهر گردد. كمرويي موجب افزايش فوق العاده خود توجهي و اشتغال ذهني فرد كمرو نسبت به واكنش هاي خويش مي گردد ، به گونه أي كه شخص از هرگونه تفكر مولد و خلاق باز مي ماند.
