بخشی از مقاله
نقش خاک در حبوبات آبي
الف- توصيه بر اساس آزمون خاك
در مورد حبوبات نكته اي كه حائز اهميت است امكان همزيستي آنها با باكتري ريزوبيوم است كه اين باكتريها قادر به تثبيت بيولوژيكي ازت مي باشد بنابرين مي توان با تلقيح بذر اين گياهان با باكتري ريزوبيوم در كوددهي آنها صرفه جويي كرد با اين حال براي اين محصولات مقداري كود از ته بصورت شروع كننده ( starter ) داده مي شود كه اين مقدار حدود 50 تا 100 كيلو اوره در هكتار مي باشد در صورت موجود باكتري مورد نظر در خاك ويا تلقيح بذر با باكتري ديگر احتياجيبه كوددهي نمي باشد اين نكته را بايد در نظر گرفت در صورت كوددهي از ته ريز وبيوم ها در خاك و ريشه گياه ناتوان شده وقادر به همزيستي با گياه نمي باشد بنابرين در مورد توصيه كودي آنها بيشتر به فسفر ، پتاسيم ، گوگرد و عناصر ريز مغذي توجه شود در تحقيقات انجام شده حد بحراني فسفر وپتاسيم به صورت زير بر آورد شده است .
جدول 14 ـ حد بحراني فسفر و پتاسيم در حبوبات
براساس حدود بحراني بدست آمده براي حبوبات مي توان توصيه كودي نمود .
جدول 15 ـ توصيه كودي براي كشت حبوبات براساس آزمون خاك
ب ـ توصيه عمومي
جدول 16 ـ توصيه هاي عمومي كودي براي عناصر پر مصرف و كم مصرف در زراعت حبوبات ( بر حسب كيلو گرم در هكتار )
در صورت استفاده از كود كامل ماكروتوصيه هاي كودي بصورت ذيل خواهد بود :
ـ كود كامل ماكرو به ميزان 200 كيلو گرم در هكتار قبل از كشت
ـ سولفات روي 40 كيلو گرم در هكتار
ـ سولفات منگنز 40 كيلو گرم در هكتار
ـ كود ميكروي كامل با غلظت 3 در هزار بصورت محلول پاشي در هكتار
ج ـ روش و زمان مصرف كودها :
ـ تمامي كودهاي اوره ،سوپر فسفات ترپيل و سولفات پتاسيم در زمان كاشت و قبل از زدن شخم به مصرف خواهند رسيد .
ـ در زمان كاشت تمامي كودهاي كم مصرف توصيه شده را به نسبت يك به پنج با خاك خشك ونرم مخلوط و قبل از زدن شخم به صورت يكنواخت در سطح مزرعه پخش خواهند شد . مصرف اين كودها هر دو سال يكبار خواهد بود .
ـ محلول پاشي با كود ميكروي كامل با غلظت 3 در هزار در دو مرحله ( ده روز قبل و بيست روز بعد از گل دهي ) با رعايت كليه نكات فني انجام خواهد رسيد .
تذكر مهم : مقدار مصرف كود در حبوبات ديم معادل 30 تا 50 درصد حبوبات آبي توصيه مي گردد .
6ـ سبزي وصيفي
6ـ1 گوجه فرنگي
الف ـ توصيه بر مبناي آزمون خاك
جدول 17 ـ توصيه بر اساس آزمون خاك براي گوجه فرنگي
مصرف ازت بايستي به صورت سرك در چند نوبت ( بعد از استقرارنشاء، قبل از گلدهي و پس از چين اول ميوه ) انجام شود .
كلرور پتاسيم و ريزمغذيها را پس از گلدهي نيز مي توان به صورت سرك همراه با آبياري و يا محلول پاشي چند بار مصرف نمود . محلول پاشي كلروركلسيم با غلظت 5 در هزار در اوايل دوره رشد، قبل و بعد از گلدهي جهت جلوگيري از پوسيدگي گلگاه گوجه فرنگي توصيه مي شود .
ب ـ توصيه عمومي
ـ مصرف ازت بر اساس كود اوره به ميزان 350 كيلوگرم در هكتار
ـ مصرف فسفر براساس آزمون خاك صورت مي گيرد .
ـ مصرف پتاسيم بر اساس كلرور پتاسيم به ميزان 400 كيلوگرم در هكتار
ـ تمامي ريز مغذيها ( سولفات روي 50 كيلوگرم ، سولفات آهن 100 كيلوگرم ، سولفات منگنز 40 كيلوگرم، وسولفات مس 25 كيلوگرم و اسيد بوريك 25 كيلوگرم در هكتار )قبل از كاشت بهتر است همراه با كودهاي فسفاته يا سولفات پتاسيم مصرف شود .
6ـ2 ـ خيار
الف ـ توصيه بر اساس آزمون خاك
جدول 18 ـ توصيه كودي بر اساس آزمون خاك براي خيار
نصف كود ازت بايستي به صورت سرك در طي برداشت ميوه خيار به بوته هاي خيار داده شود.
ب ـ توصيه عمومي
ـ اوره به ميزان 200 كيلوگرم در هكتار
ـ مصرف فسفربراساس آزمون خاك از منبع سوپر فسفات تريپل
ـ مصرف پتاس بر اساس كود سولفات پتاسيم به ميزان 100 كيلوگرم درهكتار
ـ ريز مغذيها شامل سولفات روي 50 كيلوگرم ، سولفات منگنز 20 كيلوگرم واسيد بوريك 25 كيلوگرم در هكتار
ـ برگپاشي با كود ميكروي كامل با غلظت 3 در هزار
ج ـ روش و زمان مصرف كود :
ـ نصف كود اوره در زمان كشت و نصف ديگر بصورت سرك در طي مرحله برداشت ميوه خيار به ميزان 15 كيلوگرم در هكتار همزمان با دور آبياري مصرف شود .
ـ كودهاي فسفره و پتاسيمي قبل از كشت بصورت نواري در فواصل 10ـ5 سانتي متر در دو طرف بوته به مصرف خواهند رسيد . در صورتي كه امكان مصرف نواري نباشد بطور يكنواخت در سطح مزرعه پخش نموده و با شخم زير خاك نمود.
ـ كودهاي سولفات روي ، سولفات منگنز و اسيد بوريك در صورت امكان همراه با كودهاي فسفره و پتاسيمي بصورت نواري مصرف گردد. در صورتي كه امكان مصرف نواري آن مقدور نباشد به نسبت يك به پنج با خاك خشك و نرم مخلوط و بطور يكنواخت در سطح مزرعه پخش و با شخم زيرخاك نمود.
ـ برگپاشي با كود ميكروي كامل پس از مرحله 3 برگي بوته خيار در صورت مشاهده علائم كمبود عناصر با غلظت 3در هزار بفواصل زماني هر دو هفته يكبار انجام و اين كار تا برطرف شدن علائم كمبود با رعايت كليه نكات فني تداوم مي يابد.
7 ـ گياهان جاليزي
الف ـ توصيه كود بر اساس آزمون خاك
جدول 19 ـ توصيه كودي براي كشت جاليزبر اساس آزمون خاك
ب ـ توصيه عمومي كودي براي گياهان جاليزي
جدول 20 ـ توصيه عمومي كودي براي گياهان جاليزي
مصرف اسيد بوريك در ارا ضي شور توصيه نمي شود
توجه : هندوانه به كمبود Zn , Fe , B , Mg و Ca بسيار حساس مي باشد . محلولپاشي كودهاي محتوي اين عناصر در بعضي از حالات در بهبود كيفيت هندوانه سودمند مي باشد .
ج ـ زمان وروش مصرف كود :
ـ كود اوره در چهار مرحله مصرف خواهد شد ( مرحله اول : هنگام كشت، مرحله دوم : هنگام منشعب شدن ساقه، مرحله سوم : دقيقا قبل از ميوه دهي، مرحله چهارم : بعد از تشكيل اولين ميوه ها ).
ـ تمام كودهاي سوپر فسفات تريپل،يك دوم كود كلرورپتاسيم، سولفات روي، سولفات منگنز، سولفات آهن و اسيد بوريك قبل از كشت به مصرف خواهند رسيد.
ـ يك چهارم كود كلرورپتاسيم به هنگام منشعب شدن ساقه و يك چهارم باقيمانده دقيقا قبل از ميوه دهي همراه همراه با تقسيط هاي دوم و سوم اوره به مصرف خواهند رسيد .
ـ كودهاي سولفات روي، سولفات منگنز و سولفات آهن قبل از كشت بصورت نواري در فاصله چند سانتيمتري زير بذر جايگذاري شوند .
ـ محلول پاشي با كلروركلسيم بعد از تشكيل ميوه دردو تا چهار مرحله با فواصل زماني 20 روزه و با رعايت كليه نكات فني توصيه مي شود.
8 ـ دانه هاي روغني
الف ـ توصيه بر اساس آزمون خاك
8 ـ1ـ سويا
ازت : چون اين گياه از خانواده لگوم بوده وقادر به همزيستي با Bradyrhizobium مي باشد لذا نياز به مصرف كود ازته ندارد و تنها به مقدار كمي كود ازته به عنوان استارتر در خاكهاي با ماده آلي پائينتوصيه مي شود . بدين منظور در خاكهاي مختلف از لحاظ بافت و ماده آلي بين ، 50 ـ 25 كيلوگرم ازت بايستي در ابتداي كشت مصرف گردد ( معمولا در خاكهاي سنگين 25 ودر خاكهاي سبك 50 كيلوگرم درهكتار ازت توصيه مي گردد).لازم به ذكر است كه بايستي حتما قبل از كشت بذور سويا را به مايه تلقيح آغشته وبعد كاشته شود .در صورت موجود بودن امكانات محلول پاشي، توصيه مي گردد در مرحله پر شدن غلافها از محلول پاشي 2 ـ 1 درصد نترات آمونيوم ( جهت بهبود كيفيت محصول ) استفاده گردد.
فسفر و پتاسيم : در جدول 21 توصيه كودي فسفر وپتاسيم صورت گرفته است .
جدول شماره 21 ـ توصيه كودي براي سويا بر اساس آزمون خاك
به جاي سولفات پتاسيم ، مي توان از كلرور پتاسيم استفاده نمود .
مقادير مصرف كودهاي ريز مغذي بر اساس توصيه هاي عمومي .
ب ـ توصيه هاي عمومي : درصورت عدم امكان انجام آزمون خاك توصيه هاي كودي ذيل پيشنهاد مي گردد.
ـ 50 كيلوگرم اوره ( همزمان با كاشت )
ـ مقدار مصرف كودهاي فسفره بر مبناي آزمون خاك تعيين و همزمان با كاشت مصرف خواهد شد .
ـ كلرور و يا سولفات پتاسيم به ميزان 50 كيلوگرم در هكتار ( همزمان با كاشت )
ـ سولفات روي به ميزان 50 كيلوگرم در هكتار ( همزمان با كاشت ) هر سه سال يكبار
ـ سولفات منگنز به ميزان 30 كيلوگرم درهكتار ( همزمان با كاشت )هرسه سال يكبار
ـ كود ميكروي كامل به صورت برگپاشي با غلظت 3 درهزار با رعايت كليه نكات فني در دو مرحله ده روز قبل از گل دهي وبيست روز بعد از گل دهي
8 ـ2 ـ كنجد
الف : توصيه بر اساس آزمون خاك
در جدول 22 توصيه عناصر پرمصرف ارائه گرديده است .
جدول 22 ـ توصيه كودي براي كنجد بر اساس آزمون خاك
ازت در سه تقسيط هنگام كاشت يك سوم ،دو سوم بقيه در دو تقسيط قبل از گلدهي مصرف گردد.
فسفر وپتاسيم قبل از كشت با خاك مخلوط گردد.
8 ـ3ـ آفتابگردان
الف : توصيه براساس آزمون خاك
درجدول23 توصيه عناصر پر مصرف ارائه گرديده است .
جدول 23 ـ توصيه كودي براي كشت آفتابگردان بر اساس آزمون خاك
ازت بايد با سه تقسيط هنگام كاشت ، هشت برگي و قبل از گلدهي مصرف گردد.
ب ـ توصيه هاي عمومي :
در صورت عدم امكان آزمون خاك مي توان از توصيه هاي عمومي مندرج در جدول 24 استفاده نمود .
جدول 24 ـ توصيه هاي عمومي كودي عناصر پرمصرف وكم مصرف در زراعت آفتابگردان ( برحسب كيلوگرم درهكتار )
مصرف سولفات آهن بصورت نواري درفاصله چند سانتي متري زير بذر صورت گيرد .
ج ـ روش وزمان مصرف كود :
ـ كود اوره بايد با سه تقسيط يك سوم هنگام كاشت ، يك سوم در مرحله هشت برگي ويك سوم در مرحله قبل از گلدهي همراه با آب آبياري مصرف گردد .
ـ كودهاي سولفات منيزيم ، سوپر فسفات تريپل و سولفات پتاسيم در زمان كاشت وقبل از زدن شخم به مصرف خواهند رسيد .
ـ در زمان كاشت تمامي كودهاي كم مصرف توصيه شده را به نسبت يك به پنج با خاك خشك ونرم مخلوط وقبل از زدن شخم به صورت يكنواخت در سطح مزرعه پخش خواهند شد .مصرف اين كودها هر دو سال يكبار خواهد بود .
ـ مصرف كود حيواني كاملا پوسيده به ميزان حداقل ده تن در هكتار قبل از كشت توصيه مي گردد .
ـ برگپاشي با كود كامل ميكرو با غلظت 3 درهزار ده روز قبل و بيست روز بعد از گل دهي با رعايت كليه نكات فني انجام خواهد گرفت .
8 ـ 4 ـ كلزا
الف ـ توصيه بر اساس آزمون خاك
با استفاده از نشريه تغذيه بهينه كلزا مي توان بر اساس آزمون خاك براي كلزا توصيه
نمود:
در جدول 33 ـ توصيه عمومي كودي براي اراضي شور ( پنبه ) برحسب كيلوگرم درهكتار
ج ـ ملاحظات كلي
ـ در اراضي شور ودر اراضي كه كيفيت آب آبياري نامطلوب است ، به جاي كلرور پتاسيم از سولفات پتاسيم اتفاده شود .
ـ در مناطقي كه سال ذراعي قبل ، پنبه علائم كمبود منيزيم را نشان داده است ( دركمبود منيزيم برگها به رنگ قرمز در مي آيند اما رگبرگها سبز باقي مي مانند) از سولفات منيزيم استفاده گردد .براي اين منظور ، اگر در سال قبل قرمزي رنگ برگها متوسط بوده است به مقدار 100 كيلوگرم درهكتار سولفات منيزيم مصرف شود واگر قرمزي برگها شديد بوده است به مقدار 200 كيلوگرم درهكتار سولفات منيزيم مصرف گردد.
ـ اگر در سال قبل مزرعه علائم كمبود را نشان نداده باشد يا در سال قبل مزرعه تحت كشت پنبه نبوده است ، اما درسال جاري علائم قرمزي برگها مشاهده شود ، بلافاصله مزرعه را با سولفات منيزيم به مقدار 6 كيلوگرم در هكتار محلول پاشي نمائيد . در مزراع وسيع مي توان محلول پاشي باهواپيما انجام داد .
ـ در صورت امكان كودهاي ازته بصورت تقسيط استفاده شود . براي اين كار مي توان نصف قبل از كاشت ونصف ديگر قبل از گلد هي بصورت سرك استفاده شود.
ـ درخاكهاي آهكي بهتر است از سولفات آمونيوم استفاده شود.
ـ در اراضي شور بهتر است از نيترات آمونيوم استفاده نشود .
ـ محلول پاشي با كود كامل ميكرو دو مرتبه قبل از غوزه رفتن با فاصله دو هفته (به مقدار 3 كيلوگرم در هكتار )در صورت امكان توصيه مي شود .
محصولات باغي
1ـ توصيه كودي سيب وگلابي وبه ( توصيه عمومي )
ـ مصرف خاكي اوره به ميزان 300 كياوگرم در هكتار يا معادل آن نيترات آمونيوم
ـ مصرف خاكي بيوفسفات طلائي به ميزان 400 ـ350 كيلوگرم در هكتار
ـ مصرف خاكي كلرور پتاسيم به ميزان 300 كيلوگرم در هكتار
ـ مصرف خاكي كود سولفات آهن به ميزان 200 ـ150 كيلوگرم ، سولفات روي 150 كيلوگرم ، اسيد بوريك 50 كيلوگرم ، سولفات منيزيوم 150 كيلوگرم ، بيو گوگرد
طلائي 150 كيلوگرم در هكتار
ـ در تمام باغهاي ميوه كشور منبعد بيوفسفات طلائي جايگزين كودهاي فسفاته خواهد شد.
ـ يك سوم كود ازته از منبع نيترات آمونيوم در اواخر زمستان همراه با بيوفسفات طلائي
وپتاسيم و كود دامي در چالكودها به همراه كودهاي ريز مغذي قرار داده مي شود. دو
سوم باقي مانده كود ازته در خاكهايي كه ميزان كربنات كلسيم آنها درتجزيه خاك بيش از 20 درصد است از منبع سولفات آمونيوم مصرف شود و در خاك هايي كه كربنات
كلسيم آنها كمتر از 20 درصد است مي توان از كود اوره استفاده نمود . اين مقدار كود بصورت سرك حداقل در دو نوبت يكي در زماني كه ميوه بصورت فندقه شده است در
اوايل خرداد ماه و مرحله بعد بلافاصله 5/1 ماه بعد مصرف شود .
بيوفسفات طلائي چيست ؟
اين كود يكي از توليدات كودي داخل كشور مي باشد كه در كيسه هاي 50 كيلوگرمي
عرضه مي شود . هر كيسه حاوي 30 كيلوگرم خاك فسفات غليظ شده ، 10 كيلوگرم گوگرد پودري ، 8 كيلوگرم كود آلي و دو كيلوگرم سولفات روي به همراه يك كيسه
نيم كيلوگرمي باكتري تيوباسيلوس مي باشد و اثر بخشي آن در افزايش توليدات كشاورزي حتمي است .نياز گياهان به گوگرد بيش از فسفر ( غلظت گوگرد در داخل گياه به مراتب بيش از فسفر است ) بوده ، چه گوگرد به اندازه ازت در تشكيل پروتئين
گياهي نقش دارد .
