بخشی از مقاله
مقدمه:
تقريبا هيچ کس در اين مورد شکی ندارد که اختراع چرخ، سبب اختراع بسياری از وسايل ديگر شد. اين وسيله ساده با نيروی عظيم خود به بشر اين امکان را داد تا به آرزوهای ديرينه خود مبنی بر دستيابی به درجه ای فراتر از جابجايي و تحرک ساده، برسد.
با اين حال زمان دقيق اين اکتشاف در تاريخ در دسترس نيست، ولی اين احتمال وجود دارد که طرح و ايده اين اختراع از غلتک هايي که برای تکان دادن اجسام سنگين و غير قابل حرکت استفاده می شده است، گرفته شده باشد. و درست از همين جاست که داستان اتومبيل و خودرو آغاز می شود.
کار حمل و نقل، چه کالا و چه مسافر، از زمانی که کالسکه ها و ارابه ها مهندسی پيشرفته را به کار گرفتند، رو به آسانی گرويد و پيگيريهای بدون وقفه و پيشرفت های تکنولوژی سبب شد تا افرادی همچون کارل بنز (Karl Benz)، گوتليب دايملر (Gottlieb Daimler) و ويلهلم می باخ (Wilhelm Maybach) طرح ريزی اختراعی را که خبر رسان آغاز عصر خودرو بود، انجام دهند. عصری که تماما چهره ای پر جنب و جوش و فعال داشت و هنگامی که قدرت حرکت و ابزارآلات ماشينی نيز باهم آميخته شدند، کم کم تبديل به تفريحی خوب و لذت بخش شد.
امروزه، ابتکار و ذهن خلاق آن پيشگامان و مخترعان، سنتی ديرينه را برای ما باقی گذاشته است. سنتی که خودرو سازان متعهد به حفظ و نگهداری آن هستند:
تضمين اين نکته که آنها می توانند جابجايي و حرکت ما را با ساختن ماشين هايي که هميشه قسمتی از انقلاب چرخ هستند، تامين کنند.
در ابتدا به بررسي تاريخچه خودرو در ايران مي پردازيم:
اولين اتومبيل ايران در سال ۱۹۰۰ ميلادي توسط مظفرالدين شاه به كشور وارد شد كه برخلاف خودروهاي امروزي سوخت آن نفت بود. در ابتدا به علت نبود راه هاي مناسب و سوخت (كه از روسيه وارد مي شد) استقبال چنداني از اين وسيله نشد ولي با گذشت زمان ورود خودرو به كشور سرعت بيشتري يافت، به طوري كه در سال ۱۳۰۵ تعداد اتومبيل هاي ايران به ۶۰۸ دستگاه رسيده بودكه در بين آنها ۳۶ دستگاه مربوط به سفارتخانه ها بودند.
اولين تصادف معروف ايران نيز در همين سال به وقوع پيوست و موضوع آن از اين قرار بود كه هنگامي كه درويش خان نوازنده معروف تار سوار بر يك درشكه كرايه اي بود در اثر تصادف با يك اتومبيل جان سپرد. اين حادثه مقدمه اي براي ايجاد قانون مجازات رانندگان متخلف شد. پس از اين واقعه اتومبيل وزير پست و تلگراف وقت كه به شمال رفته بود با يك گاري تصادف كرد و از حركت باز ماند. پس از اين دو حادثه كميسيوني در تهران براي بررسي راه هاي جلوگيري از تصادفات اتومبيل تشكيل شد. اين كميسيون دستور به كارگيري مامورين راهنمايي و رانندگي را در تهران و شميران صادر كرد و نيز دستور داده شد كه تنها پس از معاينه اتومبيل به صاحبان آنها تصديق داده شود.
ايران خودرو:
شرکت ايران خودرو ( سهامي عام ) در سال 1341 با هدف تأسيس و اداره ي کارخانجات به منظور توليد و تهيه ي انواع خودرو ، قطعات مربوط به آنها ، فروش و صدور محصولات و ... توسط آقايان حاج علي اکبر خيامي ، محمود خيامي ،احمد خيامي ، خانم مرضيه خيامي و خانم زهرا سيدي رشتي در خيابان اکباتان تهران تأسيس شد .
و اينک با گذشت بيش از 35 سال از زمان تأسيس آن همچنان در زمينه ي طراحي و توليد خودروهاي سواري ، اتوبوس و ميني بوس به عنوان بزرگترين توليد کننده ي خودرو در کشور ، در راستاي تأمين نياز هاي جامعه ، ورود به بازارهاي جهاني ، تعميق ساخت داخل کردن قطعات و در نهايت تحقق اهداف عاليه ي نظام جمهوري اسلامي ايران به فعاليت خود ادامه مي دهد .
شرکت ايران خودرو بزرگترين شرکت خودرو سازي کشور مي باشد که به طور متوسط 65 تا 70 درصد توليد خودرو داخل کشور را به طور دائم به خود اختصاص داده است . سرمايه ي شرکت ايران خودرو در پايان سال مالي 1381 ،2,404,687,500,000 ريال (تقسيم شده به 2,404,687,500 سهم 1000 ريالي ) بوده است . شرکت ايران خودرو با توليد 111111 دستگاه خودرو سواري و وانت در سال 1376 رکورد توليد سي ساله ي خود را شکست و علاوه بر آن موفق شد به ميزان قابل توجهي کميت و کيفيت محصولات خود را افزايش دهد.
همچنين در راستاي نظام استاندارد ايزو 9000 ، موفق به دريافت گواهينامه ي ايزو 9001 از مؤسسه ي RWTUV آلمان شد .
سال شمار توليد انواع سواري :
1346) سواري پيکان در مدلهاي دو لوکس ، کار لوکس ، جوانان و تاکسي با حجم موتور 1600 و 1725 و 1800 سي سي .
1369) سواري پژو 405 در مدلهاي GL و GLX با حجم موتور 1580 سي سي
1374) سواري پژو 405 در دو مدل دنده اي و اتوماتيک با حجم موتور 2000 سي سي
1374) سواري پژو 205 مدل GR با حجم موتور 1360 سي سي
1376) سواري پژو RD با حجم موتور 1600 سي سي
1377) سواري استيشن پژو 405 با حجم موتور 2000 سي سي
1378) پارس با حجم موتور 1800 سي سي
1379) توليد آزمايشي سمند (پروژهX7 ) با حجم موتور 1800 سي سي و سيستم انژکتوري
1380) پژو 206 باحجم موتور 1400 سي سي
1380) افتتاح خط توليد سمند با حضور رياست محترم جمهور
سال شمار توليد انواع خودروهاي کار :
1342) اتوبوس مرسدس بنز مدل 302 ، مدلهاي ( برون شهري ، درون شهري ، فرمان چپ و شاسي ) ، اتوبوس بنز LP 608 ، اتوبوس بنز مدل OP
1344) ميني بوس کومر (ميني بوس ،وانت و آمبولانس )
1346) ميني بوس مرسدس بنز مدل 319 که بعد ها به مدل 309 تغيير يافت در مدلهاي : (استاندارد و سقف بلند )
1349) ميني بوس مرسدس بنز 409 آمبولانس
1350) ميني بوس بنز 309 (ميني بوس ، وانت و آمبولانس تک کابين و دو کابين )
1367) ميني بوس مرسدس بنز مدل 508 ( استاندارد و سقف بلند )
1368) اتوبوس شهري مدل O355
1369) ميني بوس بنز 508 کاروان ، ميني بوس بنز 409 ، ميني بوس بنز M30 ، ميني بوس بنز 508 کاروان ، ميني بوس بنز 409 ، ميني بوس بنز M30
1373) اتوبوس توريستي سقف بلند مدل 400 ، ميني بوس بنز O508 D
1374) اتوبوس سوپر C400 ، ميني بوس کاروان
1375) اتوبوس درون شهري S360
1376) اتوبوس دو طبقه ي نئوپلن ، اتوبوس فرودگاهي نئوپلن ، اتوبوس شهري لاينر نئوپلن ، اتوبوس توريستي سقف بلند مدل 400 توليد انبوه ، ميني بوس هيوندايي مدل E ، ميني بوس هيوندايي مدل M ( ميني بوس و نوع وانت ) ، اتوبوس شهري دو کابين ( طرح آينده )
1377) ميني بوس هيوندايي مدل کروز
ايران خودرو از سال 1373 و همزمان با تدوين و تصويب برنامه جامع 7 ساله خود ، واردمرحله نويني شد. شركت با تهيه برنامه هفت ساله خود ، گامي اساسي در جهت هدفمند كردن فعاليتهاي سازماني خود برداشت. در اين برنامه ريزي سعي شده بود تا فاكتورهايي نظير شرايط بازار و رضايت مشتري ، واقعيت هاي موجود محيط اقتصادي ، توقع مردم و رسالت ملي ، وضعيت رقباي جهاني و پيش بيني آينده آنها در روند حركتي موجود پويايي و انعطاف پذيري برنامه در نظر گرفته شود. دستيابي به دانش فني و امكانات طراحي و ساخت خودروهاي جديد ، گسترش و تعميق ساخت داخل ( خودكفايي ملي ) قطعات خودرو ، ورود به بازارهاي جهاني و دستيابي به تراز ارزي را مي توان از جمله اهم اهداف اين برنامه استراتژيك نام برد.
تحقق اين اهداف در گرو برنامه ريزي و اجراي صدها طرح و پروژه كوچك و بزرگ به منظور اصلح خطوط توليد ، بازسازي و نوسازي ماشين آلات و تجهيزات ، افزايش ظرفيت توليد و تنوع بخشيدن به محصولات بوده است ، كه اغلب اين طرح ها طي سالهاي اخير به بهره برداري رسيده اند.ازجمله مهمترين اين پروژه هاعبارتند از:
• اصلاح و بازسازي تجهيزات سالن پرس موجود و احداث سالن توليد وايجاد خطوط پرس جديد
• اصلاح، نوسازي و توسعه ظرفيت خط رنگ
• نوسازي و ايجاد خطوط مونتاژ انواع بدنه سواري
• اصلاح، نوسازي و توسعه ظرفيت توليد خطوط مونتاژ نهائي سواري
• افزايش ظرفيت خطوط ريخته گري و ماشينكاري چدن
• احداث سالن و ايجاد خطوط ريخته گري و ماشينكاري قطعات آلومينيومي موتور پژو 405 و ايجاد خطوط مونتاژ قطعات منفصله
• ايجاد مراكز تحقيق ،توسعه و طراحي خودرو و مجموعه هاي آن از جمله موتور
• اصلاح و تكميل امكانات پشتيباني شامل تجهيز سخت افزارهاي كامپيوتري و ايجاد شبكه جامع مكانيزه اطلاعات .
ايران خودرو با تكيه بر تجارب گرانقدر سال هاي اخير با بهره گيري از نتايج و دستاوردهاي برنامه جامع 7 ساله خود دست اندركار تدوين برنامه جامع 10 ساله است كه جهاني شدن را هدف گرفته است. اين برنامه بر 4 مقوله رشد ، راهبري صنعت كشور ، بازار سازي و بازاريابي و مشاركت بين المللي مبتني مي باشد. دورنماي مطلوب ايران خودرو در اين برنامه استراتژيك آن است كه به بزرگترين و موفق ترين شركت ايران با قابليت هاي رقابتي كلاس جهاني تبديل شود با توجه به تجارب و نتايج حاصله از اولين برنامه جامع 7 ساله شركت ( 80-1374 ) شركت ايران خودرو اين بار به شيوه اي نو و با جلب مشاركت لايه هاي بيشتري از مديران و كارشناسان خود در حال تدوين اهداف و برنامه جامع خود براي دهه آينده است.
در اين برنامه استراتژيك كه راهنماي همه تصميمات و اقدامات گروه ايران خودرو خواهد بود ، شاخص ها و عوامل زير به عنوان سرلوحه همه تلاش ها و مركز ثقل همه فعاليت ها انتخاب شده اند :
• كيفيت در مديريت و اشاعه فرهنگ رقابتي
• كيفيت در محصول و خدمات
• بهبود مستمر در فرآيندها با تاكيد بر فرآيند خودروساز شدن
• كسب حداكثر كيفيت با حداقل هزينه
ايران خودرو انتظار دارد در چارچوب اين برنامه كه از ابتداي سال 1381 انسجام بخش فعاليتها و راهنماي سياست گذاري ها و تصميم گيري ها خواهد بود ، بتواند در سالهاي مياني دهه آينده به قابليت هاي لازم براي تبديل شدن به يك شركت تراز جهاني دست يابد و از اين طريق برسرافرازي ها ، افتخارات و اعتبارات جمهوري اسلامي ايران در عرصه هاي صنعت و اقتصاد بيافزايد.
خودكفائي :
يكي از اهداف اصلي در برنامه جامع 7 ساله شركت ايران خودرو تعميق ساخت داخل قطعات خودروهاي توليدي است كه با تشكيل شركت ساپكو و فعاليتهاي چند ساله آن اين مهم تحقق يافته است. تبلور اقدامات انجام شده در ساخت داخل نمودن قطعات پيكان 1600، پژو 405 ، پژو آر-دي ، خودروي پارس و سمند ( خودروي ملي ) به شرح زير مي باشد:
خودكفايي پيكان 1600
ساخت داخل نمودن قطعات پيكان در سال 1370 با ايجاد واحد خودكفايي ايران خودرو آغاز گرديد. به منظور ايجاد امكان توليد بيشتر و با هدف ساخت داخل نمودن قطعات خودروهاي مختلف ، واحد خودكفايي مذكور در سال 1372 به شركت طراحي مهندسي و تامين قطعات ايران خودرو (ساپكو) منتقل گرديد. با تاسيس اين شركت ، برنامه ريزي هاي انجام شده در مورد ساخت داخل نمودن قطعات پيكان به ثمر نشسته است، به طوري كه اكنون حدود 5/98% از قطعات آن در داخل كشور ساخته مي شود.
خودكفايي پژو 405
ساخت داخل نمودن قطعات پژو 405 از سال 1373 در دستور كار شركت ساپكو قرار گرفته و در حال حاضر با احتساب اقلام حذف شده از پك (PACK ) و اقلامي كه خودكفايي آن در تعهد ايران خودرو مي باشد ، بالغ بر 87% از قطعات خودرو پژو خودكفا گرديده است.
خودكفايي پژوآر-دي
از آنجا كه خودرو آر-دي تلفيقي از اتومبيل هاي پژو 405 و پيكان 1600 مي باشد ، لذا براي بخش زيادي از اقلام مشترك ، شركت ساپكو اقدام به تهيه مدارك فني و عقد قرارداد نموده است. در حال حاضر تعداد 179 قطعه از قطعات مخصوص خودرو RD توسط شبكه قطعه سازان داخلي به توليد انبوه رسيده و براي تعداد 214 قطعه نيز قرارداد منعقد گرديده است.
خودكفايي خودروي پارس
خودروي پارس در شركت ايران خودرو طراحي و خودكفايي قطعات آن از سال 1378 آغاز گرديده است و از مجموع 1819 قطعه آن ، 1460 قطعه در برنامه خودكفايي ساپكو قرار دارد.
خودكفايي سمند ( خودروي ملي )
ساخت داخل كردن قطعات سمند ( خودروي ملي ) توسط شركت ساپكو مورد بررسي قرار گرفته است و تا پايان سال 1379 ، 1622 قطعه از قطعات اين خودرو به خودكفايي رسيده است.
معاونت تحقيقات ومهندسي:
اين معاونت با هدف همكاري با مهندسي توليد و مركز تحقيقات در خصوص توليد آزمايشي محصولات جديد و بهبود وضعيت محصولات موجود در سال 1378 تشكيل شد . واحدهاي طراحي فرآيند مهندسي خودرو ، طراحي فرآيند مهندسي نيرومحركه ، طراحي فرآيند مهندسي قالب و پرس ، و برنامه ريزي و كنترل مهندسي تحت نظر اين معاونت مشغول به فعاليت هستند . شرح وظايف اين معاونت عبارت است از :
• طراحي فرآيند شامل تهيه فرآيند هاي خطوط توليد و زمان سنجي آنها
• طراحي ، تهيه و به روز آوري لي اوت سالنهاي توليدي و كل شركت
• تعيين و تأييد مشخصات فني جيگها ، ماشين آلات و تجهيزات مربوطه
• تعيين و تأييد مشخصات قالبها و نصب خطوط پرس
• تهيه نقشه ها و مدارك مورد نياز واحدهاي مربوطه
• بالانس و ظرفيت سنجي خطوط توليدي و ارتقاء اتوماسيون
• تدوين برنامه ريزي و كنترل پروژه فعاليتهاي مركز مهندسي
• طراحي سيستمهاي ارگونومي ميان انسان، محيط زيست و ماشين آلات
• طراحي ، بهبود و نظارت بر اجراي سيستمها و روشهاي حمل و نقل مواد و محصولات
• طراحي ، ساخت و برنامه ريزي سيستمهاي كنترل توليد هوشمند Room )CCR Control (Central و (Assembly Line Control) ALC
نيرو محركه:
اين معاونت متشكل از چهار كارخانه موتورسازي 1و2 ، گيربكس سازي و اكسل سازي است و در زمينه ساخت موتور بنزيني سواري پيكان و پژو و گيربكس پيكان و اكسل پيكان و پژو فعاليت دارد. كارخانه موتورسازي بزرگترين سازنده موتورهاي بنزيني در ايران است.
در خطوط توليد اين كارخانه موتور پيكان و انواع موتورهاي پژوXU5 و XU9 و موتور انژكتوري XU7 مخصوص خودرو پارس و سمند توليد مي گردد. هم اكنون موتور پيكان در دو مدل كاربراتوري و انژكتوري توليد مي شود و ضمنا" بزودي توليد موتور پژو 206 نيز شروع خواهد شد. همچنين قطعات سيلندر ، سرسيلندر ، اگزوز ، مينفلد هوا ، فلايويل ، كپه ياتاقان ، دنده استارت رينگ و چرخ دنده تايمنيگ موتور پيكان در خطوط مختلف آن ماشينكاري مي شود.
ظرفيت توليد موتور پيكان در يك شيفت كاري 200 دستگاه و موتور انواع پژو 120 دستگاه در يك شيفت كاري است. اين كارخانه در سال 1376 موفق به دريافت گواهي ايزو 9002 از شركت BSI انگلستان گرديد.همچنين در سال 1379 گواهينامه استاندارد آلودگي ECE1504 براي خودروي پارس و در سال جاري براي خودروي RD اخذ گرديده است.
كارخانه گيربكس سازي:
در اين كارخانه عمليات ماشينكاري پوسته گيربكس ، پوسته كلاچ و گلداني عقب انجام مي شود و سپس در خط مونتاژ ، گيربكس كامل مونتاژ و تست مي گردد. در اين كارخانه تعداد 650 دستگاه گيربكس توليد مي شود.
كارخانه اكسل سازي:
اكسل جلوي پيكان و اكسل جلو و عقب پژو و اكسل عقب 206 در اين واحد توليد مي شود. ادامه اتوماسيون خطوط ماشينكاري ، بهسازي موتور پيكان ، تاسيس خطوط ماشينكاري بلوك سيلندر و سرسيلندر آلو مينيومي از جمله برنامه هاي آتي بخش موتور سازي است.
كارخانه موتورسازي شماره2 :
اين كارخانه به منظور توليد انواع موتورهاي پژو و موتورهاي جديد براي خودروهاي جديد احداث گرديده است . در مرحله اول توليد سيلندر و سرسيلندر موتورهاي XU9 و XU7 براي خودروهاي پژو 405 ، پارس و سمند از ابتداي سال جاري با بهره گيري از خطوط جديد ماشين كاري انعطاف پذير با ظرفيت 60000 دست كامل سيلندر و سرسيلندر صورت گرفت .
بر اساس برنامه تدوين شده ، احداث خطوط جديد با به كارگيري ماشين آلات مخصوص و تمام اتوماتيك براي توليد سيلندر و سرسيلندر انواع موتورهاي خانواده XU از برنامه هاي آتي اين كارخانه است كه با بهره برداري از اين خطوط ظرفيت توليد به 200000 دست سيلندر و سرسيلندر خواهد رسيد . احداث خط مونتاژ انواع موتورهاي XU از برنامه هاي ديگري است كه شروع شده و تا آخر سال جاري به اتمام خواهد رسيد . در اين خط علاوه بر موتور XU موتور TU مخصوص پژو 206 نيز توليد خواهد شد .
ظرفيت توليد انواع موتورها با تكميل پروژه هاي كارخانه موتورسازي به 300000 دستگاه در سال خواهد رسيد .
ايزو:
با گذشت يك سال از استقرار و بهره برداري از نظام تضمين كيفيت ايران خودرو در چارچوب استاندارد جهاني ايزو 9001 ، اقدامات انجام شده معطوف به بهبود كيفيت محصولات توليدي در دو بخش " عملكرد كلي سيستم كيفيت " و " نتايج ارزيابي محصولات توليدي " قابل ارائه مي باشد :
• به روز آوري و ارتقاء سيستم كيفيت واحدها و طرح جامع شركت
• ارتقاء سيستم كيفيت ريخته گري به مديريت كيفيت QS9000
• توسعه سيستم مديريت كيفيت در بخش بازاريابي فروش
• مميزي و نگهداري سيستم از طريق اجراي دو مرحله مميزي جامع و 35 دوره مميزي داخلي در واحدها
• انجام 415 مورد اقدام اصلاحي مرتبط با مميزي هاي جامع و 696 مورد اقدام اصلاحي در نتيجه انجام مميزي هاي داخلي با هدف اصلاح سيستم
• افزودن خودرو پژو پارس به SCOPE سيستم كيفيت شركت
• طراحي مكانيزم پيگيري كارآمد شكايات مشتريان با هدف بهبود و توسعه سيستم كيفيت
• انجام آموزشهاي ويژه مورد نياز نظير APQP, SPC , PPAP , FMEA , QS9000 جهت ارتقاء سيستم هاي مديريت كيفيت
" كيفيت " به عنوان يكي از شاخصهاي اصلي فعاليت شركت كه نقش جايگزين ناپذير در تامين رضايت مشتري و حفظ و گسترش سهم بازار شركت دارد ، همواره از دغدغه ها و اولويتهاي اصلي ايران خودرو بوده است. اين مهم در سال 1379 نيز با جديت پيگيري شد و از طريق اجراي سياستهايي نظير ارتقاء و توسعه كيفي واحد سازماني متولي " كيفيت " و نيز تعميم و ترويج فرهنگ خود كنترلي به نتايج مثبت و محسوسي نيز دست يافته است.
آموزش:
جذب نيروهاي متخصص و ارتقاء دانش و مهارت كاركنان يكي از سياستهاي اصلي شركت در زمينه مديريت منابع انساني مي باشد. بكارگيري اين سياست در طول سالهاي اخير موجب شده است كه تعداد متخصصين شركت به نحو محسوسي افزايش يابد.
سال 1373 سال 1374 سال 1375 سال 1376 سال 1377 سال 1378 سال 1379 شرح
952/7 900/11 411/11 362/11 061/11 718/9 102/8 نيروي انساني ( نفر )
54% 50% 48% 44% 38% 29% 27% ديپلم و بالاتر
805/844 936/496 617/680 957/678 422/434 388/393 763/470 نفر ساعت آموزش
از ديدگاه مديريت ارشد شركت ، كاركنان با ارزش ترين و مولدترين منبع و سرمايه شركت و عامل كليدي موفقيت هاي اخير آن قلمداد مي شوند. همچنين نهضت مديريت نوين كه در سالهاي اخير به عنوان راهبرد مديريتي منتخب ايران خودرو به كار گرفته شده ، به عنوان يك مجموعه جامع ، درونگر ، فرايندگرا و انسان محور سعي دارد با بكارگيري شاخص ها و ارزشهايي همچون تقويت كار گروهي ، مشاركت كاركنان در تصميم گيري ها ، توانا سازي كاركنان ، هدفمند كردن واحدهاي سازماني ( و به تبع آن كليه افراد ) در چارچوب اهداف و برنامه هاي استراتژيك و بالاخره ارزيابي عملكرد و ارائه بازخورد به منظور تحقق فلسفه بهبود مستمر ، همه قابليتهاي موجود در سازمان به ويژه قابليتهاي انساني را به بهترين شكل ممكن در خدمت تحقق اهداف آن قرار دهد.
مركز آموزش ايران خودرو :
مركز آموزش ايران خودرو در سال 1348 با رسالت ارتقاء مهارت و دانش كاركنان شركت تأسيس شد و در برگزاري و اجراي دوره هاي آموزشي فني و حزفه اي ، فني و مهندسي ، بازرگاني ، اداري ، زبان انگليسي ، توجيهي بدو خدمت ، كامپيوتر . مديريتي و سرپرستي فعال بوده است .
اين مركز به دليل داشتن امكانات و شرايط يك محيط آموزشي مناسب و خوب ، از مراكز مطرح در سطوح وزارت صنايع و كار است و مسؤوليت تربيت و تجهيز نيروي انساني متخصص ، ماهر و نيمه ماهر مورد نياز شركت را از طريق شناسايي نيازهاي آموزشي و نيز برنامه ريزي دوره هاي آموزشي داخل و خارج از محيط كارخانه و اعزام كاركنان به دوره هاي آموزشي با هدف ارتقاء تخصص و مهارتهاي فني و حرفه اي آنان را بر عهده دارد .
يكي از عوامل مهم توسعه و پيشرفت جوامع صنعتي به كارگيري نيروي انساني كارآمد است و اين امر با آموزش صحيح و مداوم پرسنل به عنوان مهمترين روابط صنعتي ميسر است .
چون آموزش در صنعت فرآيندي است كه طي آن افراد مهارتها ، طرز تلقيها ، گرايشها و باورهايي براي به كارگيري تواناييهاي خاص و بالقوه خود جهت تحقق اهداف توليد كسب مي نمايند كه نتيجه آن بهبود و توسعه خود و سازمان خواهد بود ، به بينان ديگر دامنه آموزش صنعت با نگرش جامع مي تواند از فراگيري يك حرفه و فن ساده آغاز و تا احاطه كامل بر علوم و فنون بسيار پيچيده پيش رود و تبحر در امور سرپرستي و مديريت را در بر گرفته و بسترسازي فرهنگي با راهكار آموزش براي استقرار پروژه ها و سيستمهاي نوين را شامل مي شود .
زيست:
امروزه سازمانها بطور فزاينده اي علاقمند به دستيابي و اثبات عملكرد زيست محيطي صحيح ازطريق كنترل تأثير فعاليتها، محصولات يا خدمات خويش بر محيط زيست با توجه به خط مشي و اهداف كلان زيست محيطي خود ميباشند.
استانداردهاي زيست محيطي به اين منظور تهيه شده اند كه عناصر يك سيستم مديريت زيست محيطي موثر را براي سازمانها فراهم نمايند تا بتوانند با ساير الزامات مديريت ادغام شوند و سازمانها را در دستيابي به اهداف زيست محيطي و اقتصادي ياري نمايند.
در واقع بايد اين سيستم ها را منتج از تعاملات اقتصادي و داد و ستدهاي تجاري دانست كه همچون ابزاري به مديران كمك مي كنند تا با استفاده از فرصتها وكاهش ريسك ها به توانمندي مجموعه تحت مديريت خود بيفزايند.سيستم هاي مديريت زيست محيطي به طور اعم واستانداردهاي سري ايزو 14000 به طور اخص كوشيده اند نگرش هزينه بر بودن معضلات زيست محيطي را به نگرش سرمايه گذاري وكسب منافع اقتصادي تغيير دهند.
تاريخچه سيستم مديريت زيست محيطي:
شركت ايران خودرو با تشخيص ضرورت احراز استانداردهاي بين المللي زيست محيطي و با هدف تأمين ابزارهاي تعيين كننده در بازارهاي جهاني و بهبود عملكرد زيست محيطي خود ، تصميم به استقرار سيستم مديريت زيست محيطي مبتني بر استاندارد جهاني ايزو 14001 گرفت .
انجام اين پروژه در تاريخ 28/03/78 توسط مديريت ارشد شركت به تصويب رسيد و در گام نخست خط مشي زيست محيطي براي كليه فعاليتها ، خدمات ومحصولات تدوين شد. سپس اهداف كلان و خرد تعيين وبر مبناي آن جنبه هاي بارز زيست محيطي توسط كارشناسان مربوطه شناسايي گرديد. براي بهبود پيامدهاي حاصل از اين جنبه ها ، برنامه هاي زيست محيطي و عملياتي تهيه و توسط بالاترين مقام اجرايي شركت به تصويب رسيد.
به منظور اجراي الزامات سيستم ، مستنداتي نظير روشهاي اجرايي ، دستورالعملهاي عملياتي و غيره مدون شد .همچنين با هدف افزايش آگاهي پرسنل نسبت به پيامدهاي زيست محيطي مهم ( اعم از بالفعل يا بالقوه ) حاصل از فعاليتهاي كاري آنان ، سمينارها و دوره هاي آموزشي با محتواي زيست محيطي برگزار گرديد . جهت بهبود عملكرد زيست محيطي شركت نيز مقرر گرديدكليه فعاليتها در راستاي الزامات سيستم مديريت زيست محيطي ايزو 14001 انجام پذيرد.
جهت حصول اطمينان از انطباق سيستم با خواسته هاي استاندارد ، مميزي داخلي انجام گرفت و نواقص ومغايرتهاي آن شناسايي ورفع گرديد تا شركت آماده مميزي نهايي گردد.
سرانجام در تاريخ 12 آذر لغايت 17 اذر ماه 1380 ( 3 الي 8 دسامبر2001 ) سيستم مديريت زيست محيطي شركت ايران خودرو ، توسط مميزان خارجي مورد بازرسي قرار گرفت وشركت موفق به اخذ گواهينامه سيستم مديريت زيست محيطي مبتني بر استاندارد ايزو 14001 شد.
مرکز تحقيقات زيست محيطي:
مرکز تحقيقات شرکت ايران خودرو به عنوان متولي تحقيقات و نوآوري در اين شرکت همواره خود را ملزم به در نظر داشتن و بکارگيري جنبه هاي زيست محيطي در کليه مراحل طراحي خودرو مي داند و در جهت طراحي محصولات سبز تلاش مي نمايد. موارد زير از نظر زيست محيطي در مراحل طراحي يا توسعه و بهبود طرح خودرو مد نظر قرار مي گيرند:
• انتشار آلاينده هاي خروجي از خودرو
• ميزان مصرف سوخت و انتشار دي اکسيد کربن
خروجي از خودرو
• مواد بکار گرفته شده در ساخت خودرو
مرکز تحقيقات فعاليتهايي را به شرح زير در زمينه هاي مذکور جهت دستيابي به اهداف زيست محيطي شرکت در دست انجام دارد:
• انتشار آلاينده هاي خروجي از خودرو
کاهش آلاينده هاي خروجي از خودرو هاي توليدي شرکت ايران خودرو، در جهت دستيابي به استاندارد هاي آلودگي کنوني و آينده کشور از جمله مهمترين موارد فعاليتهاي زيست محيطي اين مرکز مي باشد. در اين راستا فعاليتهاي زير انجام مي گيرد:
o کاهش آلودگي انتشار آلاينده ها از اگزوز خودروها
جهت تحقق اين امر پروژه هايي جهت نصب کاتاليست بر روي کليه خودروهاي سواري اين شرکت در حال انجام مي باشد. علاوه بر آن همواره امکان بکارگيري موتورهاي با تکنولوژي برتر و بهبود موتورهاي فعلي در جهت کاهش انتشار آلاينده ها مورد بررسي قرار مي گيرد.
o کاهش آلودگي ناشي از انتشار بخارات بنزين از سيستم سوخت رساني
در اين رابطه نصب سيستم کنترل بخارات بنزين و آب بندي کردن سيستم سوخت رساني نسبت به اتمسفر بر روي کليه خودروها در دست انجام مي باشد.
o بررسي و مطالعه ميزان تأثير پارامترهاي مختلف خودرو در آلودگي
نتايج اين بررسي ها ميتواند در ارائه روشهايي جهت کاهش آلودگي ناشي از خودروها استفاده شود.
o طراحي خودرو هاي با سوخت هاي جايگزين
در اين راستا پروژه هايي در حال انجام مي باشد که خودروهاي دو گانه سوز ( قابليت استفاده از دو نوع سوخت بنزين و گاز ) عرضه خواهد شد.
o خودروهاي با قواي محرکه جايگزين
پروژه هايي جهت طراحي خودرو هاي برقي از نوع باطري و پيل سوختي در اين زمينه انجام گرديده يا در حال انجام مي باشند. همچنين در مرکز تحقيقات پروژه هايي در زمينه دوچرخه برقي ، موتور سيکلت برقي و لکوموتيو هيبريد به انجام رسيده است.
• ميزان مصرف سوخت و انتشار گاز دي اکسيد کربن از خودرو ها
کاهش مصرف سوخت خودروهاي فعلي و طراحي خودرو هاي جديد کم مصرف از جمله مواردي است که همواره در مراحل طراحي در مرکز تحقيقات مد نظر قرار مي گيرد. با توجه به تبعات انتشار گاز دي کسيد کربن در بروز پديده گلخانه اي و نظر به اينکه انتشار اين گاز با مصرف سوخت نسبت مستقيم دارد، کاهش مصرف سوخت خودروها از نظر زيست محيطي از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد. از جمله فعاليتهاي در در دست انجام، مي توان به موارد زير اشاره نمود:
o بررسي ميزان تأثير پارامترهاي مختلف خودرو در مصرف سوخت
o بهبود طرح خودرو در جهت کاهش مصرف سوخت
o بکارگيري خودرو هاي با سوخت هاي جايگزين (دو گانه سوز – با قابليت استفاده از بنزين و گاز)
o خودروهاي با قواي محرکه جايگزين (الکتريکي از نوع باطري و پيل سوختي)
o بکارگيري موتورهاي با تکنولوژي برتر و يا بهبود موتورهاي فعلي
• مواد بکار گرفته شده در ساخت خودرو
از مرحله آغاز طراحي خودرو يا قطعات مربوطه سعي بر اين مي باشد که مواد دوست دار طبيعت در خودرو بکارگرفته شوند.
سالنها وقسمتهايي از ايران خودرو:
سالن پرس شماره 3 ايران خودرو :
• زيربناي سالن توليد 000/18 متر مربع و زيربناي بخش اداري 800/6 متر مربع در چهارطبقه
• اسكلت فلزي قاب استقامت در دو جهت به دهانه 25 متر و فواصل 12 متر حاوي 12 عدد جرثقيل سقفي
• ارتفاع مفيد سالن 18متر و نماي خارجي تركيب ورق رنگي -آجرنما وسنگ تيشه ا ي
• پوشش سقف و بدنه از نوع ساندويچ پانل وپوشش ديوارهاي داخلي تا ارتفاع 2متر سنگ
• سيستم گرمايش سالن توليد يونيت هيتر و هواكشهاي سقفي -و سيستم بخش اداري تهويه مطبوع
• نوع فونداسيون سالن پي منفرد و فونداسيون خطوط پرس تونل روباز به عمق 7 متر
• باحجم بتن ريزي 000/25 مترمكعب -وزن ميلگردمصرفي 200/2 تن
• وزن اسكلت فلزي 5000تن
• مدت زمان اجراي پروژه18ماه ازتاريخ 20/1/78
سالن رنگ شماره 2 ايران خودرو:
• زيربنا000/30 مترمربع حجم بتن ريزي 000/15 متر مكعب
• وزن اسكلت فلزي 000/5 تن به دهانه هاي 18و 12 متر
• پوشش سقف و بدنه ازنوع ساندويچ پانل بانماي خارجي تركيبي از ورق ، آجرنماوبتن نمايان
• سقف طبقات اصلي ازنوع پانل هاي پيش ساخته بتني + بتن درجا
• سيستم گرمايش و سرمايش آن در قسمت توليد،هواساز وتبخيري وبراي بخشهاي اداري تهويه مطبوع
• مدت زمان اجراي پروژه از خرداد 79 به مدت 16ماه
• ازويژگيهاي برجسته اجراي اين پروژه اينكه با توجه به محصور بودن محل اجرا از 3 طرف در ظرف مدت 5 ماه فونداسيون ، اسكلت فلزي و سقفها احداث و تكميل گرديده و تحويل كارفرما شده است
كارخانه ريخته گري ايران خودرو توليد خود را با ساخت 6 قطعه چدني موتور : سيلندر ، سرسيلندر ، منيفولد دود ، فللايويل ، كپه ياتاقان ، چرخ دنده آغاز كرد . اين كارخانه شامل 2سالن مجزاي ريخته گري چدن و آلومينيوم است كه در سالهاي اخير با توجه به اهميت مسأله صادرات و پاسخ به نياز مشتريان خارجي توليد قطعات سيلندر و سرسيلندر به همراه قطعات متنوع صادراتي كه از تكنيك فني بالاتري برخوردار هستند ادامه يافته و بقيه قطعات به قطعه سازان محول گرديده است .
مديريت ريخته گري با جهت گيري صادرات قطعات ريخته گري خودرو و همچنين بهبود مستمر كليه فعاليتهاي جاري بر اساس سياست كلي مديريت شركت ايران خودرو اقدام به ايجاد نظام كيفيت نمود و موفق به اخذ گواهينامه هاي مختلف از جمله ISO9002 از شركت BSI ، VALEO1000 از شركت VALEO و QS9000 از شركت ASR شد .
كارگاه ريخته گري چدن :
شامل خطوط قالبگيري ، خطوط تهيه و تأمين ماسه ، قسمت ذوب ، قسمت ماهيچه گيري و قسمت تكميل كاري ( شات و سنگ ) است . در اين كارگاه ، سيلندر پيكان با ظرفيت روزانه 700 عدد ، سرسيلندر پيكان با ظرفيت روزانه 750 عدد و اگزوز ، توليد مي شود .
كارگاه ريخته گري آلومينيوم : شامل قسمت ريخته گري و قسمت ذوب است و سيلندر پژو با ظرفيت روزانه 300 عدد ، سرسيلندر پژو با ظرفيت روزانه 184 عدد، توليد مي شود . قطعات صادراتي شامل 26 نوع ديسك چدني كلاچ ، 3 نوع پوسته چدني كلاچ و يك نوع پوسته آلومينيومي كلاچ پژو هستند ؛ كه به كشورهاي مختلف دنيااز جمله فرانسه و تركيه صادر مي گردد .
قابل ذكر است واحد كنترل اين كارخانه با امكانات اندازه گيري ( مانند CMM ) ، كاليبراسيون و آزمايشگاههاي بي نظير و ابزارهاي دقيق اندازه گيري سرويس مناسبي را جهت بالا بردن كيفيت قطعات توليدي ارائه مي دهد .
همچنين واحد طرح و تحقيق با بهره گيري ازامكانات سخت افزاري و نرم افزاري از قبيل برنامه هاي كامپيوتري آناليز حرارتي ، شبيه سازي انجماد ، ميكروسكوپ الكتروني و نوري ، راديوگرافي ، راديوسكوپي ، و كوانتومتري سرويسهاي لازم را در راستاي ارتقاء تكنولوژي توليد و بهبود سطح كيفي محصولات دارا است .
مديريت:
مديريت شركت ايران خودرو در كنار بهسازي و نوسازي سخت افزارها ،به منظور دست يافتن به بهره وري بيشتر و استمرار موفقيتها ،استقرار مديريت نوين را به عنوان يكي از اقدامات بنيادي مورد توجه قرار داده است .از مهمترين ابعاد مديريت نوين مي توان به موارد زير اشاره كرد:
• سيستم پيشنهادها
• سيستم اطلاع رساني سريع T.T.ROOM
• سيستم ساماندهي محيط كار 5S
• كميته هاي واكنش سريع Q.R.Q.C
• نظام مديريت بر مبناي هدف MBO)) يا مديريت سياستگذار oshin Mgt.System باگذشت قريب به 5 سال از استقرار مديريت نوين در سطح واحدهاي مختلف شركت ،تغييرات شگرفي در نحوه عملكرد و ميزان ستانده فرآيند توليد افتاق افتاده است.اين مهم با صرف صدها ساعت آموزش توجيهي كليه كاركنان شركت اعم از مديران ،كارشناسان،كارگران،تدوين جزوات آموزشي و برگزاري سمينارهاي توجيهي امكان پذير شده است.از جمله دستاوردهاي اين نظام مديريتي مي توان به بيش از 100هزار پيشنهاد ارائه شده از سوي كاركنان شركت كه عمدتا معطوف به بهبود كيفيت،كاهش هزينه،جلب رضايت مشتري و… است،اشاره كرد.
مديريت لوازم تكميلي تزئيني همزمان با تاسيس شركت ايران خودرو از سال 1342 فعاليت خود را آغاز نموده است. مسؤوليت توليد قطعات تزئيني مورد نياز انواع محصولات نظير صندلي ، رودري ، باك بنزين و... را به عهده دارد.
