بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
n
n ريزمغذيها شامل ويتامين و املاح‌مي‌باشند كه در مقايسه با كربوهيدراتها،پروتئين‌ها و چربي‌ها به مقادير جزئي‌براي فرآيندهاي متابوليكي بدن‌ضروري هستند. بدن انسان برای انجام فعالیت های حیاتی به مقدار اندکی ویتامین ها و املاح نیاز دارد. کمبود این مواد که به آنها ریز مغذی می گویند عوارض زیادی را برای فرد و جامعه به دنبال دارد. این مواد مغذی دارای نقش های بسیار حیاتی در بدن هستند و کمبود آنها مشکلات جدی و جبران ناپذیری را ایجاد می کند و در برخی موارد حتی به مرگ منتهی می شود.
اسلاید 2 :
خوشبختانه تمامی این مشکلات قابل کنترل و پیشگیری است و در صورتی که سیاست های مناسبی در سطح کلان اتخاذ شود، میتوان از عوارض آنها به طور کامل پیشگیری کرد.کشورهای توسعه یافته سال هاست ویتامین ها و مواد معدنی را به برنامه غذایی روزانه مردم وارد کرده و کمبود برخی از آنها را کنترل کنند. امروزه راهکارهای اصلی مقابله با کمبود ریز مغذی هادر دنیا شناخته شده و شامل 4 راهکار اصلی اصلاح عادات و الگوهای غذایی، مکمل یاری، غنی سازی و ارتقاء سطح بهداشت عمومی و توصیه سازمان های بین المللی از جمله سازمان جهانی بهداشت و به کارگیری همه آنها با توجه به شرایط و امکانات موجود است.
اسلاید 3 :
غنی سازی در اصل افزودن مواد مغذی به میزان موردنیاز به یک غذای اصلی و پایه ارزان و در دسترس تمامی جامعه است، به نحوی که با مصرف منظم آن ماده غذایی، به مرور زمان شیوع کمبود آن ماده مغذی در جامعه کاهش پیدا کند مثلا غنی سازی نمک طعام باید باعث /می شود که تقریباً همه افراد به میزان مناسبی از ید در طول روز دست پیدا کنند در کشورهای در حال توسعه غنی-سازی مواد غذایی به سرعت در حال توسعه و گسترش است. افزودن ید به نمک یکی از تجارب جهانی و مفید غنی سازی است که نتایج بسیار رضایت بخشی داشته است غنی سازی مواد غذایی با ید، آهن و ویتامین A توانسته بهره هوشی کودکان را 10 تا 15 نمره بهبود بخشد، مرگ مادران را به یک سوم برساند و مرگ نوزادان و کودکان را تا 40 درصد کاهش دهد و علاوه بر آن سبب افزایش توانایی و قدرت انجام کار شود. كمبود برخي از انواع‌ريزمغذيها به ويژه كمبود يد، آهن وويتامين A از مشكلات شايع تغذيه‌اي‌است.
اسلاید 4 :
در كشور ما نيز شواهد موجودحاكي از آن است كه كمبود يد واختلالات ناشي از آن و فقرآهن وكم‌خوني ناشي از آن مشكلات عمده‌تغذيه‌اي در گروههاي آسيب‌پذير ازجمله كودكان زير ۵ سال است و كمبودويتامين‌هاي A و D در برخي ازمناطق كشور وجود دارد.
اسلاید 5 :
nآهن در ساختمان هموگلوبين وبيوگلوبين و بعضي از آنزيم‌ها شركت‌دارد. كمبود آهن و كم خوني ناشي ازآن جمله مشكلات اساسي بهداشت‌عمومي در دنيا به شمار مي‌رود كه آثارنامطلوب آن بر تكامل جسمي ورفتاري و كاهش بازده كاري افراد به‌اثبات رسيده است. تأمين آهن موردنياز كودكان در سال اول زندگي توجه‌خاصي را لازم دارد. ميزان آهن شيرمادر كم است اما قابليت جذب بالايي‌دارد و ذخيره آهن شيرخوار و آهن شيرمادر، نياز شيرخوار را در ۴ تا ۶ ماه‌اول زندگي تأمين مي‌كند. از شش‌ماهگي به بعد با كاهش ذخيره آهن نيازكودك به مقدار قابل ملاحظه‌اي‌افزايش‌مي‌يابد.
اسلاید 6 :
منابع غذايي آهن:
nدر مواد غذايي دونوع «آهن هم» و «غيرهم» وجود دارد.آهن «هم» در گوشت قرمز، ماهي، مرغ‌و جگر وجود دارد. آهن «هم» ازقابليت جذب بالايي برخوردار است ودر حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد آن جذب‌مي‌شود. آهن غير هم در منابع گياهي(مانند غلات، حبوبات) سبزيحات سبزتيره (مثل اسفناج و جعفري)، انواع‌مغزها: (پسته، بادام، گردو و فندق).انواع خشكبار (برگه هلو، زردآلو، خرماو كشمش) و همچنين زرده تخم‌مرغ‌وجود دارد. جذب آهن غير هم شديداتحت تأثير تركيب رژيم غذايي قرارمي‌گيرد و در صورت وجود كاهش‌دهنده‌هاي جذب آهن مانند نيتات،اگزالات و تائن‌ها به مقدار زيادي‌كاهش مي‌يابد. جذب آهن غير هم دربهترين شرايط ۳ تا ۸ درصد است.وجود موادغذايي حاوي ويتامين Cجذب آهن غير هم را چند برابرافزايش‌مي‌دهد.
اسلاید 7 :
عوامل متعددي در بروزكمبود آهن نقش دارندكه عبارتند از:
n رژيم غذايي فاقد از آهن، از دست‌دادن خون، افزايش نياز به آهن دردوران كودكي، نوجواني و بارداري‌هاي‌مكرر و با فاصله كم، ابتلاي مكرر به‌بيماريهاي عفوني، محروميت از شيرمادر، شروع نكردن به موقع تغذيه‌تكميلي و يانامناسب‌بودن‌غذاي‌كودك.
جهت پيشگيري از كمبود آهن دادن«قطره آهن» از پايان شش ماهگي و ياهمزمان با شروع تغذيه تكميلي تا پايان۲۴ ماهگي و براي شيرخواراني كه باوزن كمتر از ۲۵۰۰ گرم متولدمي‌شوند، از زماني كه وزن آنها به دوبرابر وزن هنگام تولد مي‌رسد تا پايان۲۴ ماهگي توصيه مي‌شود. همچنين‌مادران باردار بايد از پايان ماه چهارم‌بارداري تا ۳ ماه پس از زايمان روزانه‌يك عدد قرص سولفات فرو مصرف‌نمايند.
اسلاید 8 :
كلسيم:
nاكنون تقريباً همه ميدانند كه مصرف مقدار كافي كلسيم از بروز بيماري هاي نظير پوكي استخوان جلوگيري مي كند . آنچه كه كمتر مشخص شده اين است كه كلسيم چگونه اين كار را انجام مي دهد. کلسیم ، فراوانترین مینرال موجود در بدن است. بدن ما تقریباً 1 کیلوگرم کلسیم دارد. البته در افراد مختلف با استخوان بندی متفاوت ، مسلما این میزان فرق می‌کند.
بیشتر کلسیم در استخوانها و دندانها نشسته است و تنها 1% آن در بقیه بدن وجود دارد که همین 1 درصد اعمال زیادی انجام می‌دهد، مثلاً انقباض همه ماهیچه‌های ما بسته به وجود کلسیم است. با بالا رفتن سن توده استخوانی به تدریج مواد معدنی‌اش را از دست می‌دهد و به دنبال آن عوارض از قبیل شکستگی انتهای استخوان ران ، روی هم جمع شدن ستون فقرات و ... روی می‌دهد.
اسلاید 9 :
nاین تصور نزد عامه مردم وجود دارد که با مصرف فرآورده‌های لبنی میتوان ذخیره کلسیم استخوان را افزایش داد. از 1000 تا 1200 گرم گلسیم (Ca) بدن ، 99% آن در استخوان بندي اسكلت و دندانها به شکل بلورهای فسفات کلسیم هیدروکسیل (هیدروکسی آپاتیت( متبلور است، از طرف دیگر وجود كلسيم برای انجام تعدادی از اعمال حیاتی بدن ضروری است. در بافتهای نرم ، عمل انقباض ماهیچه‌ای ، هدایت جریان عصبی ، لخته شدن خون ، فعال کردن تعداد زیادی از آنزیمها در کنترل تحریک پذیر عصب ماهیچه و از همه مهتر معدنی کردن استخوانها ، وجود حداقل 10 گرم کلسیم لازم است.
اسلاید 10 :
جذب و انتقال کلسیم:
nجذب کلسیم در خون به صورت یون کلسیم و از دیواره روده صورت می‌گیرد. عاملی که موجب افزایش جذب کلسیم می‌شود ويتامين D است، به همین دلیل قرصهای مکمل کلسیم را با ویتامین D تهیه می‌کنند. لذا اگر منابعی را که دارای این 2 عنصر است مصرف کنید کلسیم موجود در آنها بهتر جذب می‌شود. در صورتی که در غذا ، ماده‌ای به نام اگزالات باشد، جذب کلسیم آن کاهش می‌یابد و به همین دلیل است که اسفناج و چغندر، به خوبی کلسیم شیر جذب نمی‌شود. اسید فیتیک موجود در سبوس گندم نیز جذب Ca را کاهش می‌دهد ولی این مساله زمانی اثر گذار است که مصرف آن خیلی زیاد باشد مثل گیاهخواران مطلق. دریافت کلسیم کافی ، اثرات مثبتی در کاهش فشار خون افراد مبتلا به فشار خون دارد، تنظیم میزان کلسیم بدن ، بر عهده هورمونهایی است که از غده تيروئيد ترشح می‌شوند.
