بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
Úنگاهی به بناهای قرن هفتم هجری:
Ú
Ú
Ú حمله مغول در قرن هفتم هجـري بناهـاي سـازمـان شهـري كشور را ازهم مي گسـارد شـهر سـازي را نزديـك به يـك قرن بي معنـي مي سـازد .عامل دفاع
نبود وغارت انجام يافته به ويراني كليه شهرهاي بزرگ مي انجامد.
نبود دولت مقتدر با مفهومي كه در دوران قبل از حملة مغول وجود داشت سبب گرديد تا حكومتهاي محلي بزرگ يا كوچكي شكل گيردكه از مفهوم دولت به معناي دقيق كلمه تهي بودند به همين علت به مدت طولا ني مفهوم شبكةشهري بي معنا گرديد.
اسلاید 2 :
Úحدود 400سال نهضت علمي وهنري ،فني وشهرسازي ايران دوره بسته مي گردد و اين در حاليست كه بالعكس در اروپا شهر گرايي وشهر نشيني مي رود كه پايان دوره قرون وسطي در اروپا را اعلام داشته وتجديد حياتي جديد را سبب شود و دوران با شكوه معماري وشهر سازي رنسانسآغاز مي گردد .
Ú
Úبنابراين مقايسه اروپا كه در گذر از قرون وسطي به رنسانس كه مي توان
گفت از حضيض به شكوفايي است با ايران كه از دوره پرشكوه اسلامي به
رويداد اسف بار و تاريخي حمله مغول و وقايع پيامد آن كه نابودي شهرها
، شهرسازي است. قابل مقايسه نمي باشد .
اسلاید 3 :
Úاما تلاش هاي پادشاهان ايراني بعد از حمله مغول بعد از حمله مغول مانند شاهرخ
تيموري و جانشينانش براي عمران و آباداني شهرهايي چون مشهد؛هرات ؛بخارا
؛سمرقند و ديگر شهرها سبب گرديد تا شهر گرايي و شهرنشيني رشد آرام و مجدد
خود را شروع كند.
Ú
Úو سبك آذري در هنر و ادبيات و معماري جاي خود را بازيابد اما اين تلاش ها
موفق نگرديد تا سازمان شهري ايران را به دوره قبل از اين حمله تاريخي بازگرداند.
Úمورخين و سياحان در قبل از حمله مغول به وصف شكوه اقتصادي ـاجتماعي و
سيماي شهرهاي ايراني مي پردازند.بعد از حمله مغول به بيشتر رسوم وعادات و يا
ساختمان هاي بزرگي كه به دستور حكام بنا گشته اند اشاره دارند.
اسلاید 4 :
Úسازمان شهري بر جدايي محلات شهري قرار دارند و مردم از طايفه هاي مختلف
در شهر ساكنندو هر طايفه محله جداگانه اي دارد كه در محله مخصوص خود كه
بارويي گرد آن كشيده اند منزل مي كنند.
Ú
Úبا اين اعتبار مي توان از سه قرن نبود سازمان توليدي ،سازمان ديواني,
سازمان شهري ،سازمان فضايي و كالبدي در سير تحول شهرگرايي و
شهرنشيني در ايران نام برد.
اسلاید 5 :
Ú
Úبا وجود اينكه از ديدگاه معماري و هنري شاهكارهاي بي نظيري در اين دوران
خلق شده اندو پس از مدت طولاني الگوهاي كهن شهرسازي مورد بازنگري
وابداع مجدد واقع شده اندو نشان از حفظ و نگهداري و زنده بودن سنت هاي
شهر نشيني و شهرسازي دارند ولي بدان علت كه اين گونه ها در پهنه اي
وسيع در مقياس كشور مورد استفاده واقع نشده اند و مواردي بيش نيستند نمي
توان از زندگي شهري در معناي گسترده آن صحبت داشت.
Ú
Úاكنون با توجه به ويژگي هاي معماري و شهرسازي دوران رنسانس به بررسي عناصر شهري و چگونگي آن در اروپا پرداخته و آن را با دوره مذكور در ايران مقايسه مي كنيم و سپس به بررسي جزيي يك آرمانشهردوره رنسانس (بالمانوا)با شهر هرات در ايران در اين دوره كه بازسازي شد مي پردازيم.
اسلاید 6 :
Úبازه زماني اين دوره بين 14 و 17 ميلادي مصادف با 7 تا 11 هجري قمري
مي باشد . دوران پس اسلام در ايران به چهار دوره تقسيم مي شود كه بازي سوم
آن زمان حمله مغول مي باشد .
Úدر ايران به دليل كشته شدن بازرگانان مغول به دست پادشاه ايران حمله مغول
شكـل مي گيرد و اين قـوم وحـشي بـه تخـريب شهـرها و آبـادي ها مي پردازند .
پس از ويرانيهاي بسيار ، به دليل نفوذ معماران و ادبا و دانشمـندانـي چـون
خـواجه نصـير الـدين طـوسي ، تخريب شهرها به اتمام مي رسد و شهر مراغه به
عنوان اولين پايتخت اين سلسله توسط هولاكوخان انتخاب مي شود در اين دوره
ابتدا با حمله چنگيز خان به ايران ، سرآغاز نفوذ مغولستان در ايران شكل مي
گيرد .
اسلاید 7 :
Ú اما مغولها با مشاهده شيوه شهر نشيني و شهر سازي و عقايد مردم درايران
تصميم به ساخت و ساز گرفته و كم كم ازمعماران ايراني كمك مي گيرند تا به
آباداني شهرها بپردازند .
Ú پس از چنگيز خان ، هولاكوخان در مراغه به حكمراني مي رسد .
بعد ازوي غازان خان به پادشاهي مي رسد كه به دليل حضور خواجه رشيد
الدين فضل ا…. شروع به اصلاحات ارضي به نام اصلاحات غازاني مي كند
ومسجد و گرمابه مي سازد .
Úسلطان محمد خدابنده چهارمين پادشاه و تيمور پس از او روي كار مي آيد كه
پس از مرگش الغ بيگ و بعد ازاو پسرش شاهرخ به پادشاهي مي رسد . پس از
ابوسعيد ابوالخير و سه سلسله آل جلاير و آل چوپان و آل مظفر روي كار
آمدند و لي به علت ويرانهايي كه انجام دادند نامي از آنان در تاريخ ذكر نشده است .
اسلاید 8 :
Úپس از آن ابراهيم سلطان و سلطان حسين باقراء نيز پس از روي كار مي آيند
البته همزمان با پادشاهان ذكر شده در غرب ايران و در تبريز قراقويونلوها و آق
قويونلوها به پادشاهي جهان شاه حكمراني مي كردند .
Úاز اكتشافات مهم اين دوره مي توان به اختراع ساعت خورشيدي در زمان الغ
بيگ نام برد . همچنين اولين با ردر اين دوره بود كه مقياس واحد براي تكثير
نقشه به كار رفت .
Úبه دليل نداشتن پايه هاي فلسفي و عقيدتي از جهان بيني اسلام بهره جستند و كم كم
در علم هنر و معماري پيشرفت هايي نمودند .
Úبه طوري كه در اين دوره ادبا و دانشمنداني چون عطار و مولوي و سعدي و
عراقي و عبيد زاكاني و …. ظهور يافتند از شهرهاي مهم اين دوره مي توان به
مرو و بخارا و سمرقند و نيشابور و ري و مشهد و هرات و شهر سبز و آسياي
ميانه و افغانستان اشاره كرد .
اسلاید 9 :
Úهمچنين نوشهرهايي چون شام غازاني يا شنبه غازان در كنار غربي تبريز كه به
دستور غازان خان ايجاد شد و ربع رشيدي به پيشنهاد خواجه رشيدالدين فضل
ا… در كنار شرقي تبريز ساخته مي شود .
Úهمچنين سلطان محمد خدابنده شهر سلطانيه را به شكل شطرنجي در دشت زنجان
بنا مي كـند . در ايـن شهـرها بـه مسجـد و گرمابه بيش ازهمه توجه مي شده و
اغلب درآمد گرمابه به مصرف مسجد مي رسيده است كه نمونه آن چم يا سرچم
در سه كيلومتري تبريز است .
Úشرايط اقتصادي اين دوره به صورتي كه بي رحمانه ترين شكل بهره كشي وجود
دارد و در آن زمين داران زمين ها را به قطعات كوچك تقسيم كرده و به سختي در
اختيار روستاييان قرار مي دهند .
Úهمچنين اجراي قوانين ياسا از كتاب چنگيز و اخذ ماليات هاي سنگين سبب فرو
Úپاشي نظام اقتصادي و توليدي مي شود.
اسلاید 10 :
Ú1.حصار :
Úبه عنوان يكي از عوامل تعيين كننده فرم شهر در دوره رنسانس مطرح شد .
حصارها به صورت پيچيده با شبكه اي از دژها و برآمدگيها كه به شكل ستاره
اي شكل دور شهر كشيده مي شدند كه اين فرم ستاره اي شهر نمادي از شهر
رنسانسي است كه تجلي خداست كه در اين فرم خاص توسط ستاره كه مركزيت
را در بر دارد نمايان شده است .
به علت پيچيد بودن حصارها گسترش شهر مستلزم مخارج هنگفتي به همين دليل
تراكم بيشتري بر شهر تحميل مي شدو شهر به صورت عمودي رشد ميكرد
همچنين بافت شهر كه به صورت دواير متحد المركز بود در ميان حصار دفاعي
هشت ضلعي محصور ميشد.
