بخشی از مقاله
مقدمه
آب و فاضلاب شركتي سهامي و خاص است. متشكل از ارگان هاي دولتي و خود دولت مثل صدا و سيما- شهرداري و سهامداران آب و فاضلاب كل كشور هستند.
شركتي خدماتي است و فعاليت آن ارائه آب آشاميدني سالم و بهداشتي به همه ي
جامعه شان مي باشد. سيستم حسابداري آب و فاضلاب به روش تعديل شده عمل ميكند و كليه ي فعاليت هاي آن در سه قالب:
توليد، فروش و اداري جمع بندي مي شود.
توليد يعني اينكه كليه ي خدماتي كه جهت توليد آب شرب انجام مي شود. توليد آب يا بالا كشيدن آب از چاه و انتقال آن به مخازن و نگه داري آن در مخازن و عمليات كلرزني و انتقال آن به داخل شهر و توزيع بين مشتركين از جمله عمليات واحد توليد مي باشد. از فعاليت فروش مي توان ارائه ي خدمات مشتركين نصب كنتور آب و صدور صورت حساب مي توان نام برد. و واحد اداري: نظارت، هماهنگي و مديريت فعاليت واحد توليد و فروش به عهده سيستم اداري مي باشد از جمله امور مالي كه حاوي فعاليت هاي مالي و پشتي باني توسط اين امور انجام مي شود كه ما با توجه به اقتضاي رشته به فعاليت حسابداري در آب و فاضلاب مي پردازيم.
حسابداري اين شركت حسابداري مالي مي باشد. هدف از ايجاد آب و فاضلاب با توجه به اينكه بهره وري بسيار پايين و در صورتيكه از نظر ثروت كشور ثروتمندي هستيم براي اينكه هزينه ها را كاهش دهند و با كاهش هزينه قيمت واقعي هزينه توليدي را محاسبه كنند و بهره وري را بالا ببرند. تنها ايراد آنها انحصاري بودن آن است.
در اين شركتها دو سري درآمد و دو سري هزينه داريم. درآمدها و هزينه هاي جاري كه در سود و زيان لحاظ مي شود. درآمدهاي جاري مثل آب ها و هزينه جاري مثل حقوق و دستمزد، ابزار و لوازم مصرفي، هزينه پذيرايي، هزينه فرهنگي.
در شركت آب و فاضلاب سعي بر اين است كه طوري حركت كنند چون با زيان مواجه هستيم هدف اينست كه حداقل در نقطه سر به سر حركت كند ضمن اينكه هدف سودآوري نسبت بلكه ارائه خدمات بهتر به مشتركين در نقطه سر به سر با قيمت تمام
شده اي كه بتواند پوشش داده شود.
درآمد سرمايه مثل انشعاب و هزينه هاي مصرفي مثل تاسيسات، تامين آب، وسائط نقليه، اثاثه و ... يكي از شاخصها اين است كه در سود و زيان، زيان نداشته باشيم و در سرمايه گذاري(منابع و مصارف) كاهش سرمايه گذاري نداشته باشيم.
كدينگ حسابها
وزارت نيرو يك سيستمي به عنوان متحد الشكل مالي شركتي آب و فاضلاب تعيين كرده است. در شركت آب و فاضلاب استان مركزي دو روش براي اداره ي شركتها وجود دارد.
تفاوت شركت وابسته با شركت تابعه در اينست كه شركت وابسته دفاتر عمومي مستقل از خود دارند شركت ثبت شده و صورتهاي مالي تهيه مي كنند ولي شركتهاي عمومي تابعه دفاتر مستقل ندارند و صورتهاي مالي تهيه نمي كنند ضمنا ثبت شده هم نيستند. شركتهاي آب و فاضلاب استان مركزي تا سال 82 بطور متمركز(تابعه) بودند. از سال 82 به بعد چندين مناطق خودگردان تعيين كرده اند يعني درآمد جاري در اختيار امور قرار دارد.
انبارها
روش محاسبه موجودي انبار روش ميانگين موزو متحرك مي باشد. روش مغايرت گيري روش مانده واقعي مي باشد. نيروهاي شاخص بكارگيري نيروي انساني به ازاي هر 500 نفر مشترك يك نيرو مي گيرد. نيروهايي كه بكار گرفته مي شود بايد براساس چارتي كه از كشور ابلاغ مي شود باشند و حقوق و مزاياي آنها براساس قيمتي است كه در چارت سازماني عنوان شده است. از نظر تشكيلاتي طبق چارتي كه استان تعريف كرده است به خاطر اينكه اگر بخواهند هزينه ثابت را در نظر بگيرند در قسمت مالي 8 نفر كه با مسئول 9 نفر مي شوند.
تاريخچه فعاليت شركت
1-1 كليات
شركت آب و فاضلاب استان مركزي(سهامي خاص) در تاريخ 11/12/1370 تحت شماره 1673 در اداره ثبت شركت ها و مالكيت صنعتي در استان مركزي به ثبت رسيده و در تاريخ 1/1/1371 اموار و دارايي هاي تاسيسات آب شهري و تاسيسات دفع فاضلاب تعداد 14 شهر و 103000 مشترك آب و فاضلاب از شركت ها و دستگاه هاي قبلي در چهارچوب قانون تشكيل شركت هاي آب و فاضلاب و قانون تجارت آغاز كار نمود.
2-1- فعاليت اصلي شركت
فعاليت اصلي شركت طبق اساسنامه عبارت است از ايجاد و بهره برداري از تاسيسات مربوط به توزيع آب شهري و همچنين جمع آوري و انتقال تصويه خانه در داخل
محدوده ي قانوني شهرهاي استان و سرمايه گذاري در موسسه و انجام امور تحقيقاتي و آموزشي در فعاليت هاي مرتبط مي باشد اجراي طرح هاي تامين و انتقال آب برحسب مورد و موافق وزارت نيرو خواهد بود.
بهره برداري از كل تاسيسات آب شرب انحصارا در اختيار اين شركت مي باشد و توسط هيات مديره منتخب مجامع عمومي اداره مي شود.
تعداد شهرهاي قلمرو فعاليت شركت 21 شهر و 177869 مشترك آب و فاضلاب
مي باشد.
حسابداري و ثبت هاي مربوط به آن
بخش حسابداري با توجه به نيازهاي مديران و سهامداران و دولت و روشهاي حسابداري شركت را با استناد به دستوالعمل و بخشنامه ها اعمال مي كنيم.
كه به توجه به توضيحاتي كه قبلا گفته شد بايد در سه قالب توليد و فروش و اداري
طبقه بندي شود به اين روش كه كليه فعاليتها و هزينه هاي توليد در بخش توليد ثبت ميگردد و كليه فعاليت فروش و هزينه هاي فروش در بخش فروش ثبت ميگردد و همچنين
هزينه هاي اداري و بخش اداري ثبت ميگردد.
و اما حسابداري كليه فعاليتهاي سه گانه را ثبت و طبقه بندي و نتيجه گيري ميكند.
كه پاره اي از آن موارد را اشاره مي كنيم كه ما در آن فعاليت و كارآموزي را سپري كرديم.
امور بانك ها
كه به كنترل كليه بانك ها مي پردازد به اين طريق كه كليه ي واريزها توسط مشتركين و كليه ي درآمدهاي ثبت شده كنترل و ماهانه مغايرت گيري مي شود فيشهاي پرداختي توسط مردم با يك بردار از بانك به اداره مي آيد و فيش ها با بردار مطابقت داده مي شوند. كليه ي حساب ها به شماره حساب مركزي 16 و 31 واريز شده و ثبت مي شوند و مغايرت گيري مي شوند.
ثبت وقتي قبضي صادر ميشود: حساب دريافتني...
درآمد...
ثبت زمان دريافت وجه: بانك...
حساب دريافتني...
تنخواه گردان
كه طبق استاندارد حسابداري آب و فاضلاب از روش تنخواه گردان ثابت يعني ابتداي هر دوره مالي مبلغي را نزد تنخواه گردان قرار مي دهند تا كليه هزينه هاي جاري را از آن محل پرداخت كنند و با توجه به اسناد و مدارك هزينه شده مجددا همان مبلغ هزينه شده را دريافت مي نمايند و ثبت حسابداري آن به شكل انجام مي شود.
ثبت افتتاح حساب تنخواه در ابتداي دوره: تنخواه گردان...
بانك...
ثبت پرداخت هزينه جاري از محل تنخواه و شارژ تنخواه از محل بانك:
هزينه هاي جاري...
تنخواه گردان...
تنخواه گردان...
بانك...
نگهداري و حفاظت اموال
كه كليه اموال و مستغلات طبقه بندي و كنترل مي گردد به اين شكل كه اثاثه و ملزومات طلاكوبي مي شوند. وسائط نقليه به جز پلاك خودرو جهت انبار پلاك كوبي مي شوند و همچنين ساختمان ها پلاك كوبي مي شوند كه بتوان طبقه بندي مناسب داشته باشيم تا بتوان در پايان سال به نحوي درست طبقه بندي شود و سند حسابداري آن ها صادر شود.
هزينه استهلاك دارايي ثابت...
استهلاك انباشته دارايي ثابت...
هر دارايي از محل طبقه بندي خود مستهلك مي شود و كاري به دارايي ديگر ندارد.
صدور سند حسابداري
كليه ي اسناد حسابداري آب و فاضلاب از طريق سيستم حسابداري كامپيوتري با برنامه نرم افزاري مخصوص اين اداره انجام مي شود كه به صورت كوينگ تعريف شده اعمال مي شود به اين صورت كه كد حساب جداگانه، معين جداگانه و تفضيلي مجزا مي باشد و از طريق كدينگ حساب ثبت مي شود. توضيح اين كه به حساب هاي پنج گانه به اين شكل كه دارايي ها 100 بدهي ها 200 هزينه ها 300 درآمدها 400 و سرمايي ها 500 استفاده مي شود.
مبحث بايگاني اسناد
كليه ي مدارك مربوط به يك سند به صورت مرتب و منظم پيوست سند حسابداري
مي شود و به ترتيب شماره اسناد نگه داري مي شود كه بايد هر سند داراي آدرس و مشخصه كافي باشد كه هنگام دسترسي به آن دچار مشكل نشويم.
مبناي تهيه صورتهاي مالي
براساس قانون تشكيل شركتهاي آب و فاضلاب و دستورالعمل تجديد ارزيابي وزارت نيرو يكبار به تاريخ(29/12/71) كليه داراييهاي تجديد ارزيابي شده و مبناي صورتهاي مالي از تاريخ 29/12/71 بهار تمام شده تاريخي مي باشد.
در موارد مقتضي از ارزشهاي جاري نيز استفاده شده است.
در شهرهاي جديد كه تحت پوشش اين شركت قرار گرفته يا خواهند گرفت براساس بخشنامه 100/2770/1898271 مورخ 4/5/76 وزارت نيرو كليه داراييها و اموال و ماشين آلات و تجهيزات و حقوق مشتركين ارزيابي و به عنوان قيمت هاي تاريخي در حسابهاي شركت انعكاس يافته يا مي يابد.
خلاصه اهم رويه هاي حسابداري
1. موجوديهاي مواد و كالا:
موجوديهاي مواد و كالا به حداقل بهاي تمام شده يا خالص ارزش فروش ارزيابي مي شود بهاي تمام شده موجوديها براساس روشهاي زير تعيين شده و قيمت بازار براي مواد اوليه قطعات و لوازم يدكي و مواد كمكي بر مبناي قيمت جايگزيني و براي كالاي در جريان ساخت و ساخته شده براساس خالص ارزش فروش در نظر گرفته مي شود.
شرح موجوديها روش محاسبه بهاي تمام شده
موجودي مواد اوليه و حياتي ميانگين موزون
كالاي در جريان ساخت ميانگين موزون
كالاي ساخته شده ميانگين موزون
قطعات و لوازم يدكي ميانگين موزون
2. سرمايه گذاريها
سرمايه گذاريهاي بلند مدت در ساير شركتها با توجه به درصد سهام در شركت سرمايه پذير به يكي از روشهاي ذيل ارزيابي و در حسابها انعكاس مي يابد. سرمايه گذاري در كمتر از 20% از سهام روش بهاي تمام شده بوده و درآمد حاصل از سرمايه گذاري هنگام تحقق و تصويب اعلام و توسط شركتهاي سرمايه پذير شناسايي و ثبت مي گردد.
3. داراييهاي ثابت مشهود
دارايي ثابت مشهود بر مبناي بهاي تمام شده ثبت مي شوند مخارج غير مستمر، تعميرات اساسي و بهسازي كه باعث افزايش قابل ملاحظه ظرفيت يا عمر اقتصادي دارايي يا بهبود اساسي در كيفيت توليد ميگردد در صورت اهميت به عنوان مخارج سرمايه اي محسوب و طي عمر مفيد جديد دارايي مربوط مستهلك مي شود مخارج تعميرات عادي كه منافع حاصل از خدمات دارايي ثابت را افزايش نمي دهد و براي حفظ و نگهداري دارايي در وضعيت عادي انجام مي شود در دوره وقوع بحساب هزينه هاي جاري(مركز هزينه مربوط) ثبت مي گردد سود و زيان حاصل از فروش دارائيها يا كنارگذاري و يا مسلوب المنفعه شدن آن معادل خالص ارزش دفتري منهاي حاصل از فروش بحساب سود و زيان منظور مي گردد.
كمكهاي عمراني و ساير كمكهاي دولت يا مردم در صورت اطمينان از احراز شرايط تا قبل از اتمام طرح تحت عنوان دارائيهاي در جريان تكميل در حسابها منعكس و پس از اتمال طرح و آغاز بهره برداري بحساب اموال، ماشين آلات و تجهيزات شركت(حسب مورد) منظور مي گردد. استهلاك دارائيهاي ثابت مشهود با توجه به عمر مفيد دارائيهاي مربوط و با در نظر گرفتن آئين نامه استهلاك موضوع ماده 151 قانون مالياتهاي مستقيم و صورتجلسه مشترك وزارت نيرو و وزارت دارائي براساس نرخها و روشهاي زير محاسبه مي شود.
دارائيهاي ثابت مشهود نرخ استهلاك روش محاسبه
ساختمانها و مستحدثات 10% و 7% مستقيم
تاسيسات فرايند توليد 67/6% و 33/3% و 5/12 مستقيم
تاسيسات فروش 25% مستقيم
ساير تاسيسات 5/12% مستقيم
ماشين آلات 25% مستقيم
وسائط نقليه 20% مستقيم
تجهيزات 100% و 10% مستقيم
اثاثه و منصوبات 10% مستقيم
- براي دارائيهاي ثابت مشهودي كه در خلال ماه تحصيلي و مورد بهره برداري قرار
مي گيرند استهلاك از اول ماه بعد محاسبه و در حسابها منظور مي گردد.
- استهلاك آن دسته از دارائيها كه به بهره برداري رسيده و بهره برداري از آن متوقف شده معادل 30% نرخ استهلاك جدول بالا منعكس و دارائي مذكور در ساير دارائيها و طبقه بندي و استهلاك از قيمت تمام شده دارائي كسر مي شود آن دسته از دارائيهايي كه خريداري يا ايجاد گرديده و در انبار نگهداري يا استفاده نگرديده اند مشمول استهلاك نمي باشند.
- هزينه هاي تامين منابع سرمايه اي در طول دوره ساخت(يا قرارداد مشاركت مدني) به حساب دارائيها منظور شده و هزينه سود تضمين شده تسهيلات پس از آغاز بهره برداري(يا عقد قرارداد) به حساب هزينه منظور مي گردد.
4. قراردادهاي اجاره به شرط تملك و خريد اسقاطي
در موارديكه تحصيل دارائي ها از طريق اجاره به شرط تملك يا خريد اقساطي صورت مي گيرد اين نوع معاملات عينا مانند خريد قطعي دارائيهاي ثابت تلقي شده و ارزش آنها معادل خريد نقدي در حساب منعكس مي شود. هزينه هاي مالي ناشي از قراردادهاي مزبور به حساب سود و زيان هر سال منظور مي گردد.
5. ذخيره مزاياي پايان خدمت
ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان براساس يك ماه آخرين مزد مبنا(حقوق ثابت) هر يك از كاركنان براي هر سال خدمت آنان محاسبه و در حسابها منظور مي گردد.
6. شناسائي درآمد و هزينه
با توجه به فرض تعهدي حاكم در حسابداري، درآمدها بمحض تحقق و هزينه ها به محض تحمل بدون توجه به جريان ورود و خروج وجه نقد شناسائي گرديده است.
7. روش شناخت درآمد پيمانها
پروژه هائي كه در آنها شركت به عنوان پيمانكار طرف قرارداد مي باشند درآمد همان براساس روش درصد پيشرفت(تكميل كار) شناسائي مي شود.
8. كمكهاي مردمي، هدايا و طرحهاي عمراني براي توسعه
در صورت اطمينان از شرايط احراز آندسته از كمكها و هداياي مردمي، منابع طرحهاي عمراني كه بدون دريافت ما به ازاء بلاعوض در اختيار شركت قرار مي گيرد به عنوان"سرمايه اهدايي" و طرحهاي عمراني كه انتقال مالكيت آن محرز بوده و ما به ازاء آن دسته در قالب تسهيلات بلند مدت مطالبه خواهد شد تحت سرفصل"بدهيهاي بلند مدت" انعكاس يافته است و كمكهايي كه براي جبران هزينه ها و يا زيان گذشته و يا كمك درآمد عملياتي پرداخت شده مستقيما بحساب سود و زيان جاري منظور مي گردد.
با عنايت به هدفها و سياستهاي اقتصادي و اجتماعي دولت اين كمكها در چارچوب تامين منابع مالي اجراي طرحها و يا خريد تحصيل يا ساخت دارائيهاي بلند مدت صورت
مي گيرد.
كمكهاي بلاعوض مردمي و نهادها براي ايجاد انگيزه و تشويق شركتها به شروع فعاليت خاص توسعه اي است كه اگر اين كمكها اعطاء نشود شركت در روال عادي قادر به انجام آن نبوده و يا در ظرف زماني طولاني تر مبادرت به انجام آن مي نمايد. كمكهاي مزبور شامل كمكهايي كه جهت حمايت مالي در شرايط اضطراري يا جبران هزينه هاي خاص يا كاهش درآمد جاري يا جبران زيان قلبي اعطاء مي گردد نمي شود.
كمكهاي دولت
در چارچوب تامين منابع مالي اجراي پروژه هاي عمراني يا خريد و تحصيل اموال ماشين آلات و تجهيزات در جهت توسعه فعاليت شركتهاي آب و فاضلاب كشور در دو قالب زير اعمال مي شود:
1. تامين تمام يا بخشي از منابع مالي مورد نياز براي پروژه خاص يا خريد، تحصيل، ساخت دارايي بلند مدتي كه انتقال عين و منافع مالي به صورت بلاعوض(بدون دريافت ما به ازاء) به شركتهاي آب و فاضلاب صورت مي گيرد.
2. تامين تمام يا بخشي از منابع مالي مورد نياز در طرحها و پروژه هايي كه دولت انتظار دارد اصل منابع مالي صرف شده در قالب وامهاي بلند مدت بازگشت گردد ولو آنكه پس از بهره برداري و تحت شرايطي از بازپرداخت آن توسط شركتها صرفه نظر كند.
كمكهاي مردمي
با شرط و الزام براي شركتهاي آب و فاضلاب كشور جهت خريد، تحصيل يا ساخت دارايي بلند مدت در محل خاص يا تامين هدف مشخص نظير تسريع در اجراي پروژه خاص اعطاء مي شود.
كمكهاي مذكور معطوف به هدف ايجاد و تسريع توسعه اقتصادي و اجتماعي منطقه اي و بنيادي در فعاليتهاي شركتهاي آب و فاضلاب كشور مي باشد. اين كمكها علاوه بر افزايش درآمد جاري و آتي، عموما منبع سرمايه اي مجددي را از طريق فروش حق انتفاع اين اموال براي شركتها ايجاد مي نمايد.
اولا: انتقال منابع مالي اوليه بايد در زمان وقوع به روش مناسبي در حسابداري منعكس گردد تا صورتهاي مالي شركتها شامل تمامي منابع مالي سرمايه اي بكار گرفته شود.
دوما: ميزان منابع مالي بكار گرفته شده در هر دوره مالي مشخص گردد ولو آنكه كل پروژه به بهره برداري نرسيده باشد. رعايت اين رويه قابليت مقايسه اي صورتهاي مالي شركتها با دوره هاي قبلي و همچنين با ساير شركتها را فراهم مي نمايد.
سوما: انتخاب(روش درآمدي) براي ثبت اين كمكها با هدف قانون گذاري از تاسيس شركتهاي آب و فاضلاب استاني(به لحاظ پاياپاي شدن زيان جاري با اين منابع با متورم شدن سود جاري) در تناقض مي باشد.
نحوه ي شناخت كمكها
كمكهاي بلاعوض در صورت اطمينان معقول در رابطه با احراز شرايط استفاده از اين كمكها در صورتهاي مالي شناسايي مي گردند.
1. طرحهاي عمراني كه پس از تكميل، انتقال مالكيت آنها به شركتها بدون دريافت ما به ازاء، بلاعوض صورت مي گيرد. به نسبت ورود منابع مالي در هر دوره تحت سر فصل"سرمايه اهدايي"
2. در تراز نامه منعكس مي گردد. سرمايه اهدايي تا زمان حذف يا كناره گيري داراييهاي بلند مدت هميشه قابل تقسيم يا تبديل نخواهد بود.
3. كمكهاي بلاعوض مردمي يا نهادها به نسبت ورود منابع مالي در هر دوره مستقيما تحت عنوان سرمايه اهدايي در ترازنامه منعكس مي شود.
4. وجوه نقد و ساير حسابهاي دريافتي و مواد و مصالح خريداري ايجاد شده بابت يا از محل اين كمكها به لحاظ مقيد بودن محل مصرف آنها تحت سرفصل ساير داراييها منعكس مي شود.
5. پيش پرداختها، سفارشات سرمايه اي، مواد و مصالح در سرفصل پروژه هاي در جريان تكميل ذيل"اموال و ماشين آلات و تجهيزات" در ترازنامه منعكس مي گردد.
9. قيمت گذاري و زيان ناشي از اعمال سياستهاي دولت
قيمت گذاري كالا و خدمات در شركتهاي آب و فاضلاب در چارچوب نظام تعرفه اي و تحت كنترل و نظارت دولت مي باشد اين امر علاوه بر كاهش درآمدها منجر به كاهش منابع سرمايه اي براي فعاليتهاي توسعه شركتها مي گردد و دولت در قالب طرحهاي عمراني بصورت بلاعوض يا وام و تسهيلات در اختيار شركتها قرار مي دهد.
براساس ماده 40 قانون برنامه و بودجه مالكيت اموال و دارائيهاي حاصل از اجراي طرحهاي عمراني غير انتفاعي به عنوان سرمايه اهدايي در حقوق عمومي منعكس
مي گردد.
براساس آئين نامه اصول و سياستها ضوابط موضوع بند 7 ماده 3 قانون برنامه و بودجه زيان ناشي از كنترل قيمتها و اعمال سياستهاي اقتصادي، اجتماعي دولت از محل بخشودگي 50% اصل وام و تمامي سود متعلقه تا حد تامين زيان با تصويب شوراي اقتصاد جبران
مي گردد و در صورتيكه زيان متجاوز از ارقام مذكور باشد تمهيدات قانوني انديشيده خواهد شد.
10. معافيت مالياتي
طبق ماده 10 قانون تشكيل شركتهاي آب و فاضلاب مورخ 11/10/69 اين شركت به مدت 15 سال از ماليات معاف بوده و از اين بابت ذخيره اي در حسابها منظور نمي گردد.
11. حقوق و مشتركين
حق انشعاب: وجوهي كه مشتركين براي برخورداري از خدمات آب شهري و دفع فاضلاب به شركت پرداخت مي نمايند پس از برقراري امكان خدمات از سوي شركت با توجه به تبصره يك ماده 4 قانون تشكيل شركتهاي آب و فاضلاب و براساس قانون ماده واحده مصوب مجلس شوراي اسلامي مورخ 24/3/77 به عنوان منبع سرمايه اي شناسايي و صد در صد آن تحت سرفصل حقوق عمومي(حق انشعاب) ثبت مي گردد. اين حساب قابل تقسيم يا تبديل به سهام يا قابل صرف براي جبران زيان عملياتي نبوده و به عنوان حقوق عمومي تلقي مي گردد و صرفا وقتي منابع جديدي تكافوي بازخريد انشعاب را در دوره ي مالي ننمايد ممكن است كاهش يابد.
ارزش و بهاي اين حق امتياز در رابطه با صرف هزينه هاي سرمايه اي براي فراهم كردن يك انشعاب تعيين مي گردد و در قيمت گذاري براي آن عواملي نظير مسئوليت شركتها در تامين بهداشت عمومي و توزيع مجدد درآمد و تعميم عدالت اجتماعي ملحوظ نظر قرار گرفته و با ابزارهايي نظير تناسب سطح عرصه و اعيان، نوع كاربري، سياستهاي حمايتي دولت براي توسعه اقتصادي و اجتماعي تعديل و تعيين مي گردد. اين حق امتياز در صورتيكه به هر علت به شركتهاي آب و فاضلاب واگذار شود براساس آئين نامه عملياتي فعلي به ارزش 60% قيمت روز قابل بازخريد مي باشد. بدين لحاظ براي دارنده آن در بلند مدت قابل استهلاك نبوده و در كوتاه مدت در دوره مالي كه واقع مي شود حسب مورد تفاوت بهاي تمام شده و ارزش بازيافتني به حساب هزينه يا درآمد همان سال منظور مي شود. حق انشعاب واگذار شده به لحاظ شرط قبض براي برقراري حق انتفاع تا زمان نصب كنتور برقراري جريان آب و يا امكان دفع فاضلاب پيش دريافت از مشتريان است.
وجوهي كه بابت تغيير نام صاحب حق انتفاع و جا به جايي كنتور دريافت مي شود درآمد عملياتي همان دوره مي باشد ولي تغيير در كاربري حق انشعاب براساس ماده 48 قانون مدني جزئي از حق انشعاب است(بدون تغيير در تعداد كل انشعابات و تنها جا به جايي در رديف آماري) وجوه دريافتي به عنوان حق انشعاب تلقي مي گردد.
نحوه ي شناخت حق انشعاب
حق انشعاب پس از نصب و برقراري جريان آب و يا امكان دفع فاضلاب تحقق مي يابد. درآمد حاصل از كارمزد، درآمد عملياتي مي باشد كه به نسبت تحقق در هر دوره قابل شناسايي مي باشد.
وجوهي كه تحت عنوان هزينه هاي نصب دريافت مي شود با رقم حق انشعاب به صورت جمع ارزش حق واگذار شده مي باشد. اين ذخيره قابل تقسيم يا تبديل به سهام نبوده و صرفا وقتي كه درآمدهاي حق انشعاب دوره تكافوي بازخريد حق انشعاب را نداشته باشد ممكن است كاهش يابد.
هر انشعاب آبي مستلزم يك انشعاب فاضلاب مي باشد انشعاب فاضلاب را هم مثل انشعاب آب خريداري مي نمايند. هزينه انشعاب فاضلاب هم در فيش هاي مربوطه صادر و سپس با پرداخت آن توسط مشترك انشعاب فوق خريداري شده براي مشترك سيفون نصب مي گردد و مشترك مي تواند از خدمات آن استفاده نمايد.
فاضلاب به صورت اقساطي هم واگذار مي شود: به اين صورت كه تمام اقسار آن پس از پرداخت توسط مشترك از بانك به حسابداري و از حسابداري به دست امور مشتركين مي رسد كه پس از تفكيك آنها به ترتيب رديف تقاضا آنها در سيستم رايانه امور ثبت سپس برحسب شماره پرونده داخل پرونده هاي مشتركين قرار گرفته و بايگاني مي شود.
خدمات فروش انشعاب آب
براي خريد انشعاب بايد مدارك لازم(كپي سند مالكيت، كپي شناسنامه، كپي جواز ساخت) تهيه و سپس با بازديدي كه مامور بازديد(ارزياب) انجام مي دهد برحسب عرصه و اعيان مبلغ آن محاسبه و سپس به مشترك تحويل داده مي شود. وقتي مشترك، مبلغ و هزينه انشعاب خود را به شماره حساب 3453 ملي مركزي واريز نمود فيش واريزي را به اين امور تحويل داده و اين امور مي بايست براي اين مشترك كنتور آب نصب نمايد.
خدمات پس از فروش
اين خدمات شامل: تغيير نام، تغيير كاربري، تغيير واحد و اختلاف متراژ است.
تغيير نام: مشترك براي تغيير نام بايستي كپي سند و كپي شناسنامه داشته باشد و سپس با واريز فيش مربوطه بحساب جاري 3440 ملي مركزي و تحويل فيش مربوطه تغيير نام انجام شده و فيش آب به نام شخص صادر مي شود.
تغيير كاربري: مشتركي كاربري ملك مسكوني خود را به تجاري تبديل نموده كه در اين صورت ملك او از مسكوني به تجاري تغيير كاربري شده است. يا ملك شخصي مسكوني و طبقه دوم به صورت مسكوني مي باشد كه در اين صورت ملك فوق مسكوني- تجاري شده است.
اختلاف متراژ: مبلغ اختلافي است كه مشترك زماني كه امتياز آب را خريداري كرده بناي زمين او كمتر بوده و الان دوباره اضافه بنا داشته است.
تغيير واحد: عبارتست از تغيير دادن ملك از يك طبقه به 2 يا 3 طبقه هر كدام از اين تغييرات در ملك را تغيير واحد مي گويند.
فرمول محاسبه واحد مسكوني:
ضريب ساليانه * (اعيان + عرصه) * [(1000 + 0015/0 * 2(اعيان + عرصه)]
فرمول محاسبه واحد تجاري:
ضريب ساليانه * [(20000 * تعداد واحد)] + [2000 * (اعيان و عرصه)]
حق تفكيكي: بابت بخشي از هزينه هاي برقراري انشعاب دريافت مي شود و جزء حقوق مشتركين محسوب مي گردد.
خودياريها: و كمكهاي بلاعوض خيرخواهانه كه براي ساخت ابنيه، تاسيسات و ماشين آلات مشخص يا تامين بخشي از منابع سرمايه اي اجراي طرحهاي محلي از سوي افراد حقيقي يا حقوقي به شركت مي شود جزئي از حقوق عمومي تلقي مي گردد.
دبيرخانه
دبيرخانه قلب يك سازمان مي باشد. ماشين نويسي، دفترداري، بايگاني و در اصل كارهاي مربوط به امور اداري از جمله كارهاي دبيرخانه مي باشد.
بايگاني
بايگاني داراي مفاهيم و معاني دوگانه اي به شرح زير است:
1. بايگاني به مفهوم فن، طبقه بندي، تنظيم و نگهداري و حفاظت اسناد و مدارك برطبق روشي معين به نحوي كه در اسرع وقت و با كمال سهولت و با صرف حداقل هزينه نيروي انساني و وقت بتوان به آن اسناد دست يافت.
2. بايگاني به معناي محل نگهداري اسناد برطبق ضوابط معين و علمي.
بايگاني نامه هاي اداري به دو دسته تقسيم مي شود:
1- نامه هاي عادي 2- نامه هاي محرمانه
نامه هاي عادي در دفتر انديكاتور عادي ثبت مي شود و داراي مهر مخصوص به خود
مي باشد.
نامه هاي محرمانه در دفتر جداگانه و با مهر محرمانه به ثبت مي رسد.
از نظر بايگاني بصورت موضوعي مي باشد كه هر نامه از ابتدا تا انتهاي كار در يك زونكن مخصوص به خود جمع آوري مي شود. جمع آوري مرخصي ها و گزارش آن 15 روز به 15 روز به مديريت مالي ارجاع مي شود و در كارت مرخصي هاي هر فرد زده مي شود. از جمله مسئوليتهاي دبيرخانه جمع آوري آمار و اطلاعات ماهانه كاركنان و همچنين حضور و غياب كاركنان مي باشد.
براي مرخصي ابتدا برگ مرخصي توسط متقاضي پر مي شود و مدت آن و شروع و خاتمه آن در برگه مرخصي مشخص مي شود و متقاضي بايد ابتدا جايگزين خود را در برگه مشخص نمايد و جهت امضاء از مسئول قسمت و مدير اداره مراجعه مي كند و در دفتر مرخصي ها به ثبت مي رساند.
برگه ماموريتها، تايپ نامه ها، امضاي مدير، ثبت در دفتر انديكاتور و ارسال آن به مقصد مورد نظر، ارجاع نامه به مسئول و پاراف آن و پيگيري نامه ها و ارسال آن به مقصد به عهده ي دبيرخانه مي باشد.
كليه نامه هايي كه در بايگاني نگهداري مي شوند طي 15 سال حق از بين برد آنها را نداريم و بعد از 15 سال زير نظر مسئولان شركت مي توان آنها را از بين برد.
