بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از الویتهاي اساسی در فرایند برنامه ریزي توسعه روستایی کشور، توجه به فناوري اطلاعات و ارتباطات است. این فناوري با ایجاد جهش در انتقال اطلاعات و ارتباطات میتواند روستاها را از انزوا خارج ساخته و با از بین بردن مرزهاي سنتی نقش مؤثري در توسعه روستایی داشته باشد. امروزه جامعه دانایی محور به عنوان الگو و هدف برنامه هاي توسعه در سراسر جهان در نظر گرفته شده و به نظر میرسد برنامههاي کلان توسعه ملی به ویژه در زمینه توسعه روستایی وکشاورزي میبایست با این اولویت طراحی وتدوین شوند. فناوري اطلاعات و ارتباطات میتواند ابزاري مهم در توانمند سازي افراد و جوامع باشد. توانمند سازي میتواند ابعاد گوناگونی چون آموزش، بهداشت، درآمد،کارایی و عملکرد تولیدات کشاورزي،کارایی اقتصادي فعالیتها و...داشته باشد.
هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرات اقتصادي، اجتماعی، فرهنگی مراکز فناوري اطلاعات و ارتباطات بر توسعه روستاي گلدشت از توابع شهرستان خمین است. نحوه جمع آوري اطلاعات در این تحقیق به صورت تکمیل پرسشنامه با ساکنین روستاست. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد بیشترین تأثیر این مراکز در زمینه پرداخت قبوض ، انجام امور بانکی و اداري بوده است، ولی در زمینه فعالیت هاي اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی تأثیر زیادي نداشته است. در صورتی که یکی از اولویت هاي اساسی تأسیس این مراکز مسائل اقتصادي بوده است.
کلیدواژهها : فناوري اطلاعات و ارتباطات، توسعه روستایی، روستاي گلدشت.
- درآمد:
بر اساس تعریف سازمان همکاري وتوسعه اقتصادي، شکاف دیجتالی عبارت است از شکاف میان اشخاص، خانوادهها، مشاغل و نواحی جغرافیایی در تفاوت سطح اقتصادي اجتماعی با ملاحظه فرصت هاي دسترسی آنها به فن آوري اطلاعات و ارتباطات، شکاف دیجتالی زمانی روي می دهد که نابرابري در دسترسی به خدمات اطلاعاتی و ارتباطی در بین گروههایی از جمعیت به وجود آید - لنگرودي وهمکاران ،. - 34 :1389 به تدریج به دنبال شکست پی در پی پروژ ه هاي توسعه مبتنی بر رویکرد توسعه براي مردم، رویکردهاي توسعه ي روستایی معطوف به دیدگاه هایی گردید، که هر چه بیشتر مردم را در جریان برنامه ریزي وفعالیتهاي توسعهاي مربوط به آنها قرار می-داد. رسانهها با کارکردهاي متنوع خود میتوانند در جهت ارتقاي سطح دانستنی ها و معلومات عمومی و اعتلاي سطح دانش فنی و مهارتهاي کشاورزي و تشویق هنري آنها و در نهایت رسیدن به توسعه منابع انسانی به خوبی ایفاي نقش مینمایند.
منوط به اینکه گسترش و پوشش رسانهاي در سطح جوامع روستایی میبایست با شناخت دقیق مشخصات و شرایط بومی و سنتی این جوامع صورت گیرد - رحمانی فضلی و بوذري،. - 102:1388 یکی از الویتهاي اساسی در فرایند برنامه ریزي توسعه روستایی کشور؛ توجه به فناوري اطلاعات و ارتباطات است، این فناوري با ایجاد جهش در انتقال اطلاعات و ارتباطات می تواند روستاها را از انزوا خارج ساخته و با ازبین بردن مرزهاي سنتی نقش موثري در توسعه ي روستایی داشته باشد. اگر به مسائل و مشکلات موجود در روستا ها در فرایند توسعه ي روستایی توجه کنیم ملاحظه می شود که بسیاري ازمشکلات بطور مستقیم و غیر مستقیم ریشه در فقدان و یا ضعف ارتباطات و اطلاعات دارد. - رضوانی ،. - 259:1387 یکی از شرطهایی که در توسعه ي اجتماعی – اقتصادي مورد توجه قرار گرفته است و همان ارتقاي توانمندي هاي منابع انسانی است.
از طرف دیگر اثبات این مساله که یکی از علل مهم عدم توسعه کشورهاي جهان سوم فقر اطلاعاتی است که خود ناشی از کمبود امکانات دسترسی به فناوري اطلاعات و ارتباطات می باشند و این امر موجب شده که شکاف بین کشور هاي فقیر و قدرتمند بیشتر احساس شود یکی از مهمترین پیش فرض هایی که در رابطه با کاربرد این تکنولوژي باید مورد توجه قرار گیرد ؛شناخت جوامع روستایی بویژه الگوي پذیرش و نشر اطلاعات و علوم به روز است - بدرقه،. - 349:1385نوآوري تکنولوژیکی می بایست انعطاف ، سازگاري و در عین حال اثر بخشی لازم براي کارکرد موثر در محیط روستایی را داشته باشد. دسترسی به اطلاعات یکی از مهمترین ابزارهاي توانمندي اقتصادي، اجتماعی و سیاسی افراد محسوب میشود.
عدم توانمندي یکی از شاخصهاي مهم روستاییان است چرا که آنها امکانات و مکانیزم هاي زیادي براي رساندن صداي خود به سایر سطوح اقتدار و حاکمیت جامعه ندارند. البته این امر هم ناشی از ناتوانی فردي یا ناآگاهی آنها و هم ناشی از عدم نهادینه شدن مکانیزم هاي ارتباطی پایین به بالا در جامعه می-باشد. در واقع عدم توانمند سازي لزوما ناظر بر مکانیزم هاي پیچیده یا امور سیاسی وکلان نیست بلکه هنگامی که یک کشاورز خرده پا محصول خود را به قیمتی چند برابر کمتر از قیمت فروش در بازار مصرف به واسطه ها می فروشد خود نوعی از عدم توانمندي می باشد - خسروي،. - 126:1382شهرستان خمین با داشتن نرخ جمعیت روستایی زیاد از اهمیت ویژه اي در امر خدمات روستایی برخوردار می باشد. بویژه اقتصاد شهرستان که بر محور کشاورزي و دامپروري در روستاها استوار می باشد.
اجراي طرح آي سی تی و توسعه خدمات ارتباطی تاثیر بسزایی در توسعه و پیشرفت اقتصادي – اجتماعی شهرستان خواهد داشت.همچنین صنایع دستی در شهرستان که عمدتا توسط روستاییان تولید می شود با برخورداري از آي سی تی فرصت بازاریابی خاصی را در کشور و جامعه بین الملل ایجاد و موجب فعال شدن اقتصاد غیر نفتی خواهد بود. تاسیس دفاتر اي سی تی روستایی در 25 روستاي شهرستان خمین در زمینهي توسعه روستایی تغییرات محسوسی ایجاد کرده است که روستاي گلدشت نیز جز یکی از این روستاها می باشد.که درمحدوده سیاسی جغرافیایی دهستان صالحان واقع شده است. این روستا در سال 88 داراي 2490 نفر جمعیت و711 خانوار بود. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از تجربیات موفق سایر نقاط کشور به بررسی اثرات اقتصاي، اجتماعی و فرهنگی این دفاتر بپردازیم. بدین منظور سوالاتی زیر مطرح است.
-1 آیا توسعه کاربري مستقیم آي سی تی در روستا بر پیشبرد اهداف توسعه اجتماعی و اقتصادي تاثیر دارد ؟
-2 بین فناوري اطلاعات و ارتباطات براي ریشه کنی فقر و ایجاد توسعه پویاي روستایی رابطه وجود دارد ؟
- اهداف تحقیق:
الف - اهداف کلی:
ارزیابی اثربخشی فناوري اطلاعات و ارتباطات - آي سی تی - در روستاي گلدشت که داراي مرکز آي سی تی میباشد
ب - اهداف فرعی:
-1 شناخت پیامدهاي مثبت ایجاد دفاتر آي سی تی روستایی
– 2 بررسی نقش آي سی تی و توسعه آن در روستا بر پیشبرد اهداف توسعه - اجتماعی و اقتصادي - – 3 ارزیابی نقش آي سی تی در اشتغال زایی روستایی.
-پیشینه تحقیق:
کشور هندوستان یکی از موفق ترین کشورها در توسعه فناوري اطلاعات وارتباطات ، در روستاها می باشد.
پروژه گیاندوت که در سال2000 میلادي برنده جایزه فناوري اطلاعات استکهلم شده است یک نمونه موفق از توسعه فناوري اطلاعات وارتباطات روستایی در هند است. این پروژه نشان داد که توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات در روستاها می تواند باعث تحول در امور اجتماعی، اقتصادي، فرهنگی و سیاسی روستاها شود وکاهش شکاف دیجتالی را در پی داشته باشد - اربابیان وهمکاران،. - 109:1382علی فرهادي محلی - 1388 - ، در مقاله اي به عنوان فناوري اطلاعات وارتباطات موتور محرك توسعه واشتغال روستایی پرداخته و هدف از نگارش این مقاله بررسی جایگاه فناوري اطلاعات و ارتباطات و تاکید بر نقش کارگشایی آن به عنوان یکی از راه حلهاي معضل بیکاري در جوامع کوچک همچون روستاها، که بخش عظیمی
