بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
ارائه مدل برنامه ریزی خطی تولید ترکیبی جهت بهینه سازی سود محصولات تولیدی بر مبنای ارزش فعلی ( مطاله موردی شرکت لبنی پگاه گلپایگان )
چکیده
مدل برنامه ریزی خطی تولید یکی از رایج ترین مدل های استفاده شده جهت،بهینه سازی برنامه ریزی میان مدت تولید است که بیشترین قابلیت اجرایی رادرسطوح شرکت ها دارد و با توجه به سطوح مختلف منابع ،ومیزان سود هریک ازمحصولات ومحدودیت منابع ،ترکیب بهینه تولید را مشخص مینماید. که این ترکیب وسود حاصل بدون توجه به ارزش فعلی پول در دوره های مختلف تولید است ،حال آنکه با توجه به تورم موجود در کشور ما توجه به این مقوله دارای اهمیت بسیار بالا می باشد.و رسیدن به سود بیشتر در دوره های ابتدایی ارزش فعلی بیشتری را به همراه دارد. در تحقیق زیر پس ازحل مسئله برنامه ریزی خطی تولید ترکیبی در 12 دوره برای شرکت پگاه گلپایگان با توجه به منابع موجود در هر دوره و ظرفیت فروش ترکیب بهینه در 12 دوره مشخص گردیده وتحلیل حساسیت نسبت به منابع انجام شد و مشخص گردید که تابع سود نسبت به محدودیت منابع شیر دارای حساسیت بیشتر می باشد و در برخی دوره ها نیز افزایش یا کاهش منابع تاثیری بر تابع هدف سود ندارد.
کلیدواژه : برنامه ریزی خطی، تولیدترکیبی ،ارزش فعلی ،آنالیز حساسیت
مقدمه
از بین مدل های بهینه سازی ،مدل برنامه ریزی خطی از جمله مدل هایی است که بیشترین کاربرد را در برنامه ریزی تولید ادغامی علی الخصوص در خطوط تولید پیوسته و خطوط تولید انبوه نشان داده است .
مسئله تولید ترکیبی ،یکی از مهمترین مسائلی که، کارخانجات غالبا مواجه هستند این است که از بین محصولاتی که قادرند تولید کنند نمی دانند کدام محصول را برگزینند. به عبارت بهتر ممکن است چندین محصول باشدکه کارخانه بتواند آن را در یک دوره تولید و بفروشد ولی می خواهد بداند که چه مقدار از هر کدام باید تولید نماید. هدف عبارت از تخصیص منابع محدود است بطوری که عایدی خالص بیشینه باشد. واضح است که تولید هر محصول در هزینه ثابت و سود خالص کارخانه به میزان مناسبی شرکت خواهدداشت و بعلاوه در استفاده از منابع مشخصی چون مواد خاص ، نیروی انسانی ، وقت مفید ماشین ها در مراکز تولید مختلف کارخانه مشارکت مستقیم دارند ، مسئله عبارت از پیدا کردن آن برنامه تولیدی است که کل مشارکت محصولات را در هزینه ثابت وسودخالص کارخانه در یک دوره معین ماکزیمم نموده ودرعین حال محدودیت های حاصل ازمنابع نادر وهمچنین تقاضاهایی که برای هرمحصول موجود است تامین نماید.موارد زیرمشخصات مسئله تولید ترکیبی را توجیه می نماید:
-1ماکزیمم نمودن مشارکت محصول درسود خالص وهزینه ثابت کارخانه -2محدودیت های حاصل ازمنابع نادر -3محدودیت های حددار بر روی محصولات مورد برنامه ریزی((1
البته درروش تولید ترکیبی از ارزش زمانی پول نیز نباید غافل شد ،که خود عاملی تاثیر گذار بر سود دهی است بخصوص درکشور ایران که تورم افزایش می یابد ارزش زمانی پول اهمیتی بیش ازپیش می یابد.
روش ((ارزش فعلی ))یکی از مهمترین ودرضمن ساده ترین تکنیک های اقتصاد مهندسی است که در آن ارزش پول به زمان فعلی محاسبه میشود. ارقام پیش بینی شده در جدول جریانات نقدینگی مربوط به دوره های مختلف تولید ،که براساس عملکرد تولیدو برای هر دوره بصورت جداگانه پیش بینی می گردد ،در واقع ارزش آتی یا FV می باشد. باوجود آنکه واحد این ارقام پول می باشد، اما باتوجه به اینکه این ارقام در دوره های مختلف بدست می آید ،نمی توان آنها را بایکدیگر جمع نمود. اما درصورتیکه رقم مربوط به هر دوره را با استفاده از فرمول محاسبه ارزش فعلی، به ارزش روز تبدیل و با یکدیگر جمع نماییم، شاخص ارزش فعلی خالص بدست می آید، که یکی از مهم ترین شاخص های مالی می باشد. براین اساس فرمول محاسبه ارزش فعلی خالص بصورت زیر خواهد بود.((2
n مجموع دوره های تولید
VP ارزش فعلی
VF ارزش آتی
نرخ تنزیل فرمول یک متغیر مستقل است ،که از سوی تحلیل گر مالی تعیین می گردد و مقدار تعیین شده برای آن وابسته به شرایط مکانی، زمانی و نوع صنعت مورد بررسی است. از دیدگاه دیگر می توان نرخ تنزیل را بعنوان حداقل نرخ مورد انتظار از سرمایه گذاری تعریف نمود که براساس آن ارزش های آتی هر دوره تولید به ارزش فعلی تبدیل می شوند. هرچه درصد تخصیص داده شده نرخ تنزیل افزایش یابد، نرخ مورد انتظار از سرمایه گذاری افزایش، ارزش فعلی جریانات نقدی دوره های آتی کمتر و در نتیجه شاخص NPW کوچکتر خواهد بود. (3)
بیان مسئله
-از آنجا که اهمیت ترکیب تولید بهینه درسودآوری شرکت نقش به سزایی دارد ترکیب بهینه تولید در هر دوره تولیدی چیست؟
- با توجه به ارزش زمانی پول و روش ارزش فعلی (NPW)سودهر دوره تولید وکل سود درحالت بهینه ترکیب تولید چقدرمیشود؟
- NPWبهینه ترکیب تولیدنسبت به تغییرات کدام یک از منابع حساسیت بیشتری دارد؟
-افزایش یا کاهش منابع درکدام دوره با فرض ثابت بودن منبع دیگر ،تغییری در NPWبهینه ترکیب تولیداولیه ایجاد نمیکند؟ - درکدام دوره بیشترین سودعاید شرکت می شود وارزش زمانی پول در تغییر انتخاب این دوره تاثیردارد؟
پیشینه تحقیق
برنامه ریزی خطی تولید ترکیبی یکی ازمسائل است که همواره در سیستم های تولیدی کشورمطرح بوده است وتعیین ترکیب بهینه تولید با توجه به منابع ،موجودی وظرفیت فروش ازمهمترین تصمیم گیری مسائل مدیریت ارشد ومدیریت تولید است،به طوری که در برنامه ریزی تولید درسطح میان مدت درکشور به طور عمده از آن استفاده می شودوبیشتر ازمدل های بهینه سازی پیچیده قابل اجرا می باشد هر چند که جواب آن به بهینگی مدل های پیچیده نیست تحقیقات زیردر این زمینه انجام شده است.
برنامه ریزی تولید خطی معادن سنگ تزیینی مطالعه موردی درمعدن سنگ اتابکی(دکترسید کاظم اورعی،دکترسید مسعود سیدی ولادن حقیقت کنفرانس مهندسی معدن سال83 دانشگاه تربیت مدرس)-ارائه مدل برنامه ریزی آرمانی جامع تولید درصنعت پالایش نفت(مهندس مسعود ربانی وحیدری قره بلاغ ،فصلنامه صنعت نفت سال-(88 کاربرد مدل برنامه ریزی خطی درفرآیند مخلوط سازی بنزین تولیدی پالایشگاه تهران(محمد رضاجعفری،رضادرگاهی ،مجله پژوهش نفت سال-(88بکارگیری برنامه ریزی خطی چندهدفه فازی درتولید ادغامی(علیرضا حجی وعلیرضا محمدرحیمی ششمین کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع(1387 مدل برنامه ریزی خطی تولید ادغامی چند هدفه با اثریادگیری وزوال با استفاده از برنامه ریزی آرمانی فازی-اسماعیل مهدی زاده،رساقاضی زاده نهمین کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع سال(91 اما در بین تحقیقات داخلی درمورد صنایع لبنی حل مطالعه موردی انجام نشده است که تحقیق فوق درنوع خود بدیع می باشد.
پارامترهای مدل
Xjt ≤ pjt
= Xjt مقدار محصولj که در دوره t تولید می شود
= Cjt مقدار سود حاصل از یک واحد محصول j در دوره t (برای تمام دوره ها به صورت میانگین موضون 12 دوره یک عدد ثابت درنظر گرفته شده است)
= i نرخ بهره ماهانه (که درمسئله فوق درسال 24٪وبرای هر دوره مرکب میشود2٪)
= akjt مقدار مصرف منبع k برای محصول j در دوره )tکه مقدارمصرف مطابق استاندارمحاسبه شده ودر12دوره یکسان می باشد) = bkt حداکثر مقدار منبع در دسترسk در دوره )tکه در مطالعه موردی زیرمقداربرای آن درهردوره متفاوت وبراساس واقعیت می باشد)
=pjtحداکثرظرفیت فروش محصولjدردوره )tکه درمطالعه موردی زیرمقدارآن طبق بودجه درهردوره ثابت است زیرا که هلدینگ شرکت های بازار گستر صنایع شیر ایران مشتری شرکت پگاه گلپایگان است ومحصولات راخریداری وتوزیع می نماید)
