بخشی از مقاله
چکیده
سازمانهایی که در یک محیط پیچیده رقابتی فعالیت می کنند به دنبال کسب مزیت رقابتی پایدار هستند و در این راستا مدیریت دانش از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر موفقیت سازمانها است. مدیریت دانش از عوامل تاثیرگذار و مهم در زمینه ی توسعه ی همه جانبه و کسب سهام بیشتری از بازار است. هدف این مطالعه، بررسی ارتباط بین عوامل کلیدی مدیریت دانش بر بهره وری زنجیر تامین شرکت فراورده های لبنی پگاه می باشد. نوع پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل مدیران رده بالا و میانی کارکنان ستادی مدیریت زنجیره تامین شرکت پگاه تهران می باشد. به منظور گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه استفاده گردید. پرسشنامه ها استاندارد بود با این حال روایی آن نیز براساس نظر خبرگان تایید شد. پایایی آن نیز به وسیله ضریب آلفای کرنباخ مورد تایید قرار گرفت. پرسشنامه در بین جامعه آماری 58 نفر توزیع شد جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. باتوجه به این که تحقیق ازنوع همبستگی بود، جهت تجزیه و تحلیل آماری از ضریب همبستگی پیرسونو برای اولویت بندی متغیرها از آزمون فریدمن استفاده شد. پس از آزمون فرضیه مشخص شد که بین تمام متغیرهای مستقل و بهره وری زنجیر تامین ارتباط وجود دارد.
واژگان کلیدی: مدیریت دانش، بهره وری، زنجیر تامین محصولات لبنی، شرکت لبنی پگاه
مقدمه
مدیریت دانش بعنوان یکی از موضوعات جالب و چالش برانگیز علم مدیریت در هزاره جدید است. دامنه، کاربرد، و استفاده از آن گسترده شده و به عنوان حوزهای میان رشتهای جای خود را در متون مدیریتی باز کرده است. مدیریت دانش مفهوم جدیدی نیست شاید بسیاری از ما دانش را مدیریت کرده بدون اینکه کوچکترین درکی نسبت به آن داشته باشیم. اما انتظام بخشی به این فعالیتها و داشتن طرح و برنامه برای اجرای آن موضوع جدیدی است که در اواخر قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت. مدیریت دانش به عنوان رهیافتی جدید و با ارزش در کنار سایر راهبردهای تجاری و رقابتی است، بدین منظور سازمانها به فکر پیادهسازی برنامههای مدیریت دانش شدند تا از مزایای بالقوه آن بهرهجویی کنند - داروچ و همکاران، . - 2014
مدیریت دانش. به عنوان یکی از مهمترین منابع رقابتی برای هر سازمان محسوب شود به نحوی که بسیاری معتقدند شرکتهایی که بتوانند هرچه سریعتر دانش را کسب و به مرحله کاربردی برسانند در یک بازار رقابتی، موفقتر خواهند بود. از طرفی دیگر، رقابت بین شرکتی اهمیت خود را از دست داده است و رقابت بین زنجیرههای تأمین جهت ارائه حداکثر ارزش به مشتری، مورد تأکید قرار گرفته است - هالت و همکاران، . - 2011
مفهوم زنجیره ارزش منجر به شکلگیری نگاه یکپارچه به فعالیتها و وظایف مختلف و به تبع آن منابع سازمان میگردد. این امر کمک مینماید که منابع سازمان در جهت مزیتهای سازمان مورد توجه و ارزیابی قرار گیرند. از آنجایی که زنجیره ارزش برای بنگاههای مختلف متفاوت است لذا اگر شرکتی بتواند در شناسایی و تحلیل فعالیتهای ارزشزای تولیدی به درستی عمل کند و آن را مدیریت کند، در این صورت میتواند میزان تأثیر هر فعالیت در فازهای تولید را محاسبه و جهت حذف یا توسعه فعالیتی خاص با آگاهی کامل از وضعیت موجود و نتیجهآتی اقدام نمود. معمولاً زنجیرهی ارزش یک شرکت به زنجیرهی ارزش شرکتهای دیگر متصل میشود و خود عضوی از زنجیرهای بزرگتر است. رویکرد زنجیره ارزش در تحلیل فعالیتهای درون سازمانی ابزای مؤثر در شناخت نقاط ضعف و قوت و تصمیمگیری درمورد هر یک از این فعالیتهاست - اصغرزاده، . - 1392
اهمیت و ضرورت موضوع
مدیریت دانش، یکی از مهمترین منابع رقابتی برای هر سازمان محسوب میشود، به نحوی که بسیاری معتقدند شرکتهایی که بتوانند هرچه سریعتر دانش را کسب و به مرحله کاربردی برسانند در یک بازار رقابتی، موفقتر خواهند بود. از طرفی دیگر، رقابت بین شرکتی اهمیت خود را از دست داده است و رقابت بین زنجیرههای تأمین جهت ارائه بیشترین ارزش به مشتری، مورد تأکید قرار گرفته است - شفیعی نیکآبادی، . - 1392 فرآیندهای مدیریت دانش و اطلاعات در زنجیره تأمین، شامل تمام فعالیتهایی است که به سازمانها کمک میکند کلیه منابع اطلاعاتی و داراییهای دانشی خود در راستای تحقق اهداف زنجیره تأمین را دراختیار شرکای زنجیره تأمین قرار دهند. این فرایندها افراد و سازمانها را قادر میکنند که با اشتراک دانش و اطلاعات در کل زنجیره تأمین از تجربیات یکدیگر استفاده کنند تا موجب تسهیل فرآیندهای یکپارچگی زنجیره تأمین و افزایش کارآیی آن بشوند.
فرضیات پژوهش فرضیه اصلی اول
بین عوامل کلیدی مدیریت دانش - استراتژی سازمان، ساختار سازمان، تیم مدیریت دانش - و کارآیی زنجیره تأمین در شرکت فرآوردههای لبنی پگاه ارتباط وجود دارد.
فرضیات فرعی
1. بین استراتژی سازمان و کارآیی زنجیره تأمین در شرکت فرآوردههای لبنی پگاه ارتباط وجود دارد.
2. بین ساختار سازمان و کارآیی زنجیره تأمین در شرکت فرآوردههای لبنی پگاه ارتباط وجود دارد.
3. بین تیم مدیریت دانش و کارآیی زنجیره تأمین در شرکت فرآوردههای لبنی پگاه ارتباط وجود دارد.
فرضیه اصلی دوم
بین عوامل کلیدی مدیریت دانش - استراتژی سازمان، ساختار سازمان، تیم مدیریت دانش - و اثربخشی زنجیره تأمین در شرکت فرآوردههای لبنی پگاه ارتباط وجود دارد.
فرضیات فرعی
1. بین استراتژی سازمان و اثربخشی زنجیره تأمین در شرکت فرآوردههای لبنی پگاه ارتباط وجود دارد.
2. بین ساختار سازمان و اثربخشی زنجیره تأمین در شرکت فرآوردههای لبنی پگاه ارتباط وجود دارد.
3. بین تیم مدیریت دانش و اثربخشی زنجیره تأمین در شرکت فرآوردههای لبنی پگاه ارتباط وجود دارد.
مفاهیم مهم تحقیق
- داده: منشأ تشکیل دانش، داده است. دادهها واقعیتها و اعداد خام هستند. داده شامل حقایق، مشاهدات، یا ادراکات است که عاری از مفهوم، معنی، یا منظور میباشد. به راحتی به دست میآید و به آسانی ذخیره میشود و از طریق رسانه الکترونیکی یا وسایل دیگر به ارتباط گذاشته میشود - فرناندز و لیدنر، . - 2008 آنها مجموعهای از واقعیتهای عینی و مجرد درمورد رویدادها هستند. دادهها رشته واقعیتهای عینی و مجرد درمورد رویدادها هستند از دیدگاه سازمانی، دادهها به درستی یک سلسله معاملات ثبت شده منظم تلقی شدهاند. وقتی یک مشتری وارد جایگاه بنزین شده، باک خودروی خود را پر میکند، در واقع معاملهای اتفاق افتاده که به نوعی میتواند به عنوان داده توصیف شود. زمان انجام معامله، حجم کالای خریداری شده و مقدار پولی که بابت آن پرداخته میشود، هر یک دادههای خاص به شمار میآیند. - داونپورت و پروساک، . - 1391
- اطلاعات: دادهها زمانی به اطلاعات تبدیل میشوند که ارائه دهنده آنها معنا و مفهوم خاصی به آنها ببخشد. با افزودن ارزش به دادهها، در واقع آنها را به اطلاعات تبدیل میکنیم - داونپورت و پروساک، . - 1391 اطلاعات همان چیزی است که موجب تقویت یا تغییر فرآیند درک کردن میشوند، در حالی که دادهها چیزی جز درون داد نیستند که وارد یک کانال ارتباطی میشوند. دادهها محسوس و ملموس هستند و شامل تعداد تلفن، برگ خروجی کامپیوتر یا تعدادی واژه واصطلاح هستند. دادهها درصورتی به اطلاعات تبدیل میشوندکه افراد بخواهند برای درک بیشتر ازآنها استفاده کنند. مدیران خواستار اطلاعات هستند - و نه دادهها - . سیستم اطلاعاتی سازمان باید بتواند اطلاعات - و نه دادهها - را به مدیران ارائه نمایند - دفت، . - 1391
از سوی دیگر اصطلاحهای دانش و اطلاعات نیز اغلب به جای یکدیگر به کار میروند اما این دو مفهوم آشکارا با یکدیگر متمایزند. اطلاعات به شکلهای مختلفی تعریف شده است، ازجمله؛ جریانی از پیامهایی که دانش ما را افزایش میدهند، آن را ساختاری مجدد میبخشند و اصلاح میکنند؛ مواد خامی که قادر است دانش را بارور کند و ما را از طریق پیامی که حامل اطلاعات است میتوانیم یاد بگیریم و از آنجا که اطلاعات پردازش شده همان دادههایی است که به هدف و منظور مربوط است، تبدیل دادهها به اطلاعات نیازمند دانش و تجربه است - دراکر، . - 1395
- دانش: عبارت است از ایدهها، فهم و درسهای آموخته شده در طول زمان. دانش فهمیده میشود و فرد دانش را از طریق تجربه، استدلال، بصیرت، یادگیری، خواندن و شنیدن، بدست میآورد. هنگامی که دیگران دانش خود را با افراد تسهیم میکنند، دانش افراد گسترش مییابد و هنگامی که دانش فرد با دانش دیگران ترکیب میشود دانش جدید ایجاد میشود. دانش، ماهیتی فردی دارد چرا که در ارتباط متقابل با ارزشها و باورهای افراد و ادراک آنها از جهان و دیگران، قرار دارد. همچنین دانش در بافت و زمینه روابط بین فردی ظاهرمیشود. دانش غنیتر و معنادارتر از اطلاعات است. ساختارمند نمودن دانش، دشوار است. تسخیر و تصرف دانش در ماشین دشوار است و انتقال آن به سختی امکانپذیر است - وید، . - 2015
این تعاریف از اول مشخص میکند که دانش، ساده و روشن نیست، مخلوطی از چند عامل متفاوت است؛ سیالی است که در عین حال ساختهای مشخصی دارد و نهایت اینکه ابهامی و شهودی است و به همین علت به راحتی نمیتوان آن را در قالب کلمات گنجاند و به صورت تعریفی منطقی عرضه کرد. دانش در خود مردم وجود دارد و بخشی از پیچیدگی ندانستههای انسانی است - داونپورت و پروساک، . - 1391 دانش فرآیندی خطی و ایستا نیست. برعکس فرآیند پویا و چرخهای است و به کارکنانی نیاز دارد که دائماً با اطلاعات سروکار داشته باشند، دانش جدید کسب کنند و آن را برای اصلاح تصمیمات بهکار گیرند - گاندی، . - 2012
تعریف مدیریت دانش
یک مشکل معمول در تعریف مدیریت دانش این است که تعریف دانش به اندازهای وسیع است که تقریباً هر چیزی که اجازه درک مفاهیمی را بدهد که فرد برای کارکرد اثربخش در این جهان به آن نیاز دارد، میتوان مدیریت دانش نامید. جاستین هوبارد، در مقالهای در
