بخشی از مقاله
ارزیابی اثرات زیست محیطی طرحهاي توسعه میادین نفتی
چکیده:
ایران بعنوان چهارمین کشور تولید کننده نفت خام در جهان و دومین کشور مهم صادر کننده نفت اوپک از پیش گامان صنعت نفت در منطقه بوده و طرحهاي توسعه میادین نفت و گاز بویژه در سالیان اخیر (برنامه چهارم و پنجم توسعه) از جایگاه ویژهاي در اقتصاد کشور برخوردار است.
توسعه یک میدان نفتی در ردیف طرح هاي عمرانی کشور محسوب شده و پیش از شروع عملیات توسعه لازم است که مجوز سازمان حفاظت محیط زیست کشور در زمینه شروع عملیات اخذ گردد. در این راستا شرکت ملی نفت ایران موظف است گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح توسعه میدان نفتی را درفازهاي ساخت و عملیات بهره برداري و نگهداري تهیه و جهت بررسی و اخذ تاییدیه در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قراردهد.
گزارش ارزیابی شامل مطالعه وضعیت کنونی منطقه مورد نظر EBS (Environmental Baseline Study) گزارشات ارزیابی اثرات زیست محیطی EIA(Environmental Impact Assessment) و گزارش نهائی EIS(Environmental Impact Statement)
خواهد بود.
هدف از تهیه این مقاله ارائه ساختار کلی یک گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی براي یک طرح نمونه توسعه میدان نفتی و بیان اثرات متنوع بر فاکتور هاي مختلف پذیرنده اثر و نحوه اثر گذاري و مدیریت کاهش اثرات زیانبار بصورت اجمالی است.
کلمات کلیدي:
ارزیابی اثرات زیست محیطی ،میادین نفتی ،کاهش اثرات زیانبار
مواد و روش کار:
ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه توسعه یک میدان نفتی ، به ارزیابی آثار زیست محیطی، اجتماعی و بهداشت مرحله ساختمانی
و عملیاتی پروژه توسعه میدان نفتی می پردازد. گزارش ارزیابی، بایستی در پیروي از مقتضیات قوانین و مقررات زیست محیطی ایران و براساس ضوابط بانک جهانی تهیه شود. این گزارش به تعریف اثرات زیان آور فعالیتهاي پروژه بر محیط زیست پرداخته و روشهاي تقلیل اثرات
و طرحهاي مدیریتی لازم جهت ارتقاء منافع اجتماعی براي مردم بومی را ارائه میدهد. گزارش در تبعیت از قوانین و مقررات زیست محیطی ایران و براساس رهنمودهاي بین المللی که در زیر فهرست شده اند تهیه می گردد:.
مقررات سازمان محیط زیست که مورد تصویب شورایعالی حفاظت محیط زیست قرار گرفته است.
استانداردهاي نفت ایران .(IPS)
پروتکل ها و کنوانسیون هاي بین المللی و منطقه اي محیط زیست که مورد تأئید ایران قرار گرفته است.
استانداردها و مقتضیات بانک جهانی در مورد تحلیلهاي زیست محیطی جهت پروژه هاي توسعه.
سیاست شرکت در زمینه کیفیت، بهداشت، ایمنی و محیط زیست.
گزارش برمبناي تعدادي از بررسی هاي میدان نفتی، اسناد طراحی مهندسی، مطالعات پایه و جلسات نظرسنجی عمومی تهیه می شود که طی یک دوره (معمولا" 6 ماه تا دو ساله)، به انجام می رسد و شامل موارد زیر میباشد:
مطالعات پایه زیست محیطی میدان نفتی شامل مطالعات محیط طبیعی ، میراث فرهنگی و باسـتان شناسـی ، اکولـوژي، بهداشـت جامعه، آب شناسی زمین، محیط زیست اجتماعی، آلودگی محیط زیست، مدیریت مواد زائد و بررسی محل عبور لوله ها
گزارش چارچوب ارزیابی اثرات زیست محیطی میدان نفتی
مشارکت مردمی و نظرسنجی
گزارش طراحی مهندسی توسعه میدان نفتی
اثرات گوناگون ناشی از فعالیتهاي پروژه طی مراحل ساخت و ساز و فازهاي عملیاتی و نگهداري در فاکتورهاي پذیرنده زیست محیطی، اجتماعی و بهداشتی با استفاده از چک لیستها و ماتریس ها، شناسائی می شود. این اثرات براساس پارامترهاي زیر ارزشیابی می شوند:
طبیعت (مثبت، منفی، مستقیم، غیرمستقیم، تجمعی، بلندمدت، فرامرزي)
گستردگی در پیوند با وسعت و دامنه (محلی، منطقه اي، جهانی)، زمان (طی دوره، فوري، با تأخیر، ایجاد در مرحلـه بعـد، سـرعت تغییر)، طول مدت (کوتاه مدت، بلندمدت، ادواري، مداوم)، احتمالات (محتمل بودن، غیرقابل پیش بینی یا اطمینان به پیش بینی)
حساسیت فاکتورهاي پذیرنده
برگشت پذیري / برگشت ناپذیري
قابلیت جبران
براساس این پارامترها اهمیت کلی اثر بر یک فاکتور پذیرنده با استفاده از علائم رنگی و نوشته هـا بـه بحرانـی، شـدید، متوسـط، ضعیف یا قابل چشم پوشی بشرح جدول (1) ارزیابی می شود:
