بخشی از مقاله
چکیده
امروزه طرح هادي روستایی مهمترین ابزار مدیریت توسعه روستایی در ایران است این طرحهها عمدتا جنبه هاي کالبدي روستاها را مورد توجه قرار می دهند و بخش عمده قابل اجرا یا اجرا شده طرحههاي هادي روستاهاي کشور نیز جنبه کالبدي دارند گرچه در مورد سایر نیازهاي روستاها نیز برنامه هایی تعیین می شوند ولی کمتر اجرا می شوند طرح هاي هادي از جمله پروژه هایی است که در راستاي فراهم سازي زمینه توسعه و عمران روستایی تهیه و اجرا میهشوندنبااجراي طرح هادي می توان اشتغال زایی وایجاد درآمد براي مردم را انتظارداشت چون امکانات جدیدرفاهی وبهداشتی و نیز وارد روستامی شود این تحقیق به شیوه توصیفی تحلیلی با بهرهمندي از روشهاي اسنادي و میدانی به انجام رسیده است وهدفه آن ارزیابی اثرات اقتصادي، اجتماعی اجراي طرح هاي روستایی در شهرستان فردوسهمی باشد.
کلید واژه ھا: طرحھادی، شهرستان فردوس، روستای برون، اثرات اقتصادی
معرفی روستاي برونه
الف - موقعیت جغرافیایی روستا:روستای برون، مرکز دھستان برون ازتوابع بخش مرکزی شهرستان فردوس میباشد.این روستادربیست وچهارکیلومتری شمال شهرفردوس واقع شدهاست]۴[
ب - ویژگیھای طبیعی روستا:روستای برون در شمال شهر فردوس وبر روی آبرفت رودخانهھایی که از کوه ھای شرقی این ناحیه سرچشمه می گیرند، واقع شده است.در پیرامون روستا سه رودخانه جهرآباد، خوری و پرچمی وجود دارد که فصلی واتفاقی می باشد. ] ۶[
ج - تعیین محدوده اراضی کشاورزی ومنابع طبیعی روستا:محدوده کالبدی روستا، محدوده دیگری نیز وجود دارد که کلیه اراضی کشاورزی و منابع طبیعی روستای مذکور را در می گیرد، این محدوده در مورد روستای برون به این صورت تعریف شده است:این روستا از شرق به روستای باغستان و از جنوب به روستای مهرانکوشک با فاصله ی کمی محدود می شود و از غرب با روستاھای مدنی و کلاته خار و از شمال و شمال شرقی با روستاھای انارستانک و خانیک ھم مرز می باشد.ارتفاع روستا از سطح دریا ٢٠۵١ متر است.وضعیت بارش ونزولات آسمانی چندان رضایت بخش نبوده و متوسط میزان بارندگی در سال حدودا ٨۵١ میلی متر می رسد.]٧[
د - ویژگیھای انسانی روستا:با اجرای طرحھادی ھمچنان رشدجمعیت روستا منفی بوده و در سال ۵١٣٨ طبق سرشماری، ٧١٨ نفر بوده است. این امر نشان میدھد که اجرای طرح ھادی نتوانسته است از مهاجرت روستاییان جلوگیری کند. چرا که نیاز مبرم روستاییان در سالهای اخیر ایجاد اشتغال و تامین آب کشاورزی بوده که ھیچکدام آنها برآورده نشده است.این روستا در گذشته دارای جمعیت زیادی بوده که در سالهای اخیر به علت عواملی چون خشکسالی، سرما زدگی و جاذبه ھای شهری، به شهرھای فردوس و مشهد مهاجرت کردهاند.]٨[ چنانکه این روستا براساس سرشماری سال ۵۶١٣ دارای ٢۶١٢ نفر جمعیت بوده که متاسفانه طی مدت بیست سال با کاھشی ٣۴درصدی مواجه شده است.]٩[
ه - وضعیت اقتصادی و اشتغال روستا:این روستا باتوجه به ارتفاع آن ازسطح دریا و وضع طبیعی آن از نظر خاک،بیشتر سرزمینی جلگه ای است و عمدتا مستعد برای فعالیت ھای کشاورزی و دامداری می باشد.چنانچه درحال حاضر شغل اکثر روستاییان این روستا در درجه اول کشاورزی و سپس دامداری - رمه گردانی - است. بعد از کشاورزی و دامداری،صنایع دستی، سومین حرفه ای است که روستاییان این ناحیه برای تامین معاش، بدان اشتغال دارند و از بین صنایع دستی مهم ترین صنعت، قالی بافی است که در اکثر روستاھای این منطقه مشاھده می شود.از ویژگی ھای مهم این صنعت،اینکه اکثر کارگاه ھای قالیبافی به صورت خانگی و برای مصرف خانواده می باشند.ھمچنین علاوه بر صنعت قالی بافی، صنایع دستی دیگری نظیر گلیم بافی،کوزه گری و سفال گری ھم دیده می شود. ضمنا در کنار یک سری مشاغل اداری موفقیت روستا،باتوجه به اینکه در فاصله ۴ کیلومتری روستای برون معدن گچ سفید قرار دارد،لذادرصورت بهره برداری زمینه اشتغال جدید ، نیز فراھم خواھد شد.]١٠[
و - سمت توسعه روستا:
اگر ھدف ھر کشور یا جامعه را رسیدن به توسعه یا بهبود شرایط زندگی تعریف کنیم و توسعه را عبارت از استفاده درست و منطقی از منابع و فرصتها و توزیع عادلانه آن بدانیم، برنامهریزی، دانش و ھنر استفاده منطقی و بهینه از منابع برای رسیدن به ھدف توسعه است. ]٢[ توسعه بافت فیزیکی روستا به سمت جنوب و غرب با محدودیت زمینهای کشاورزی و واحدھای دامی مواجه بوده و به ھمین خاطر، توسعه روستا به سمت شرق و شمال صورت گرفتهاست که به علت زمینهای بایر و نزدیک شدن به جاده ارتباطی فردوس - مشهد موقعیت مناسب تری دارد. ]١٢[میانگین میزان موفقیت طرحھادی که عددی بین ۴ تا ٢٠ در نوسان است، عدد ٢٩/١٢ شدهاست و انحراف استاندارد آن ٢۶ /٢ است. ھمانگونه که در جدول۴- ۶ دیده میشود، بیشترین ارزیابی از موفقیت طرحھادی توسط پرسش شوندگان، در حد زیاد بوده است.
پس از اجراي طرح هادي
بر اساس نتایج حاصل از پرسشنامه،اجرای طرحھادی در روستای مورد نظرتا حدودی باعث بهبود وضعیت بهداشتی شدهاست.به طور کلی گروهھای موردمطالعه، اثرات زیست محیطی اجرای طرح را مثبت ارزیابی کردهاند. براساس نتایج حاصله،١/٢ درصد عالی،١/٣٨ درصد خوب، ۵/٨۴ درصد متوسط،٣/٩ درصد پاسخ ضعیف، ١/٢ درصد پاسخ بسیار ضعیف دادهاند. مهم ترین اثر
بهداشتی قابل مشاھده در روستاھا،احداث جوی ھا و کانیو نهای احداث شده در دو طرف معابر است که اگر مسدود نباشد، آب ھای سطحی را به بیرون از روستا ھدایت میکند.بررسیھای انجام شده نشان میدھد،مهمترین کمبودھا در زمینه خدمات
