بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تأثیر عوامل جمعیت شناختی بر شاخصه های قضاوت اجتماعی از سازمان بسیج مستضعفین از دیدگاه جوانان شهرستان اردبیل می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه در سطح جوانان شهرستان اردبیل انجام شد. با توجه به نامحدود بودن حجم جامعه با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه بصورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته - 27 گویه با 5 بعد - که اعتبار آن توسط متخصصان و اساتید دانشگاه مورد تایید بوده و با سطح پایایی - آلفای کرونباخ - 0/98 پایا بود، استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها به روش آزمون های تی تست و آزمون رتبه بندی فریدمن از نرمافزار SPSS19 استفاده شد . نتایج نشان می دهد که بین متغیرهای جنسیت، درآمد خانوار، تحصیلات و وضعیت بسیجی بودن پاسخ دهندگان و مولفه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین متغیرهای جنسیت، رشته تحصیلی، سطح درآمد خانوار، تحصیلات و وضعیت بسیجی بودن پاسخ دهندگان و مولفه اقتصادی رابطه معناداری وجود دارد و بین متغیرهای جنسیت پاسخ دهندگان، رشته تحصیلی، سطح درآمد خانوار، تحصیلات و وضعیت بسیجی بودن پاسخ دهندگان و مولفه فرهنگی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین متغیرهای جنسیت پاسخ دهندگان، سطح درآمد خانوار، وضعیت تأهل، تحصیلات و وضعیت بسیجی بودن پاسخ دهندگان و مولفه علمی رابطه معناداری وجود دارد. از طرفی بین متغیرهای جنسیت پاسخ دهندگان، سطح درآمد خانوار و وضعیت بسیجی بودن پاسخ دهندگان و مولفه عمومی رابطه معناداری وجود دارد.
واژگان کلیدی: قضاوت اجتماعی، سازمان بسیج مستضعفین، جوانان، اردبیل.
مقدمه
تغییر نگرش یکی از موضوعات مهم و قابل توجه در روانشناسی اجتماعی است. شریف در این زمینه مطالعات بسیاری انجام داده است و صاحب نظریه محسوب میشود. نظریه او که به عنوان قضاوت اجتماعی شناخته شده و به این موضوع میپردازد که ما در زمان رویارویی با نگرشهای جدید چطور عمل میکنیم و در چه موقعیتهایی احتمال تغییر نگرشهای قبلی در ما بیشتر است
از طرفی نظریه قضاوت اجتماعی پیش بینی می کند که یک همبستگی منحنی بین اختلاف نظر پیام گیران و محتوای پیام با تغییر و نگرش وجود دارد. پیامها که نزدیک به موضع خود فرد باشند جذب می شوند و نیازی به تغییر نگرش واقعی او نیست از طرفی پیام هایی کهکاملاً نقطه مخالف موضع شخص باشند مورد پذیرش واقع نشده و در نتیجه تغییر نگرشی برای آنها لازم نیست - . - Cathy et al, 2003 در واقع نگرش انسان بر قضاوت او تأثیر دارد و عوامل موثر بر نگرش در افراد بر نوع قضاوت اجتماعی آنان موثر است. لذا نظریه های قضاوت اجتماعی با نگرش بررسی می شود - لامعی،. - 1391 وقتی اختلاف کم باشد، پیام جذب می شود و بنابر این تغییر نگرش مثبت ایجاد می کند و وقتی اختلاف زیاد است اثر تضاد روی می دهد و نگرش در جهتی دور از موضع مورد دفاع پیام ترغیب کننده تغییر پیدا می کند. شریف و همکارانش اعلام کردند که جایگزینی یا ارزشیابی یک پیام متناسب است با مقیاس مرجع فرد، که شامل گستره های پذیرش، طرد و عدم التزام است وقتی پیام فاصله زیادی از گستره پذیرش نداشته باشد، جذب شده و به صورت عادلانه بدون سو گیری واحتمالاً درست قضاوت خواهد شد. در غیر این صورت ناعادلانه سوگیرانه واحتمالاً غلط مورد قضاوت قرار خواهد گرفت
هر سازمانی دارای حوزه فعالیتی است که باید در راستای اهداف و ماموریتهای پیشبینی شده باشد. انطباق مأموریتها با اهداف تعیین شده در هر سازمانی نشانه موفقیت آن سازمان است. در عین حال کارآیی یک سازمان در قالب دستیابی به هدفهای تعیین شده و رضایت خاطر کسانی است که در رسیدن به اهداف نقش دارند و میزان انطباق فعالیتها و وظایف انجام شده به اهداف پیشبینی شده را بیان می کند - . - Robyn Langdon, 2014 به عبارت دیگر فهم کارآیی هرسازمانی منوط به شناخت میزان انطباق وظایف انجام شده با اهداف و مأموریتها در عرصه عمل است. اما در سازمان و ساختار نیروی مقاومت بسیج، تحقق مأموریتهای اصلی محوله به نیرو - جذب، آموزش، سازماندهی، حفظ و انسجام بسیجیان - از طریق ردههای صف - حوزهها
و پایگاههای مقاومت - پیشبینی شده است. سنجش عملکرد بسیج از طریق: تعیین میزان انطباق و یا میزان فاصله فعالیتهای انجام شده با اهداف پیشبینی شده ممکن است. و در عین حال به نظر می رسد که این ردهها دارای عملکرد مطلوبی نبودهاند
و به طور موفق به وظایف خود جامه عمل نپوشاندهاند و حتی در کاهش حضور فعال و مشارکت بسیجیان و مردمی مؤثر بودهاند. همچنین با توجه به سرمایه گذاری هایی - نیروی انسانی، مالی، برنامهای - که در بسیج میشود و انتظاراتی که در رابطه با تحقق ارتش بیست میلیونی از این ردهها وجود دارد، اکنون در اذهان مسئولان و دستاندرکاران بسیج و همچنین خود بسیجیان این سوال مطرح است که: آیا فعالیتها و برنامههای نیروی مقاومت در جهت تحقق اهداف، اجرای مأموریتها و عمل به وظایف بوده است یا خیر؟
بسیج به عنوان یک واقعیت اجتماعی در تغییر و تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و نظامی در دو دهه اخیر ایران نقش موثری ایفا کرد. بنابراین شناخت ابعاد بسیج مردمی بویژه از نظرگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی - ره - که پایه گذار بسیج مستضعفین در ایران بودند بسیار حائز اهمیت است.از این رو محقق معتقد است که باید »بسیج مردمی» را به
عنوان یک »مقوله اجتماعی« مورد توجه قرار داد، تا با انجام این تحقیق تصویر مناسبی از این واقعیت حاصل آید زندگی اجتماعی محل بروز اختلافات و درگیری ها و همچنین اظهارنظرها در مورد اشخاص، گروه ها، حوادث و رویدادهای گوناگون است نظریه قضاوت اجتماعی شامل مجموعهای از فرضیهها یا قضایای مربوط به هم معطوف به اثرات این متغیرها بر قضاوت روی رویدادهای اجتماعی است. به نظر می رسد تحقیقاتی که انجام شد، اساساً با هدف شناسائی آن دسته از عوامل موقعیتی پیش میروند که دستکاری آنها موجب تسهیل در تغییر نگرش میشود. نظریه قضاوت اجتماعی بیشتر این هدف را پی میگیرد که فرآیندهای ضمنی مؤثر در این تغییر را تفکیک کند.
به طور کلی شاخص های قضاوت انسان سازمانی عبارتند از مهارت ادراکی قوی، خودباوری عمیق و پایدار و قوی، خلاقیت، داوطلب کار گروهی، وجدان کاری قوی، داوطلب پذیرش تغییرهای جدید سازمان، مهارت های شغلی و تخصصی مطلوب و خودارزیابی است محققان اعتقاد دارند که اگر در مورد موضوعی خاص، قضاوت و توقعفرضاً با خواستهها و تمایلات فکری و سیاسی ما نیز
همگون نبود، عقل، انصاف و ایمان دینی ما حکم میکند تمایلات و گرایشات خویش را کنار نهاده و قضاوتمان را تصحیح و تعدیل کنیم. در این زمینه، حتی حس وطندوستی وعِرق ملی نیز ما را به همین سو رهنمون میسازد. در مواردی که نهاد مورد نظر با مقولاتی همچون منافع و امنیت ملی ارتباط پیدا کند، به طریق اولی باید نگاه، قضاوت و انتظار ما از آن نهاد از اهمیت ویژهای برخوردار گردد و با نوعی تکریم، خشوع، محبت، قدرشناسی و تعصب مثبت و سازنده نسبت به آن همراه باشد همچنین نتایج برخی تحقیقات نشان داده است که بررسی و درک هدف از قضاوت اجتماعی و داشتن دانش و اطلاعات لازم در خصوص مورد قضاوت از اهمیت بالایی برخوردار است. در حالی که تشابه انتخابی و نداشتن اطلاعات کافی باعث می شود دانش در دسترس برای قضاوت مناسب وجود نداشته باشد ومعمولاً منجر به تضاد در
قضاوت های مردم می گردد
هدف از تشکیل واحد بسیج مستضعفین ایجاد تواناییهای لازم در کلیهی افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی به منظور دفاع از کشور و نظام جمهوری اسلامی و همچنین کمک به مردم هنگام بروز بلایا و حوادث غیرمترقبه با هماهنگی مراجع ذیربط میباشد از اهداف خاص سازمان بسیج مستضعفین به موارد زیر می توان اشاره نمود: تحقق فرمایش حضرت امام خمینی - ره - مبنی بر تشکیل هستههای حزب االله، ایجاد تواناییها و آمادگیهای لازم دفاعی در آحاد مردم در دفاع از کشور، ایجاد تواناییهای لازم رزمی در نیروهایی که توانایی شرکت در عملیاتهای کلاسیک و بزرگ را دارند، ایجاد تواناییهای لازم در آحاد مردم بمنظور کمک به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر پیشبینی و کمک به دولت در امر سازندگی
در هر حکومتی، نهادها و سازمانهایی وجود دارد که توقعات و انتظارات از آن نهادها، ارتباط مستقیم با تعریف جایگاه و اهداف تأسیس آنها دارد. براین اساس، هر نوع قضاوت یا انتظار و توقع درباره یک نهاد، اگر حکیمانه، منصفانه، قانونی و معقول باشد، بیتردید با جایگاه و اهداف تشکیل نهاد مذکور ارتباط منطقی و صحیح خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر دستگاه قانونگذاری را در نظر بگیریم، چنانچه بخواهیم قضاوت و توقعمان از آن، منطقی و درست باشد، باید جایگاه و هدف از تشکیل آن را درست تبیین کنیم
در تحقیقاتی در خصوص کارکرد های بسیج در جامعه نتایج به دست آمده نشان میدهد، که هدف های فرهنگی و تربیتی بسیج مهمترین هدفهای بسیج به شمار میآید، به طوری که 55/5 درصد کل مضامین مطرح شده توسطه حضرت آیتاالله خامنهای - مدظله العالی - درباره بسیج را در بر میگیرد. نتایج به دست آمده نشان میدهد، که دفاع از جمهوری اسلامی مهمترین هدفهای دفاعی بسیج به شمار میآید، به طوری که حدود 35 درصد کل مضامین مطرح شده توسط ایشان درباره بسیج را در بر میگیرد. نتایج نشان میدهد از اهداف تربیتی و فرهنگی بسیج،“روحیه دفاع و استقامت” با بیش از 20 درصد، بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. همچنین شاخص »بصیرت و آگاهی« با کسب 40/6 درصد فراوانی ها، مهمترین عامل در نظام دفاعی همه جانبه جمهوری اسلامی به شمار میرود
قضاوت صحیح اجتماعی حاصل نظریات و نگرش های فردی در خصوص موضوع مورد قضاوت بدون تکیه بر شنیده های بی اساس و دانش سطحی دیگران می باشد. با توجه به اهداف بسیج و کارکردهای اقشار مختلف بسیج در اردبیل و تفاوت قضاوت مردم بخصوص جوانان بر حسب نگرش و ازلاعات و میزان دانش خود از اهداف و فعالیت های بسیج به نظر می رسد قضاوت جوانان نسبت به بسیج متفاوت باشد. همچنین نظریه قضاوت اجتماعی علاوه بر آگاهی میزان دخالت شنونده در موضوع مورد قضاوت و شرکت قضاوت گر در فعالیت های بسیج می تواند بر دیدگاه و اطلاعات او تأثیر داشته باشد و قضاوت مناسب را داشته باشد.
