بخشی از مقاله
چکیده
در حال حاضر گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین عوامل توسعه بسیاری از کشورها مورد بررسی و استفاده قرار گرفته است. یکی از شاخه های مهم گردشگری، گردشگری پزشکی و مذهبی می باشد که دوستداران و علاقه مندان مخصوص خود را دارد. استان کرمانشاه به دلیل قرار گرفتن در مرز عراق و یکی از استان ها ی مستعد پزشکی و بیمارستانی و نیز مسیر ورودی گردشگران و زائران امام رضا - ع - ، باید از پتانسیل گردشگران ورودی و عبوری به نحوه مطلوب استفاده نماید.
این پژوهش نیز بر اساس روشی تحلیلی-توصیفی و پیمایشی و با استفاده از شاخص تحلیل عاملی به تبیین رابطه بین عوامل جمعیت شناختی و میزان خرید گردشگران پرداخته است. نتایج تحلیل نشان دهنده این امر می باشد که بین شاخص جمعیتی سن و میزان خرید به شدت 0/348 و سطح معنی داری 0/004 رابطه وجود دارد. از طرفی مهم ترین سوغات با امتیاز - 1/34 - خراطی بوده و مهم ترین شاخص ارزیابی با میزان - - 1/41 رنگ جذاب و کمترین آن به مقدار - - 0/4 متعلق به نحوه دسته بندی می باشد.
.1 مقدمه
صنعت گردشگری پس از نفت و خودور، سومین صنعت بزرگ جهان به شمار میآید. این صنعت در گردش مالی کشورها جایگاه ویژهای دارد و در آینده به حتم یکی از صنایع نخست جهان خواهد بود. سالها قبل مراکز گردشگری شکلی عمومی داشت. با گذر زمان و پیشرفت این صنعت، کم کم زیر شاخههای فراوانی چون گردشگری شهری، گردشگری روستایی، گردشگری فرهنگی، گردشگری الکترونیکی و مجازی، گردشگری غذا، گردشگری فضایی، گردشگری ماجرا جویانه، گردشگری ساحلی، کوهستانی، گردشگری اقلیمی، گردشگری نوستالژیک وگردشگری پزشکی به آن اضافه شد
از رو به رشدترین بخشهای صنعت گردشگری جهان محسوب میشود و به همین دلیل سازمانهای دستاندرکار درکشورهای علاقهمند به توسعه گردشگری، توجه خود را به این بخش از صنعت توریسم جلب و برای آن برنامه ریزی میکنند .
بر اساس تعریف سازمان جهانگردی یکی از اهدافی که می تواند گردشگر را برانگیزاند تا عزم سفر نماید، مسافرت به منظور پزشکیی است. گردشگری پزشکی نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ ، بهبود و حصول مجدد پزشکی جسمی و ذهنی فرد به مدت بیش از 24 ساعت و کمتر از یکسال صورت می گیرد.
به عبارت دیگر توریسم پزشکی عبارت است از معرفی و ارائه بخشی از خدمات پزشکی مراکز درمانی در قالب "پکیج". این پکیج از شرح جزییات و فعالیت های پیش بینی شده به منظور آگاهی درمان جو نسبت به چگونگی سیر درمان بیماری خود - پروسه درمانی - تشکیل شده است که سرویس VIP و مزایای ویژه ای را برای بیمار دارد.
عواملی همچون تغییرات در ارزش های مصرف کنندگان، تغیرات سازندگی، مسن تر شدن جمعیت و اقتضائات سیستم خدمات بهداشتی را می توان عوامل اصلی ظهور گردشگری پزشکی دانست. گردشگری پزشکی در تقسیمبندی سازمان جهانی جهانگردی، دارای زیر مجموعههای مختلفی است. گردشگری پزشکی - Health touristm - دامنه وسیعی از پیشگیری، درمان، و بازتوانی را برای افراد در برمیگیرد
ایجاد دهکده های پزشکی با امکانات پیست اسکیت، پیست دوچرخه سواری، باشگاه سوار کاری، سالن شنا، پارک کودکان، جاده تندرستی، انجمن پرستاری و خانه اسباب بازی همراه با آموزش های در زمینه زیباسازی، بازیافت، محیط زیست، تنظیم خانواده مؤید این مسئله است که ارتقاء سطح فرهنگ و آگاهی عمومی و کاهش مشکلات فرهنگی و اجتماعی شهر و شهروندان نیز جزء اهداف اصلی است
.2 پیشینه تحقیق
ضرغام و عطرسایی - - 1388 در مقاله ای تحت عنوان » رابطه عوامل جمعیت شناختی و رفتار خرید صنایع دستی گردشگران اروپایی اصفهان« ، بیان داشتند که دستیابی به الگویی مبتنی بر مشاهدات میدانی درباره سلیقه گردشگران در خرید انواع خاصی از صنایع دستی با بازاریان و تولیدکنندگان این امکان را می دهد تا بر حسب پیش بینی میزان تقاضا، تولید و بازاریابی انواع صنایع دستی را به نحو مطلوب، سامان دهی کنند.
مافی و سقایی - - 1388 به بررسی گردشگری در کلانشهرهای مذهبی پرداخته و با محاسبه ضریب نفوذ گردشگری، تراکم گردشگری و شدت گردشگر به همراه نسبت گردشگری به جمعیت ساکن در کلانشهر مشهد ضرورت های تفکیک فضایی گردشگری بیان شده است و با تعریف شهر زائر و شهر مجاور در تفکیک فضایی گردشگری و پیامدهای حاصل از آن در روند گردشگرپذیری و گردشگری پایدار شهری در کلانشهر مشهد، این تفکیک فضایی با توجه به جذب 30 میلیون زائر در افق 1400، پیشنهاد گردیده است.
ممتاز و آقا رحیمی - - 1389، به بررسی صنعت گردشگری پزشکی در ایران: راهکارهایی برای توسعه، اقدام نموده و به این دستاورد رسیدند که دولت ایران برای توسعه گردشگری پزشکی تمام عوامل موثر در صنعت گردشگری پزشکی را باید در نظر بگیرد و با تدوین یک برنامه جامع و هماهنگ، صنعت گردشگری پزشکی کشور را توسعه دهد.
یگانگی و سحر باش - - 1390 در پژوهش خود به ارائه مدل مفهومی از گردشگری مذهبی پرداخته و در آن تلاش شده است به عوامل تاثیرگذار و تاثیرپذیر در توریسم مذهبی و نیازهای اصلی آن از منظر شهرسازی پرداخته شده و در نهایت یک مدل مفهومی ارائه گردیده است.
.3 روش کار
پژوهش حاضر بر اساس روشس توصیفی تحلیل و پیمایشی و بهره گیری از منابع موجود در زمینه گردشگری مذهبی و پزشکی و رابطه بین خرید و رفتارهای آن به بررسی گردشگری مذهبی و گردشگری پزشکی و ارتباط بین عوامل جمعیت شناختی و رفتار خرید گردشگران عراقی - توریسم پزشکی - توریسم مذهبی - در مورد خرید سوغات و صنایع دستی استان کرمانشاه پرداخته است.
مدل مورد استفاده، تحلیل عاملی می باشد که بر اساس اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه محقق ساخته می باشد که به تشکیل یک ماتریسی منجر گردیده که در قسمت عمودی در بردارنده تعداد خریدهای سوغاتی ها و صنایع دستی کرمانشاه و نیز شاخص های ارزیابی آنها - ساخت دست هنرمند بومی، یک هدیه مناسب، قیمت مناسب، استفاده یا نمایش دادن در خانه، مهارت بالا، طرح جذاب، رنگ جذاب، داشتن موتیف های منطقه مورد بازدید، منحصر به فردی، بسته بندی مناسب و قابلیت حمل آسان - می باشد.
.4سوالات و فرضیات
سوال اصلی:
-1آیا بین شاخص های جمعیتی سن و میزان خرید گردشگران پزشکی و مذهبی رابطه معناداری وجود دارد. سوالات فرعی:
-1مهم ترین سوغات یا صنعت دستی شهر کرمانشاه از دید گردشگران چه می باشد.
-2مهم ترین و بدترین شاخص رفتاری و ارزیابی از دید گردشگران نسبت به صنایع دستی و سوغاتی چه می باشد.
فرضیه اصلی:
-1به نظر می رسد بین سن و میزان خرید گردشگران رابطه معناداری وجود دارد.
.5 تجزیه و تحلیل داده ها
یافته های استنباطی تحلیل مؤلفه های مبنا سوغاتی ها و صنایع دستی
در تحلیل عاملی ابتدا داده ها را استاندارد نموده، سپس با استفاده از روش همبستگی و نوع چرخش واریمکس تحلیل مربوطه صورت گرفته است. تحلیل صورت گرفته نشان داد که 3 عامل حدود 78/44 درصد پراش تجمعی را تبیین کرده است. الگوی تحلیل عاملی به صورت زیر است :
بردار تصادفی قابل مشاهده X با p مؤلفه دارای میانگین و ماتریس کواریانس است. در الگوی عاملی فرض می شود که X وابسته خطی چند متغیر تصادفی غیرقابل مشاهده - 1 ' - 2 ' … - P است که به آنها عوامل مشترک گویند
جدول - 4 - مقادیر بار عاملی و پراش تبیین شده توسط عوامل ده گانه بدون چرخش و با چرخش نشان داده شده است.
جدول -4مجموع پراش و بار عاملی تبیین شده توسط عامل ها
جدول - 5 - بار عاملی هریک از نماگرهای سوغاتی در شکل گیری عوامل را نشان می دهد. طبق این جدول سه عامل یادشده با توجه به بار عاملی هر متغیر به صورت زیر نام گذاری می شوند.
عامل اول: چاقو / عامل دوم: جاجیم / عامل سوم: کلوچه شکری - جدول. - 5
تجزیه و تحلیل عامل ها نشان می دهد که از بین 3 عامل 2 عامل متعلق به صنایع دستی و 1 مورد متعلق به سوغاتی های خوراکی می باشد. جمع کلیه فاکتورها برای تک تک سوغاتی های مورد بررسی نشان دهنده این امر می باشد که صنایع دستی خراطی دارای بالاترین امتیاز و پس از آن نان برنجی و کلوچه شکری می باشد. کمترین امتیاز متعلق به موارد قلم زنی بوده است.
جدول -5 بار عاملی روی عناصر سوغاتی با چرخش کواریماکس
