بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش روابط موجود در میان حسابداری محافظه کارانه و ریسک ورشکستگی را مورد بررسی قرار می دهد، که محافظه کاری سبب افزایش اموال و پول نقد و ورشکستگی به عنوان شرایطی که در آن پول نقد به میزان کافی وجود ندارد.تبعیت می کند، بنابراین تئوری حسابداری حاکی از وجود رابطه بین این دو مقوله است. در این پژوهش از طبقه بندی محافظه کاری مشروط و از مدل پیش بینی ورشکستگی آلتمن که طیفی از احتمال ورشکستگی را ارائه می دهند استفاده شده است. این مطالعه محافظهکاری شرطی حسابداری و ریسک ورشکستگی در قلمرو زمانی بین سال های 1389 تا 1393 در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مورد آزمون قرار می دهد. با استفاده از اطلاعات صورت های مالی 156 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید و با بهره گیری از روش تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره نتایج به دست آمده در این تحقیق حاکی از این است که با توجه به نتایج و غیرمعنادار بودن ضریب رگرسیونی مربوط به تغییر ریسک ورشکستگی، در این مدل اثر معناداری بر محافظه کاری شرطی نداشته است. محافظهکاری شرطی موجب کاهش ریسک ورشکستگی می شود و در واقع محافظه کاری شرطی که ناشی از رویههای گزارشگری مدیریت و واکنش نامتقارن او در قبال شناسایی زیان ها و سود های تحقق نیافته است بر ریسک سرمایه گذاری تأثیر گذار است و منجر به کاهش ریسک ورشکستگی می شود.
واژه کلیدی: محافظه کاری حسابداری، محافظهکاری شرطی، ریسک ورشکستگی، مدل آلتمن
-1 مقدمه
مدیران به عنوان مسئول تهیه صورت های مالی با آگاهی کامل بر وضعیت مالی شرکت و با برخورداری از سطح آگاهی بیش تر نسبت به استفاده کنندگان صورت های مالی، به طور بالقوه سعی دارند که تصویر واحد تجاری را مطلوب جلوه دهند و نیز سرمایه گذاران به عنوان اصلی ترین تأمین کنندگان منابع شرکت ها خواهان اطلاعات کامل و درست از شرکت ها هستند، در بازارهای کارای سرمایه چنین فرض می شود که کلیه اطلاعات موجود به سرعت به وسیله افراد جذب شده و اثرهای آن در قیمت اوراق بهادار منعکس می شود. یعنی قضاوت افراد و تصمیم های آنان در قیمت های اوراق بهادار تجسم می یابد. اطلاعات حسابداری در صورت های مالی متجلی می شود، سرمایه گذاران همیشه به طور ثابت و یکنواخت از اطلاعات حسابداری استفاده می کنند بدون آن که این اطلاعات را از نظر تغییرهای انجام شده در روش های حسابداری تعدیل کنند و یا به نحوه محاسبه آن توجهی داشته باشند
از جمله مهم ترین اطلاعات حسابداری، صورت سود و زیان است، سرمایه گذاران بیش ترین توجه خود را به سود خالص به عنوان آخرین قلم اطلاعاتی صورت سود و زیان معطوف می کنند. سود به عنوان نتیجه نهایی فرآیند حسابداری که این قدر مورد توجه و تأکید استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری است، تحت تأثیر رویه های حسابداری که مدیریت انتخاب کرده محاسبه می شود. امکان انتخاب رویه های حسابداری به مدیریت فرصت می دهد تا در مورد زمان شناخت و اندازه گیری هزینه ها و درآمدها تصمیم گیری کند. مدیریت انگیُزه دارد با به کار گیری رویه های غیر محافظه کارانه حسابداری، رشد سود شرکت را ثبات بخشد. این امر باعث افزایش انتظار سهامداران از شرکت در سنوات آتی می شود
پیشینه تحقیق
طی سال های اخیر تحقیق های جامعی در خصوص بررسی معیار های مختلف محافظه کاری، انواع آن و ارتباط آن با موضوع های مختلف از جمله ورشکستگی در خارج از کشور مورد مطالعه قرار گرفته است، عموماً محور این تحقیق ها بر این فرضیه استوار است که اجزایی از معیار محافظهکاری وجود دارد که مورد توجه بازار است و این اقلام نماینده ای برای عدم تقارن ریسک اطلاعاتی است.
در تحقیق خود تحت عنوان، محافظه کاری حسابداری، فرض تداوم فعالیت و اطلاعات مفید سودبیان می دارد که تئوری ثبات سود برای گسترش داخلی می باشد. این تحقیق رابطه داخلی بین محافظه کاری حسابداری و فرض تداوم فعالیت را بررسی می کند. در این راستا از شرکت های ورشکسته به عنوان یک شوک مثبت برای دست یابی به احتمال ورشکستگی استفاده می شود. در ابتدای کار، ورشکستگی با اخبار خوب رابطه منفی دارد و سپس با اخبار بد ارتباط معنی داری ندارد. یافته های تحقیق تأثیرهای کشف نشده از حسابداری محافظه کاری را بر ارزش شرکت می سنجد. ایکسو و همکاران - 2012 - 3 در تحقیق خود به تجزیه و تحلیل نقش محافظه کاری بر رفتار سرمایه گذاران پرداختند. نتیجه تحقیق آن ها حاکی از آن بود که در مواقعی که سرمایه کافی برای سرمایه گذاری وجود نداشته باشد، محافظه کاری از طریق کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه سرمایه میزان سرمایه گذاری را افزایش می دهد و زمانی که سرمایه کافی برای شرکت وجود دارد،
محافظه کاری از طریق کاهش سود بین سرمایه گذاران برون سازمانی و مدیران، هزینه نمایندگی را کاهش داده و میزان سرمایه گذاری را کاهش می دهد. در مطالعه خود که آیا محافظه کاری شرطی و غیر شرطی بر کیفیت سود و قیمت سهام تأثیرگذار است؟چنین اظهار داشت که هدف این مطالعه بررسی تأثیر محافظه کاری شرطی و غیر شرطی بر کیفیت سود و قیمت سهام در کشور مصر است. در این تحقیق تأثیرهای کیفیت سود بر قیمت سهام بررسی شده است. اندازه گیری عدم تقارن اطلاعاتی سود و اندازه گیری تأثیر محافظه کاری شرطی و غیر شرطی بر کیفیت سود و قیمت سهام با استفاده از مدل انجام می شود. در این مقاله داده های مقطعی و رگرسیون چند متغیره به کار برده شده است. این تحقیق بر روی یک نمونه 30 تایی از شرکت های در دسترس در بین سال های 2005 تا 2009 انجام شده است. نتایج تحقیق به صورت است که - 1 - محافظه کاری شرطی تأثیر منفی بر کیفیت سود و قیمت سهام در شرکت های مصری دارد. - - 2 محافظه کاری غیر شرطی تأثیری بر کیفیت سود ندارد اما با قیمت سهام رابطه منفی دارد. یافته های تحقیق به تدوین کنندگان استانداردها برای انتخاب روش های حسابداری و سیاست های حسابداری کمک می کند و نیز منجر به افزایش سود هر سهم و فراهم نمودن گزارش های مالی که برای اتخاذ تصمیم مفید است، می شود. به بررسی رابطه بین محافظه کاری حسابداری و ریسک ورشکستگی پرداخت. محافظه کاری در این تحقیق به محافظه کاری مشروط و محافظه کاری نامشروط تقسیم شده است. نتایج و مدل های تحلیلی نشان می دهد که نقش اطلاعاتی و افزایش وجوه نقد در دسترس محافظه کاری به مقابله با ریسک ورشکستگی کمک می کند. فرضیه های تحقیق با استفاده از تحلیل ضرایب همبستگی ومدل سازی رگرسیونی آزمون شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که یک رابطه معکوسی بین محافظه کاری نامشروط و ریسک ورشکستگی وجود دارد. هم چنین رابطه بین محافظه کاری مشروط و ریسک ورشکستگی نیز معکوس است این یافته ها منجر می شود به مهیا شدن یک نقش رفتاری برای محافظه کاری که کمک به شرکت برای مقابله با تعهدهای خود. 5 به مطالعه نقش اطلاعاتی محافظهکاری پرداختند.در این تحقیق رابطه عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران آگاه و ناآگاه در شرکت مورد بررسی قرار گرفته و در پایان به این نتیجه منتج شد که عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران آگاه و ناآگاه در شرکت باعث به وجود آمدن محافظهکاری در صورت های مالی می شود. محافظهکاری باعث کاهش انگیزه و توانایی مدیران برای دست کاری در اعداد حسابداری می شود و بنابراین عدم تقارن اطلاعاتی و زیان های سنگین ناشی از این امر در شرکت کاهش پیدا می کند. این مطلب باعث افزایش در ارزش شرکت می شود.
محافظهکاری مشروط در حسابداری و هزینه سرمایه مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق ارتباط بین محافظهکاری حسابداری مشروط و هزینه سرمایه مورد آزمون قرار می گیرد، یافته های این تحقیق نشان از یک رابطه منفی قوی بین محافظه کاری مشروط و هزینه سرمایه دارد. در این تحقیق از متغیرهای هزینه سرمایه مختلفی استفاده شده است و این یافته ها پس از کنترل عوامل ریسک، عوامل تعیین کننده ذاتی سود و عوامل اقتصادی محافظهکاری شرطی بدست آمده است. در نهایت یافته های این تحقیق تأیید کننده این مطلب است که محافظهکاری باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و لذا کاهش هزینه سرمایه شرکت است.
به بررسی رابطه محافظهکاری با انگیزه های منفعت جویانه مدیران که باعث زیان شرکت می شود، پرداخت. در این تحقیق مسائل نمایندگی رااساساً ناشی از زمانی می دانند که منافع مدیران و سهامداران هم سو نباشد. به این ترتیب بال - 2001 - طی تحقیق خود نشان داد که شناسایی زودتر زیان ها براساس محافظه کاری، مدیران را وادار می کند تا این که در تصمیم گیری هاشان به هنگام باشند. از این رو شناسایی به هنگام زیان های آتی، هیچ انگیزه ای را برای مدیران جهت انتخاب پروژه های دارای خالص ارزش فعلی منفی وصرفاً برای کسب منافع شخصی به وجود نمی آورد.
