بخشی از مقاله
چکیده
هر ایرانی بیدار دل و هوشیاري متوجه این نکته حیاتی می باشد که یکی از عوامل مهم استقلال کشور و حفظ هویت ملی و بقا و دوام سرمایه هاي فرهنگی، معنوي، ادبی و اخلاقی از دوران اشکانیان، سامانیان، هخامنشیان است که تاثیر خود را در زمینه هاي پزشکی، نجوم، حکمت، ریاضی، جغرافیا.... به جاي گذاشته و پرورنده نوادري چون زکریاي رازي، ابونصر فارابی، ابوریحان بیرونی، بیهقی و بسیاري دیگر از بزرگان دانش و هنر بوده است.
وازگان کلیدي:
فرهنگ- ادب- اخلاق- حکمت- ریاضی- نجوم- پزشکی- ریاضی- ابوریحان- اشکانیان- ساسانیان
مَقدمه
در ایران قبل از اسلام توجه ایرانیان به پرورش اخلاقی و راستی و پاکی و تعلیم اندیشه ي نیک و گفتار نیک و کردار نیک به کودکان در قرونی که دنیا دچار توحش یا پرستش موهومات و خرافات بود؛ یکی از خدمات شایان به تعلیم و تربیت محسوب می شد .
در ایران دوره ي اسلامی قبل از همه جا ، مدرسه از مسجد جدا شد و استقلال حاصل کرد و خواجه نظام الملک ، نظامیه ها را همراه با برنامه و موقوفه در پایتخت خلافت - بغداد - تأسیس نمود و آنها را براي ممالک اسلامی سرمشق قرارداد . از لحاظ برنامه و کتاب هاي درسی ، ترجمه هایی به دستور وزیران ایرانی یا توسط ایرانیان از پهلوي ، سریانی و یونانی به عربی صورت گرفت و آنها تصنیفات و تألیفات بیشماري در تمام رشته ها از قبیل علوم دینی ، علوم ریاضی ، طبیعی ، تاریخ ، جغرافیا ، هیئت و نجوم ، پزشکی ، ادبیات و فلسفه انجام دادند و باعث بسط و توسعه ي مواد تحصیلی مدارس و ازیاد کتاب هاي درسی و بالا رفتن سطح تحصیلات و فرهنگ عمومی گردید.
فرهنگ اسلامی زمانی گسترش پیدا کرد که ایرانیان ، خلفاي عباسی را بر سرکار آوردند و مقر خلافت را در خاك ایران در بغداد بر پا ساختند و قسمت مهمی از ترجمه و تألیف و تصنیف را دانشمندان ایرانی برعهده گرفتند . همین فرهنگ اسلامی بود که مدت پانصد سال دنیا را روشن و بهره مند ساخت و از راه جزیره ي سیسیل و اسپانی به درون اروپا وارد شد و یکی از عوامل مهم بیداري مغرب زمین و پیدایش نهضت ادبی ، علمی و هنري - رنسانس - در نیمه ي قرن نهم هجري - پانزدهم میلادي - گردید .
از قرن هشتم پیش از میلاد تا آغاز دوره ي اسلامی پنج سلسله مادها ، هخامنشیان ، سلوکیان ، اشکانیان و ساسانیان به مدت چهارده قرن بر ایران فرمانروایی کردند .
نخستین دولت نیرومند آریایی ها از قبیله ماد بوجود آمد . در زمان مادها مغان - مغ ها - عهده دار امور مذهبی بودند و در جامعه مقام و موقعیت ممتازي داشتند . نظر به این که زندگی مغ ها را گروه هاي دیگر تأمین می کردند ، این گروه فرصت اندیشیدن در مسائل زندگی و جامعه و جهان را بیشتر از گروه هاي دیگر داشتند . با وجود این ، از دوره ي ماد ها هیچ کتاب و نوشته اي و کتیبه اي در دست نیست . مورخان یونانی اغلب اشاره اي به داستان ها ، قصه ها و شعر هاي دوره ي مادها کرده اند
. دیاکونوف نویسنده ي تاریخ ماد معتقد است که در هزاره اول قبل از میلاد نوعی خط میخی وجود داشته است . ساکنان ماد مرکزي و شرقی نیز در قرن هفتم قبل از میلاد ، داراي خطی بودند که امروزه معروف به "خط باستانی پارسی" است و او می
