بخشی از مقاله
چکیده:
گیاه زوفا از خانواده نعناعیان با گل هایی به رنگ آبی، صورتی یا سفید رنگ هست. زوفا دارای خواص ضد میکروبی است. در این تحقیق گیاه زوفا از شهرستان آمل در مازندران خریداری شد. باکتری بوردتلا پروتوسیس، باکتری هست که طی مدت زمان طولانی رشد می کند. محیط کشت مناسب برای این باکتری محیط کشت ژنگو است. روش دیسک برای تخمین خواص ضد بوردتلا پروتوسیس اسانس زوفا استفاده شده است.
نتایج به دست آمده نشان داد که حلال -nهگزان و DMSO که برای رقت سازی استفاده شد هاله عدم رشد ایجاد نکرد. همچنین آنتی بیوتیک پنی سیلین اثر قابل توجهی روی باکتری بوردتلا نشان نداد اما آنتی بیوتیک ازیترومایسین به هاله عدم رشد افزایش یافته نتیجه داد. علاوه بر این اسانس خالص زوفا حساسیت بیش تری نسبت به اسانس با رقت های مختلف بر روی باکتری داشت.
مقدمه
در سرزمین ایران تنوع گنجینه گیاهی در حدود 800 گونه است که از میان 2500 تا 3000 گونه آن دارویی است و بیانگر غنای فلور گیاهی کشور ایران است - جایمند و رضایی، 1385، سید یوسفی، . - 1392 گیاهان مورد استفاده در داروسازی،مراحل مختلفی را طی می کنند که این مراحل روی کیفیت و کمیت مواد مؤثره تأثیرگذار هستند.
این مراحل شامل شرایط محیطی، نحوه جمع آوری، خشک کردن و انبارداری گیاهان کشت شده و گیاهان وحشی می باشد - فتاحی، . - 1389 اغلب گیاهان دارویی حاوی ترکیبات متنوع از جمله مواد لعاب دهنده، تانن، پلی ساکاریدها و بسیاری ترکیبات ناشناخته اند که اثرات مختلفی بر بدن انسان دارند - پرواز، 2006، روزنامه ایران - . گیاهان دارویی و معطر حاوی ترکیبات شیمیایی ثانوی می باشند که علاوه بر اهمیت آن ها در بحث درمان، به عنوان چاشنی در صنایع غذایی، آرایشی، داروسازی و عطرسازی مصرف می شوند. همچنین به صورت
مختلف، به عنوان آنتی پاتوژن در دفع پاتوژن های باکتریایی، قارچی، ویروسی، انگلی و جلوگیری از فساد مواد غذایی، نوشیدنی و چای های گیاهی، رنگ های طبیعی، ادویه - چاشنی غذایی - و غیره مصرف می شوند
گیاه زوفا از خانواده نعناعیان با ارتفاع 50-70 سانتی متر و گل هایی به رنگ آبی، صورتی یا سفید رنگ هستند. زوفا دارای خواص ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی است - رولدان و همکاران، . - 2010 ترکیب اصلی اسانس زوفا شامل کامفن، پینوکامفن و ایزوکامفن، آلفا و بتا پینن، دیوزمین و هیسوپین است
این گیاه به خاطر خصوصیات ضدعفونی کننده، ضدسرفه و خلط آوری عمدتأ به عنوان یک گیاه معطر و دارویی استفاده می شود - محمدی میلاسی و روشندل، . - 1391 بوردتلاپروتوسیس باکتری کوکوباسیل گرم منفی شبیه هموفیلوس آنفولانزا است که باعث بیماری سیاه سرفه در انسان می شود. این باکتری در پلیت حاوی محیط مغذی و در دمای 35 تا 37 درجه سانتی گراد به مدت 3 تا 7 روز در هوای مرطوب رشد می کند.
بخش تجربی اسانس
گیاه زوفا در اوایل مرداد جمع آوری شد. اسانس زوفا به روش تقطیر با آب از بخش های هوایی توسط دستگاه کلونجر به مدت 3-4 ساعت به دست آمد. اسانس به دست آمده توسط حلال n-hexan از آب جدا شده و در دمای +4 درجه سانتی گراد نگهداری گردید
تهیه محیط کشت بردت ژنگو آگار
برای ساختن این محیط 50 گرم پودر بردت ژنگو آگار را با ترازوی حساس وزن کرده، در ارلن مایر ریخته و با آب مقطر به حجم یک لیتر رسانده شد. پس از پوشانده شدن درب آن با پنبه و به جوش رساندن، اتوکلاو شد. سپس در محیط آزمایشگاه قرار داده تا کمی سرد شود و به آن 5 میلی لیتر خون اضافه کرده و در شرایط سترون - کنار شعله یا هود - این محیط داخل پلیت تقسیم شد.
تهیه میکروارگانیسم فعال
سویه استاندارد میکروبی بوردتلاپروتوسیس - IBRC-MNO= 10710، - ATCC 15311 از مرکز ملی ژنتیک ایران تهیه شد. ابتدا باکتری بوردتلاپروتوسیس بر روی محیط کشت بردت ژنگو آگار کشت داده شد و بعد از انکوباسیون به مدت 72 ساعت در دمای 35-37 درجه سانتی گراد رشد کرد. سوسپانسیون تهیه شده از نظر کدورت با کدورت شاهد مک فارلند یکی بود. پس از این سوسپانسیون برای کشت میکروبی روی پلیت حاوی محیط کشت مولر هینتون آگار استفاده شد.
روش آزمایش
در این پژوهش از چهار دیسک استفاده شد. که دو دیسک آغشته به اسانس خالص و اسانس با رقت 1/2 است. دو دیسک دیگر، دیسک کنترل مثبت و کنترل منفی می باشد. این چهار دیسک بر روی پلیت حاوی محیط کشت مورد نظر قرار داده شد.
نتایج و بحث
نمایش دیسک ها و هاله های ایجاد شده بر روی محیط کشت در - شکل های 1و - 2 نشان داده شده است.
*دیسک آغشته به اسانس خالص، دیسک آغشته به اسانس با رقت 1/2، دیسک آنتی بیوتیک پنی سیلین - + - ، دیسک آغشته به حلال - - - DMSO
شکل .1 مقایسه دیسک ها در چهار حالت
شکل .2 دیسک گذاری کنترل مثبت. پنی سیلین
شکل .3 مقایسه دیسک ها در چهار حالت
شکل .4 دیسک گذاری کنترل مثبت. ازیترومایسین
* دیسک آغشته به اسانس خالص، دیسک آغشته به اسانس با رقت 1/2، دیسک آنتی بیوتیک ازیترومایسین - + - ، دیسک آغشته به حلال - - - DMSO در - شکل های 3و - 4 نشان داده شده است.
نتیجهگیری
امروزه اسانس، عصاره و روغن خام گیاهان به عنوان مواد مغذی، به طور فزاینده ای در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی-بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است.
نتایج به دست آمده در این تحقیق حاکی از حساس تر بودن باکتری های گرم مثبت نسبت به باکتری های گرم منفی بوده است. به نظر می رسد که علت مقاومت بیش تر باکتری های گرم منفی به اسانس ها احتمالا پیچیدگی بیشتر مقاومت سلولی این ارگانیسم ها در مقایسه با غشای یگانه گلیکوپروتئینی اسیدتکوئیک باکتری های گرم مثبت است. همینطور همانطوریکه در - شکل های - 1-4 نشان داده می شود، پنی سیلین اثری بر روی باکتری مولد سیاه سرفه ندارد در حالیکه ازیترومایسین اثر مثبت بر روی این باکتری نشان می دهد.
باکتری های گرم مثبت، آنتی بیوتیک های مناسب برای باکتری ها و بیماری ها می باشند. آنتی بیوتیک مناسب برای باکتری بوردتلاپروتوسیس ازیترومایسین است. همینطور اسانس خالص بر روی این باکتری حساسیت بیش تری نسبت به اسانس با رقت های مختلف دارد
