بخشی از مقاله
چکیده
از آنجائیکه استفاده از کودهای شیمیایی در دراز مدت خسارات فراوانی به زمینهای زراعی وارد می کند وهمچنین گیاهان دارویی که بعنوان ماده اولیه دارو مورد استفاده قرار می گیرند به علت جلوگیری از تاثیر این کودها شیمیایی در اسانس ومواد موثره ، استفاده از کودهای بیولوؤیک وغیر شیمیایی هم می تواند باعث کاهش هزینه ها و باعث رشد مناسب گیاه وعملکرد گردد. در این تحقیق به منظور ارزیابی تاثیر Mentha piperita L کاربرد ورمی کمپوست،باکتری های محرک رشد و اسید هومیک بر عملکرد وکمیت اسانس در گیاه دارویی نعناء فلفلی - Mentha piperita L. - مورد بررسی قرار گرفت.و از نتایج حاصله مشخص گردید استفاده از ورمی کمپوست،باکتری های محرک رشد و اسید هومیک بر عملکرد واجزائ عملکرد تاثیر مستقیمی داشته اند. بررسی نتایج حاصل از تجزیه واریانس مشخص کرد که تاثیرعامل باکتری محرک رشد، کود ورمی کمپوست و اسید هومیک واثرات متقابل آنها بر مقدار اسانس اندام هوایی گیاه نعناع فلفلی در هنگام گلدهی معنی دار نبود.
کلمات کلیدی : نعناع فلفلی ، اسانس، باکتری محرک رشد، کود ورمی کمپوست ، اسید هومیک ،چین اول و دوم ، Mentha piperita L
مقدمه
یکی از مسائل بشر امروزی، عدم آرامش به علت دور جستن از روح و فطرت نهاده شده در دل طبیعت است. رجعت مجدد به این روح میتواند کلید گشایش و نیل به سعادت بشر امروز باشد. گیاهان دارویی به گستره وسیعی از گیاهان اطلاق می شود که دارای مواد موثره مشخص هستند و در درمان بیماری و یا در پیشگیری از بروز آن مورد استفاده قرار می گیرند. - امیدبیگی . - 1384 مصریان قدیم را باید نخستین ملتی دانست که از گیاهان دارویی به نحو گستردهای استفاده میکردند. در چین کتاب مشابه فارماکوپه به نام پنتاسو - یعنی دارونامه برگ گیاهی که40 مجلد و حاوی چند هزار نسخه دارویی بوده - وجود داشته است. همچنین استفاده از خواص درمانی گیاهان نزد هندیان باستان، رواج کامل داشته است. منابع طب هندی شامل ریگودا 4600 - الی1600 ق.م - و نیز ایورودا - 2600 الی 2500 ق.م - هستند - نادری، . - 1387
فسفر1 از جمله عناصر کلیدی در گیاه به شمار می رود که وظایف مهمی را در گیاه به عهده دارد. این عنصر در نقل و انتقالات انرژی در فرایندهای متابولیکی گیاه، تقسیم سلولی، ساختمان فسفولیپیدهای دیواره سلولی، توسعه قسمت های زایشی گیاه و رشد و تکامل ریشه ها نقش دارد . - Bennett, 1996 - چرخه فسفر یک سیکل چرخشی، شامل فرایندهای ژئوشیمیایی و بیولوژیک جهت تغییر شکل و انتقال فسفر است . این عنصر یکی از مهمترین عناصر غذایی محدود کننده در رشد گیاه است و در اکثر خاک های دنیا کمبود این عنصر وجود دارد . - Batjes, 1997 - کاربرد کودهای شیمیایی فسفره به تنهایی در خاک های اسیدی بدلیل هزینه تولید بالا و قابلیت تثبیت زیاد غیر اقتصادی می باشد . - Juo and Fox, 1977 - ریزوبیوم باعث تولید مواد مختلفی همچون اکسین ها2 سیتوکنین ها 3، ریبوفلاوین4 و ویتامین ها می گردد که در نهایت این گروه مواد باعث افزایش رشد در گیاهان می شود - . - Dakora et al .,2002
به منظور بررسی اثرات آزوسپیریلوم بر روی گیاه گندم آزمایشی انجام گرفته، که نتایج بدست آمده بیانگر افزایش تعداد پنجه، افزایش تعداد سنبله در گیاه تلقیح شده با آزوسپیریلوم نسبت به شاهد بوده است . - Reynders & vlassak, 1982 - طی تحقیقات کلی برای انجام شده بر روی گیاه گندم، افزایش عملکرد گندم تلقیح شده با آزوسپیریلوم مشاهده است - . - Mertens & Hess, 1984آزمایشات نشان می دهد، از باکتری حل کننده فسفات، جنس سودوموناس می توان جهت مبارزه با بیماری فوزاریوم در گیاهانی مثل کتان، خیار و تربچه استفاده کرد . - Scher & Baker, 1982 - در پژوهشی دو باکتری حل کننده فسفات از جنس باسیلوس و یک باکتری از جنس سودوموناس، از محیط ریشه سیب زمینی و چغندرقند، جداسازی شدند. در محیط آزمایشگاهی، وزن خشک ساقه و ریشه گیاه سیب زمینی، بطور معنی داری تحت تأثیر سه سویه باکتری قرار گرفت - ارزانی . - 1380
در تحقیقی جهت بررسی پراکنش ریزجانداران حل کننده فسفات در تعدادی از خاک های استان گیلان، تعداد کل باکتری های حل کننده فسفات و تعداد کل قارچ های حل کننده فسفات در آنها شمارش گردید. نتایج نشان داد، بیشترین جمعیت ریز جانداران حل کننده فسفات را در خاک های مورد بررسی باکتری ها تشکیل می دادند - صفری . - 1381 جهت کاهش مصرف کود شیمیایی، طرحی در مرکز تحقیقات برنج آمل در سال زراعی 83 تحت عنوان، بررسی کود زیستی فسفاته بر روی کاهش مصرف کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل و افزایش عملکرد دو رقم برنج انجام شد. نتایج نشان داد اثر متقابل مصرف کود زیستی فسفات با تیمار عدم مصرف کود زیستی و 100 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل بر روی رقم شفق، بیشترین عملکرد و تیمار مصرف کود سوپر فسفات تریپل بر روی رقم طارم، بیشترین عملکرد را نسبت به بقیه تیمارهای کود شیمیایی نشان داد - صارمی. - 1371
در آزمایشی ریزوبیوم و باکتری های حل کننده فسفات ترکیب و به بذور نخود تلقیح شدند. نتایج نشان دهنده افزایش تعداد دانه، شاخص های رشد و عملکرد کل نخود بود . - Jain et al., 1999 - کمپوست حاصل از فضولات آلی به همراه سنگ فسفات و فعالیت های میکروبی با تولید اسیدهای آلی و آنزیمف باعث آزادسازی فسفر و افزایش فسفر قابل دسترس گیاه می گردند . - Kumar & Narula, 1999 - آزمایشی در سال 2004 در دانشگاه بنگلور هندوستان جهت بررسی کاربرد ترکیبی از ریزوبیوم، باکتری آزاد کننده فسفر - باسیلوس - و تریکودرما بر روی رشد، مواد غذایی مصرفی و عملکرد نخود تحت شرایط گلخانه ای و مزرعه ای انجام شد. نتایج نشان داد، ترکیب این سه ارگانیسم، جوانه زنی، مصرف مواد غذایی، طول گیاه، تعداد شاخه، تعداد دانه و بیوماس نخود را در مقایسه با کاربرد هر یک از این ارگانیسم ها به تنهایی و تیمار شاهد افزایش داد . - Rudresh et al., 2004 -
کاربرد ورمیکمپوست در خاک عموماً به منظور حفظ و افزایش ثبات و پایداری خاکدانه ها، حاصلخیزی و باروری خاکهای زراعی و باغی است که در دهه های گذشته از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. از طرفی مصرف کمپوست زباله های شهری در خاک با توجه به جنبه های فیتوتوکسیسیتی، عدم اطمینان از ارزش غذایی مواد موجود برای گیاه و عواقب زیست محیطی نگرانیهایی را ایجاد نموده است. - ولکوسکی . - 2003جیابال و کوپپوسوامی - 2001 - در تحقیقات خود نشان دادند که کاربرد ورمی کمپوست در مقایسه با کود FYM معادل 10 درصد جذب بیشتر نیتروژن توسط گیاه برنج را باعث گردید.هامودا - 2001 - با مطالعه روی گیاه Glossostemon bruguieri و الغدبان و همکاران - 2001 - با مطالعه روی Majoram اشاره کردند که کمپوست منجر به افزایش میزان کربوهیدرات و برخی عناصر غذایی ماکرو میشود که این افزایش می تواند به دلیلاثرات مثبت کمپوست در افزایش سطح ریشه در واحد حجم خاک، کارایی مصرف آب و فعالیت فوسنتزی باشد که مستقیما روی فرآیندهای فتوسنتزی و تولید کربوهیدرات ها موثر هستند.
ولمری - 1999 - گزارش داده کاربرد کمپوست به عنوان مالچ در باغهای توت فرنگی و تمشک موجب افزایش محصول و کاهش هزینه تولید می شود، به طوریکه هزینه تولید، قابل رقابت با کاربرد کودهای تجاری است.سعیدنژادو رضوانی مقدم - 1388 - ارزیابی اثر مصرف ، ورمی کمپوست و کودهای دامی روی عملکرد، اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز - Cuminum cyminum - را انجام دادند. .در بین تیمارها نیز تیمار ورمی کمپوست دارای بیشترین عملکرد بیولوژیک - 1065 کیلوگرم در هکتار - و بیشترین عملکرد دانه - 477 کیلوگرم در هکتار - بود .در اکثر صفات تیمار ورمی کمپوست دارای بیشترین مقادیر بدست آمده بود.
مواد و روشها
این آزمایش در سال زراعی 1389-1388 در استان مرکزی شهر اراک - کیلومتر 10 جاده اراک – خمین - در مزرعه دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلام با مختصات، عرض جغرافیایی 34 درجه و 5 دقیقه و طول جغرافیایی 49 درجه و 42 دقیقه و ارتفاع 1787 متر از سطح دریا انجام شد.آزمایش خاک مزرعه نشان می دهد شود میزان فسفر قابل جذب خاک در حدود 11/4 میلی گرم برگرم بوده و این به مفهوم آن است که فسفر قابل جذب خاک بسیار پائین است و براساس توصیه های فنی ، به 75 کیلوگرم در هکتار فسفر خالص در این کشت نیازمند بوده. - جدول - 1
