بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش خواص ضد باکتریایی ا سانس نعناع و پونه بر روی باکتری ا سترپتوکوکوس آگالاکتیه در در صد غلظتهای مختلف مورد بر سی قرار گرفت. ا سانسهای نعناع و پونه از شرکت زرین گلاب کا شان و باکتریهای مورد برر سی از مرکز تحقیقات و پژوهشهای علمی و صنعتی ایران تهیه شد. با بارقتهای متوالی از دو اسانس نعناع و پونه خاصیت ضد باکتریایی آن به روش ماکرودایلوکشن بررسی شد.
بر اساس نتایج بدست آمده، میزان حداقل غلظت بازدارندگی دو اسانس نعناع و پونه در باکتری ا سترپتوکوکوس اگالاکتیه به ترتیب 0/31 و 0/62 در صد به د ست آمد و تأثیر اسانس با کم شدن غلظت آن در شیر کم شد. دو ا سانس نعناع و پونه با توجه به دارا بودن اثرات ضدباکتریایی علیه باکتریهای ا صلی مولد ورم پستان میتواند داروی مناسبی به منظور جایگزین آنتیبیوتیکها در درمان ورم پستان در گاو باشد.
مقدمه
شیر و فراوردههای آن به عنوان یک غذای کامل به ویژه برای نوزادان و سالمندان محسوب میشود. از نظر غدایی ارزش شیر انکار ناپذیر است ترکیبات اصلی آن شامل: آب - 87 درصد - ،چربی - 3/7 درصد - ، مواد جامد بدون چربی از جمله پروتئین - 3/2 درصد - ، لاکتوز - 4/9 درصد - ، مواد معدنی - 0/8 درصد - ، ویتامینها و ترکیبات دیگر - - 0/5میباشد.از نظر تغذیهای مهمترین ترکیب شیر، پروتئین است که بیشتر اسیدهای آمینه ضروری و کمیاب را تأمین میکند. پروتئینهای شیر فقط در شیر وجود دارند و در هیچ ماده طبیعی دیگری وجود ندارد و از قابلیت هضم بالایی برخوردارند، به همین خاطر شیر به عنوان یک غذای کامل شناخته شده است. شیر در مقایسه با دیگر منابع پروتئینی از جمله تخم مرغ، گوشت و ماهی یک منبع ارزان از نظر پروتئین محسوب میشود.
ورم پستان التهاب غدد پستان میباشد که معمولا ناشی از عفونتهای باکتریایی است و باعث تغیرات فیزیکی و شیمیایی در شیر می شود. ورم پ ستان به عنوان پرهزینهترین بیماری گاو شیری در سرتا سر جهان مطرح است و سالیانه خسارت زیادی به صنعت دامپروری در جهان وارد میسازد. خسارت اقتصادی آن ناشی از کاهش تولید، دور ریختن شیر، افزایش حذف، هزینههای درمان و دامپزشک و ... میبا شد
این بیماری به دنبال ورود میکروبهای مختلفی مثل باکتریها، مایکوپلاسماها، مخمرها، قارچها وحتی ویروسها ایجاد میشود ولی عامل اصلی آن باکتریها میبا شند. که معمولا باکتریهای ا صلی ایجاد کننده ورم پستان را به دو دسته شامل: واگیردار - استافیلوکوکوس اورئوس، استرپتو کوکوس اگالاکتیه، مایکو پلاسما بویس - و محیطی - اشریشیاکلی، استرپتوکوکوس دیسگالاکتیه و ا سترپتوکوکوس یوبریس - تقسیم میکنند
معمولترین روش درمان تورم پستان تزریق آنتیبیوتیک داخل پستانی است که در تمام موارد باعث بهبودی نمیگردد. علاوه بر آن باعث ایجاد مقاومتهای دارویی و باقی مانده دارویی در شیر میگردد
به دلیل گرایش روز افزون به محصولات غذایی ارگانیک و عاری از هرگونه باقیمانده آنتیبیوتیک و مواد شیمیایی تعداد گاوداریهای ارگانیک روز به روز در حال افزایش ا ست که در این گاوداریها ا ستفاده از آنتیبیوتیک ممنوع است، استفاده نادرست و پیوسته از آنتیبیوتیکها در بحث پیشگیری و درمان این بیماری منجر به باقی ماندن پسماند دارو در شیر تولیدی شده است
با توجه به مشکلات استفاده از آنتیبیوتیکها، گیاهان دارویی میتوانند جایگزین مناسبی برای آنها باشند. مواد موثر موجود در گیاهان دارویی به دلیل همراه بودن با موادی که پیوسته از یک حالت تعادل بیولوژیک برخوردار هستند و بنابرین در بدن انباشته نشده و اثرات جانبی به بار نمیآورند
گیاه نعناع فلفلی - Mentha piperita - با نام رایج Peppermint و پونه - - Mentha pulegium با نام عمومی pennyroyal از خانواده نعناع - Laminaceae - میباشد. نعناع فلفلی گیاهی است که از قدیم به عنوان یک گیاه آروماتیک و اشتها آور به کار میرود. از خواص دارویی این گیاه میتوان به خاصیت ضد اسپاسم، پیشگیری کننده از استفراغ، ضد نفخ و خنک کنندگی آن اشاره کرد - . - 4-11 گیاه پونه به صورت یک گیاه چند ساله میبا شد. خ صو صیات درمانی این گیاه در برطرف کردن اختلالات گوار شی، ا ستفراغ، بیا شتهایی، اختلالات کبدی به اثبات رسیده است
لذا هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر ضدباکتریایی اسانس این دو گیاه بر باکتری استرپتوکوکوس آگالاکتیه مولد ورم پستان در شرایط آزمایشگاهی میباشد.
مواد و روشها ا سانس دو گیاه نعناع و پونه از شرکت زرین گلاب کا شان تهیه گردید و باکتریهای مورد برر سی شامل ا ستافیلوکوکوس اورئوس، استرپتوکوکوس آگالاکتیه و اشریشیاکلی میباشند از مرکز تحقیقات و پژوهشهای علمی و صنعتی ایران تهیه شد.
باکتریها مورد مطالعه پس از فعالسازی اولیه در محیط کشت Tryptic soy broth، جهت تعیین میزان تلقیح باکتری از کشت اول کشت مجددی تهیه و در دمای 37 درجه سانتیگراد بهمدت 24 ساعت گرمخانهگذاری شد. از ک شت دوم به کووت تا مادامی انتقال داده شد که میزان جذب نوری با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 600 نانومتر، به 0/1 برسد سپس با انتقال 1 میلیلیتر از سو سپان سیون باکتریایی، بهلوله حاوی 9 میلیلیتر آب پپتونه 0/01در صد، رقتهای متوالی تا 10-7 تهیه شد. از طریق انتقال 100 میکرولیتر از هر رقت به پلیتهای حاوی محیط Tryptic soy agar از رقتهای تهیه شده، کشت داده شد. پلیتها بهمدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد گرمخانه گذاری و میانگین تعداد باکتری در کووت با جذب نوری 0/1 برای باکتری استرپتوکوکوس اگالاکتیه معادل1/64 1011 محاسبه شد.
تعین حداقل غلظت بازدارنده رشد - 1 - MIC و حداقل غلظت کشندگی 2 - MBC - به روش ماکرو دایلوشن:
غلظتهای متوالی 10، 5، 2/5، 1/25، 0/62، 0/31، 0/15و 0/07 از اسانس دوگیاه نعناع و پونه در محیط شیر عاری از آنتیبیوتیک و استریل حاوی 5 در صد DMSO3 تهیه شد.
به طور سریالی در هفت لوله رقت تهیه شد بهنحوی که غلظت اسانس درهر لوله دو برابر غلظت همان اسانس در لوله بعدی بود. سپس 100 میکرولیتر از سوسپانسیون باکتریایی تهیه شده بههر لوله تلقیح و به مدت 24 ساعت در 37 درجه سانتیگراد در گرمخانه نگهداری شدند. سپس از طریق انتقال 100 میکرولیتر از هر رقت بهپلیتهای حاوی محیط T s a از رقتهای تهیه شده، کشت داده شد پلیتها بهمدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد گرمخانه گذاری شد و پس از این مدت، نتایج بررسی و پلتی که در آن رشد باکتری مشاهده شده بود به عنوان حداقل غلظت بازدارندگی و یک پلیت قبل از آن که عاری از رشد باکتری بود بهعنوان حداقل غلظت کشندگی گزارش شد.
نتایج و بحث دراین مطالعه آ شکار شد که میزان حداقل غلظت بازدارنده ا سانس نعناع و پونه به روش ماکرودایلو شن درباکتری ا سترپتوکوکوس آگالاکتیه به ترتیب 0/31 و 0/62 درصد و بدست آمد. در حالی که حداقل غلظت کشندگی در این باکتری به ترتیب 0/62 و 1/25 درصد بود. - جدول - 1 نتایج نشان داد اسانس نعناع در غلظت پایینتری نسبت به اسانس پونه باکتری استرپتوکوکوس آگالاکتیه را مهار کرد.
جدول 1 حداقل غلظت مهاری و حداقل غلظت کشندگی اسانس دو گیاه نعناع و پونه بر باکتری استرپتوکوکوس آگالاکتیه
خاصیت ضد میکروبی اسانس گیاه نعناع که در محیط براث و مدل سیستم های غذایی توسط Tassou و همکاران در سال 2000 و Sivropoulou و همکاران 1996 بررسی شد و نشان داده شد که این خاصیت بعلت وجود منتول ایزومنتون ، - - pulegone و کتون ها نظیر پولگون - - menthol و - carvone - کاروون ، - - piperitone پیپریتون، - isomenthone می با شد .در مورد بسیاری از اسانس های گیاهان تیره نعناع از جمله گیاه مورد بررسی در این تحقیق، تیمول، کارواکرول، منتول و در مواردی پاراسیمن مهمترین اجزاء موثر در فعالیت ضد میکروبی اسانس می باشندو همچنین مشخص شده است که با افزایش درصد این ترکیبات در اسانس، میزان فعالیت ضد میکروبی نیز افزایش می یابد
Gulluca . و همکاران 2007 گزارش کردند اسانس پونه کوهی میتواند بصورت کاملأ موثری از رشد گونههای سودوموناس، پروتئوس، سالمونلا، باسیلوس و استافیلوکوکوس اورئوس ممانعت به عمل آورد
در مطالعه هاشمی و همکاران - 1396 - نتایج MIC و MBC نشان داد اسانس مریم گلی و نعناع فلفلی دارای بیشترین میزان ممانعت کنندگی رشد بر علیه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس داشت درحالیکه اسانس پونه کوهی حتی در غلظیهای پایین در برابر سویههای اشریشیاکلی و سالمونلاتیفی موریوم اثر باکتری کشی قابل توجهی داشت. همچنین نعناع فلفلی سبب توقف رشد گونههای قارچی آسپرژیلوس نایجر و آسپرژیلوس فلاووس شد.
در مطالعه اولیهای که در بخش مامایی دانشکده دامپزشکی توسط مظفر فرامرزی 1381 صورت گرفت، نشان داده شد کهعصاره اوکالیپتوس اگر به شکل انفوزیون داخل پستانی درورم پستان استرپتوکوکوس آگالاکتیه استفاده شود دارای اثرات مفیدی است و همچنین در کارهای آزمایشگاهی مشخص گردید که دیسکهای این اسانس میتواند ناحیه عدم رشد 31 میلیمتری استرپتوکوکوس آگالاکتیه را در پلیت ایجاد کند
Moreira . و همکاران2005 میزان MIC اسانس نعناع فلفلی در ارتباط با - E.coli - ATCC 2515 را ML/100ML گزارش کردند - . - 13 در سال Janssen 1987 و در سالDorman 2000 و Deans در طی مطالعات خود بیان کردند که اسانسهای روغنی مرزنجوش، تیموس، نعناع و پونه در رابطه با زنجیره های E.coliبسیار فعال هستند - . - 5-9 در سالTassou 2000 و همکارانش اثر اسانس نعناع فلفلی را در مقادیر0-1.2% v/v روی S.aureusو S.enteritidis در محیط بر کشت nutrient broth بررسی کردند
