بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
تاثیر استفاده از سوپر جاذب و سولو پتاس بردور آبیاری در شرایط کشت ذرت دانه
چکیده
کمبود آب به عنوان فاکتوری محدود کننده، رشد و توسعه ی پوشش گیاهی را در این مناطق با محدودیت روبرو می سازد.
استفاده از سوپرجاذبها ممکن است کاهش تولید در محصولات زراعی را در مواجهه با تنش خشکی و کمبود آب کنترل کنند.در این تحقیق تاثیر سوپر جاذب استاکوزورب بر دور آبیاری، تعداد نوبت آبیاری، حجم آب قابل مصرف برای یک دوره رشد، کارآیی مصرف آب و عملکرد دانه در واحد سطح و اجزای عملکرد مورد بررسی قرار می گیرد. تیمارهای مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از: تیمار شاهد((1 1 تیمار کم آبیاری (1 2) ، کم آبیاری همراه با استفاده از سوپر جاذب (1 3) و تیمار کم آبیاری همراه سوپر جاذب و محلول پاشی(.(1 4 آبیاری برای تیمار شاهد هنگامی صورت می گرفت که 50 درصد ظرفیت زراعی خالی شده باشد. و تیمار کم آبیاری زمانی صورت می گیرد که 75 درصد از ظرفیت زراعی خالی شده باشد . این تحقیق در قالب طرح بلوک هایکاملاً تصادفی درمزرعه مرکز تحقیقات استان لرستان انجام شد.نتایج این مطاله نشان داد که استفاده از سوپر جاذب استاکوزورب دور آبیاری را از 4تا 5 روز به 8 روز افزایش و تعداد دفعات آبیاری را از 23 نوبت به 16 نوبت کاهش و کارآیی مصرف آب را به 38 درصد افزایش و حجم آب مصرفی را به 42 درصد کاهش داده است. و همچنین عملکرد دانه ای ذرت را نسبت به تیمار کم آبیاری به میزان 44 درصد افزایش می دهد نتایج این تحقیق نشان می دهد که کاربرد سوپر جاذب بر عملکرد دانه، تعداد ردیف دانه در بلال، عملکرد بیولوژیک،قطرساقه و وزن هزار دانه در سطح% 5 معنی دار می باشد.
واژه های کلیدی: سوپر جاذب، استاکوزورب، کم آبیاری، دور آبیاری، حجم آب مصرف
.1مقدمه
آب عامل عمده در تولید محصولات کشاورزی،تأمین مواد غذایی،اکولوژی و محیط زیست سالم محسوب می شود. امروزه افزایش جمعیت به همراه کمبود مواد غذائی بخصوص در کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه به شدت در حال گسترش است این امر منجر به استفاده بیرویه و غیراصولی و نامتعادل از منابع عظیم آب و خاک شده و کشاورزی را در معرض مشکلات ومعضلات عمیقی قرار داده است.با توجه به اینکه در مناطق خشک و نیمه خشک کمبود آب همواره یکی از محدودیتهای اصلی توسعه کشاورزی بوده لذا ارتقای کارآیی مصرف آب در این مناطق از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. با توجه به محدودیت روز افزون منابع آب موجود می توان با برنامه ریزی صحیح و درست مصرف آب ، راندمان مصرف را بالا برده و حداکثر استفاده را از این آب محدود بنمایم یکی از راه کار هایی که محققان برای بالا بردن راندمان مصرف آب در دهه اخیر مورد بررسی قرار داده اند استفاده از پلیمر های سوپر جاذب می باشد. پلیمرهای سوپر جاذب، ژل های پلیمری آبدوست یا هیدرو ژولهایی هستند که می توان مقدار زیادی آب را در خود جذب کند. پس از عمل جذب و در اثر خشک شدن محیط، آب داخل پلیمربه تدریج تخلیه می شودو بدین ترتیب خاک به مدت طولانی و بدون نیاز به آبیاری مجدد، مرطوب می ماند.شاپور کوهستانی و همکاران (1388) در تحقیقی به بررسی تأثیر هیدروژل های سوپر جاذب بر عملکرد ذرت دانه ای ( ض ئکyهع هکz تحت شرایط خشکی پرداخته اند. که نتیجه آن نشان می دهد کاربرد هیدرو ژل های سوپر جاذب عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای را تحت شرایط تنش از طریق افزایش ظرفیت نگه داری آب در خاک، کاهش شستشوی مواد غذایی و هوا دهی بهتر در خاک بهبود می بخشد. محمد حسین رحیمیان و همکاران((1386در مقاله ای با عنوان کاربرد سوپر جاذب بر مصرف آب آبیاری و عملکرد گوجه فرنگی به بررسی اثر سوپر جاذب برمصرف آب پرداخته ان و نتایج آنها نشان می دهد. که بین تیمارها اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد، بهترین تیمار ، با عملکرد 3/45 تن در هکتار بوده که با مصرف
10 کیلو گرم پلیمر سوپرجاذب آب و با دور آبیاری 7 روزه به دست آمده است. این تیمار افزایش 40 درصدی نسبت به شاهد را نشان می دهد.
.2مواد و روشها
این تحقیق درفصل زراعی 1388-89در منطقه آزاد بخت از توابع شهرستان کوهدشت در استان لرستان اجراء گردید. منطقه از نظر جغرافیایی دارای طول جغرافیایی47 درجه و 40 دقیقه و عرض جغرافیایی 33 درجه و 37 دقیقه و ارتفاع متوسط از سطح دریا 1200 متر می باشد. شهرستان کوهدشت در جنوب غربی استان لرستان واقع شده است و از نظر آب وهوایی بر اساس طبقه بندی کوپن جزء مناطق معتدل کوهستانی با تابستان گرم می باشد. متوسط بارندگی سالانه در شهرستان کوهدشت 234/6 میلیمتر می باشد. خاک محل آزمایش دارای بافت لومی رسی با دب 7/7 ، فسفر و پتاسیم 5/8 و 390 (عحژحژ) است و منبع آب آن چاه بوده و به روش آبیاری بارانی کلاسیک نیمه ثابت آبیاری می شود.
آزمایش به روش طرح پایه بلوک هایکاملاً تصادفی(خBهل) در سه تکرار اجرا و عبارت اند ازآبیاری کامل بر اساس عرف منطقه ( 11) ،تیمار کم آبیاری 12) )،تیمار کم آبیاری + سوپر جاذب( 1 3 )وتیمار کم آبیاری + سوپر جاذب + محلول پاشی سولو پتاس ( 1 4) نامیده می شود.
کاشت بذر ذرت در 3 خرداد با تراکم 77 هزار بوته در هکتار صورت گرفت.بطوری که فاصله ردیف کاشت 65 سانتیمتر و فاصله بوته ها بر روی خطوط کاشت 20 سانتیمترمی باشد، زمین را به 15 پلات مساوی تقسیم کرده اعمال سطوح آبیاری از مرحله
4 برگی شروع وتا مرحله رسیدگی دانه ادامه خواهد داشت.برای برنامه ریزی و تعیین زمان آبیاری با معیار قرار دادن نمونه برداری از خاک زمان آبیاری مشخص می شود. با توجه به اینکه تخلیه 50 درصد رطوبت عرف زمان آبیاری منطقه می باشد.
برای اعمال تیمار های کم آبیاری تخلیه 75 درصد رطوبت هً مبنای کم آبیاری قرار گرفت. یاداشت برداریها شامل تاریخ کشت، جوانه زدن بذر، سبز شدن گیاه، پنجه زنی، ساقه رفتن، سنبله رفتن، ظاهر شدن بلال، پر شدن دانه، رسیدن فیزیولوژیکی دانه، رسیدگی کامل، زمان مصرف کودو زمان اعمال تیمار های آبیاری بود.در طول دورۀ آزمایش حجم آب مورد
2
استفاده اندازه گیری می شود. سوپر جاذب بکار رفته شده در این آزمایش گرانول خشک می باشد. پلیمر استاکوزورب به
مقدار 100 کیلو گرم در هکتار با بذر مخلوط کرده و در دستگاه ردیف کار ریخته شده و در هنگام کاشت بذر به صورت مستقیم در کنار بذر قرار می گیرد.
برای تعیین کار آیی مصرف آب و کارآیی مصرف آب آبیاری از روابط زیر استفاده می شود:
مکعب) می باشد.
که درآن عملکرد محصول (کیلو گرم) ، ب حجم خالص آب مصرفی (متر مکعب) وطب حجم ناخالص آب آبیاری ( متر
نتایج و بحث
نتایج بدست آمده مطابق جدول((1 نشان می دهد که با استفاده از پلیمر های سوپر جاذب تعداد آبیاری از 23 نوبت به 16
نوبت کاهش یافته و دور آبیاری را از 4 تا 5 روز به 8 روز افزایش یافته است. که این یعنی بالا بردن دور آبیاری به میزان 45
درصد. و حجم آب مصرفی از 9449 متر مکعب برای یک دوره رشد به 6608 متر مکعب برای یک دوره رشدرسید و این یعنی کم کردن 42 درصد از حجم آب مصرفی برای یک دوره رشد.
با توجه به اهداف آزمایش و بر اساس روش آماری بلوکهایکاملاً تصادفی، تجزیه واریانس برای کلیه صفات اندازه گیری شده در عملیات برداشت نهایی مربوط به عملکرد و اجزاء عملکرد انجام گردید.خلاصه نتایج آنالیز واریانس برای کلیه صفات در جدول (2) ارائه شده است.
٣
برای محاسبه عملکرد دانه ای ذرت با توجه به داده های برداشت شده از هر 10 متر مربع از یک پلات عمل تجزیه واریانس انجام گرفت و نتایج حاصل از این تجزیه واریانس در جدول (2) نشان داد که عملکرد دانه ای ذرت در سطح 5% معنی دار شده است. و همچنین مقایسه میانگین به روش دانکن در نمودار((1 نشان می دهد، که تیمار1 4 بیشترین عملکرد، و تیمار 1 2کمترین عملکرد را دار است.
