بخشی از مقاله
چکیده
خلاقیت به عنوان یکی از اصلی ترین اهداف آموزشی نوین بخش وسیعی از تحقیقات امروزی را به خود اختصاص داده است. آن چه در این میان مهم است، عوامل تاثیرگذار بر خلاقیت و راههای بهبود و پیشرفت این امر مهم و حیاتی است. پژوهش گران و محققان زیادی تا کنون دست به تحقیقات وسیعی در زمینه خلاقیت، ابعاد آن و عوامل تاثیر گذار بر آن زده اند، و اکثر قریب به اتفاق این محققان به این امر اذعان داشتهاند که انگیزش درونی و منبع کنترل درونی مهمترین عامل برای ایجاد و پرورش خلاقیت بوده است. اما همانطور که تحقیقات و نظریه های جدید نشان می دهد نقش منبع کنترل بیرونی و انگیزش محیط را نمی توان نادیده گرفت.
شاید نتوان محیط و عوامل بافتی را به اندازه عوامل فردی مهم دانست، اما در این مقاله سعی بر این است که به تحقیقات و پژوهش هایی استناد شود که عوامل فرهنگی و محیطی و همچنین تاثیر پرورش خلاقیت و نقش معلمان کار آموخته را در این امر بررسی کند. رویکرد اصلی این مقاله با توجه به نظریه سرمایه گذاری خلاقیت استرنبرگ می باشد. طبق نظریه استرنبرگ - - 2012 یک فرد ممکن است تمام منابع درونی نیازمند تفکر خلاق را داشته باشد اما بدون محیط حمایت کننده، خلاقیتی که در فرد وجود دارد ممکن است هیچگاه نمایان نشود. هدف مقاله حاضر بررسی پژوهش هایی با این رویکرد روانشناختی می باشد.
مقدمه
خلاقیت میلی ذاتی است که در وجود انسان به ودیعه نهاده شده و انسان مظهر خلاقیت الهی است - مطهری،1358به نقل از مرزیه، - . - 1394خلاقیت به عنوان یکی از اصلی ترین جوهره های وجودی انسان موضوعی است که محققان زیادی به آن پرداخته اند - مرزیه،. - 1394 اما به نقل از استرنبرگ1 شاید به تعداد افرادی که درباره خلاقیت فکر می کنند تعاریف متفاوتی از خلاقیت وجود داشته باشد - استرنبرگ،1387به نقل از مرزیه - . خلاقیت مفهومی مهم و در عین حال پیچیده است، زیرا استعدادی الهی و مهم ترین وجه شبه انسان با خالق می باشد. عبور از تنگناها، و غلبه بر محیط پیرامون و حل مسئله زندگی تنها با خلاقیت میسر است. جذابیت خلاقیت و نقش آن در کسب موفقیت در کار وزندگی همواره عده زیادی را به مطالعه ادبیات مربوط به خود دعوت می کند
تحلیل ها و بررسی ها نشان داده است که مطابق اصل افزایش انگیزش درونی و بیرونی سطح انگیزش اولیه، نوع انگیزش بیرونی و زمان ارائه انگیزش بیرونی، برآغاز، ادامه و پایان چرخهی خلاقیت نقش دارند. با توجه به آنکه انگیزش بیرونی در جوامع جمع گرا از جمله ایران اهمیت به سزایی دارد و نمی توان نقش آن را در فعالیت های تحصیلی و خلاقانهی افراد نادیده گرفت، شناخت شرایطی که استفاده از برانگیزاننده های بیرونی در آن منجر به پرورش خلاقیت گردد، ضروری است.
تحلیل های انجام شده حاکی از آن است که اگر انگیزش بیرونی به جای کنترل و بازدارندگی، جنبه اطلاع دهی داشته باشد، اگر سطح انگیزش درونی اولیه فرد برای شروع چرخه خلاقیت بالا باشد و اگر این مشوق ها و براگیزاننده ها در انتهای فعالیت خلاقانه ارائه شوند نه تنها جنبه بازدارنده ندارند بلکه موجب تسهیل فرایند خلاقیت می گردند. خلاقیت گرچه نمی تواند فرمولی جهانی و همگانی داشته باشد اما برای رشد و پرورش آن برای همگان در هر فرهنگی که باشند امکان پذیراست
در این مقاله ما به بررسی انگیزش در نظریه سرمایه گذاری خلاقیت استرنبرگ و نقش عامل ششم آن یعنی محیط و تاثیر آن بر پرورش خلاقیت میپردازیم. طبق این نظریه انسان های خلاق در دنیای ایده ها ارزان میخرند و گران می فروشند.
پیشینه تحقیق و بررسی ها:
خلاقیت در زمره مهم ترین و فراگیرترین فعالیت های انسان به شمار می آید - آمابیل1،2009به نقل از مرزیه، - 1394 که دارای سطوح اجتماعی و فردی می باشد - سیکزنتمیهالی2،2009 به نقل از مرزیه،. - 1394 خلاقیت را درشکل وسیع آن به عنوان فرایند تولید چیزی که اصیل و ارزشمند است ،تعریف می کنند. واژه چیز می تواند اشکال زیادی داشته باشد.می تواند نظریه،حرکت موزون،ماده شیمیایی،فرایند یا رویه، داستان، یا تقریبا هر مورد دیگری باشد
خلاقیت عبارت است از تحولات دامنه دار وجهشی در فکر و اندیشه انسان بطوری که توانایی ترکیب عوامل قبلی به جدید را داشته باشد. خلاقیت بیشتر یک فعالیت فکری و ذهنی است، در حالی که نوآوری بیشتر جنبه عملی دارد و در حقیقت محصول نهایی عمل خلاقیت است. - صادقی،1389 به نقل از محسنی،. - 1394 رابرت گانیه1985 - 3، - 1977 آفرینندگی را نوعی حل مسئله می داند.
وولفلک - 1987 - 4 نیز از این لحاظ با گانیه هم عقیده است و می گوید توانایی آفرینندگی مانند توانایی حل مسئله بر دانش و اطلاعات فرد در زمینه ای که به آفرینش دست می زند وابسته است
