بخشی از مقاله
چکیده
در اقتصاد نوین ، سرمایه فکری تحت عنوان دارایی های نامشهود توصیف شده است که می توان آن را به عنوان منبعی برای کسب مزیت رقابتی پایدار به کار گرفت . کارایی سرمایه فیزیکی به عنوان یکی از اجزای سرمایه فکری ، دارای اثرات متقابلی می باشد که به خلق ارزش می انجامد . این مقاله با هدف بررسی رابطه ارزش افزوده سرمایه فیزیکی با موفقیت مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای 1387 الی 1393 طراحی شده است . مقاله حاضر بر حسب هدف کاربردی و بر حسب شیوه گردآوری داده ها از نوع همبستگی است . در این راستا مدلهایی جهت موفقیت مالی در این شرکتها ارائه گردید که شامل شاخص نسبت شارپ ، ضریب آلفای جنسن و ضریب ارزش افزوده سرمایه فیزیکی می باشد .اندازه شرکت و اهرم مالی در این مقاله به عنوان متغیر کنترلی در نظر گرفته شده اند . کارایی سرمایه فیزیکی از طریق ارزش کل دارایی های مشهود سنجیده می شود . نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که در 121 شرکت مورد بررسی ، بین ارزش افزوده سرمایه فیزیکی و موفقیت مالی که از طریق نسبت شارپ و ضریب آلفای جنسن اندازه گیری شده است ، رابطه معنادار و مثبت دارد .
کلمات کلیدی : کارایی سرمایه فیزیکی ، موفقیت مالی ، شاخص شارپ ، ضریب آلفای جنسن ، ارزش افزوده مقدمه
تا اواخر قرن بیستم ، دانش همان اطلاعاتی محسوب می شد که در دسترس عموم قرار داشت و نقش مدیریت ، یافتن راهی برای ترکیب بهینه محصولات و بازارها و نیز رفع موانع ورود کالاها و تکنولوژی های بالقوه و جانشین تلقی می شد. اما ماهیت منابع در سال های اخیر تغییر نموده و رقابتی شده است ، بنابراین ضروری است برای شناسایی منابع واقعی و پایدار یک سازمان، توجهی جدی به درون شرکت ها صورت گیرد - حاجیها، . - 1389به طور کلی عملکرد مالی هر سازمان ، نشان دهنده ی خلاصه و سرجمع عملیات هر سازمان بوده و ارزیابی مستمرعملکرد مالی و شناسایی عوامل موثر بر آن در بهبود عملکرد سازمانی و یا به عبارتی موفقیت مالی و تسهیل چرخش سیکل مدیریت یعنی بودجه ریزی، برنامه ریزی، انجام کار، بررسی کار و عمل مناسب و صحیح نقش بسزایی دارد از این رو، سازمان ها و شرکت های گوناگون برای هماهنگ شدن با تغییر و تحولات عصر حاضر، ناچارند با مقوله های اندازه گیری سرمایه فکری و راه های بهبود مولفه های عملکرد مالی آشنا شوند - مهدی خو و همکاران، . - 1394
با وقوع انقلاب فناوری اطلاعات، جامعه اطلاعاتی، شبکه ای و نیز پیشرفت سریع فناوری برتر، از دهه ی 1990 الگوی رشد اقتصاد جهانی تغییر کرده است. در اقتصاد جهانی امروزه دانش به عنوان مهم ترین سرمایه، جایگزین سرمایه های مالی و فیزیکی شده است. محیط کسب و کار مبتنی بر دانش، نیازمند رویکردی است که دارایی های نامشهود جدید سازمانی مانند دانش و شایستگی های منابع انسانی، نوآوری، روابط با مشتری، فرهنگ سازمانی، نظام ها، ساختار سازمانی و غیره را در بر گیرد. در این راستا نظریه سرمایه فکری توجه روزافزون محققان و مدیران را به خود جلب کرده است - ستایش و همکاران، . - 1388 امروزه نگاه مدیریت واحدهای انتفاعی به جای محیط و صنعت به طور جدی به منابع درون سازمانی معطوف شده است.
منابع غیرعینی که از آن با عناوینی چون دانش، دارایی نامشهود، دارایی راهبردی و ...نیز یاد می شود ، مهمترین منابع درون سازمانی هستند که واجد شرایط ایجاد و افزایش مزیتهای رقابتی پایدار می باشند.به عبارتی می توان گفت ، در بازارهای رقابتی فعلی که هدف سازمانها ، کسب سهم بیشتر بازار از طریق ایجاد مزیتهای رقابتی است ، موفقیت یک سازمان در گروی بکارگیری و مدیریت عنصر دانش و سرمایه فکری در تمامی ابعادسازمانی است - اسمعیل زاده مقری و همکاران،. - 1389مقاله حاضر با مد نظر قرار دادن اهمیت سرمایه فکری در دنیای کسب و کار امروز، به بررسی ارتباط میان کارایی سرمایه فیزیکی به عنوان یکی از معیارهای سرمایه فکری با برخی شاخصهای ارزیابی عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، برای پی بردن به موفقیت مالی، میپردازد.
مبانی نظری تحقیق
چارچوب نظری بنیادی است که تمامی تحقیق بر آن استوار می باشد. این چارچوب شبکه ای است منطقی، توصیفی و پرورده، مشتمل بر روابط موجود میان متغیرهایی که در پی اجرای فرآیندهایی چون مصاحبه ، مشاهده و بررسی پیشینه شده اند. این متغیرها ناگزیر با مساله تحقیق مرتبط هستند. پس از شناسایی متغیرهای مناسب باید شبکه ای از روابط میان متغیرها تدوین شود تا بتوان فرضیه های مرتبط با آن ها را پدید آورد و سپس آزمود. نتایج آزمون فرضیه ها - که متضمن تایید یا عدم تایید است - ، درجه حل شدن مشکل به یاری یافتههای تحقیق آشکار می شود. بدین ترتیب چارچوب نظری گام مهمی در فرآیند تحقیق به شمار میآید.
در تحقیقات گذشته از جمله تحقیق - تهرانی و باجلان، - 1388 تحت عنوان "بررسی رابطه ویژگی های شرکت و موفقیت مالی"، و تحقیقی از - خدائی و فولادوندنیا، - 1389تحت عنوان "ارزیابی عملکرد مدیریت پرتفوی با تاکید بر چارچوب ریسک نامطلوب در شرکتهای سرمایهگذاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" و تحقیق دیگری از - طالقانی و صفدری، - 1391 تحت عنوان "تعیین ارتباط سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" به بررسی موضوعات سرمایه فکری و عملکرد مالی در شرکتها پرداخته شده است. در تحقیق حاضر، کارایی سرمایه فیزیکی به عنوان متغیر مستقل و موفقیت مالی با معیار شارپ و جنسن بعنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شده است. به منظور تاثیر سایر متغیر هایی که به نحوی در تجزیه و تحلیل مسئله ی پژوهش موثر هستند متغیر های کنترلی لازم با توجه به مرور متون تعیین میشوند، متغیر های کنترلی این پژوهش عبارت است از اندازه شرکت و اهرم مالی.اندازه شرکت توسط لگاریتم طبیعی دارایی های شرکت در پایان دوره و اهرم مالی از نسبت بدهی به دارایی اندازه گیری می شود .
هدف اصلی تحقیق
تعیین میزان تاثیر ارزش افزوده سرمایه فیزیکی بر موفقیت مالی شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران.
روش تحقیق
این تحقیق به بررسی رابطه کارایی سرمایه فیزیکی و موفقیت مالی - توسط دو معیار جنسن و شارپ - شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است، بنابراین تحقیق حاضر بر حسب هدف کاربردی و بر حسب شیوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است. تحقیق از آن جهت کاربردی است که نتایج حاصل از آن می تواند در بورس اوراق بهادار تهران بکار گرفته شود و از آن جهت توصیفی است که متغیر ها دستکاری نمی شوند و وضعیت موجود آنها شناسایی می شود. از آن که ارتباط دو متغیر مورد سنجش قرار میگیرد تحقیق از نوع همبستگی می باشد. تحقیقات همبستگی شامل کلیه تحقیقاتی است که در آن ها سعی می شود رابطه بین متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی کشف یا تعیین شود. هدف روش تحقیق همبستگی مطالعه حدود تغییرات یک یا چند متغیر با حدود تغییرات یک یا چند متغیر دیگر است. - حافظ نیا ، م - 1387
جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند. به عبارت دیگر ، جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع و چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آن بپردازد. - حافظ نیا ، م - 1387 جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1387 تا 1393 است .
روش نمونه گیری
در پژوهش حاضر، به منظور نمونه گیری از روش نمونه گیری هدفمند، حذفی سیستماتیک استفاده شده است. در این روش ابتدا شرایطی جهت انتخاب نمونه تعریف می شود و نمونه های فاقد شرایط مذکور از نمونه حذف می گردند. این شرایط با توجه به مدل آزمون فرضیات و متغیرهای تحقیق تعیین می شود. دلیل استفاده از این روش و تعریف چنین شرایطی همگون نمودن نمونه آماری با کل جامعه و امکان تعمیم نتایج حاصل از آزمون ها به جامعه آماری می باشد. نمونه آماری مورد آزمون باید به گونهای انتخاب شود که اولاً نماینده مطلوبی از جامعه آماری باشد و ثانیاً متناسب با متغیرهای اساسی تحقیق باشد. براین اساس انتخاب نمونه از میان شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با در نظر گرفتن معیارهای زیر انجام می شود:
.1تا پایان اسفند ماه سال مالی1386در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته و سهام قبل از این سال در بورس معامله شده باشد.
.2 سال مالی آن ها منتهی به پایان اسفند ماه باشد و در طی سال مالی تغییر فعالیت یا تغییر سال مالی نداشته باشد. .3شرکت طی دوره مورد بررسی، فعالیت مستمر داشته و سهام آن بدون وقفه با اهمیت مورد معامله قرار گرفته باشد.
