بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تاثیر مصرف نوشیدنی کربوهیدرات - 5درصد گلوکز - بر برخی عوامل فیزیولوژیک و عملکرد داوران مرد فوتبال می باشد. مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی بوده، که بر روی 16 داور فوتبال مرد با میانگین سن25/23 - 5/8 ، قد 174/9 - 4/4 و وزن 73 - 9/5 اجرا شد. آزمون در دو جلسه به فاصله یک هفته تکرار شد. 15 دقیقه پیش از انجام آزمون اعضای گروه تجربی محلول الکترولیت - کربوهیدرات - گلوکز 5 درصد ، 200 میلیلیتر محلول - و گروه کنترل، به همان اندازه آب معمولی مصرف کردند. قبل و بلافاصله پس از تمرین از آزمودنی ها نمونه خونی گرفته شد.
داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنف ، آزمون t وابسته و مستقل در سطح - - p<0/05 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این مطالعه نشان داد میزان گلوکز - - P=0/04 و لاکتات - - P=0/0001 در گروه تجربی افزایش معنی داری داشت
همچنین عملکرد افراد بعد از مصرف نوشیدنی کربوهیدرات بهبود معنی دار داشت - . - P=0/0001 نتایج نشان داد که مصرف محلول الکترولیت - کربوهیدرات از افت قند جلوگیری کرد. و عملکرد را به طور معنی داری بهبود داد.
مقدمه
امروزه برای تأمین مایعات مورد نیاز ورزشکاران قبل از فعالیت جسمانی، در حین ورزش یا بعد از آن شیوههای گوناگونی بکار بسته میشود. هرچند یکی از دلایل اصلی آغاز خستگی در جریان ورزش طولانی مدت کاهش گلیکوژن عضله و کبد ذکر شده است، اما کاهش مایعات بدن هم که خود منجر به دهیدراسیون میشود، ممکن است دلیل مهم دیگر خستگی باشد. دهیدراسیون اجرای ورزشی راخراب میکند و از ظرفیت ورزش کردن میکاهد .
نکته قابل توجه در تمرینات طولانی مدت به ویژه در هوای گرم، کاهش آب و نمکهای معدنی مانند سدیم، کلر و پتاسیم به همراه تعریق است که در این میان سدیم از جهت باز جذب آب از کلیهها اهمیت ویژهای دارد . - 11 - با توجه به دفع آب از طریق عرق جهت خنک شدن بدن در کلیه فعالیتهای بدنی، نیاز به آب وجود دارد و هضم غذاها بدون آب به خوبی صورت نمیگیرد. آب، عامل اصلی تهویه و خنک شدن بدن به هنگام فعالیت بدنی است و هنگام فعالیت شدید از غذا هم مهمتر است. بسته به شدت و مدت ورزش، نوشیدن آب در طول تمرین مهم است. از دست دادن آب و عدم جبران آن به قلب فشار وارد می کند، پمپاژ کردن خون برای قلب مشکل می شود. و رهایی از گرمای تولید شده در طول ورزش نیز سخت تر است.
با از دست دادن %1 از وزن بدن از طریق کاهش آب بدن، ضربان قلب 5 تا 8 ضربه در دقیقه بیشتر می شود و گرمای بدن به میزان 3 درجه سانتی گراد افزایش می یابد - . - 16 همچنین به هنگام تعریق مقداری از املاح معدنی بدن نیز دفع میگردد که برخی از مربیان جهت جبران املاح دفع شده روشهایی همچون قرص نمک یا آب را تجویز میکنند هرچند میبایست این نکته را به خاطر داشت که بعلت اینکه نمک در کاهش قابلیت ارتجاعی رگها مؤثر است، به هیچ وجه نباید در مصرف آن زیاده روی کرد
انجام سطح بهینه عملکرد در طی یک رقابت از اهداف اصلی ورزشکاران به شمار میرود. داوری فوتبال به عنوان یک فعالیت متناوب مستلزم تغییرات دائمی میباشد. سوخت و ساز بالا و تقاضای انرژی زیاد در تمرینات و رقابت، بوسیله جذب مواد مغذی کافی ممکن میشود. از جمله این مواد کربوهیدراتها، آب و الکترولیتها میباشند که میزان نیاز به این مواد به شدت و مدت تمرین، اندازه، وضعیت و سطح بدن، میزان تعریق، نوع پوشش و شرایط محیطی بستگی دارد. ورزشکاران عموماً به این نکته واقفند با نوشیدن مایعات در حین تمرینی که بیش از 40-60 دقیقه به طول میانجامد، عملکرد بهبود مییابد 20 . - 19 - درصد از فعالیتهای داوران فوتبال در جریان مسابقه، نسبتا خیلی شدید است، این فشار موجب سوخت بی هوازی در قندها و افزایش مقادیر لاکتات خون می شود، از این مقادیر می توان به عنوان شاخصی از آمادگی هوازی و بی هوازی استفاده کرد.
در رقابتهای حرفه ای، داوران نخبه فوتبال، سطوح بالایی ازغلظت لاکتات را در لحظات حیاتی مسابقه تجربه می کنند. که به حدود بیش از هفت میلی مول در لیتر می رسد. تحقیقات متعدد صورت گرفته نتایج متناقضی را در رابطه با تاثیر مصرف نوشیدنی کربوهیدرات در فعالیت های ورزشی نشان میدهد.نصرآبادی - 1383 - نشان داد مصرف محلول کربوهیدرات پنج درصد به میزان پنج سیسی به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن بر میزان گلوکز خون اثری نداشت و در مقابل کرکندال در سال 1988 مشاهده کرد بازیکنانی که قبل از بازی و در بین دو نیمه محلول گلوکز 5 درصد نوشیده بودند، سریعتر دویدند، مسافت بیشتری را طی کردند و همچنین مدت زمان طولانیتری را بدون احساس خستگی فعال بودند
در حالیکه سرجی و همکاران در سال 2004 مشاهده کردند که گروه تجربی با نوشیدن محلول هفت درصد الکترولیت - کربوهیدرات در فاصلههای زمانی 15 دقیقهای به هنگام 90 دقیقه مسابقه فوتبال، میزان غلظت گلوکز و لاکتات آنها در پایان نیمه اول و دوم بیشتر بود
با توجه به نتایج متفاوت این تحقیقات و تحقیقات مشابه دیگر، در رابطه با تاثیر مصرف نوشیدنی کربوهیدرات در فعالیت های ورزشی در پژوهش حاضرتلاش شده است که تاثیر مصرف نوشیدنی کربوهیدرات - 5درصد گلوکز - بر سدیم، پتاسیم، گلوکز ،لاکتات و آزمون عملی داوران مرد فوتبال مورد بررسی قرار گیرد.
روش کار
مطالعه حاضر به شکل نیمه تجربی بر روی 32 داور مرد رشته فوتبال انجام گرفت. از بین آنها تعداد 16نفر که از نظر سن ، وزن و آمادگی شباهت بیشتری داشتند ،به روش گزینشی و غیر تصادفی گروه نمونه این پژوهش را تشکیل دادند. و سپس به صورت تصادفی به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. همه آزمودنی های بر اساس سوالات مطرح شده در پرسشنامه محقق ساخته دارای حداقل 3 سال سابقه داوری در رشته ورزشی فوتبال بودند. همچنین این افراد سابقه بیماری خونی، قلبی و.... نداشتند، سیگاری نبودند و نیز در هنگام انجام تحقیق داروی بخصوصی مصرف نمی کردند.
با کمک همکاران جلسه ای جهت تشخیص میزان آمادگی و آشنایی آزمودنیها با نحوه برگزاری آزمون برگزار شد. از آزمودنیها خواسته شد که برای اندازه گیری میزان شاخصهای مورد نظر رأس ساعت 17 در ورزشگاه محل آزمون حضور یابند و به آنان سفارش گردید که 48 ساعت قبل از نمونه گیری هیچگونه فعالیت بدنی نداشته باشند.
آزمون در دو جلسه به فاصله یک هفته تکرار شد آزمودنیها قبل از شروع آزمون 30 دقیقه استراحت نمودند. در جلسه دوم در مدت زمان استراحت، مرحله اول خون گیری - مرحله پیش آزمون - از آنها انجام شد، سپس محقق آزمودنیها را در گروههای چهار نفره تقسیم بندی کرده به صورت نوبتی آزمون جسمانی مورد نظر از آنها گرفته شد. بلافاصله بعد از اتمام آزمون، از هر چهار نفر خون گیری به عمل آمد - پس آزمون - . در آزمون مورد نظر آزمودنی 24 بار مسافت 150متر را به مدت 30 ثانیه دویده و بین هر کدام 30 ثانیه بصورت راه رفتن آرام استراحت میکرد. اطلاعات دریافت شده از هر آزمودنی در فرم جمع آوری اطلاعات یادداشت شد.
نمونههای خونی پس از آنکه اقدامات اولیه توسط متخصص علوم آزمایشگاهی بر روی آنها به عمل آمد، سریعاً به آزمایشگاه رسانده شد، تا اقدامات بعدی توسط متصدیان علوم آزمایشگاهی بر روی آنها صورت پذیرد.
