بخشی از مقاله
چکیده
حضور فعال و هماهنگ داوران در تمامی لحظات رقابت فوتبال، بهمنظور مشاهده، تشخیص مناسب و اعمال مقررات نیازمند داشتن آمادگی جسمانی بالا می باشد. از این رو، هدف پژوهش حاضر توصیف نیمرخ پیکر سنجی و فیزیولوژیکی و بررسی ارتباط آنها با نتایج آزمونهای آمادگی جسمانی ویژه داوران لیگ برتر فوتبال ایران بود. آزمودنیهای مطالعه حاضر شامل 70 داور مرد لیگ برتر فوتبال ایران بودند.
آزمونهای بیهوازی، هوازی، ترکیب بدنی و پیکر سنجی با استفاده از روشهای استاندارد در آکادمی ملی فوتبال ایران اندازهگیری شدند. در بخش تجزیه و تحلیل دادهها، برای تعیین رابطه بین متغیرهای پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. داوران لیگ برتر ایران دارای میانگین سن 36/37 ±4/45 سال، قد 179/59 ±6/05 سانتیمتر، توده بدن 75/53 ±6/2 کیلوگرم، درصد چربی 15/11±3/97 درصد، VO2MAX برابر با 54/57 ±2/82 میلی لیتر بر کیلوگرم بر دقیقه، اوج و میانگین توان بیهوازی به ترتیب 532/66 ±40/98 و 518 /50±37/72 وات بودند.
همچنین بین شاخصهای پیکر سنجی، قد ایستاده، وزن، طول اندام تحتانی، قطر مچ دست، آرنج و زانو با توان بیهوازی و بین قد ایستاده و قطر مچ پا با توان هوازی رابطه معنیداری مشاهده شد . - 3 0 . 05 - بنابراین، به نظر میرسد داوران لیگ برتر ایران از قد بلند، BMI پایین، VO2MAX و توان بیهوازی بالایی برخوردارند که این شاخصها میتوانند اهمیت قابل توجهی در شناسایی استعدادهای داوری و تعیین ملاکهای ورودی برای گزینش داوران زبده فوتبال داشته باشند.
-1 مقدمه
فوتبال با داشتن گستردهترین مجموعه قوانین و مقررات، بی شک یکی از محبوبترین رشتههای ورزشی در دنیا میباشد . - 1 - به همین دلیل، بیش از دیگر ورزشها ارزیابی و تحلیل علمی میشود. در این ورزش مهم و پرطرفدار در سرتاسر دنیا داوران یکی از ارکان اجرای یک مسابقه فوتبال محسوب میشوند. با توجه به آمار فیفا حدود 840000 داور و کمک داور وجود دارد . - 2 - به ترتیب 94 و 6 درصد آنها را مردان و زنان تشکیل میدهند.
نکته جالب توجه این است که از سال 2000 تعداد داوران حدود 17 درصد افزایش یافته است. داور برای به اجرا در آوردن قوانین بازی اختیار تام دارد . - 3 - با این حال، با توجه به تکرار پایین گل در یک مسابقه فوتبال - حدود 2/8 گل در هر مسابقه - ، تصمیمات یک داور میتواند پیامدهای اثرگذاری در نتیجه بازی داشته باشد که با معرفی سه امتیاز برای تیم برنده و شادی جامعه طرفدار تیم برنده همراه خواهد بود . - 4 - با توجه به این موارد، لزوم توجه به وضعیت جسمانی و شاخصهای احتمالی مختلف و اثرگذار از جمله ویژگیهای تحت تأثیر وراثت مانند ابعاد پیکر سنجی و ترکیب بدن داوران بیش از پیش نمایان میشود، چرا که فقدان آمادگی داور میتواند بر روند مسابقه و نتایج رقابتها آن هم در یک رشته پر مخاطب اثر تعیین کنندهای داشته باشد.
داوران با توجه به سطح مهارت خود دستهبندی میشوند. همچنین مشابه بازیکنان فوتبال، در سطوح رقابتی عملکرد جسمانی داوران به تمرینات شدیدی که شبیهسازی شده یک مسابقه واقعی است وابسته می-باشد و با توجه به تغییر سطح مسابقات انتظار میرود این تمرینات تغییر کند. نگاهی اجمالی به پیشینه موضوع پژوهش این دغدغه را قوت میبخشد که علیرغم اهمیت حیاتی عملکرد داور آن هم در سطح لیگ برتر ایران هنوز اطلاعات روشن و دقیقی پیرامون ابعاد ترکیب بدن و پیکر سنجی آن ها وجود ندارد.
از سوی دیگر، باوجود اینکه داور در رأس قضاوت در رویدادهای رقابتی فوتبال آن هم در بالاترین سطوح مسابقات کشوری قرار میگیرد، اما عوامل ترکیب بدن و پیکر سنجی آنها به جد در راستای بهینهسازی عملکرد داوری بررسی و واکاوی نشده است. بر این اساس، این ضرورت احساس میگردد که در قالب کار پژوهشی ویژگی-های داوران لیگ برتر به طور جدیتر مورد بررسی قرار گیرد تا راهبردهای شفافتری جهت ارتقاء کیفی و کمی عملکرد و در نتیجه قضاوت هرچه دقیقتر آنها فراهم گردد. بنابراین، این پژوهش در گام اول با هدف اصلی توصیف نیمرخ پیکر سنجی، ترکیب بدن و جسمانی داوران لیگ برتر فوتبال ایران و در گام دوم ارتباط سنجی این شاخصها با عملکرد آنها مورد بررسی قرار گرفت.
-2 روششناسی تحقیق
روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- میدانی و از نظر هدف کاربردی می باشد. آزمودنیهای مطالعه حاضر شامل تمامی داوران لیگ برتر ایران در سال 93-92، به تعداد 70 نفر - شامل 30 داور وسط و 40 کمک داور مرد - بود که دو هفته مانده به آغاز مسابقات لیگ برتر فوتبال در اوج آمادگی بدنی برای کسب ورودی جهت قضاوت در لیگ برتر فوتبال شرکت کرده بودند . برای نمونه گیری به دلیل کم بودن جامعه آماری از روش هدفمند و در دسترس استفاده شد، یعنی کل جامعه آماری برابر نمونه آماری در نظر گرفته شد و همه داوران شرکتکننده در دوره مربوطه با هدف انجام اندازهگیریهای متنوع پیکر سنجی، جسمانی و فیزیولوژیک مورد آزمون قرار گرفتند.
برای جمعآوری دادهها پس از هماهنگیهای لازم با کمیته داوران فدراسیون فوتبال، آزمونهای مورد نظر این مطالعه در مرکز سنجش قابلیتهای جسمانی آکادمی ملی فوتبال ایران و پیست زمین شماره یک مجموعه ورزشی آزادی انجام شد. ابتدا پس از کسب رضایت از آزمودنیها، اندازهگیریهای مربوط به ویژگی های ترکیب بدنی، پیکر سنجی و تمام اندازه گیری ها بر اساس روش های استاندارد پیکر سنجی توصیه شده ISAK1 توسط یک فرد و با یک ابزار در جلسات مجزا ثبت گردید.
تمامی داوران یک روز قبل از انجام آزمونها در محل آکادمی تیمهای ملی فدراسیون فوتبال اسکان یافتند و شرایط تغذیه و تمرینی مشابهی برای آنها فراهم گردید. همه آزمونها و اندازهگیریها طی 5 روز بین ساعات 9 الی 11 صبح انجام شد. در بخش سنجش آمادگی جسمانی برای اندازهگیری توان هوازی آزمودنیها از آزمون کوپر و برای اندازهگیری توان بیهوازی آزمودنیها از آزمون رست2 استفاده شد.
