بخشی از مقاله
چکیده
در این مطالعه هماوری مولدین گورخر ماهی که تحت اثر شدتهای مختلف میدان مغناطیسی ایستا اندازهگیری شد. بالغین گورخرماهی در معرض شدتهای مختلف از 2,5 تا 7,5 میلی تسلا طی دوره حاد و مزمن قرار گرفت. در طول اثر مزمن و حاد میدان مغناطیسی در شدتهای 2,5، 5 و 7,5 میلی تسلا به ترتیب هماوری کاهش معنیداری داشت. هماوری در تیمارهایی که تحت اثر مزمن میدان مغناطیسی بودند تفاوت معنیداری با تیمارهای حاد داشت بطوریکه نمونههایی که تحت اثر مزمن میدان مغناطیسی بودند کاهش بیشتری در هماوری نشان دادند. تیمارهایی که تحت اثر میدان مغناطیسی با شدت 7,5 میلی تسلا بودند - حاد و مزمن - تخمریزی نداشتند.
-1مقدمه
در طول زندگی، همهی موجودات زنده به نحوی با میدانهای مغناطیسی زمین در ارتباط هستند. به نظر میرسد که برخی از موجودات دارای اندام حسی ویژهی پیشرفته با حساسیت مغناطیسی بالا بوده که بهمنظور جهتیابی فضایی در طول مهاجرت بکار میروند. سایر موجودات ازجمله انسان، نهتنها تحت تأثیر میدان مغناطیسی زمین قرار دارند، بلکه گاهی تحت تأثیر میدانهای بسیار بزرگتری قرار میگیرند که توسط منابع غیرطبیعی تولید میشود
شواهد زیادی موجود است که نشان میدهد میدان مغناطیسی - - MF1 روشهای بیوفیزیکی - پزشکی مهمی بوده و توانایی اعمال تأثیرات زیستی متعدد بر روی سلولها، مانند تأثیر روی پاسخ آنتیاکسیدان و یکپارچگی DNA را دارند . - Li et al, 2012 - جهت بررسی اثرات پیچیدهی میدان مغناطیسی ایستا روی سیستمهای زیستی در محیط طبیعی، بررسی دقیق این تأثیرات در سطوح مختلف میدان، ضروری مینماید. برای بررسی و تفسیر قرارگیری انسان در معرض میدانهایی که مطالعهی آنها روی انسان گاهی سخت و یا ناممکن میباشد، جانوران، بهویژه جانوران تحت شرایط مدل ویژه، بسیار مفید میباشند
-1-1 میدان مغناطیسی و انواع آن
میدان مغناطیسی توسط شدت شار مغناطیسی - B - که با واحد تسلا - T - اندازهگیری میشود، توصیف میگردد. میدان مغناطیسی بهوسیلهی جریانهای الکتریکی - بارهای درحرکت - ایجاد میشود و به دو صورت متناوب - AC - و ایستا - DC - میباشد
در وضعیت ایستا، میدان مغناطیسی بدون همراهی میدان الکتریکی وجود دارد. درحالیکه در وضعیت متناوب هردو میدان مغناطیسی و الکتریکی بهطور همزمان وجود دارند. در وضعیت ایستا، میدانهای مغناطیسی تنها تحت تأثیر مواد مغناطیسی قرار دارد
میدان مغناطیسی ایستا با شدت ʽT 60-25 از هستهی زمین، همیشه در اطراف ما وجود دارد. بعلاوه، شدتهای بیشتر میدان از منابع ایجادشده توسط انسان، منتشر میشوند. این میدانها، هم بهصورت دستاورد تعمدی و هم بهصورت محصول جانبی از عملکرد تجهیزات الکتریکی و توزیع جریان مستقیم الکتریسیته و یا مگنتهای دائمی، تولید میشوند
-2-1گورخر ماهی
گورخر ماهی - Danio rerio - یک ماهی گرمسیری آب شیرین متعلق به خانواده Cyprinidae از راسته Cypriniformes هست. Cypriniformes بزرگترین ماهیان آب شیرین باقریباًت 2500 گونه و بیش از 200 جنس وجود دارد. گورخر ماهی در حال حاضر یکی از حیوانات آزمایشگاهی است که بهطور عمده در تحقیقات بیولوژیکی و پزشکی مورداستفاده قرار میگیرد. دلیل محبوبیت آن در درجه اول چرخه زندگی سریع و گستردگی منابع ژنومی آن است که اجازه دستکاری در کوچکترین مقیاس را هم میدهد. علاوه بر این دورهی رشد آنها واضح است و بهراحتی میتوان مشاهده کرد
تولیدمثل گورخر ماهی بسیار متمایز از تولیدمثل پستانداران هست. دارای لقاح خارجی بدون بارداری و تولید 100-200 تخم در هفته در طول سال میباشند. در هردو جنس تخمدان توسعه پیدا میکند و در جنس نر، 12-4 هفته بعد از لقاح به بیضه تمایز پیدا میکنند
گورخر ماهی در حال حاضر یکی از حیوانات آزمایشگاهی است که بهطور عمده در تحقیقات بیولوژیکی و پزشکی مورداستفاده قرار میگیرد. دلیل محبوبیت آن چرخهی زندگی سریع و دورهی رشد واضح و قابلمشاهدهی آن است. بهطورمعمول گورخر ماهی همهچیزخوار و در آبهای گرم و روشن با pH - 7.9-8.5 - و در دمای آب 34-27 در جه سانتیگراد زندگی میکنند. مناطق گرمسیری که یکی از زیستگاههای گورخر هست، محل عبور و مرور کشتیهای نفتکش زیادی است. این کشتیها بهخودیخود مولد میدانهای مغناطیسی هستند که میتوانند باعث اختلال در چرخهی زندگی بسیاری از آبزیان، ازجمله زبرافیش شوند
به همراه توسعهفنّاوری احتمال قرار گرفتن در معرض میدان مغناطیسی افزایش مییابد. از طرف دیگر دربارهی اثر میدان مغناطیسی روی متابولیسم و هماوری ماهیها مطالعات چندانی صورت نگرفته است؛ بنابراین هدف این مطالعه بررسی تأثیر شدتهای مختلف میدان مغناطیسی حاد و مزمن روی هماوری گورخر ماهی میباشد.
-2 مواد و روش
-1-2 شرایط نگهداری
ماهیها در بشر یک لیتری با حجم آب یک لیتر و دمای 27oC و pH=7.9 نگهداری شد. طول مدت شب و روز برای این نمونهها عادی بود. بهعبارتدیگر طول دورهی شب و روز با چراغ یا چیز دیگر تغییر داده نشد. این نمونهها روزانه به اندازه 0,01 وزن بدن خود با غذای کنسانتره با درصد پروتئین بالای 50 درصد تغذیه شدند. توسط یک پمپ اکسیژن با شدت متوسط بهطور دائم اکسیژن رسانی صورت گرفت.
-2-2 اعمال میدان مغناطیسی
اعمال میدان مغناطیسی به دو صورت حاد و مزمن بوده که هر کدام از این میدانها شامل شدتهای 2,5، 5 و 7,5 میلی تسلا بوده است. برای هر شدت سه تیمار و یک گروه شاهد وجود داشت. در هر تیمار 5 عدد ماهی ماده و 3 عدد ماهی نر وجود داشت. تیمار حاد به مدت یک هفته و روزانه یک ساعت تحت تأثیر میدان مغناطیسی قرار داده شد. تیمار مزمن به مدت 21 روز و روزانه یک ساعت تحت تأثیر میدان مغناطیسی قرار داده شد.
-3-2 تخمگیری و شمارش تخمها
در روز آخر اعمال میدان به نمونهها غذا داده نشد و برای تخمگیری داخل بشرهایی با توری انتقال داده شد تا پس از تخمریزی تخمها از مولدین جداشده و مورد تغذیه قرار نگیرند. پس از تخمریزی ماهیها از بشر خارج شدند و تعداد تخمها بهصورت چشمی شمارش شد.
-3 نتایج
طبق مشاهدات هماوری در شدتهای مختلف میدان مغناطیسی اختلاف معنیداری باهم دارند . - P< 0.05 - بین نمونههای کنترل و تیمارهایی که تحت اثر مزمن میدان مغناطیسی - شکل - 1 با شدت 2,5 تا 7,5 میلی تسلا بودند به ترتیب کاهش معنیداری در میزان هماوری مشاهده شد
در هماوری تیمارهایی که تحت اثر حاد میدان مغناطیسی - شکل - 2 با شدت 2,5 تا 7,5 میلی تسلا بودند به ترتیب کاهش معنیداری مشاهده شد - P< 0.05 - ولی هماوری نمونههای کنترل با تیمارهایی که تحت اثر حاد با شدت 2,5 میلی تسلا بودند اختلاف معنیداری نشان ندادند . - P> 0.05 - در تیمارهایی که تحت اثر میدان مغناطیسی با شدت 7,5 میلی تسلا بودن - مزمن و حاد - تخمریزی مشاهده نشد. هماوری در تیمارهای حاد و مزمن با شدتهای برابر نیز اختلاف معنیداری داشت طوری که تیمارهایی که تحت اثر مزمن بودند کاهش معنیداری نسبت به نمونههای حاد نشان دادند
شکل -1 میزان هماوری تحت اثر مزمن شدتهای مختلف میدان مغناطیسی
