بخشی از مقاله
خلاصه:
مروزه با رشد سریع اتوماسیون و افزایش تعداد ماشین آلات و تجهیزات در صنعت؛ نگهداری و تعمیرات در حفظ قابلیت اطمینان ؛ کاهش ریسک و افزایش بهره وری تاسیسات سهم به سزایی دارد فلذا به کارگیری تکنیک های اثر بخش نگهداری و تعمیرات موجب افزایش کارآیی تاسیسات آبرسانی میگردد. در همین راستا شاخصهای مختلفی جهت اندازه گیری توانایی سیستم نگهداری پیشگیرانه مطرح گردیده اند.از جمله مهمترین پارامترهای کمی جهت نیل به این هدف قابلیت اطمینان1 و قابلیت تعمیر پذیری2 می باشد.
مقدمه:
ضرورت طراحی و استقرار سیستم های نگهداری و تعمیرات در تاسیسات از مسائل مهم در صنعت آب و فاضلاب میباشد که قوت و ضعف این بخش مستقیماً در بهره وری سیستم اثرگذار است. پیش از پیدایش سیستم های نگهداری و تعمیرات ؛ تجهیزات تا زمانی که از کار نمی افتادند مورد استفاده قرار می گرفتند و زمانی که تجهیزی به نقطه شکست و خرابی می رسید گروههای پشتیبان که تا آن زمان تنها در تعمیرات خلاصه می گردیدند وارد عمل می شدند ولی با گذشت زمان و نیاز به کاهش زمان رفع عیب و افزایش رضایت مندی مشترکین موجب گردید که استفاده از سیستمهای نگهداری و تعمیرات رونق یافته و در این راستا اجرای تعمیرات و تعویض های پیشگیرانه دوره ای به عنوان مؤثرترین راه حل جهت کاهش خرابی ها مورد استفاده قرار گیرد زیرا داشتن یک روش نگهداری پیشگیرانه به منظور افزایش اثر بخشی تجهیزات ؛ دستیابی به بهره وری بالا را میسر می سازد.
اصولاً استراتژیهای متفاوتی برای نگهداری و تعمیرات بیان شده است که از مهمترین آنها میتوان به نگهداری و تعمیرات اصلاحی ؛ پیشگیرانه ؛ فرصتی؛ موقعیتی و پیشگویانه اشاره کرد.
تعمیرات اصلاحی بعد از خرابی سیستم اعمال میگردد و هدف آن جلوگیری از رخداد حوادث ناشی از خرابی است.تعمیرات پیشگیرانه نوعی از تعمیرات است که قبل از خرابی سیستم اعمال میگردد و هدف آن حفظ حالت سیستم در وضعیتی است که از طریق بازرسی و بازدید دوره ای؛ شناسایی و پیشگیری از وقوع خرابی انجام میگیرد.
خرابی ها غالباً به دو دسته تقسیم میشوند: آنهایی که در اثر پایان عمر مفید رخ می دهند وآنهایی که در اثر اتفاق و حادثه رخ می دهند. معمولاً بیشتر خرابی ها ناشی از کار افتادگی های اضطراری بوده تا اینکه بر اثر پایان عمر مفید بوده باشد.
چالشهای ناشی از حوادث احتمالی تجهیزات و قطع آب آشامیدنی
با توجه به اینکه یکی از اساسی ترین نیازهای آدمی جهت حفظ سلامتی و پاکیزگی داشتن آب می باشد و در صورتی که این مایه حیات در دست آدمی نباشد او را با چالشهای فراوانی همچون موارد زیر درگیرمی نماید:
• پایین آمدن سطح بهداشت - آسیب به چرخه صنعتی و تجاری منطقه
- با توجه به اینکه یکی از سیاستهای کلا ن دولتها حمایت بی دریغ از گسترش مراکز صنعتی کوچک و زودبازده می باشد و در صورتی که فقط برای ساعتی آب این مراکز قطع گردد باعث می شود چرخه اساسی تولید آنها به خطر افتد
- قطع آب و خالی ماندن شبکه توزیع برای ساعت هایی ازشبانه روزو قطع و وصل مکرر آب ضمن آنکه کنترل شبکه توزیع را به دلیل تنشهای ناخواسته هیدرو لیکی وافزایش تعداد شکستگی ها دشوار می سازد ، کیفیت آب را تقلیل خواهد داد .
کنده شدن بیو فیلم ورسوبات جدار لوله ها متعاقب تنشهای هیدرو لیکی ، ایجاد رنگ در آب ، نوسانات کلر باقی مانده در آب - کلر باقی مانده در آب شرب در زمان تحویل به مشترک باید بین .5 الی .8 باشد و در صورت کاهش این مقدار از کلر باقی مانده در آب شاهد این خواهیم بود که میکرو بهای موجود در آب ازبین نخواهد رفت و آب بهداشتی نخواهد بود و در صورت افزایش مقدار کلر باقی مانده در آب از این مقدار به سلامتی انسانها آسیب وارد خواهد شد - پس با توجه به افزایش شکستگی در صورت نوسان کلر باقی مانده در آب شاخصهای رایج کیفیت میکرو بی آب مانند اشریشیا کلی گرماپای و باکتری های هترو تروف مورد تهدید قرار خواهد گرفت.
· انتخاب راهکار مناسب.
بعدازپایش و تحلیل صورت گرفته ، اقدام به بررسی انواع مدلهای نگهداری و تعمیرات گردید تا بتوان با توجه به ضروریات و امکانات ، اثر بخش ترین مدل نگهداری و تعمیرات را در شرکت نهادینه نمود که بعد از بررسی روشهای مختلف تلفیقی از روش نگهداری و تعمیرات برنامه ریزی شده و نگهداری و تعمیرات بهره ور مورد استفاده قرار گرفت که برای بررسی اثر بخش بودن این روش تلفیقی به محاسبه تعدادی از شاخصهای نگهداری و تعمیرات می پردازیم.
نگهداری و تعمیرات بهره وری فراگیر - جامع - :
برای اینکه بتوان این نوع نگهداری را توصیف کنیم یک سؤال پرسیده می شود که عبارت است از : آیا این نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر معادل MI+MP+PM می باشد؟
باید گفت که خیر این نگهداری فراتر از حاصل این سه می باشد بلکه همچنین به طور وسیع روی امکان پذیری اقتصادی دوره عمر تجهیزات به کار رفته در تولید متمرکز می شود بلکه به دنبال آن نیز می باشد که زیانهای را نیز کاهش دهد حال به توضیح کوتاهی در ارتباط با زیانهای مربوطه در صنعت آب و فاضلاب می پردازیم.
-1 زیانهای ناشی از خرابی تجهیزات
-2 زیانهای ناشی از عیوب کیفی و دوباره کاریها
-3 زیانهای ناشی از استفاده مواد نامرغوب در تجهیزات
-4 زیانهای ناشی از اضافه کاریهای پمپ و سر ریزها .
ناکاجیما در مورد نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر2 سه معنی دارد که ویژگیهای اصلی دنیا TPM را توصیف می کند این سه معنی به شرح زیر هستند:
-1اثربخشی کلی: مشخص می کند که TPM کار آمدی افتصادی یا قابلیت سود دهی را پیگیری می کند.
-2نظام نگهداری و تعمیرات فراگیر: شامل بی نیازی از تعمیر MP و بهبود قابلیت تعمیر MI و نگهداری تعمیرات پیشگیرانه می باشد.
-3 مشارکت فراگیر کارکنان: که از طریق نگهداری و تعمیرات خودگردان توسط اپراتورهای مستقر در روستا انجام می شود.
بعد از اینکه انواع نگهداری و تعمیرات مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت در کمیته مشاهده شد که شرکت در قسمت انرژی قادر می باشد با انجام TMP به فعالیت های خودبا اثر بخشی بهتری ادامه دهد.لازم به ذکر است در این راه و در این مدل از نگهداری و تعمیرات مشکلاتی هم وجود داشت که سعی شد آنها را به حداقل برساند که به طور مثال تعدادی از آنها ذکر می شود:
-1ایجاد اثربخشی هزینه ای که با بررسی ، ثبت و تجزیه وتحلیل هزینه ها در فرمهای طراحی شده مرتفع گردید.
-2نگهداری و تعمیرات بی نیاز از تعمیر - MP - که با برگزاری جلسات متعدد کارشناسان معاونت نظارت بر بهره برداری و فنی و توسعه درصد زیادی از آن مرتفع گردید و در پروژه های جدید راهکارهایی بررسی گردید تا سادگی در طراحی تاسیسات رعایت گردد و در پروژه های قدیم نیز در نقاطی که مهندسی مجدد صورت گرفت مرتفع گردید.
-3 مشارکت کارکنان و اپراتورهای مستقر در روستاها که با توجه به پائین بودن سطح سواد آنها بسیار سخت بود ولی با برگزاری دوره های آموزشی حدود 50 درصد از امور مانند تمیز نگه داشتن تأسیسات و تجهیزات کنترل صدا، کنترل مقادیر ولتاژ و جریان و حتی تعمیر و رفع عیب شکستگی خطوط در سایزهای کوچک را نیز به راحتی انجام دادند که درصد قابل قبولی از کارهای نگهداری و تعمیرات مرتفع گردید
معرفی شاخصهای قابلیت اطمینان و محاسبه مقدار عددی آنها
جهت محاسبه قابلیت اطمینان در تجهیزات مربوط به آب و فاضلاب روستایی استان قزوین از سه شاخص MTTR,MTTF,MTTF-MTTR استفاده می کنیم.
-1 گام اول :
جدول ذیل تعداد خرابی ها در تجهیزات تاسیسات روستاهای تحت پوشش آب و فاضلاب روستایی استان قزوین را در سالهای 1388 لغایت 1390 نشان می دهد.
