بخشی از مقاله
چکیده :
برون سپاری انتقال کار ، مسئولیت یا حق تصمیم گیری به دیگری است . با توجه به اینکه برون سپاری ویژگی اساسی تجدید ساختار سازمانی محسوب می شود که به طور چشمگیری مرزهای سنتی سازمان ها را تغییر داده است برون سپاری را می توان بزرگترین جابجایی ساختاری سازمان ها و صنعت نامید که از مراحل اولیه اش با انگیزه مالی،به عرصه کنونی با انگیزه استراتژیک تغییر یافته است.برون سپاری با انگیزه مالی از نخستین روزهای آغاز تجارت وجود داشته است و هدف رسیدن به بهترین معامله مالی به پایین ترین قیمت بود .در برون سپاری هایی که با انگیزه استراتژیک صورت می گیرند،بر قابلیت و شایستگی تأکید می شود.
دلایل متعددی برای برون سپاری وجود دارند که برخی ازمهمترین آنها عبارتند از: افزایش اثربخشی از طریق تمرکز بر روی کاری که سازمان در انجام آن بهترین است .افزایش انعطاف پذیری برای مقابله با شرایط کسب و کار، تقاضا برای محصولات و خدمات و تکنولوژی ، بدست آوردن تخصص ها، مهارت ها و تکنولوژی هایی که قبلا قابل دستیابی نبوده است.قبل از هرگونه اقدام جدی در راستای برون سپاری، ضروری است تا یک برنامه و رویکرد کلی و مشخص برای دستیابی به آن مدنظر قرار گیرد.
این برنامه باید از پشتیبانی کامل مدیریت و مشارکت تمام افرادی که متأثر از آن می شوند، برخوردار باشد . تصمیم گیری برای برون سپاری فعالیت ها، ممکن است نیازمند ملحوظ شدن فاکتورهای متعددی باشد که همین مسئله بر لزوم استفاده از روش های سیستماتیک و حتی هوشمند در این حوزه تأکید می کند. یک سیستم نگهداری و تعمیرات کارا و چابک لازمه موفقیت صنایع در تولید و ارائه محصولات است. هدف این مقاله، ارائه یک مدل تصمیم گیری برای برون سپاری فعالیت های نگهداری و تعمیرات است. این مدل به عنوان یک سیستم پشتیبان در تصمیم گیری مدیران با پاسخ به این سوال که آیا فعالیت های نگهداری و تعمیرات در داخل سازمان باید صورت پذیرد یا در خارج آن، عمل می کند. در این مدل با ترکیب روشهای اقتصادی و استراتژیک ارزیابی برون سپاری فعالیت ها به ارائه مدل تصمیم گیری چند وجهی، جهت برون سپاری فعالیت ها اقدام شده است.
-1 مقدمه
در دنیای کنونی سرعت تغییر دانش و اطلاعات به قدری است که سازمانهای بزرگ به سرعت از گردونه رقابت خارج میشوند و این امر باعث چاره اندیشی شرکت های بزرگ شده است .یکی از راههای نجات این شرکتها برون سپاری فعالیتها و کوچک سازی سازمانها تا جایی است که بتوانند به سرعت تغییر کنند. - مهرگان و همکاران، - 1390برون سپاری، یک اقدام استراتژیک است و به تبع آن ممکن است تغییرات بنیادینی در ساختار و عملیات سازمان برون سپاری کننده ایجاد شود.
تغییرات ناشی از برون سپاری تاثیر مستقیمی بر مدیران و کارکنان یک سازمان دارد .برای موفقیت اقدامات برون سپاری و کاهش ریسک های ناشی از آن لازم است تا مدیران ارشد سازمان به طور جدی از اقدامات برون سپاری حمایت کنند و در عین حال کارکنان سطوح پایین تر سازمان نیز نسبت به دلایل و ضرورت برون سپاری و نتایج و منافعی که برای سازمان به بار می آورد توجیه شوند تا کمترین مقاومت در مقابل تغییرایجاد شود .برای پیشبرد پروژه برون سپاری و دستیابی به نتایج مورد انتظار مدیریت ارشد لازم است تا این انتظارات در قالب دلایل استراتژیک برون سپاری شفاف شده و اولویت بندی گردند.
دلایل استراتژیک برون سپاری نقش مهمی در اخذ تصمیمات کلیدی در زمینه برون سپاری را داراست. علاوه بر آن لازم است تا سیاست های کلان شرکت در موضوعات مختلف اعم از انتخاب تامین کنندگان، نوع رابطه با ارائه دهندگان خدمت، قیمت گذاری، انتقال عوامل تولید و ... مشخص گردد تا کسانی که مسئولیت اجرای اقدامات پروژه برون سپاری را دارند در چارچوب مشخص تری اقدامات خود را انجام داده و از دوباره کاری ها جلوگیری شود. - معصومی و لهراسبی ، - 1385
-2 تعریف برون سپاری
تعاریف متعددی از برون سپاری وجود دارد .برون سپاری عبارت است از :عمل انتقال بعضی ازفعالیت های داخلی یک سازمان و واگذاری حق تصمیم گیری به ارائه دهندگان خدمت بیرون از سازمان براساس قرارداد. - گریور2 ، - 1999 در حقیقت و در عمل در برون سپاری نه تنها فعالیت ها منتقل می شوند، بلکه عوامل تولید و حق تصمیم گیری نیز در اغلب موارد واگذار می گردد.عوامل تولید منابعی هستند که موجب بروز فعالیت ها می شوند .این عوامل عبارتند از :کارکنان، تسهیلات،تجهیزات، فن آوری و سایر دارایی ها.حق تصمیم گیری نیز عبارت است از مسئولیت برای تصمیم گیری بر روی اجزاء اصلی فعالیت های منتقل شده.
-3 برون سپاری استراتژیک
امروزه پیچیدگی فضای کسب و کار، افزایش رقابت میان تولید کنندگان،محدودیت منابع و بسیاری عوامل دیگر،سبب شده که سازمان ها در سراسر جهان به دنبال یافتن تکنیک ها و روش هایی برای حفظ و توسعه ی مزایای رقابتی خودباشند. سازمانها ساختار و مدل های جدید کسب و کار خود را آزمایش می کنند و برون سپاری در سال های اخیر به عنوان یکی ازاین رویکردها و ابزار انتقال کسب و کار آنها دیده میشود. برون سپاری یک تصمیم ساده تأمین نیست بلکه نشان دهنده تصمیمی بنیادی برای رها کردن انجام یک فعالیت درون سازمان و جستجو برای یافتن منابع بیرونی است.
به این طریق برون سپاری یک تصمیم بسیار استراتژیک است که توان تأثیرگذاری بر کل سازمان و رشد پایدار آنرا دارد. - هولکامب و هیت3 و - 2006 در واقع برون سپاری استراتژیک عبارتست از :یک نگاه استراتژیک به برون سپاری که بتواندفرایندهای مسئله دار، وضع بد بهره وری و مشکلات ترک کارکنان را در یک نگاه بلند مدت حل کند .بر این اساس نخستین قدم برون سپاری زمانیکه توافق بر روی استراتژیهای بلند مدت و منافع مشترک چندساله و نتایج مثبت و منفی مشخص صورت گرفت، بصورت استراتژیک برداشته می شود. به عبارتی برون سپاری موقعی استراتژیک می شود که با استراتژیهای بلند مدت سازمان همراستا باشد.
برون سپاری استراتژیک ، برون سپاری را به سطح بالاتری از طریق توجه به :چشم انداز آینده ، قابلیت های کلیدی فعلی و آینده سازمان ، ساختار فعلی و آینده سازمان ، هزینه های فعلی و آینده ، عملکرد فعلی و آینده و مزیت های رقابتی فعلی و آینده سازمان ، ارتقاء می بخشد. . - گریور ، - 1999بسیاری از کسب و کارها اعم از خصوصی، دولتی، انتفاعی، خیریه وموسسات آموزشی و پژوهشی بواسطه مزایای موجود در امر برونسپاری استراتژی برون سپاری را در تمامی ابعاد سازمانی جزو اهداف کلان خود قرار داده اند. - ساعتی4 ، - 2005برون سپاری با تمرکز بر دو جهت استراتژیک، سعی درتوسعه ی مزایای رقابتی دارد.
اول با تمرکز بر منابع وسرمایه گذاری های اصلی سازمان که از آن به عنوان فعالیت های محوری یاد می شود و دوم با برون سپاری فعالیت هایی که نه نیاز استراتژیک سازمان است و نه سازمان دارای قابلیت خاصی در آن زمینه است. به عبارتی درحالیکه برون سپاری عملکرد قسمتهایی که مزیت رقابتی منحصر بفردی را برای سازمان تأمین نمی کند را از طریق دستیابی به خدمات با کیفیت بالاتر و عملکرد بهتر بهبود می بخشد ، منابع و سرمایه های سازمان را برای سرمایه گذاری در بخش هایی که مزیت رقابتی وجود دارد آزاد می کند و هزینه های مستقیم و هزینه های سربار را کاهش می کند.
برون سپاری چیزی بیشتر یا کمتر از یک ابزار مدیریت استراتژیک نیست. زیرا هیچ سازمانی در روزگار تغییرات سریع اقتصاد جهانی از طریق تکیه صرف بر منابع خود نمیتواند در گردونه رقابت باقی بماند. - جنینگز5 ، - 2002برون سپاری پاسخی الزامی به محیط کسب و کار به شدت رقابتی امروز است از این رو است که اهمیت استراتژیک برون سپاری مشخص میگردد. مانند هر تصمیم استراتژیکی برون سپاری نیز باید برای تاثیرات آن بر دستاوردهای رقابتی و همخوانی آن با سایر تصمیمات منجر به تغییرات در محیط سازمان مورد ارزیابی قرار گیرد. برون سپاری استراتژیک تاثیر گذار بر بخش های مختلف سازمان مانند مهندسی ، تدارکات ، عملیات ، لجستیک ، بازاریابی و فروش میباشد.
- گات فردسون و همکاران6 ، - 2005 برون سپاری استراتژیک شامل یکپارچه سازی و هماهنگ نمودن بخشهای مختلف سازمان در سطح تصمیم گیری استراتژیک سازمان می باشد. - سو و جارجیا7 ، - 2012 با رویکرد استراتژیک ، برون سپاری بایستی یک مشخصه ممتاز برای یک شرکت مشخص در یک صنعت باشد.زیرا اگر شرکت های زیادی در یک صنعت یک راه حل یکسان را انتخاب کنند ، دستاورد استراتژیک آن برای مدت طولانی ارزشمند نخواهد بود. به عبارتی برون سپاری استراتژیک با ارتباط نزدیک بین فرآیند برون سپاری و معیارهای کلیدی موفقیت سازمان در یک صنعت میتواند مشخص گردد.
- کولین و دوهامل8 ، - 2003 برون سپاری روی تخصیص منابع به واحدهای سازمان نیز تاثیرگذار است بنابراین با توجه به اهمیت استراتژیک ، برون سپاری از تصمیمات سازمانی است که تقریباً همیشه مدیریت ارشد سازمان را درگیر می نماید. - دمیرتاش9 ، - 2013مدل های متفاوتی که برای تصمیم گیری در مورد برون سپاری فعالیت ها ارائه شده است به عنوان نمونه می توان به تحقیقات حمیدی و همکاران در استفاده از تئوری بازیها جهت ارائه یک مدل برون سپاری سرویس های تعمیرات اشاره نمود. - حمیدی و همکاران10، - 2014تحقیقات نیسکانن نشان دهنده اثربخش بودن برون سپاری در صنایع معدنی است. - نیسکانن11 ، - 2013
-4 برون سپاری فعالیت های نگهداری و تعمیرات
موفقیت صنایع در تولید و ارائه محصولات به علل گوناگون بستگی دارد که داشتن یک سیستم نگهداری وتعمیرات مناسب از آن جمله است. - اکرمی و کریمی ، - 1390 این موضوعی است که می بایست از طریق مناسب ترین و عملی ترین شیوه ها بدان دست یافت؛در غیر این صورت تحقق کامل اهداف از پیش تعیین شده به طور قطع با اشکالات فراوان مواجه خواهد شد.بدیهی است که تخصصی شدن و در نتیجه محدود کردن حیطه فعالیتها، در صورتی مقدور خواهد بود که بخشی از وظایف به خارج از سیستم برون سپاری گردد .دانش سنتی در قبال مسئله برون سپاری معتقد است فعالیت های غیر محوری باید در کانون توجه واقع شوند.
درحال حاضر مسئله این است که چه فعالیت هایی غیر محوری هستند ، که این مسئله خود در سازمان های مختلف به نظرافراد صاحب نظر و مسؤول بستگی دارد .رویکرد مورد استفاده ، بهره گیری از ماتریس اهمیت فرآیند و تعیین شایستگی های کلیدی است که تصمیم گیری در این زمینه را ساده می کند . نکته قابل توجه این است که در رابطه با فعالیت های نگهداری و تعمیرات، تعبیر و تفسیر مربوط به سلول های این ماتریس میتواند از سازمانی به سازمان دیگرمتفاوت باشد . به عنوان نمونه در سازمانی که مرتبط با امور معادن است ، نگهداری و تعمیرات از جمله مقوله های محوری و استراتژیک است . درحالی که ممکن است مسئله نگهداری و تعمیرات در یک بیمارستان ، چندان حالت استراتژیک نداشته و بتواند کاندیدی برای برون سپاری باشد.
بیلی و همکاران12 در بررسی خود که بر روی سازمان ها و کارخانجات منطقه ادینبرگ و لوتیان در اسکاتلند انجامداده بودند ، بیان می کنند که هفتاد درصد از سازمان ها فعالیت هایی نظیر نگهداری و تعمیرات ، تمیزکاری و تدارک مواد را برون سپاری می نمایند که هدف اصلی آنها کاهش هزینه ها و ارتقای کیفیت است. - بیلی و همکاران ، - 2002 کمبل13 نیز پس از بررسی میزان آمادگی سازمان و اینکه چه فرآیندها و فعالیت هایی مستعد برون سپاری هستند ، در مطالعه موردی خود ، بخش مربوط به مدیریت فعالیت های نگهداری و تعمیرات را دارای بیشترین پتانسیل برای برون سپاری عنوان کرده است,
