بخشی از مقاله
چکیده:
زمینه و هدف: تحقیقات نشان می دهد که ورزش باعث بهبود بخشی ناهنجارها می شود. یکی از ناهنجاری های شایع در دانش آموزان دختر ناهنجاری شانه نابرابر می باشد. اما تاثیر ورزش والیبال بر این ناهنجاری به طور مجزا بررسی نشده است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ورزش والیبال بر بهبود و درمان شانه نابرابر دانش آموزان دختر می باشد. روش بررسی: در ابتدا از تمامی دانش آموزان متوسطه اول و دوم روستای نرگسزار - شهر بالاده - ، که تعداد آنها 250 نفر بود، در مرحله ی غربالگری با استفاده از صفحه ی شطرنجی از نظر شانه نابرابر مورد ارزیابی قرار گرفتند، نتایج حاصل از غربالگری اولیه نشان داد 70 نفر از دانش آموزان دچار ناهنجاری شانه نابرابر هستند. سپس از میان 70 نفر، دو گروه برابر 20 نفر - تجربی و کنترل - انتخاب گردید. جهت اندازه گیری شانه نامتقارن از صفحه شطرنجی و تست نیویورک و خط شاقول استفاده گردید؛ از ورزش والیبال به عنوان ترکیبی از تمرینات درمانی استفاده گردی. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t مستقل استفاده شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد که سطوح افتادگی شانه در گروه تمرین به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل بهتر است از اینرو تمرین اثر معنی داری بر بهبود افتادگی شانه داشته است. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده ی تاثیر مهارت های والیبال منتخب باعث کاهش و اصلاح میزان ناهنجاری شانه نابرابر می شود .
مقدمه:
کودکان و نوجوانان به واسطه آنکه از نظر رشد وتکامل جسمی و روانی نسبت به سایر گروه های سنی جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردارند و هم چنین نقش آنان در ایجاد جامعه سالم در آینده، از آسیب پذیرترین گروه های جامعه هستند - مقدم،علیزاده ووفایی بانه،. - 120 : 1385 ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده از مهارت های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می شوند. این تعریف با فعالیت های ورزشی سازمان یافته ارتباط پیدا می کند - کوشافر،. - 34: 1381 از نظر سازمان بهداشت جهانی، تندرستی صرفاً نداشتن بیماری و ضعف نیست؛ بلکه منظور از آن سلامتی کامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و روحی است. در حقیقت دو هدف عمده تندرستی، به تأخیر انداختن مرگ و بیماری است - گائینی،. - 47 :1386 کمربند شانه ای ساختار پچیده ای دارد که موجب اتصال اندام های فوقانی و یکی از مهم ترین اندام های بدن محسوب می شود که شکل و فرم آن در هر انسان متفاوت می باشد و تحت تاثیر عوامل اثرگذار مختلفی چهارچوب آن شکل می گیرد - یاری و همکاران، . - 128 : 1393 براساس معاینه و ارزیابی وضعیت کمربند شانه ای افراد، مشاهده گردیده است که افتادگی شانه رایج ترین اختلال وضعیتی، به علت بی کفایتی قسمت بالایی عضله ذوزنقه می باشد. همچنین در سمت شانه افتاده، عضلات متوازی الاضلاع، عضله ی گوشه ای، عضله ی جناغی-چنبری-پستانی، دچار ضعف شده و عضله ی سینه ای کوچک و تحت ترقوه ای همان طرف کوتاه شده اند. در این وضعیت یک طرف بدن قوی شده و طرف دیگر در حالت ضعف باقی می ماند و شانه ی طرف ضعیف به سمت پایین متمایل می گردد و حالت افتادگی به خود می گیرد - محمدی و همکاران، فعالیت نوشتاری زیاد و انجام آن در وضعیت های غیرطبیعی - آمل،. - 1530 :2012 عارضه شانه نابرابر در دختران بسیار شایع است، در دختران به دلیل استفاده کمتر از اندام های فوقانی در فعالیت های جسمانی و رشته های ورزشی نسبت به پسران، همچنین علاقه مندی آنها به فعالیت های ظریف دستی - نقاشی، خیاطی و... - که نیازمند پرورش عضلات ریز می باشند، آنها را از پرورش عضلات درشت در اندام های فوقانی رها ساخته و همین امر آنها را مستعد بد شکل های اندام فوقانی ساخته است - سخنگویی، . - 53 :1382
تمرینات اصلاحی به عنوان یک کوشش شناخته شده معرفی می گردد که وضعیت های ناهنجار بدنی مثل شانه های نابرابر را از طریق هماهنگ کردن گروه های عضلانی موافق ،مخالف و به وسیله تمرینات قدرتی و تمرینات تسهیل عصبی- عضلانی می باشند - رهنما و همکاران،ٌَّْ. - 2010 - زلر و همکارانٌ - 1025 :2000 و - رمس و همکارانٍ - 1994 :1999 طی پژوهش های جداگانه ای برای درمان ناهنجاری های ستون فقرات از روش های تمرین های تقویتی و انعطاف پذیری استفاده کرده وتأثیرات سودمندی آن را گزارش کردند - میشل و همکارانَ، - 458 :2005 نیز در تحقیقات خود اعلام کردند که انجام حرکات کششی در عضلات آگونیست وتمرینات تقویتی در عضلات آنتاگونیست نواحی سینه ای بر جنبش پذیری طبیعی ستون فقرات مؤثر است. آنان اعلام کردند که تمرینات قدرتی به ویژه تمرینات با وزنه موجب تقویت عضلات ضعیف شده عمل کننده درستون فقرات وتقویت عضلات حمایت کننده ستون فقرات شده و موجب تثبیت ستون فقرات می شود. عارضه شانه نابرابر را در زنان بیشتر ناشی از استفاده بیش ازحد آن ها از دست مسلط خود در حمل کیف و اجسام سنگین می باشد. با توجه به تحقیقات انجام شده در خصوص اینکه، آیا حرکات اصلاحی و ورزش والیبال می تواند، بر ناهنجاری شانه نابرابر دختران دانش آموز موثر باشد، خلا وجود دارد. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر ورزش والیبال بر بهبود و درمان شانه نابرابر دانش آموزان دختر اجرا گردید
مواد و روش
در ابتدا از تمامی دانش آموزان متوسطه اول و دوم روستای نرگسزار - شهر بالاده - که تعداد آنها 250 نفر بود، در مرحله ی غربالگری با استفاده از صفحه ی شطرنجی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
ابزار اندازه گیری:
-1 صفحه شطرنجی :
چهارچوبی است که از وسط آن خط شاقولی عبور داده شده و عرض و طول آن قیطانهای نازکی به فاصله 5 سانتیمتر از یکدیگر قرار دارند، با استفاده از این وسیله وتست مربوطه به آن به نام » نیویورک« میتوان بسیاری از ناهنجاری های ساده اسکلتی را تشخیص داد - شکل - 1
-2 تست نیویورک : - New york test -
ابزار اندازهگیری استاندارد شدهای که توسط دانشگاه ایالتی واشنگتن تدوین شده و وضعیت طبیعی و تغییر شکل های بدنی فرد را از دید جانبی، خلفی و روبرو مورد ارزیابی قرار میدهد، از روش های غیرتماسی ارزیابی وضعیت بدنی می باشد که وضعیت فرد را در حالت ایستاده ارزیابی می نماید. این آزمون 13 بخش از بدن را توسط سه تصویر در هر بخش بررسی کرده و با مقایسه وضعیت بدنی فرد با تصاویر موجود می توان تصویری را که بیشترین شباهت را با وضعیت بدنی فرد دارد انتخاب نمود. تصویر شماره 1 وضعیت طبیعی 5 امتیاز، تصویر شماره 2، نشانگر ناهنجاری خفیف 3 امتیاز و تصویر شماره 3 نشانگر ناهنجاری شدید 1 امتیاز. هر ردیف وضعیت بدنی هر فرد را نشان می دهد - تصویر. - 2
